Μαρίνα και Μαργαρίτα της Αντιόχειας: οι Μεγαλομάρτυρες, που ταπείνωσαν το Διάβολο...

 "St Margaret and the Dragon", Ραφαήλ - Βιέννη

Η Mεγαλομάρτυς Μαρίνα γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Μικρασίας. Όμως, χάνοντας τη μητέρα της αμέσως μετά τη γέννησή της, ο πατέρας της την έδωσε να τη φροντίζει μια οικογένεια χωρικών. Καθώς τα μέλη της οικογένειας ήταν χριστιανοί, φυσικό ήταν η Μαρίνα να διδαχθεί την πίστη στο Θεό, να μεγαλώνει με Χριστιανικές αρχές και αρετές.
Όταν ο ειδωλολάτρης πατέρας της έμαθε πως είχε ασπαστεί το Χριστιανισμό αποφάσισε να την παντρέψει με τον διοικητή της περιοχής, ο οποίος δέχτηκε, καθώς εντυπωσιάστηκε από τα κάλλη της νεαρής Μαρίνας. Εκείνη αρνήθηκε την πρόταση, λέγοντάς του με τόλμη πως δεν μπορεί να τον παντρευτεί επειδή είναι Χριστιανή.

Οργισμένος ο άνδρας από την απόρριψή της, διέταξε να την κλείσουν φυλακή και να την βασανίσουν. Η Μαρίνα όμως, τα υπέμενε όλα με ηρωισμό και καρτερία, έχοντας βαθιά πίστη στο Θεό.

Ο θρύλος θέλει όλες οι πληγές που προκαλούνταν από τα βασανιστήρια της ημέρας, να θεραπεύονται τη νύχτα.

Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της φυλάκισής της παρουσιάστηκε στο κελί της και ο Σατανάς με μορφή φοβερού δράκοντα, που έβγαζε φωτιές από το στόμα!

 "St Margaret and the Dragon", Ραφαήλ, Λούβρο

Η Μαρίνα, τρόμαξε προς στιγμήν, όμως παρά το νεαρό της ηλικίας της η πίστη και η αφοσίωσή της την όπλισαν με θάρρος και όταν ο Διάβολος άνοιξε το θεόρατο στόμα του και σχεδόν την είχε κατασπαράξει, εκείνη κρατώντας στο χέρι το Σταυρό προσευχόταν ασταμάτητα στο Άγιο Όνομα Του Κυρίου, κάνοντας το Δαίμονα να απομακρυνθεί έντρομος.
Ο έπαρχος βλέποντας πως δεν άλλαζε στάση διέταξε τον αποκεφαλισμό της.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη της στις 17 του Ιούλη, ενώ η Αγία Μαρίνα ταυτίζεται με την Αγία Μαργαρίτα των Δυτικών, επίσης από την Αντιόχεια της Πισιδίας, γνωστή γι' αυτό το λόγο ως Αγία Μαργαρίτα της Αντιόχειας.

Και οι δυο έχουν κοινό τον τρόπο μαρτυρίου, το θρύλο τους και την ημέρα εορτασμού τους.

[Συμπληρωματικά να αναφέρουμε πως οι Ορθόδοξοι πιστεύουν πως η Αγία Μαρίνα ταπείνωσε το Διάβολο χτυπώντας τον με σφυρί στο κεφάλι.

Ο λαός μας συνδέει την Αγια-Μαρίνα -καθώς μεγάλωσε στην ύπαιθρο- με την αγροτική ζωή και τις καιρικές συνθήκες γι' αυτό και συνηθίζεται να λέμε:

 "Ο Αη-Λιας φέρνει σταφύλια και τα σύκα η Αγια-Μαρίνα"]

"St Margaret and the Dragon",
David Teniers after Raphael, Γλασκώβη

Το επεισόδιο της Μαργαρίτας-Μαρίνας με το Διάβολο-Δράκο έχει απεικονίσει αριστουργηματικά ο Ραφαήλ στα εικαστικά του με τίτλο: "St Margharet and the Dragon", (μερικά από τα οποία συνοδεύουν το κείμενο).
O Ιταλός ζωγράφος της πρώιμης Αναγέννησης με θαυμαστή σαφήνεια μορφών αποτυπώνει την Αγία τη στιγμή πριν την καταπιεί ο δράκος. Την απεικονίζει απτόητη, με γενναιότητα που πηγάζει από την βαθιά πίστη της, κρατώντας τον σταυρό(στην εκδοχή τη Βιέννης) ή κλαδί φοίνικα(στη συλλογή του Λούβρου).

Ο Βέλγος σύγχρονος κλασικός συνθέτης, Bert Appermont εμπνέεται από το ίδιο επεισόδιο τη σύνθεσή του: "The Miracle-Passion of St Margareth".

Το συνέταξε το 2016 κατόπιν παραγγελίας για τα 1100 χρόνια από την ίδρυση του ιστορικού Αυτοκρατορικού Μοναστηριού St. Margarethen στο Bάλντκιρχ της Γερμανίας.

Πρόκειται για τεσσάρων μερών σύνθεση για ορχήστρα πνευστών, στον τύπο του συμφωνικού ποιήματος απαράμιλλης εκφραστικότητας.
Σύμφωνα με το δημιουργό έχει δεχτεί επιρροές από το Γρηγοριανό μέλος, τη μεσαιωνική μουσική, αλλά και από τον Καρλ Ορφ στα γεμάτα ένταση φωνητικά μέρη, την πολυδαίδαλη ενορχήστρωση και τη δύναμη του ρυθμού, στην οποία πίστευε και δίδαξε ο Ορφ στο μουσικοπαιδαγωγικό σύστημά του:

1. "Παρθένος".
Ο συνθέτης χρησιμοποιώντας πολλά στοιχεία της μεσαιωνικής λαϊκής μουσικής αποτυπώνει τη ζωή της νεαρής κοπέλας στην ύπαιθρο με τις δυσκολίες της και με αναφορές σε Γρηγοριανά άσματα τις θρησκευτικές πεποιθήσεις της και την ακλόνητη πίστη της.

2. "Ο Σατανάς"
Το αρχικό μουσικό θέμα βασίζεται σε διάφωνες συνηχήσεις, που αποδίδουν το Διάβολο. Αρμονικές αποκλίσεις, συχνές εναλλαγές στο ρυθμό και τη δυναμική αποτυπώνουν τον εσωτερικό αγώνα και την αντίσταση της νέας. Το μέρος ολοκληρώνεται με μια γρηγοριανή μελωδία που δηλώνει τη νίκη της Μαργαρίτας και την βαθιά αφοσίωση και πίστη της στο Θεό.

3. "Θάνατος"
"Θα διώξει κάθε δάκρυ από τα μάτια κι ο θάνατος δεν θα υπάρχει πια.Ούτε πένθος, ούτε κλάμα, ούτε πόνος γιατί όλα θα έχουν περάσει..."
Η παραπάνω βιβλική φράση από την Αποκάλυψη του Ιωάννη συνδυαστικά με στίχους από ποίημα του βρετανού ποιητή και κληρικού John Donne, ανατίθενται σε μια υψίφωνο που υποδύεται τη Μαργαρίτα-Μαρίνα η οποία ζητά από το Θεό να την πάρει κοντά του στους Ουρανούς. Πρόκειται για κατανυκτικότατο και γεμάτο αγαλλίαση μέρος, που έχει και τον συμβολιστικό χαρακτήρα της απελευθέρωσης της ανθρώπινης ψυχής.

4. "Ανάληψη"
Η μετάβαση στο 4ο και τελευταίο μέρος γίνεται με τις τρομπέτες που εκτελούν πιανίσιμο, σταδιακά όμως αυξάνουν τη δυναμική τους. Αναμιγνύονται με τη φωνή της σοπράνο ακολουθώντας δοξαστικής φύσεως μελωδική γραμμή, νύξεις στην Μεγαλομάρτυρα, που ευτυχής ανέρχεται στους Ουρανούς με το Θεό να τής χαρίζει το αιώνιο και αμάραντο φωτοστέφανο της Αγίας.

Bert Appermont: "The Miracle-Passion of St Margareth":