"Όταν ο Σαγκάλ χρωμάτιζε τις νότες ενός Μαγικού Αυλού"

 

The Magic Flute, Marc Chagall - Σκηνικό
(bonhams.com)

Κάθε παραμύθι έχει δίκαιους, προστάτες του καλού, έχει πνεύματα που παρακινούν το κακό, έχει και μοχθηρές βασίλισσες...
Ένα παραμύθι θα αφηγηθούμε σήμερα, που διδάσκει την αδελφότητα, την ανοχή, τη συγχώρεση, την αγάπη! Όλα ακτίνες ενός ήλιου που ανατέλλει για να ξεχειλίσει τις ψυχές με φως, και ν'απομακρύνει τις δυνάμεις του σκότους!

Όπερα εξαιρετικά δύσκολη στην εκτέλεσή της, με ανάλαφρες, παραμυθικές εικόνες να ξετυλίγονται, δίνοντας αποτέλεσμα σωστό μουσικό κομψοτέχνημα!
Μία από τις πιο διάσημες και αγαπημένες όπερες , που έκανε πρεμιέρα σαν σήμερα 30 Σεπτέμβρη του 1791 στο ιστορικό θέατρο Schikaneder της Βιέννης.
Θα το καταλάβατε, φίλοι μου...
Πρόκειται για το «Μαγικό Αυλό» του Μότσαρτ, ένα μελόδραμα πολύπλοκων συσχετισμών και ερμηνευτικών προσεγγίσεων.

Βασικός πρωταγωνιστής ένα πνευστό!

Ένας αυλός, που σκοπός του είναι να «απαλύνει» τις δυσκολίες μιας αποστολής.

Αν δει και ακούσει κανείς το έργο επιδερμικά, εντοπίζει απλά στην πλοκή του τα μαγικά, παραμυθένια στοιχεία. Μια εμβάθυνση  όμως του θεατή-ακροατή στην όπερα οδηγεί στα ύψιστα μηνύματα, που εκφράζονται σ’αυτήν.
Μην ξεχνάμε πως βρισκόματε στην εποχή του Διαφωτισμού, κι έτσι ο Μότσαρτ βρίσκει ευκαιρία να εκφράσει τις ιδέες του...Ελευθερία,  Ισότητα και Αδελφοσύνη.

Πολλοί μελετητές κάνουν λόγο και για την σχέση του έργου με τον τεκτονισμό. 
[Ο Μότσαρτ ήταν μέλος της μασονικής Στοάς, η οποία ακολουθούσε τις ιδέες του Διαφωτισμού σε αντιπαράθεση με τον συντηρητισμό του κλήρου στη Βιέννη].

Σε πολλά σημεία στο Μαγικό αυλό υπάρχει συμβολικό περιεχόμενο που παραπέμπει στον τεκτονισμό.
Οι θεοί Ήλιος, Ίσιδα και Όσιρις προέρχονται από τη μασονική μυθολογία. Οι δοκιμασίες και η τελετή μύησης του Ταμίνο θυμίζουν τον τρόπο μύησης των υποψηφίων μελών στις στοές του τεκτονισμού.
Το σκηνικό με σύμβολα και στοιχεία, που είναι παρμένα από την Αρχαία Αίγυπτο, αποτελούν πηγή έμπνευσης για τον τεκτονισμό.
Ο αριθμός 3 παρουσιάζεται με έντονο συμβολικό χαρακτήρα:
Π.χ η κλίμακα του έργου είναι η Μι ύφεση, που στον οπλισμό της έχει 3 υφέσεις,
Στην εναρκτήρια εισαγωγή ακούγονται 3 συγχορδίες…
Τρεις είναι οι νεράιδες, τρεις και οι ναοί: Σοφίας, Λογικής, Δημιουργίας, όπως και οι θύρες του ναού, που προσπαθεί να ανοίξει ο Ταμίνο, είναι επίσης τρεις .

«Πέρα από το θέαμα που μπορεί να απολαύσει κάποιος, 

οι μυημένοι εύκολα αντιλαμβάνονται την ύψιστη σημασία του έργου», 

όπως θα πει σχετικά για το Μαγικό Αυλό, ο Γκαίτε.

Πλούσια σε συμβολισμούς, λοιπόν, όπερα, με κεντρικό θέμα της τις υπέρτατες αξίες, τη μάχη του καλού έναντι του κακού, το θρίαμβο του φωτός και της αλήθειας έναντι του σκοταδισμού.
Ο αγαθοποιός και δίκαιος ιερέας του Ναού, Ζαράστρο συμβολίζει την ελευθερία και το φως, ενώ η Βασίλισσα της Νύχτας, το σκοτάδι και το κακό παραπέμποντας στην απολυταρχική μοναρχία, ίσως της Μαρίας Θηρεσίας, (γνωστή για την αντίθεσή της στον Τεκτονισμό), ενώ με το πνεύμα του κακού που την παρακινεί ίσως υπονοείται η Καθολική Εκκλησία.
Τέλος, ο Ταμίνο ταυτίζεται από πολλούς με τον αυτοκράτορα Ιωσήφ Β΄, φιλικά προσκείμενο στους Τέκτονες.

Αφίσα: The Magic Flute, Marc Chagall - Metropolitan Opera
(pinterest)

Στην παράσταση του «Μαγικού Αυλού» στη Μετροπόλιταν Όπερα της Ν.Υόρκης το 1966, ο Μαρκ Σαγκάλ κάνει τα σκηνικά, τις αφίσες και τα κοστούμια.
Η απεικόνιση του χρώματος γίνεται σχεδόν ποιητικά με στόχο του καλλιτέχνη να  μιμηθεί τη μαγική μελωδία του αυλού!

Ο θεατής αγαλλιάζει από τις δροσερές αποχρώσεις του μπλε και του πράσινου που τυλίγουν, σχεδόν «στροβιλίζονται» γύρω από τους χαρούμενους χαρακτήρες, και την αγγελική φιγούρα του αυλητή στο κέντρο, ενώ κίτρινες και κόκκινες πινελιές βοηθούν στην ανάδειξη του φωτός!
Αποχρώσεις κλιμακούμενες, που κατ' εμέ παραπέμπουν στις «ανήσυχες» εναλλαγές τονικοτήτων του έργου, την κορύφωση και το καταλάγιασμα των θαυμαστών αρμονιών του Μότσαρτ…
Εικόνες ζωντανές, που γλιστρούν από τα πινέλα του Σαγκάλ αβίαστα κι απηχούν με μεγάλη, πιστεύω, επιτυχία τη γνώση της τέχνης του Μότσαρτ!

Marc Chagall: Queen of the Night
pinterest  

Από τις πιο αγαπημένες άριες της όπερας είναι εκείνη της Βασίλισσας της Νύχτας, με τολμηρές ακροβατικές φωνητικές τοποθετήσεις, που εντυπωσιάζουν και δίνουν μια άγρια, αλλά γοητευτική λάμψη στο ρόλο, χαρακτηριστικά που ταυτίζονται με τα αλληγορικά στοιχεία της προσωπικότητας της ηρωίδας.


Στη σκηνή βρίσκονται η Βασίλισσα της Νύχτας και η κόρη της, Παμίνα.
Η Βασίλισσα αποκαλύπτει τα κίνητρά της, τοποθετεί ένα μαχαίρι στο χέρι της Παμίνα, προστάζοντάς την να σκοτώσει τον Ζαράστρο.

Ρυθμός γρήγορος με ένταση και μελωδία απειλητικά μεγαλοπρεπής!
Μία κολορατούρα άρια, από τις δυσκολότερες και απαιτητικότερες του λυρικού ρεπερτορίου, καθώς καλύπτει σε έκταση δύο οκτάβες!




Ένα θαυμαστό τέχνασμα του Μότσαρτ, ηχεί στο αποκορύφωμα της άριας, εκεί που η Βασίλισσα τραγουδάει : "Hort, Hort, Hort!".
Οι  δύο πρώτες συλλαβές είναι σε Ρε και Φα και λογικά ο ακροατής περιμένει να ακούσει την τρίτη  λέξη σε Λα...
Όμως η μαγεία της μουσικής δεν έχει λογική και ο πολυτάλαντος συνθέτης το δίνει στο τρομακτικό Σι ύφεση, ενώ την ένταση, την οργή της εκδίκησης και τη μοχθηρότητα της ηρωίδας εντείνουν η ναπολιτάνικη αρμονία της ορχήστρας που τη συνοδεύει!

Στην πρεμιέρα ο ρόλος της σκοτεινής Βασίλισσας ανατέθηκε στην Ζοζέφα Βέμπερ, αδερφή της γυναίκας του Μότσαρτ, Κωνστάντζας και λέγεται πως ο συνθέτης έγραψε την άρια με σκοπό να επιδείξει την ευελιξία και τις φωνητικές ικανότητες της κουνιάδας του από τις οποίες ήταν εντυπωσιασμένος!
Μερικές εβδομάδες μετά την τόσο επιτυχημένη πρεμιέρα και συγκεκριμένα την τελευταία βραδιά ζωής του Μότσαρτ(4 Δεκέμβρη 1791), η άρια της Βασίλισσας της Νύχτας ήταν εκείνη που ζήτησε να ακούσει από τη Ζοζέφα ψιθυρίζοντας στην Κωνστάτζα να κάνει ησυχία για να απολαύσει το εκπληκτικό ανέβασμα στην κορυφή του Φα!

Diana Damrau: Queen of the Night 

"Ήταν απομεσήμερο κι ο χρόνος είχε ακινητοποιηθεί...: Debussy -Tabucchi

 

Γεννήθηκε στην Πίζα, σαν σήμερα  24 Σεπτεμβρίου 1943.

Ο Αντόνιο Ταμπούκι εκτός από συγγραφέας, υπήρξε ένας από τους επιφανέστερους μελετητές του έργου του Πεσσόα συμβάλλοντας ουσιαστικά στην εδραίωση και διάδοση του έργου του.
Ταξίδεψε πολύ καθώς θεωρούσε το ταξίδι "μεγάλο προνόμιο"…
Μάλιστα, επικαλούμενος τον δικό μας Καβάφη και την «Ιθάκη» του, δικαιολογούσε την άποψη του για την ταύτιση της ίδιας της ζωής με το ταξίδι .
Υπήρξε λάτρης της Ελλάδας, ιδιαίτερα της Κρήτης.
Ένα ταξίδεμα λοιπόν είναι κάθε βιβλίο του, καθώς ο αναγνώστης περιπλανιέται στις σελίδες παρέα με πρόσωπα και ιδέες.
Ένα από τα γοητευτικότερα βιβλία του Αντόνιο Ταμπούκι που έχω διαβάσει είναι το «Όνειρα ονείρων», στο οποίο ο συγγραφέας συνομιλεί με μεγάλες προσωπικότητες της τέχνης, που θαύμαζε...Οβίδιο, Δαίδαλο, Καραβάτζο, Γκόγια, Τσέχωφ, Φρόυντ, Ρεμπώ, αλλά και Κλωντ Ντεμπισί, που λόγω ημέρας σκέφτηκα να μοιραστώ μαζί σας...



Kαλό απομεσήμερο λοιπόν με το "Ονειρο του Claude-Achille Debussy", του Αντόνιο Ταμπούκι:

«Τη νύχτα της 29ης Ιουνίου του 1893, μια ξάστερη καλοκαιρινή νύχτα, o Kλωντ-Αχίλ Ντεμπισί, ονειρεύτηκε πως βρέθηκε στην παραλία. 

Ήταν μια παραλία στην Τοσκάνικη Μaremma, κατάφυτη πυκνούς θάμνους και πεύκα.

Ο Ντεμπισί έφθασε φορώντας λινό λευκό παντελόνι και ψάθινο καπέλο.Πήγε στην καμπάνα, που τού υπέδειξε η Πίνκυ, και γδύθηκε.Προτίμησε να μείνει προστατευμένος στη δροσιά της  σκιερής καμπάνας του και να μην κατέβει στην ακτή όπου βρισκόταν η Πίνκυ...

Η Πίνκυ ήταν ιδιοκτήτρια της βίλας, μια όμορφη γυναίκα, που παρακολουθούσε τους κολυμβητές στην ιδιωτική  παραλία κι επέβλεπε τους λιγοστούς λουόμενους βολτάροντας στην ακτή. 

Φορούσε  καπέλο που το κάλυπτε ένα αραχνοϋφαντο πέπλο.[...]

Ειχε φορέσει το μαγιό του -γαλάζιο με δυο άσπρα αστέρια στο πίσω μέρος- όταν ο Ντεμπισί αντιλήφθηκε πως η Πίνκυ με τα δυο σκυλιά της, που τη συνόδευαν πάντα, είχε εξαφανιστεί.

Στην παραλία δεν υπήρχε ψυχή.

Κατέβηκε στην ακτή με μια μποτίλια σαμπάνια που είχε φέρει μαζί του.Φθάνοντας στην ακροθαλασσιά, άνοιξε μια μικρή λακούβα, έχωσε το μπουκάλι στην άμμο για να παραμείνει η σαμπάνια δροσερή. Μπήκε στη θάλασσα κι άρχισε να κολυμπά.

Ένιωσε το βελούδινο χάδι του νερού. Αγαπούσε περισσότερο από ο,τιδήποτε τη θάλασσα κι επιθυμούσε να εμπνευστεί μουσικά απ'αυτήν, κάποτε .

Ο ήλιος τσουρούφλιζε κι η επιφάνεια του νερού κυμάτιζε ελαφρώς.

Βγήκε απ' το νερό χαλαρωμένος.Πήρε το μπουκάλι και ήπιε το μισό από το περιεχόμενό του.

Εκείνη τη στιγμή ένιωσε το χρόνο να παγώνει...

Σκέφτηκε πως η μουσική θα μπορούσε να πετύχει κάτι τέτοιο: το σταμάτημα του χρόνου!

Ενώ ξεντυνόταν στην καμπάνα του, άκουγε θορύβους στους θάμνους. 

Κοίταξε τριγύρω.Λίγα μέτρα πιο κάτω είδε ένα φαύνο να φλερτάρει με δυο νύμφες.

Η μια τού χάιδευε τους ώμους...κι η άλλη χόρευε μέσα σε μια ουράνια έκσταση!

Περπάτησε προς το μέρος τους.

Όταν τον είδαν, τού χαμογέλασαν και οι τρεις ..ενώ ο φαύνος άρχισε να φυσά τη φλογέρα του.

Έπαιζε ακριβώς τη μουσική που ο Ντεμπισί ήθελε να συνθέσει...

Η μνήμη, την  κατέγραψε ευθύς...

Γονάτισε και ξάπλωσε πάνω στο στρώμα απ' τις πευκοβελόνες.

O φαύνος αγκάλιασε σφιχτά τη μια νύμφη.Η άλλη, με ανάλαφρα χορευτικά βήματα πλησίασε το Ντεμπισί κι άρχισε τις θωπείες...

Ήταν απομεσήμερο κι ο χρόνος είχε ακινητοποιηθεί...»

(Μετάφραση δική μου...)

Ο Ντεμπισί στην ακτή με ψάθινο καπέλο
(pinterest)

Ο Ταμπούκι αναφέρεται φυσικά στο αριστουργηματικό συμφωνικό ποίημα του Κλωντ Ντεμπισί: "Πρελούδιο στο απομεσήμερο ενός φαύνου", όπου ο συνθέτης εικονογραφεί μουσικά το ομότιτλο ποίημα του Στεφάν Μαλαρμέ.

Ο φαύνος

Αυτές τις νύμφες, θα τις διαιωνίσω

Τόσο φως, Μες στην ατμόσφαιρα, ελαφρό αναφτέρωμα σαρκός

Απ’ του ύπνου την πυκνότητα.

Όνειρο έχω εγώ αγαπήσει;

Η αμφιβολία μου, αρχαίας νυκτός σωρός, πάει να διαλύσει

Σε πολυσύνθετα κλωνάρια, δάση αληθινά,

Που, αλίμονο! αποδείχνουν μόνος πόσο ιδανικά

Δοκίμαζα ένα θρίαμβο σε ρόδων αμαρτίες.

Ας εμβαθύνουμε…

Ή αν με τις τόσες σου ερμηνείες

Σε μύθο ανοίγουν οι ωραίες πόθο σου τρανό!

Φαύνε, ξεφεύγει η φαντασία το χρώμα το κυανό

Των κρύων ματιών τής πιο σεμνής σαν μια πηγή δακρύων.
[...]

Μα η άλλη, στεναγμός ποιών αισθημάτων ανομοίων,

Σχέδια του Εντουάρ Μανέ, στενού φίλου του Μαλλαρμέ,
για την εικονογράφηση του ποιήματος(princeton.edu)

Σαν άνεμος θερμός στα στήθη σου τα τριχωτά!

Τί αντίθεση! όταν μες στο καύμα που λιποθυμά

Αδιάσειστο και πνιγερό, η αυγή δροσοπαλεύει,

Άλλο νερό δεν ψιθυρίζει απ’ ό,τι πια κυριεύει

Ο αυλός μου τ’ άλσος που ποτίζει αρμονικά...

[...]

Μες στην πύρινη, ξανθή ώρα που περνάει

Το παν ακινητεί χωρίς ενδείξεις τεχνικής

Απ’ όπου ευχή και ζήτηση για υμέναιο πλησμονής·

Λοιπόν με το πρωτόγονο το σφρίγος θα ξυπνήσω

Μόνος κι ορθός, βαθιά σε κύμα φωτερό να ζήσω,

Κρίνοι! για την αγνότητα σαν ένας από σας

...για εκμυστηρευτή τον δίαυλο που πια ο σκοπός του 

στο ύπαιθρο επεκτάθη·

Που, ελκύοντας στα εσώτερά του της σαρκός τα πάθη,

Σε μονωδία ατέλειωτη ονειρεύεται χαρές

[...]

Μια ηχογραμμή που ανώφελα μονότονη απομένει.

Προσπάθησε, όργανο φυγής, ω πλάνη ενσαρκωμένη

Σύριγξ, ν’ ανθίσεις πάλι στα νερά που με καλείς!...[...]

(S. Mallarmé: "Το απόγευμα ενός φαύνου", μτφ: Γ. Σ. Πατριαρχέας)

Στη ζέστη ενός καλοκαιρινού μεσημεριού ο Φαύνος, ο ρωμαίος τραγοπόδαρος θεός, όμοιος με τον Πάνα των Ελλήνων, κουρασμένος από τα κυνηγητά των νυμφών, αποκοιμιέται και παραδίνεται στο μεθύσι των ονείρων.

Πρόκειται για μια ιμπρεσιονιστική σύνθεση του 1894, με το αρχικό μοτίβο που εκτελεί το φλάουτο, ν'αποτελεί ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα του μουσικού ρεπερτορίου.
Το έργο θεωρείται απαρχή της σύγχρονης μουσικής περιόδου και όπως χαρακτηριστικά παρατήρησε ο Πιερ Μπουλέζ: "το φλάουτο του φαύνου έφερε νέα πνοή στην μουσική τέχνη". 

"Prelude to the afternoon of a faun"
Isaac Uribe, έμπνευση από το ποίημα του Μαλλαρμέ
και τη μουσική του Ντεμπισί
(πηγή: artpal.com)

Ο Ντεμπισί φαίνεται να είχε ιδιαίτερη αδυναμία στο ηχόχρωμα του φλάουτου, καθώς θεωρούσε ότι τον εισήγαγε στον μυθικό κόσμο. Το αργόσυρτο σόλο κυριαρχεί στην όλη σύνθεση και επανέρχεται ενίοτε,  άλλοτε εκτελεσμένη από τα ξύλινα και άλλοτε από τα χάλκινα. Ο όγκος της μουσικής διατηρείται χωρίς αυξομειώσεις, δίνοντας την αίσθηση της ραθυμίας, της νωθρότητας και της χαύνωσης.

Μελωδική ευρηματικότητα, αρμονικός πλούτος, αισθησιασμός, ηδονή και φινέτσα!

Να θυμίσουμε πως αργότερα η σύνθεση χορογραφήθηκε για μπαλέτο  από τον Vaslav Nijinsky. 

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως η πρεμιέρα του έργου δημιούργησε προβλήματα, καθώς ο "Φαύνος" θεωρήθηκε σκανδαλώδης ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων από τους συντηρητικούς μουσικοκριτικούς και κοινό, μάλιστα η εφημερίδα  Figaro  κατηγόρησε τον συνθέτη ως "έκφυλο", με τον Ωγκίστ Ροντέν μοναχά να υπερασπίζεται την σύλληψη και οπτική του Ντεμπισί.

Θα το ακούσουμε σε μια ιδιαίτερη ηχογράφηση. Ιδιαίτερη γιατί διευθύνει ένας κορυφαίος μαέστρος που είχε εντυπωσιάσει με το ταλέντο του τον Αρτούρο Τοσκανίνι, όμως πρόωρα χαμένος, μόλις στα 36 του σε αεροπορικό δυστύχημα, τον σπουδαίο Guido Cantelli:

Ένας, "παρ' ολίγον ήρωας" μουσικός στην αυλή του βασιλιά Καρόλου ...

 

"Lawes was slain by such whose wills were laws", 

με αυτό το λογοπαίγνιο  στον επικήδειο λόγο και με δακρυσμένα τα μάτια αποχαιρέτησαν τον διάσημο στην εποχή του συνθέτη, λαουτίστα William Lawes, που πέθανε στο Τσέστερ σαν σήμερα 24 Σεπτέμβρη στη διάρκεια μάχης στον εμφύλιο μεταξύ βρετανών βασιλοφρόνων και κοινοβουλευτικών.

Μαθητής του ξακουστού συνθέτη John Cooper, καθόλη τη διάρκεια της επαγγελματικής ζωής του βρισκόταν στην υπηρεσία του βασιλιά Καρόλου, το ίδιο και ο αδερφός του.
Συνέθεσε κοσμική και σκηνική μουσική και βοήθησε στην άνθιση  της "consort music"(μουσική για μικρά σύνολα) στην Αγγλία το πρώτο μισό του 17ου αιώνα.

Ήταν ο κορυφαίος συνθέτης του χορού και της μουσικής για το δράμα (συμπεριλαμβανομένoυ και του βρετανικού θεατρικού είδους της Mάσκας). Συνέθεσε επίσης  θρησκευτικούς  ύμνους και μοτέτα, αντιστικτικά έργα και φούγκες, καθώς και φαντασίες τα οποία μαρτυρούν την επίδραση των  ιταλών μαδριγαλιστών.

Πολιτικές διαφορές του  Καρόλου με το Κοινοβούλιο οδήγησαν στο ξέσπασμα του Εμφυλίου Πολέμου, με τον Lawes να προσχωρεί στο στρατό των βασιλοφρόνων, προκειμένου να σωθεί από τους αντιπάλους σαν επίτροπος στην προσωπική φρουρά του βασιλιά.
Το "πεπρωμένον όμως φυγείν αδύνατον" και στην πολιορκία του Τσέστερ την 24η Σεπτέμβρη του 1645 μια αδέσποτη σφαίρα τού κόστισε τη ζωή.

Ο βασιλιάς Charles τον θρήνησε βαθιά, και τον ανακήρυξε "Πατέρα της Mουσικής".
Διέταξε να ταφεί με όλες τις τιμές, κάτι που φανερώνει την εκτίμηση στο ταλέντο του, μα και την αναγνώριση της πίστης του Lawes στο πρόσωπό του.

Η μουσική του Lawes ξεχάστηκε για αιώνες. Τα τελευταία χρόνια επανήλθε στο προσκήνιο με σύνολα που ηχογράφησαν έργα του, ανάμεσά τους και οι "Kaleidoskopio", ένα νέο σύνολο, που εδρεύει στο Μιλάνο με εξειδίκευση στις οργανικές συνθέσεις παλαιάς μουσικής, και έμφαση στο βρετανικό ρεπερτόριο του 17ου αιώνα.
Επιλογή, που συνδέεται φυσικά με την  ελληνική παρουσία στο ensemble, εκείνη της Φλώρας Παπαδοπούλου στην αναγεννησιακή άρπα, γι'αυτό και θα ακούσουμε μια "Φαντασία-consort music", είδος που απασχόλησε τον Lawes, και με μουσική ευγλωττία δίνει στοιχεία για τον τρόπο διασκέδασης και την ατμόσφαιρα των παραστάσεων στα παλάτια της Αγγλίας του 17ου αιώνα.
Η Φαντασία του αναδεικνύει την εφευρετικότητα του συνθέτη και το γούστο του για κομψές, λεπτεπίλεπτες αρμονίες. Εξαίσιο δείγμα γραφής, από εκείνα που αποσπούσαν τον θαυμασμό των συγχρόνων του συνθέτη για την τόλμη της μουσικής τους γραφής και την βαθιά τους εκφραστικότητα. Παρτιτούρα συναρπαστική, καθώς απεικονίζει με μουσική ευγλωττία την ατμόσφαιρα της αυλικής ζωής και διασκέδασης στην Αγγλία της εποχής.

Η Φ.Παπαδοπούλου είναι απόφοιτος Μουσικολογίας και Φιλολογίας, σπούδασε κλασική και μπαρόκ άρπα στα Κονσερβατουάρ της Πάρμας και του Μιλάνου και με το ensemble της "Il Caleidoscopio", έχει εμφανιστεί σε πολυάριθμα μουσικά Φεστιβάλ αποσπώντας επαινετικότατες κριτικές.

2 comments:

Κωστής Μακρής24 September 2016 at 06:02

Εξαιρετικά ενδιαφέρον το κείμενο, ακόμα καλύτερο το μουσικό κομμάτι του William Lawes που αγνοούσα μέχρι σήμερα. Να είσαι καλά, Ελπίδα!ReplyDelete



Ath Samaras25 September 2016 at 01:30

Είχε πολύ δίκιο αυτός που τον ανακήρυξε "Πατέρα της Μουσικής", γιατί μιλάμε για τις αρχές του 1600. Ευχαριστούμε αγαπητή Ελπίδα για την εξαιρετική και περιεκτική ανάρτηση.ReplyDelete

Francesca Caccini, το "αηδόνι" της Αυλής των Μεδίκων

 

Με vintage διάθεση ο σημερινός χαιρετισμός, αγαπημένοι φίλοι και μια γυναίκα που άνοιξε νέους δρόμους στην μουσική της εποχής της!

"Πορτρέτο γυναίκας", Πάλμα Βέκιο 
(εικάζεται πως απεικονίζεται η Κατσίνι)

Η Φραντσέσκα Κατσίνι γεννήθηκε στη Φλωρεντία σαν σήμερα, 18 Σεπτέμβρη 1587 σε ένα σπίτι που έσφυζε από μουσική, καθώς ο πατέρας της Τζούλιο Κατσίνι ήταν πρωτεργάτης του νέου είδους της όπερας κατά το πρώιμο μπαρόκ.
Η Φραντσέσκα υπήρξε χαρισματικότατη, ήταν η "ντίβα" του μπαρόκ της εποχής της, με θεσπέσια φωνή που γι' αυτό την χαρακτήρισαν "γλυκό αηδόνι".
Έγραφε ποιήματα, έπαιζε λαούτο, άρπα, τσέμπαλο και θεόρβη, και διέπρεψε και ως δασκάλα μουσικής.  Με την διδασκαλική ιδιότητα τη βρίσκουμε στην  Αυλή των Μεδίκων με την Δούκισσα Χριστίνα της Λωραίνης να είναι μέγιστη οπαδός και υποστηρικτής της.
Στο σαλόνι της γνώρισε πολλούς καλλιτέχνες, διανοούμενους και επιστήμονες, ανάμεσά τους και τον Γαλιλαίο, ο οποίος είχε κληθεί από τη Δούκισσα να διδάξει τον γιο της Κόζιμο. Ο επιστήμων και φιλόσοφος θαύμασε τη μουσική της.

Επιπροσθέτως, η Φραντσέσκα θεωρείται η πιο καλά αμειβόμενη μουσικός της Αυλής.

Φήμη απέκτησε πολύ νωρίς, παιδίσκη ακόμη, γύρω στα δώδεκα όταν συμμετείχε σε σκηνές της όπερας του Πέρι: "Ευριδίκη", με αξιοσημείωτη ερμηνευτική απόδοση που τής έδωσε και το προσωνύμιο: "La Cecchina = μικρή Φραντζεσκίνα", με το οποίο  παρέμεινε γνωστή μέχρι το θάνατό της.

Anton Domenico Gabbiani: "Μουσικοί στην Αυλή των Μεδίκων"
(εικάζεται πως η δεύτερη από δεξιά στην απεικόνιση είναι η Κατσίνι)

Ανάμεσα στα έργα της φυσικά ξεχωρίζουμε την όπερα-μπαλέτο που τιτλοφορείται:
"Η Απελευθέρωση του Ruggiero" κι αυτό διότι είναι το έργο που εκτός του μουσικού ενδιαφέροντος που παρουσιάζει,  χαρακτηρίζει τη δημιουργό του ως την "πρώτη γυναίκα που συνέθεσε μια όπερα πλήρους κλίμακας". 

Η όπερα παρουσιάστηκε κατά την επίσκεψη του πρίγκιπα της Πολωνίας στο Φλωρεντινό καρναβάλι του 1625 και κατέχει επίσης πρωτιά ανάμεσα στις όπερες που παρουσιάστηκαν στο εξωτερικό, συγκεκριμένα στη Βαρσοβία, απόφαση του πρίγκιπα που ενθουσιάστηκε στην πρεμιέρα της.

H όπερα έχει τον πλήρη τίτλο: "Η Απελευθέρωση του Ρουτζέρο από το νησί της Aλτσίνα" και το λιμπρέτο της στηρίζεται στο εκτενές ιπποτικό επικό ποίημα του Λουντοβίκο Αριόστο, "Μαινόμενος Ορλάνδος".
H Kατσίνι αλλάζει την αρχική ιστορία του έπους προκειμένου να υπογραμμίσει τη σπουδαιότητα των γυναικών στην ιστορία.

H δράση της όπερας τοποθετείται στο νησί της κακιάς μάγισσας Αλτσίνα, που έχει αιχμαλωτίσει τον ιππότη Ρουτζέρo, κάνοντάς τον με τα ξόρκια της να πιστεύει πως είναι νέα και όμορφη και όχι γριά και άσχημη, όπως πραγματικά είναι. Μια άλλη όμως ισχυρή μάγισσα, η Μελίσα, βλέπει το μέλλον του ιππότη, πως είναι αρραβωνιασμένος με μια κοπέλα και τής έχει δώσει λόγο γάμου. Έτσι, αποφασίζει να σώσει τον Ρουτζέρο. Τα καταφέρνει παρόλες τις δυνάμεις που καταβάλλει η Αλτσίνα, αναγκάζοντας τη δεύτερη να εγκαταλείψει το νησί. Την ώρα της αναχώρησής της όλοι οι άνθρωποι που είχε  φυλακίσει εκείνη και με τα μάγια της τούς είχε μεταμορφώσει σε δέντρα και βράχους, επιστρέφουν στην κανονική τους μορφή. Είναι η στιγμή που κι άλλες μάγισσες καταφθάνουν πάνω σε δελφίνια, τα φυτά τραγουδούν με ανθρώπινη φωνή, ενώ τεράστια πλοία  από κόκκαλα φάλαινας βγάζουν φτερά και πετούν ψηλά.
Πρόκειται πραγματικά για ένα μαγευτικό θέαμα, καθώς η σύνθεση ανήκει στο είδος του "Balletto in Musica" με μέρη όπερας, δράματος και χορού που τελειώνει με ένα μεγάλο ballo a cavallo, δηλαδή χορό πάνω σε άλογα,  όπως ήταν δημοφιλές στη Φλωρεντία από τα μέσα του 1610 και μετά.

Η όπερα ακολουθεί την παράδοση του ιντερμέδιου του προηγούμενου αιώνα, με χορωδίες, σόλο άριες και ρετσιτατίβι.

Ακούμε αποσπάσματα:

Francesca Caccini "La liberazione di Ruggiero dall'isola di Alcina" :

Τα στοιχεία για την υπόθεση της όπερας αντλήθηκαν από stageagent.

"Άνσελμ Φόιερμπαχ:Ιφιγένεια εν Ταύροις"

 

"ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ εν ΤΑΥΡΟΙΣ", Anselm Feuerbach

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ:

"Στους ίσκιους σας ασίγαστες κορφές του παλαιού, ιερού, πυκνόφυλλου άλσους, 

καθώς και στης θεάς το ατάραχο άδυτο, 

νιώθω ακόμα την ίδια ανατριχίλα, 

πρώτη φορά που τα πατώ σα νάταν, κι ο νους μου εδώ δε συνηθίζει. 

Τόσους χρόνους κρυμμένη με κρατεί εδώ τώρα μια θέληση υψηλή,

 που εμπρός της σκύβω... μα πάντα μένω ξένη, όπως στο πρώτο. 

Τι αχ! με χωρίζει απ τους καλούς μου η θάλασσα, και μακρές μέρες στέκω στο ακρογιάλι, 

με την ψυχή ζητώντας των Ελλήνων τη χώρα... 

και το κύμα μόνο κούφια βογκώντας μου απαντά στους στεναγμούς μου. 

Αλί του, από γονιούς μακριά κι αδέρφια που έρμη ζωή περνά! 

Του τρώγ' η λύπη την πιο γλυκειά χαρά μπροστά στα χείλη. 

Πάντα πίσω πετούν οι στοχασμοί του στις πατρικές στοές, 

όπου το πρώτο τον ουρανό τού άνοιξε μπρος του ο ήλιος, 

όπου τ' αδέρφια, παίζοντας, ολοένα πιο σφιχτά με γλυκούς δεσμούς δένονταν".

("Ιφιγένεια εν Ταύροις", Γκαίτε - Πράξη 1η, Σκ.Α΄)Μτφ.Κ.Χαντζόπουλος
(hellenicaworld) 

Ένα ζωγραφικός πίνακας δίνει αφορμή για το σημερινό μου χαιρετισμό με τον πόθο της Ιφιγένειας για την πατρίδα, φίλοι μου!

Τον διάσημο ζωγράφο του νεοκλασικισμού του 19ου αι, Άνσελμ Φόιερμπαχ, που ήρθε στον κόσμο σαν σήμερα, 12 Σεπτεμβρίου 1829 στη Σπάιερ της Ρηνανίας, οι μουσικόφιλοι τον γνωρίζουμε από τη στενή φιλική του σχέση με την Κλάρα Σούμαν και τον Γιόχαν Μπραμς, ο οποίος μάλιστα στη μνήμη του έγραψε τη σύνθεσή του "Νannie", για 4φωνη μικτή χορωδία, έναν θρήνο βασισμένο σε ποίημα του Σίλλερ, που σας έχω παρουσιάσει παλιότερα.

Όσοι αγαπάμε όμως και τη Μυθολογία, τον γνωρίζουμε και  για τους εξαίσιους πίνακές του τους εμπνευσμένους απ 'αυτήν, λόγω της αγάπης, που τού είχε εμφυσήσει η αρχαιολόγος μητέρα του.

Ο πίνακάς του "Ιφιγένεια εν Ταύροις" δίνει σήμερα την αφορμή της ανάρτησής μου, γι' αυτό και το μικρό εισαγωγικό απόσπασμα από το ομώνυμο δράμα του Γκαίτε.

Ο Φόιερμπαχ γοητεύτηκε από το μύθο της Ιφιγένειας, που μετά τη σωτηρία της στην Αυλίδα, βρέθηκε στην χώρα των Ταύρων στην περιοχή της Σκυθίας βόρεια της Μαύρης Θάλασσας ως ιέρεια της Άρτεμης, αγνοώντας την τύχη της οικογένειάς της και "αναζητώντας με την ψυχή τη χώρα των Ελλήνων". 

Αυτή τη σκηνή αποτυπώνει στον καμβά του, την ανεκπλήρωτη επιθυμία της ηρωίδας, που την τοποθετεί  σε μια στάση, που θυμίζει  αρχαίο άγαλμα να ψάχνει  και ν' αναζητεί με το βλέμμα,  όπως και η Ιφιγένεια του Γκαίτε:

"...με χωρίζει απ'  τους καλούς μου η θάλασσα, και μακρές μέρες στέκω στο ακρογιάλι, με την ψυχή ζητώντας των Ελλήνων τη χώρα..."

Περίλυπη η Ιφιγένεια, βαριά η θλίψη της για την απώλεια της πατρίδας, μελαγχολική, καθισμένη στο βράχο, τυλιγμένη μ' έναν λευκόγκριζο χιτώνα και κρατώντας ένα κλαδάκι ελιάς αγναντεύει το ατέρμονο πέλαγος...

Λιγοστές οι χρωματιστές  πινελιές, κάνουν τον πίνακα να θυμίζει τοιχογραφία αρχαίας οικίας.

Δεύτερη Εκδοχή της Ιφιγένειας (1871)

Η Ιφιγένεια εν Ταύροις έχει εμπνεύσει αρκετούς μουσουργούς (Campra, Traetta, Piccinni και Gluck).
Εγώ, σήμερα θα συνοδεύσω πίνακα και λογοτεχνικό απόσπασμα με τις εισαγωγές  των δυο τελευταίων, που έδρασαν στο Παρίσι και μάλιστα οι φανατικοί οπαδοί τους ήταν χωρισμένοι σε "Γκλουκ-ιστές" και "Πιτσινι-στές".
(Κάποιοι μιλούν και για μεταξύ τους αντιπαλότητα, πράγμα που μάλλον αμφισβητείται αφού ο Πιτσίνι θαύμαζε εμφανώς τον Γκλουκ).

Οι όπερές τους γράφτηκαν, όταν το 1778 ο διευθυντής της Όπερας του Παρισιού, θέλοντας να οργανώσει μια "αντιπαράθεση" μεταξύ τους,  έπεισε τους δύο συνθέτες να γράψουν ένα μελόδραμα πάνω στην ίδια ιστορία.

Το λιμπρέτο και των δυο στηρίζεται στην ομώνυμη τραγωδία του Ευριπίδη.

Πρώτη, παρουσιάστηκε η όπερα του Γκλουκ, που είχε θαυμάσια υποδοχή και χαρακτηρίστηκε ως ένα αριστούργημα!
Η επιτυχία του "αντιπάλου", έκανε τον Piccinni να καθυστερήσει το δικό του έργο έναν ολόκληρο χρόνο, που τελικά το  παρισινό κοινό στην ακρόασή του αντέδρασε μάλλον  χλιαρά και μόνο στην ανανεωμένη παρουσίασή του το 1785 αγκαλιάστηκε με ευνοϊκές κριτικές και χαρακτηρισμούς.

C. W. Gluck :"Ιφιγένεια εν Ταύροις"

Η Εισαγωγή ολοκληρώνεται στο 2:27 και ξεκινά η "Προσευχή της Ιφιγένειας", με την απαράμιλλη ερμηνεία της Μαρίας Κάλλας στον ομώνυμο ρόλο συνοδεία χορωδίας από την παράσταση του 1957 στη Σκάλα του Μιλάνου:

N.Piccinni: "Ιφιγένεια εν Ταύροις" - Overture :

Unknown4 January 2016 at 09:12

Εξαίσια μουσική για έναν κορυφαίο μύθο του κύκλου των Ατρειδών! Και ο πίνακας του Φόιερμπαχ και η ποίηση του Γκαίτε είναι μια ψυχοτομή στον εσωτερικό κόσμο της Ιφιγένειας! Ευχαριστούμε, Ελπίδα!

ReplyDelete
Replies
ELPIDA NOUSA4 January 2016 at 09:36

Οι τέχνες στέκονται επάξια απέναντι στο μύθο με τα βαθιά νοήματα!Πνεύμα και Τέχνη σε παράλληλους δρόμους απόλαυσης!
Ευχαριστώ πολύ, Χαρούλα μου αγαπημένη!Να έχεις ένα υπέροχο βράδυ!
Delete

Η σίβυλλα-πιανίστα και ο παρ'ολίγον δολοφόνος της, Μπερλιόζ...

 

Marie Moke: διάσημη στην εποχή της, Βελγίδα πιανίστα και πανέμορφη δεσποσύνη!
Γεννήθηκε σαν σήμερα, 4 Σεπτεμβρίου 1811.

Σε αρκετούς, ίσως να μην θυμίζει κάτι το όνομά της, όμως τι θα λέγατε αν μαθαίνατε πως γι' αυτήν την μάγισσα των πλήκτρων, ο ποιητής Χάινριχ Χάινε είχε πει:

"Μπορεί ο Thalberg να' ναι ο βασιλιάς, κι ο Liszt ο προφήτης, ...ο Chopin ποιητής,  και τροβαδούρος ο  Kalkbrenner , όμως η Μarie είναι η πιανίστα-Σίβυλλα"!

Η Mαρί υπήρξε από τις πιο ταλαντούχες μαθήτριες του Ignaz Moscheles. Έδωσε το πρώτο της ρεσιτάλ στα οκτώ και ήδη στα 15 της θεωρείτο καταξιωμένη ερμηνεύτρια με πιστό ακροατήριο που τη θαύμαζε για την δεξιοτεχνία της!
Οι μουσικοκριτικοί της εποχής έγραφαν πως οι ερμηνείες της συνδύαζαν την "αισθαντικότητα του Σοπέν, την κομψότητα του Χερζ, και το Λιστ-ικό βιρτουόζικο στυλ".

Ήταν φίλη του ρομαντικού Φρειδερίκου Σοπέν κι ο πολωνός τής αφιέρωσε τα Νυχτερινά του op. 9. Ο δε Φραντς Λιστ -που είχε μαζί της μια σύντομη, όμως παράφορη σχέση- την εκτιμούσε πολύ ως πιανίστα. Έβλεπε στο παίξιμό της τον θηλυκό εαυτό του, με τις τεχνικές τους να ταυτίζονται σε πολλά και συμφωνούσε με τους κριτικούς που έγραφαν πως η  δεξιότητα της Marie Moke στα πλήκτρα, άγγιζε την τελειότητα!

(η φωτο από flickr)

Ο Μπερλιόζ γνωρίζει την Μαρί Μοκ μετά την απόρριψη του έρωτά του από την Χάριετ Σμίθσον.
Εχει καταλήξει πως αφού δεν μπορεί να έχει τη γυναίκα, που επιθυμεί, προσπερνά και αφοσιώνεται στη μουσική!Η Τέχνη θριαμβεύει επί του πόνου! ...
Ερωτεύεται όμως πάλι και μάλιστα παράφορα τη Μαρί!

Κι ενώ η προηγούμενη "Φανταστική" Συμφωνία του, γεννήθηκε από την  ερωτική απογοήτευση από τη Σμίθσον, τώρα η φλόγα, που κατατρώγει τα σωθικά του είναι μια πιανίστα, που ακούει στο όνομα Marie Moke.
Ο έρωτάς του είναι κεραυνοβόλος και εκείνη ανταποκρίθηκε στο αίσθημά του.


Γράφει σε μια επιστολή του προς φίλο:
"Έχω μεγάλη έμπνευση!Μόλις τέλειωσα μια μεγάλη σύνθεση για χορωδία, δύο πιάνα και ορχήστρα, για το θέμα της "Τρικυμίας", του Σαίξπηρ.  Δεν το γνωρίζει, μα έμπνευσή μου είναι ο καλός μου άγγελος, το όμορφό μου Άριελ, η Marie!"

Πρόκειται για το λυρικό του μονόδραμα "Επιστροφή στη Ζωή", που έχει και τον τίτλο "Lelio" (από το όνομα του πρωταγωνιστή) αποτελούμενο από  6 μέρη, με αφηγήσεις συνοδεία πιάνου και χορωδιακά.

Τα μέρη:

1: "Ο Ψαράς". Έμπνευση από το ομώνυμο ποίημα του Γκαίτε "Der Fischer" μεταφρασμένο στα γαλλικά
2. "Χορός των Σκιών". Αντλεί μουσικές ιδέες από τον Σαιξπηρικό Άμλετ
3. "Το τραγούδι των ληστών", με γιορταστική διάθεση, ένας ύμνος στην ελευθερία της ζωής που απολαμβάνουν οι "παράνομοι" στην Καλαβρία.
4."Τραγούδι της ευτυχίας", ένας ύμνος - ευλογία για την ευτυχία που επανήλθε στη ζωή του συνθέτη.
5."Αιολική άρπα", (το όργανο αποτελούσε σύμβολο της δύναμης και της μουσικής έμπνευσης στην ρομαντική περίοδο)
6. Το τελευταίο χορωδιακό, μια φαντασία πάνω στην "Τρικυμία" του Σαίξπηρ, που ο Μπερλιόζ συνέθεσε έχοντας στο μυαλό του τη Μαρί και την ταραγμένη και με άδοξο τέλος -όπως θα διαβάστε παρακάτω- σχέση τους.

Πορτραίτο του Μπερλιόζ την εποχή της Ρώμης(1830)
 Emile Signol,  Villa Medici de Rome

Όλα πήγαιναν κατ'ευχήν...Έτσι  ο Μπερλιόζ αποφασίζει να αρραβωνιαστεί τη Μαρί. Όμως η φιλόδοξη μεσοαστική οικογένειά της δεν ήθελε να δώσει την ταλαντούχα θυγατέρα σ'  έναν άνεργο  συνθέτη.

Ο Εκτόρ υπέβαλε για τέταρτη φορά αίτηση για το Βραβείο της Ρώμης, που επιτέλους κέρδισε και πριν φύγει για την Ιταλία, αρραβωνιάζεται την Μαρί...

Όλη η χαρά του διαλύθηκε μετά από λίγους μήνες, όταν έλαβε γράμμα από την κυρία Μοκ που τον ενημέρωνε πως η η κόρη της επρόκειτο να παντρευτεί τον  πλούσιο γιο του  Ignaz Pleyel  της γνωστής επιχείρησης κατασκευής πιάνων.

Αυτό εξόργισε σε σημείο παραφροσύνης τον συνθέτη, που σκέφτεται να επιστρέψει άρον-άρον από την Ιταλία στο Παρίσι με θολωμένο νου!
Καταστρώνει ένα σχέδιο δολοφονίας της μνηστής του, του Πλεγιέλ και της πεθεράς. Έχει κοντά του γυναικεία ρούχα για να μεταμφιεστεί σε καμαριέρα...Έχει προμηθευτεί περούκα, καπέλο, πιστόλι και μπουκαλάκια με στριχνίνη.
Το ταξίδι με την άμαξα από την Ιταλία είναι μακρύ. Ετσι, μέχρι να φτάσει στο Παρίσι έχει ξεθυμάνει ο θυμός, με τη λογική να επικρατεί...

Βρίσκει παρηγοριά και πάλι στη μουσική, ολοκληρώνοντας το λυρικό μονόδραμα για σολίστ, χορωδία και ορχήστρα, που αντικατοπτρίζει πάλι την ερωτική απογοήτευση, αυτή τη φορά από τη Σίβυλλα πιανίστα Μαρί Μοκ-Πλεγιέλ...

Ακούμε το τελευταίο, εμπνευσμένο από την τρικυμιώδη σχέση του με την Παρί Πλεγιέλ, μέρος: 
"La tempete"...

Berlioz: Lélio ou le retour à la vie, Op.14b - 6. La tempete:

"Ο Άκτιος Απόλλων και μια μουσική Ναυμαχία στο Άκτιο"

 

Ένα από τα προσωνύμια του θεού του φωτός και της μουσικής, Απόλλωνα, ήταν και το "Άκτιος Απόλλων", επίθετο, που του είχε δοθεί λόγω του περίφημου και πανάρχαιου ιερού του, που είχε χτιστεί από τους Ακαρνάνες στο Άκτιο.

Κεφαλές κολοσσιαίων αγαλμάτων του Άκτιου Απόλλωνα και της Άρτεμης, που έφεραν στο φως
πρόσφατες ανασκαφές στην περιοχή, της αρχαιολόγου Ισμ. Τριάντη

 "... Ανακτόριον επί χερσονήσου ιδρυμένον, Ακτίου πλησίον...

Ομώνυμος δε λέγεται το τε ιερόν του Ακτίου Απόλλωνος και η άκρα η ποιούσα το στόμα του κόλπου έχουσα και λιμένα εκτός...", 

όπως μας πληροφορεί ο Στράβων.

Λέγεται πως το Ναό του Απόλλωνα έκτισαν εκεί οι Αργοναύτες, όταν πέρασαν με την Αργώ από την περιοχή.
Δίπλα στο βωμό υπήρχε ιερό άλσος, στο οποίο ετελούντο  κάθε δύο χρόνια τα "Άκτια", γιορτή προς τιμήν του Απόλλωνα με γυμνικούς αθλητικούς, μουσικούς και ποιητικούς αγώνες.

Όμως το Άκτιο είναι φυσικά γνωστό από την Ιστορία, όταν σαν σήμερα 2 Σεπτέμβρη του 31 π.Χ. έγινε η ιστορική ομώνυμη ναυμαχία , ανάμεσα στον Οκταβιανό και τον Μάρκο Αντώνιο με την Κλεοπάτρα.
Η αναμέτρηση έληξε νικηφόρα για τους Ρωμαίους.

"The Battle of Actium, 2 September 31 BC", Laureys a Castro 

Με ένα σχετικό περιστατικό πριν τη σημαντική αυτή ναυμαχία θα σας καλημερίσω σήμερα. Περιστατικό που περιγράφεται από τον Πλούταρχο στους "Βίους" του:

"Ο Οκταβιανός με τον στρατό του είχαν στρατοπεδεύσει στο Ανακτόριο, κοντά στην Πρέβεζα. Εκεί πέρασε τυχαία ένα γεωργός με το γάιδαρό του.Όταν ο μετέπειτα  ρωμαίος αυτοκράτορας ρώτησε να μάθει το όνομα του ανθρώπου και του ζώου πήρε την απάντηση:
-"Νίκων και Ευτύχιος". 
Αυτές οι απαντήσεις θεωρήθηκαν αίσιος οιωνός για τον Οκταβιανό και μετά την ευτυχή κατάληξη της Ναυμαχίας με νίκη και προς τιμήν τους, διέταξε και κατασκευάσθηκαν δύο ορειχάλκινα αγάλματα του "Νίκωνα" (γεωργού)και του "Ευτύχιου" (γάιδαρου) τα οποία τοποθετήθηκαν σε βάθρα.

Η καλημέρα "ντύνεται" μουσικά, με έμπνευση από τη Ναυμαχία.

Ο ιταλός Luigi Mancinelli ξεκίνησε σαν τσελίστας και μπορεί να είναι περισσότερο γνωστός σαν μαέστρος, όμως έχει αφήσει, αν και λίγες, αξιολογότατες συνθέσεις.
Ανάμεσά τους και η σκηνική μουσική "Κλεοπάτρα" για το δράμα του Pietro Cossa, εμπνευσμένη από την αιγύπτια βασίλισσα.
Μια σκηνή του δράματος περιγράφει την αναμέτρηση στο Άκτιο, γι' αυτό και ο τίτλος: "Battaglia di Azio-Ναυμαχία στο Άκτιο".

O Mancinelli θεωρείται αρωγός στην  προσπάθεια αναβίωσης της ιταλικής ορχηστρικής μουσικής στα τέλη του 19ου αιώνα.
Θαυμαζόταν από τον Βάγκνερ και τον Βέρντι ως μαέστρος αλλά και για την κομψή και πολύχρωμη μουσική του, και την πολυσύνθετη δομή και ποικιλία σε μουσικές ιδέες, κάτι που αποδεικνύεται στην "Κλεοπάτρα" του.

Μέρος της ανάρτησης δημοσιεύτηκε στην κοινότητα των Mythologists