Σαν Φραντσίσκο, memories...Φωτογραφικό άλμπουμ...

 

Ιδρύθηκε σαν σήμερα 29 Ιούνη του 1776 από τους Φραγκισκανούς Ισπανούς.
Γι'αυτό στην πόλη δόθηκε το όνομα του Αγ Φραγκίσκου της Ασίζης...
Έτσι, η καλημέρα μου έρχεται με κάποιες φωτογραφίες από την μαγευτικά πολυπρόσωπη πόλη της Καλιφόρνια, το

<<ΣΑΝ ΦΡΑΝΤΣΙΣΚΟ>>

Η βόλτα ξεκινά από την Προβλήτα 39 και την "Προκυμαία του Ψαρά"...

Το Fisherman's Wharf με τα πολύχρωμης γραφικότητας, εστιατόρια, αλλά και τα χαριτωμένα, ζωντανά αξιοθέατα!

Συγκεκριμένα, στην περίφημη Pier 39, ένα από

τα βασικότερα αξιοθέατα της πόλης, μαζεύονται

και ρηλαξάρουνε στον ήλιο οι γλυκύτατοι

θαλάσσιοι λέοντες, τα "sea lions", της

οικογένειας των Ωταριιδών, όνομα που πήραν

από τα πτερύγια που φέρουν στ'αυτιά τους!!

Η περιήγηση συνεχίζεται με το αυτοκίνητο σ'ένα δρόμο που δεν είναι ασφαλτοστρωμένος, αλλά στρωμένος με ειδικά τούβλα για λόγους ασφαλείας και το όριο ταχύτητας ανέρχεται στα μόλις 8 χιλ. την ώρα!!!

Πρόκειται για τον πιο "στριφογυριστό δρόμο" του κόσμου και είναι η Lombard street, που αποτελείται από οχτώ πολύ απότομες στροφές!

Φιδογυριστός δρόμος στον Russian Hill με τη θέα από κει πάνω να κόβει την ανάσα!

Μαγευτικό το αγνάντεμα στον ωκεανό και το Αλκατράζ...που αργότερα επισκεφτήκαμε σε μια μίνι κρουαζιέρα..και ξενάγηση στο νησί με την πλέον περιβόητη αμερικανική φυλακή, που δεν υπάρχει πραγματική ιστορία κρατουμένου που να δραπέτευσε απ'αυτή και να επέζησε...


















Ανεβήκαμε στην Alamo Square για να θαυμάσουμε από κοντά τις "Ζωγραφισμένες κυρίες".

Τα "Painted Ladies" είναι Βικτωριανής αρχιτεκτονικής σπίτια, βαμμένα με  πολλά διαφορετικά χρώματα.

Αφήσαμε το αυτοκίνητο και επιβιβαστήκαμε στο τραμ.

Το τραμ της πόλης είναι από τα τελευταία εναπομείναντα τραμ με πραγματικό οδηγό, γι'αυτό και αποτελούν ένα από τα εκπληκτικότερα σύμβολα του Σαν Φραντσίσκο.








Κατεβήκαμε στη  Τσάινα Τάουν, που στο Σαν Φρανσίσκο είναι η παλαιότερη και η μεγαλύτερη Κινεζική Συνοικία στις ΗΠΑ.



















Είναι πραγματικά απολαυστικό να περπατάς

στους δρόμους της, να βιώνεις την μοναδική της

ατμόσφαιρα, να οσμίζεσαι τις ιδιαίτερες,

ασιατικές γεύσεις!


                           
Λίγο παραπέρα η Union Square.

Η κεντρική πλατεία πήρε το όνομά της("Ενότητα") από τις διαδηλώσεις που γίνονταν εδώ στον εμφύλιο πόλεμο.

Πολυσύχναστη, με καλλιτεχνική δυναμική, όχι βέβαια τόσο, όσο το Civic center, η πλατεία του Δημαρχείου!

Στο  Civic center βρίσκονται συγκεντρωμένα όλα τα κυβερνητικά κτίρια, τα Μουσεία και η Όπερα.

Το περπάτημα ήταν πολύωρο.

Χρειαζόμασταν επειγόντως λίγη ξεκούραση...

Τι πιο ιδανικό από το Golden Gate Park και το Γιαπωνέζικο κήπο του...  

Ηρεμία, χαλάρωση, το απόλυτο ρηλάξ με μια κούπα κρύο τσάι σερβιρισμένο σύμφωνα με την μυστηριακή τελετουργία του τσαγιού...
Η φιλοσοφία του "ζεν" εν δράσει...

Φυσικά, μη νομίζετε πως δεν είδαμε και το ξακουστό αξιοθέατο της πόλης, τη "Χρυσή Γέφυρα".

Αλλά γι'αυτή σας έχω γράψει και παλιότερα εδώ.

Μεγάλη ποικιλία εικόνων, με μια ασύλληπτη πολυπολιτισμικότητα!

Το Σαν Φραντσίσκο, μια πόλη σαν ζωγραφιά, από τότε που τo γνώρισα έχει κρατήσει ένα κομμάτι της καρδιάς μου..., όπως λέει και ο τραγουδιστικός ύμνος της πόλης με την ερμηνευτική υπογραφή του  Tony Bennett.


Η μουσική γράφτηκε από δύο ερασιτέχνες δημιουργούς, τον George Cory και τον Douglass Cross, και απορρέει μιαν αύρα νοσταλγίας για το αγαπημένο Σαν Φραντσίσκο.
Το τραγούδι "γεννήθηκε" στη Νέα Υόρκη, όπου η εσωτερική μετανάστευση είχε επιβάλλει στους δημιουργούς του.

Ένα τραγούδι, που κατά δήλωση του Bennett, του άλλαξε τη ζωή, αφού εκείνο του επέτρεψε να ζει, να εργάζεται και να τραγουδά σε οποιαδήποτε γωνιά της γης...

Το τραγούδι εκείνο τον έκανε ένα "πολίτη του κόσμου"... 

<<I Left My Heart in San Francisco>>

The loveliness of Paris seems somehow sadly gay

The glory that was Rome is of another day

I've been terribly alone and forgotten in Manhattan

I'm going home to my city by the Bay

I left my heart in San Francisco

High on a hill, it calls to me

To be where little cable cars climb halfway to the stars

The morning fog may chill the air, I don't care

My love waits there in San Francisco

Above the blue and windy sea

When I come home to you, San Francisco

Your golden sun will shine for me...

"Εσύ είσαι ο Πέτρος, και θα σου δώσω τα κλειδιά για τη Bασιλεία των Oυρανών"...

"Ο Χριστός παραδίδει τα κλειδιά της Βασιλείας των Ουρανών  στον Απόστολο Πέτρο",
όπως περιγράφεται στο Κατά Ματθαίον 16:18,
Pietro Perugino-Καπέλα Σιξτίνα

Πρωταγωνιστικό ρόλο  έπαιξε ο Πέτρος μεταξύ των Αποστόλων, γι'αυτό κλήθηκε από τον Ιησού με ένα όνομα που τον συνδέει με την πέτρα, το βράχο πάνω στον οποίο ο Χριστός θα χτίσει την Εκκλησία Του, αναλαμβάνοντας σε αυτό ηγετικό ρόλο, όπως περιγράφεται στις Πράξεις των Αποστόλων.

"Εσύ είσαι ο Πέτρος, και πάνω σ’ αυτή την πέτρα θα οικοδομήσω την εκκλησία μου, και δε θα την κατανικήσουν οι δυνάμεις του Άδη.
Θα σου δώσω τα κλειδιά που ανοίγουν την πόρτα της Bασιλείας των Oυρανών, και ό,τι κρατήσεις ασυγχώρητο στη γη θα είναι ασυγχώρητο και στους ουρανούς· και ό,τι συγχωρήσεις στη γη θα είναι συγχωρημένο και στους ουρανούς"

(Ματθ. 16,18-19)

• Από τα πλέον δημοφιλή και επιμελημένα έργα θρησκευτικής μουσικής του Παλεστρίνα είναι το "Tu es Petrus"(σε τρεις εκδοχές, για 5, 6 ή 7 φωνές) που ο συνθέτης έγραψε για να αποδοθεί ανήμερα στη Γιορτή του Αγίου Πέτρου στις 29 Ιουνίου  στην Καπέλα Σιξτίνα, το παρεκκλήσι του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό.
  
  Πρόκειται για ιερά μοτέτα α καπέλα, βασισμένα στο παραπάνω κείμενο-αναφορά στον Απόστολο Πέτρο, από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου, στο ύφος της πολυφωνίας της αναγεννησιακής εποχής.

Palestrina: "Tu es Petrus á 6"

Στο παραπάνω έργο του Pietro Perugino από τοιχογραφία στο Βατικανό, ο δημιουργός απεικονίζει τη σκηνή ακριβώς που περιγράφει ο Ματθαίος στο Ευαγγέλιό του,  το "Χριστό να παραδίδει τα κλειδιά της Βασιλείας των Ουρανών στον Απόστολο Πέτρο".
Τα κλειδιά αντιπροσωπεύουν τη δύναμη της συγχώρεσης και της μοιρασιάς του Λόγου του Θεού, επιτρέποντας με αυτόν τον τρόπο σε όλους τον Παράδεισο.
Σε πρώτο πλάνο και στο κέντρο απεικονίζεται ο Ιησούς που παραδίδει τα κλειδιά στο γονατιστό Πέτρο, ενώ περιβάλλονται από τους υπόλοιπους Αποστόλους. Πίσω ως φόντο ο ζωγράφος απεικονίζει τρία κτίσματα εξαιρετικής αρχιτεκτονικής. Στο κέντρο δεσπόζει ένα οκταγωνικό οικοδόμημα, ένας επιβλητικός ναός με κεραμοειδή τρούλο και περίτεχνες αψίδες.

• Το ίδιο κείμενο από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου αξιοποιούν και άλλοι συνθέτες, ανάμεσά τους ο Γκαμπριέλ Φωρέ, στο ομότιτλο μοτέτο του για 4φωνη μικτή χορωδία, ανδρική φωνή και όργανο, με τους χορωδούς να στήνουν έναν ιερό διάλογο με τον βαρύτονο σολίστα.
  
  Η σύνθεση γράφτηκε  το 1872, την εποχή που ο Φωρέ υπηρετούσε ως  οργανίστας στην εκκλησία του Αγίου Σουλπικίου στο Παρίσι. 

Faure: ""Tu es Petrus":

Tης ίδιας θεματικής είναι και το παρακάτω εικαστικό του φλαμανδού  Peter Paul Rubens, που φιλοτεχνήθηκε το 1614 και εκτίθεται στο Βερολίνο.
Ο ζωγράφος ντύνει τον Ιησού με ένα χιτώνα σε εκθαμβωτικό πορφυρό χρώμα κι έχοντας το ένα χέρι ανασηκωμένο, κίνηση που υπογραμμίζει τη σημασία της πράξης Του να παραδώσει στο συγκεκριμένο Απόστολο τα κλειδιά της Βασιλείας των Ουρανών.
Ο Πέτρος απεικονίζεται σκυφτός με ταπεινότητα, με απόλυτη ευλάβεια και πίστη προς το Δάσκαλο, ενώ κάποιοι από τους υπόλοιπους μαθητές παρακολουθούν με δέος τη μεγαλειώδη σκηνή.

"Ο Χριστός παραδίδει τα κλειδιά της Βασιλείας των Ουρανών στον Απόστολο Πέτρο",
όπως περιγράφεται στο Κατά Ματθαίον 16:18,
Peter Paul Rubens

• Ο Φραντς Λιστ,  ενσωματώνει το κείμενο "Tu es Petrus" στο ορατόριό του  "Christus".
  Το μέρος καθηλώνει με την πνευματικότητά του κι αποπνέει συγκλονιστική γαλήνη, θεϊκή ηρεμία, όπως επίσης ωθεί σε βαθύ στοχασμό. Ο Λιστ επιλέγει λιτή και με εσωτερικότητα γραφή και μέσα δυναμικής και αρμονίας που δηλώνουν  τη σπουδαιότητα της σκηνής μεταφέροντας το νόημά της πως το πνεύμα, η αλήθεια, η πίστη, η εμπιστοσύνη και η αληθινή αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον είναι ο  βράχος,  που μπορεί ν’ αντιστέκεται στην "κόλαση".

Liszt: "Christus-Tu es Petrus" :

Του 1520 είναι η παρακάτω ελαιογραφία του Vincenzo Catena της Βενετσιάνικης Σχολής. Τη σκηνή της παράδοσης των κλειδιών στον Απόστολο Πέτρο (σύμβολο της παραχώρησης εξουσίας στην Εκκλησία)  παρακολουθούν  τρεις νεαρές γυναίκες, στο πρόσωπο των οποίων διακρίνουμε έντονα την ευφορία της ψυχής για την πράξη του Ιησού.
Οι μελετητές ταυτίζουν τις γυναικείες φιγούρες με τις θεολογικές Αρετές:
τη Φιλανθρωπία, ντυμένη σε λευκό χιτώνα στεκόμενη δίπλα στο Χριστό, την Πίστη σε βιολετί  στη μέση και την Ελπίδα, με χιτώνα πράσινου χρώματος να αγγίζει με τα δυο της χέρια την πλάτη του Αποστόλου Πέτρου, δείγμα παρότρυνσης στο θεάρεστο έργο του. 

"Ο Χριστός παραδίδει τα κλειδιά της Βασιλείας των Ουρανών στον Απόστολο Πέτρο", 
Vincenzo Catena

"Μουσικά και χορευτικά μακροβούτια στο βυθό των Καναρίων Νήσων..."

 

"Canario Dance"

Ανοίγει ο καιρός, καλοκαιράκι έρχεται, τι θα λέγατε για νοερό ταξιδάκι και δροσερά μακροβούτια σε εξωτικά μέρη, σαν αστερίες να σελαγίσουμε στο διάφανο βυθό των Καναρίων Νήσων;…

Αν και ο ιστορικός Πλίνιος έδωσε το όνομα στο νησιωτικό σύμπλεγμα του Ατλαντικού από τους άγριους σκύλους (λατινικά "canes") που ζούσαν εκεί, πολλοί είναι εκείνοι που συσχετίζουν την ονομασία με τα όμορφα και μελωδικά πτηνά.

Γνωστός είναι και ο "Κανάριος Χορός", δημοφιλής στην Ευρώπη της Αναγέννησης, χορευόταν πλην της Ισπανίας, στην Ιταλία και τη Γαλλία και πιστεύεται πως προέρχεται από ένα χορό των ιθαγενών Guanche των Καναρίων Νήσων.
Πρόκειται για ζευγαρωτό χορό, φλογερά ερωτικό, ενεργητικό, περίπλοκο ρυθμικά και αρμονικά, χαρακτηρίζεται από συγκοπτόμενους ρυθμούς, και κινησιολογικά από γρήγορους ελιγμούς, μικρά βηματάκια και πηδήματα, στοιχεία που οδήγησαν κάποιους να του αποδώσουν το δεύτερο όνομα: "βατραχοπόδαρος".

Με τη φινέτσα και τον αυτοσχεδιασμό, απαραίτητα στοιχεία στην εκτέλεσή του.
Εμφανίζεται πιο συχνά ως τμήμα ενός μεγαλύτερου χορού ή σουίτας χορών.

Από το λαϊκό χορό Canarios εμπνέεται ο Gaspar Sanz την ομώνυμη κιθαριστική του σύνθεση.


Ο συνθέτης, κιθαρίστας αλλά και ιερέας Γασπάρ Σανθ έζησε στην Ισπανία το δεύτερο μισό του 17ου αιώνα.
Kυρίαρχη μορφή του ισπανικού μπαρόκ, γνωστός για την πολύ σημαντική τρίτομη διατριβή για την κλασική κιθάρα με τον τίτλο "Instruccion de musica sobre la guitarra espanola - Μουσική Διδασκαλία της ισπανικής κιθάρας" με θεωρητικά κείμενα για το κούρδισμα, τις τεχνικές παιξίματος κ.α, αλλά και κομμάτια όλων των επιπέδων, σε χορευτικές κυρίως μορφές (όπως Folia, Canarios κτλ.) για την πεντάχορδη μπαρόκ κιθάρα της εποχής του.

• Η σύνθεση του ΡΟΝΤΡΙΓΚΟ:

Η σύνθεση "Canarios"  ενσωματώνεται από τον Χοακίν Ροντρίγκο στη "Φαντασία για έναν ευγενή", ένα υπέροχο κονσέρτο για κιθάρα και ορχήστρα βασισμένο σε έξι σύντομους χορούς του Gaspar Sanz.
Το έργο ολοκληρώθηκε το 1954 κατόπιν αιτήματος του Αντρές Σεγκόβια, ο οποίος προφανώς ήταν ο "ευγενής κύριος".

Το 4ο μέρος της Φαντασίας είναι το "Canarioς" του Σανθ, στο οποίο ο Ροντρίγκο αποτίει φόρο τιμής στις ρίζες του χορού με τη σύντομη μίμηση κελαηδισμάτων καναρινιού,(3:00-3:07) παρότι, όπως αναφέραμε τα  Κανάρια Νησιά οφείλουν το όνομά τους στους άγριους σκύλους κι όχι στο ωδικό πτηνό.

Το ακούμε σε μια εξαιρετική εκτέλεση από την English Chamber Orchestra, μια από τις δημοφιλέστερες και με τις περισσότερες ηχογραφήσεις Ορχήστρες Δωματίου παγκοσμίως, σε δ/νση του  Charles Groves και σολίστα κιθαριστή τον μάγο John Williams, έναν από τους τελευταίους εν ενεργεία από τις γενιές των "μύθων" της κλασικής κιθάρας!

Joaquín Rodrigo: "Fantasia para un gentilhombre, Canario" 

• Ο Κανάριος χορός μιας εμπνευσμένης ιδιοφυίας:

Από τον Αναγεννησιακό χορό των Καναρίων εμπνεύστηκε και ο ιταλογερμανός συνθέτης και λαμπρός, βιρτουόζος εκτελεστής της πρώιμης μπαρόκ περιόδου Giovanni Girolamo Kapsperger, εξαιρετικά πρωτότυπος σε μουσικές ιδέες, συνθέτης, γνωστός κυρίως για τις δημιουργίες του για λαούτο και θεόρβη.

Η Ιστορία της Μουσικής χαρακτηρίζει «Θαύματα της Ρώμης» τις ακαδημίες-συναυλίες που οργάνωνε στο σπίτι του στην ιταλική πρωτεύουσα.
Διεισδύει με επιτυχία στα μυστικά της μουσικής, υιοθετώντας διάφορες καινοτομίες, όπως αυθόρμητες, τονικές  αλλαγές...έντονες, ρυθμικές αντιθέσεις...ακολουθώντας αντιστικτική δομή αντίθετη με τους ισχύοντες κανόνες της εποχής, κάτι που οδήγησε κάποιους να κάνουν λόγο για κράμα «εμπνευσμένης ιδιοφυίας και πλήρους σύγχυσης».

Ακούμε τη σύνθεσή του-έμπνευση από το χορό των Καναρίων Νήσων για θεόρβη, μπαρόκ κιθάρα, τσέμπαλο και βιόλα ντα γκάμπα.

Johannes Hieronymus Kapsberger: "Libro quarto d'intavolatura di chitarrone, Canario"

• Ο Κανάριος χορός του van den Hove:

Kαι τέλος, μια χαριτωμένη εκδοχή του "Κανάριου Χορού" ντυμένη ύφος ολλανδοφλαμανδικό, με κέφι κι ενθουσιαστική διάθεση.
Η έμπνευση έρχεται από τον διάσημο λαουτίστα Joachim van den Hove, έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους μουσικής για λαούτο του 17ου αιώνα.

Joachim van den Hove:"Canarie":

Συνωστίζονται ήχοι τραγουδιστοί στους βυθούς του Ποσειδώνα...
Η μελωδία γοργόνα και τρίαινα, ο ρυθμός...
Κι η κιθάρα με χιτώνα αφρόπλαστο να ξεχωρίζει στων κυμάτων τον γλυκόν ανασασμό...

"Λουόμενες στη θάλασσα του Trenet"

 

Renoir : "Λουόμενες"

Ας βυθιστούμε σε μια ατμόσφαιρα μεθυστικής ηδυπάθειας... ως αόρατοι "λουόμενοι" του Ρενουάρ, αυτό το ζεστό πρωινό του Ιούνη...
Πως αγαπώ αυτή την "αδιακρισία" του νερού, που παίρνει το δικαίωμα να σουλατσάρει ελεύθερα στα μονοπάτια του κορμιού μας!

Ωραία χρώματα σε μια προσπάθεια να αποτυπωθεί η γυναικεία χάρη...το φιλντισένιο δέρμα, τα πλούσια στήθη, ένα εγκώμιο στη ζουμερή σάρκα, που αναζητά λίγη δροσιά σαν φιγούρα τροφαντής νύμφης, που της λίμνης τα ύδατα καθρεφτίζουν τα κάλλη της.
Κι αν δεν είναι η στασιμότητα της λίμνης να ταξιδέψει την αισθησιακή αύρα, θα'ναι η ροή του ποταμού, που κατρακυλά τη μέθη απ'τον ιδρώτα της έκστασης πάνω σ'ένα φύλλο που επιπλέει, αλλά και η θάλασσα, που παιχνιδιάρικα στέλνει το κύμα να χαϊδέψει δειλά τον αστράγαλο!
Και πώς να αντισταθείς σ'αυτή την υγρασία, που ψιθυρίζει στ' αυτί ερωτόλογα απ'τα βάθη της θάλασσας;

Αυτός ο ελαφρύς κυματισμός, σε ρυθμό σουίνγκ, που δίνει έμπνευση στον Charles Trenet και μετατρέπει σε νότες το πάθος και την ανάγκη του τραγουδοποιού να δώσει κίνηση στην υγρή εικόνα, που μια καλοκαιρινή μέρα του '43 συνέλαβε μέσα στο τρένο, ενώ ταξίδευε κατά μήκος των γαλλικών ακτών της Μεσογείου επιστρέφοντας από το Παρίσι.

Λέγεται πως το τραγούδι γράφτηκε μέσα σε δέκα λεπτά.
Μια μελωδία που αιχμαλωτίζει τη μελαγχολία της ατμόσφαιρας που επικρατούσε στη Γαλλία εκείνη την περίοδο. 

O Tρενέ, όμως, καταφέρνει να εμφυσήσει μέσα του την ψυχή.

Ο Γάλλος Charles Trenet γεννημένος το 1913 στη Ναρμπόν της Ν.Γαλλίας μάγεψε με τις μουσικές εμπνεύσεις του.
Δημιουργός ονείρων με τις αθάνατες μελωδίες του ύμνησε τον έρωτα, τη θάλασσα, το αγαπημένο του Παρίσι, "σύμβολο της χαμογελαστής Γαλλίας, μάγος των λέξεων, ποιητής και εφευρέτης ρυθμών", όπως τον χαρακτήρισε ο πρόεδρος Ζαν Σιράκ.

Ζαν Κοκτώ : Charles Trenet 

Τα τραγούδια του διασκευάστηκαν και ερμηνεύτηκαν από μεγάλα oνόματα, όπως οι Σινάτρα, Άρμστρονγκ, Έλλιγκτον...

Με ένα στυλ μεταξύ νοσταλγίας και μαγκιάς, που άντεξε το βομβαρδισμό της αμερικανικής ποπ μουσικής για περισσότερα από 30 χρόνια.

Περισσότερο γνωστός στους λάτρεις του είδους με τη "στολή", που φορούσε στη σκηνή ...
Σταυρωτό κοστούμι με λουλούδι στο πέτο, σκούρο πουκάμισο και γραβάτα ανοιχτόχρωμη, με ένα καβουράκι χωσμένο κυριολεκτικά στο πίσω μέρος του κεφαλιού του.

Ο Ζαν Κοκτώ σχεδίασε μια περίφημη αφίσα που δείχνει τον Trenet με αυτό το ντύσιμο, αλλά στην πλάτη του έχει προσθέσει φτερά αγγέλων.

Πέθανε το 2001, πλήρης ημερών και η τέφρα του, μετά από επιθυμία, που είχε εκφράσει, σκορπίστηκε στον περίβολο του σπιτιού του.

Με ρουστίκ διακόσμηση η αμέριμνη θάλασσα του Τρενέ ... και σαν εσάρπα, τη γαλήνη στους ώμους της απλώνει ο "καιρός, ο μουσικός".
Πώς θα'θελα τ' αφρένια της άλογα να καλπάσουν εκεί που δροσίζονται οι τροφαντές του Ρενουάρ, "λουόμενες"!

Θάλασσα!

που χορεύεις με τους ήσυχους όρμους...

Τρεμοπαίζεις μ' ασήμια.

Θάλασσα!

που λαμπυρίζεις

κάτω απ' τη βροχή...

Θάλασσα!

ερωτικό τραγούδι,

δονείς την καρδιά μου για ζωή...

Το κείμενο έχει δημοσιευτεί και στο ηλεκτρονικό περιοδικό iporta.gr

Για μια ΕΛΠΙΔΟσπαρτη Κυριακή...

 [Στον απόηχο της προχτεσινής μουσικοθεατρικής μας παράστασης...]

Τα παιδιά είναι ΕΛΠΙΔΑ...κι ας το ξεχνάμε κάποιες φορές...Έρχονται όμως άλλες, που μας το υπενθυμίζουν με μια αγκαλιά, ένα φιλί, ένα "ευχαριστώ, κυρία για όλα...δεν θα σας ξεχάσω ποτέ!"

Έτσι, το καλημέρισμα της Κυριακής έρχεται με αφορμή την ΕΛΠΙΔΑ, που πηγάζει μέσα από μια αυθόρμητη παιδική κίνηση..., από έναν ανεπηρέαστο και χωρίς υπολογισμό  μορφασμό αγάπης ενός εφήβου...

<<Ελπίδα. Ακόμα κι αν όλα έχουν χαθεί, αυτή μένει...>>

Καλημέρα ΕΛΠΙΔΟφόρα λοιπόν, αισιόδοξη και με θετική ματιά να ατενίζει την κάθε στιγμή που καταφθάνει!
Κι επειδή η ελπίδα είναι αιώνια κι άχρονη, στέλνω δυο εκδοχές της...
Η μουσική από την Αναγέννηση...η εικαστική από τη σύγχρονη εποχή.

Juan Miro:"La Speranza"/www.babelearte.it

Juan Miro:"La Speranza"

Αινιγματική εικονογραφία, μια αφηρημένη απεικόνιση της ελπίδας.
Ένας καλλιτεχνικός πειραματισμός, με επικεφαλής τους χρωματικούς κραδασμούς πάνω στον ανοιχτόχρωμο και φωτεινό φόντο.
Οι κηλίδες, οι σχηματικές ανθρώπινες φιγούρες, ένας χαρταετός και το γαλανό άστρο  είναι στοιχεία θετικότητας, που παραπέμπουν σε αυθορμητισμό, κάτι σαν παιδικό παιχνίδι...

"Spem in Alium", Τόμας Τάλλις

Το επιβλητικό αυτό μοτέτο, που γράφτηκε για οκτώ πεντάφωνες χορωδίες (σοπράνο, άλτο, τενόρο, βαρύτονο και μπάσο) αποτελεί επιστέγασμα της πολυφωνίας!
Το πιθανότερο είναι ότι ο Τάλλις προόριζε τους ερμηνευτές του να σταθούν σε σχήμα πετάλου.
Διαφορετικές μελωδικές γραμμές, η μία καλύπτει την άλλη, αφού σκοπός δεν ήταν η καθαρότητα απόδοσης του κειμένου αλλά η επιβλητικότητα των ηχητικών κυμάτων από χορωδίες στημένες σε διάφορα σημεία του ναού.
Σαράντα διαφορετικές φωνές , άλλοτε να αποτελούν ενότητα κι άλλοτε σε ανεξάρτητη κίνηση, σε ένα στυλ μιμητικό, μέσα σε ένα κομψό κι αρμονικό πλαίσιο.
Κι ενώ κανείς θα περίμενε τη μονοτονία του χάους μες σ'αυτό τον φωνητικό κυκεώνα, η ανάπτυξη των θεμάτων και ο τρόπος  ανάθεσή τους στις φωνές δημιουργεί νέες μουσικές ιδέες, που οδηγούν στην απόλυτη κορύφωση!

Ο Τάλλις επεδίωξε την αίσθηση απουσίας διαστημάτων αναπνοής, γιατί έτσι φαντάζονταν εκείνη την εποχή ότι τραγουδούσαν οι άγγελοι.
Και δεν χρειάζονται "βροντές", οι Άγγελοι!
Μοναχά ανεπαίσθητες ανάσες...και με το βελουδένιο τους πουκάμισο να κάνουν τη γη μας, ουρανό...

To ακούμε σε μια εξαιρετικά υψηλής ποιότητας, κατά την ταπεινή γνώμη μου, ερμηνεία από  ένα φωνητικό σύνολο ειδικευμένο στις εκτελέσεις a cappella ιερής, παλαιάς φωνητικής μουσικής, τους βρετανούς "Tallis Scholars", ένα από τα κορυφαία σύνολα του κόσμου στην Αναγεννησιακή πολυφωνία!

Της ΕΛΠΙΔΑΣ λάμπος και ύμνισμα, φίλοι μου!
Χαρούμενη, αισιόδοξη, ελπιδόσπαρτη, ευνοϊκή και μ'ούριο άνεμο, Κυριακή!Και μεις όλοι αυθεντικοί, αληθινοί και ειλικρινείς με τον εαυτό μας, γνώστες των απεριόριστων δυνατοτήτων μας σε μια διαδικασία διαμόρφωσης της προσωπικής μας ταυτότητας..

Αφιερωμένο στους μαθητές μου-συμμετέχοντες στη μουσικοθεατρική παράσταση "ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ μας ΤΣΙΡΚΟ" την 24η Ιουνίου 2016.

Μπαχ: Μια καντάτα για τον Ιωάννη τον Βαπτιστή...

 

Jacopo Pontormo: "Ιωάννης είναι το όνομά του"

"Εις δε την Ελισάβετ συνεπληρώθη ο χρόνος να γεννήση και εγέννησε υιόν.

Και ήκουσαν οι γείτονες και οι συγγενείς της ότι έδειξε μέγα και θαυμαστόν το έλεός του ο Κύριος εις αυτήν, με το να της χαρίσει εις τέτοιαν ηλικίαν υιόν, και όλοι έχαιρον μαζί της.

... Και ωνόμαζαν αυτό Ζαχαρίαν, με το όνομα του πατρός του.

Η μητέρα όμως του παιδιού, φωτισμένη από το Πνεύμα του Θεού, είπεν· "όχι Ζαχαρίας, αλλά Ιωάννης θα ονομασθεί"[...]

Ερωτούσαν δε με νεύματα τον πατέρα του, τι όνομα θέλει να δώσουν εις αυτό.

Και Εκείνος, αφού εζήτησε μίαν μικράν πλάκαν, έγραψε τας λέξεις· "Ιωάννης είναι το όνομά του".

(Κατά Λουκάν: 1, 58-70)

Σήμερα, 24 Ιουνίου, η Εκκλησία γιορτάζει το Γενέθλιο του Ιωάννη του Βαπτιστή.

Ο Αη-Γιάννης ήταν γιος του υπέργηρου Ζαχαρία και της Ελισάβετ που αγαπούσαν τον Θεό, όμως εκείνος δοκίμαζε την υπομονή τους και την πίστη τους, που για πολλά χρόνια δεν άκουγε την δέησή τους να τους χαρίσει παιδί.

'Οταν του το ανακοίνωσε ο Άγγελος πως θα αποκτήσει γιο, εκείνος απόρησε, ζήτησε βεβαιώσεις γιατί δεν πείστηκε από τα λόγια του, γι'αυτό και έμεινε άλαλος μέχρι την ημέρα της γέννησης του γιου του...

Ο Γ.Σ.Μπαχ συνέθεσε τρεις καντάτες για την περίσταση:

1. "Ihr Menschen, rühmet Gottes Liebe, BWV 167", 24 Ιουνίου 1723

2. "Christ unser Herr zum Jordan kam, BWV 7", 24 Ιουνίου 1724 και

3. "Freue dich, erlöste Schar, BWV 30", 24 Ιουνίου 1738, που προτείνω να ακούσουμε σήμερα.

Γράφτηκε για τον εορτασμό και πρωτοπαρουσιάστηκε ανήμερα  24 Ιούνη 1738.

Το λιμπρέτο της ιερής καντάτας του  Μπαχ έγραψε ο συνεργάτης του, Πίκαντερ βασισμένος στο παραπάνω απόσπασμα από το Ευαγγέλιο του Λουκά, και το αντίστοιχο χωρίο από το Βιβλίο του Ησαΐα.

Ανήκει στις συνθέσεις των χρόνων της Λειψίας, αποτελείται από 12 movements χωρισμένα σε 2 μέρη προκειμένου να εκτελούνται πριν και μετά το κήρυγμα.

Απαιτούνται τέσσερις σολίστες(μία για κάθε φωνη ανδρική και γυναικεία) , φλάουτα, όμποε, τοξοτά, κοντίνουο,  πλαισιώμενα από 4φωνη χορωδία.

Σχετικά με το ΕΙΚΑΣΤΙΚΟ: 

Την περίοδο του Μεσαίωνα που η παιδική θνησιμότητα ήταν συχνή, συνηθιζόταν στις περιπτώσεις επιτυχημένης γέννησης να χαρίζονται στη λεχώνα δίσκοι ζωγραφισμένοι με παραστάσεις από την Βίβλο, κυρίως τη  Γέννηση της Παναγίας ή του Ιωάννη του Βαπτιστή.

Ο συγκεκριμένος δίσκος φιλοτεχνήθηκε το 1526 από τον κορυφαίο Jacopo Pontormo της Φλωρεντινής Αναγέννησης.Παριστά το Γενέθλιο του Ιωάννη με τον πατέρα-Ζαχαρία στο πλάνο δεξιά να γράφει στην πλάκα: "Ιωάννης είναι το όνομά του", όπως διασώζει ο Ευαγγελιστής Λουκάς.

BACH: Freue dich, erlοste Schar

Στραβίνσκυ: "Φανταστικό Σκέρτσο" ή το νέκταρ από τις "Μέλισσές" του...

 

Με αφορμή τα σημερινά γενέθλια του Ιγκόρ Στραβίνσκυ, προτείνω ακρόαση ενός έργου που δεν ακούμε συχνά...

"Εάν η μέλισσα εξαφανιστεί από προσώπου γης, 

ο άνθρωπος θα έχει μόνο τέσσερα χρόνια ζωής".

(Μωρίς Μαίτερλινκ)

Το καλοκαίρι του 1907 ο Στραβίνσκυ, μέσα από το βιβλίο : "Η ζωή των μελισσών", γνωρίζει τον μετέπειτα Νομπελίστα Βέλγο λογοτέχνη και δοκιμιογράφο, Μωρίς Μαίτερλινγκ.
Είναι η εποχή που ολοκληρώνει τη μαθητεία του δίπλα στον Ρίμσκυ Κόρσακωφ.
Από το βιβλίο αυτό εμπνέεται το "Scherzo Fantastique Op.3", την παρτιτούρα του οποίου στέλνει στο δάσκαλό του με τον τίτλο: "Μέλισσες".

Εκείνος, εκφράζεται θετικά για τη σύνθεση, που την επόμενη χρονιά παρουσιάζεται στην Αγία Πετρούπολη στα περίφημα "Siloti Concerts", με τον ίδιο τον Alexander Siloti στο πόντιουμ, στον οποίο και αφιερώνει τη σύνθεση.

Με μια αύρα εξωτισμού αυτό το έργο, στο οποίο οι μουσικολόγοι βρίσκουν επιρροές από τους Ντεμπισί, Τσαϊκόφσκυ, Ντυκά, αλλά και τον Κόρσακωφ και συγκεκριμένα το γνωστό κι αγαπημένο "Πέταγμα της μέλισσας".
Αν και ο συνθέτης ουδέποτε το δέχτηκε, οι ερευνητές, μάλλον επηρεασμένοι από την προλόγηση του εκδότη του έργου, που δίνει μια προγραμματική περιγραφή, κάνουν λόγο για απεικόνιση επεισοδίων από τη ζωή των μελισσών.


Το εναρκτήριο μουσικό θέμα δίνει την εντύπωση της πολύβουης και αδιάκοπης δραστηριότητας των μελισσών στην κυψέλη. Το μικρό σόλο της τρομπέτας, αρχικά και κατά διαστήματα, άκρως εντυπωσιακό, ενώ η μελωδία πάνω σε συνεχόμενα τρίηχα που ακολουθούν τα έγχορδα και τα πνευστά, χρωματίζουν περίτεχνα την μουσική ατμόσφαιρα.

(από: everynote)

Το σόλο ανατίθεται για λίγο στη βιόλα, προοιωνίζοντας το μεσαίο, αργό τμήμα, που απεικονίζει την τελετουργία ζευγαρώματος της βασίλισσας, τη γαμήλια πτήση και το θάνατο του κυφήνα.
Η μελωδική γραμμή ήσυχη, ηδονικής φύσης ο διάλογος ανάμεσα στο φλάουτο και το όμποε, ενώ το κόρνο ακούγεται απόκοσμα.
Το δεύτερο μοτίβο αναλαμβάνουν τα τοξοτά που αναπτύσσονται αριστοτεχνικά σε ένα κρεσέντο, που σβήνει γλυκά σε μια μίμηση της "μέλισσας" του Κόρσακωφ(6:27).

Το τελευταίο μέρος, μια επανάληψη δομικά του πρώτου σε παραλλαγή δείχνει πώς η δραστηριότητα στην κυψέλη συνεχίζεται αμείωτα, αφήνοντας στους ακροατές υπόνοιες σκέψεων περί του αιώνιου κύκλου της ζωής.

Γενικά παρατηρούμε πως τα έγχορδα "πεταρίζουν" και τα πνευστά προκαλούν ζάλη, σχεδόν παραλύουν με το μεθυστικό ηχόχρωμά τους σ' ένα ρόλο να αποτυπώσουν την αέναη κίνηση εντός της κυψέλης. Εκτελούνται με μεγάλη ευκινησία κι ακολουθούν ανάλαφρη μελωδική γραμμή. Κάποιες φορές όμως, εκεί που το φύσημα γίνεται δυνατά και αποφασιστικά, το ηχητικό τοπίο τους αλλάζει σε απειλητικό, απόκοσμο, θολό, μυστηριώδες και με αινιγματικές αποχρώσεις, πολύ ατμοσφαιρικό δε, εγείροντας υπόνοιες της φιλοσοφίας του δημιουργού περί του κύκλου ζωής με τα ζενίθ και τα ναδίρ της.

Προσωπικά, θεωρώ "κόσμημα" τη συγκεκριμένη σύνθεση κι ας ήταν ο δημιουργός της άπειρος σπουδαστής ακόμη!...Ο Στραβίνσκυ αγαπούσε πολύ τη μελέτη και ήταν φυσικό να επηρεάζεται από τα βιβλία που εντρυφούσε, ιδιαίτερα σε θέματα στοχαστικά, όπως αυτό του Μαίτερλινγκ, όπου ούτε λίγο ούτε πολύ ο δοκιμιογράφος αναφέρεται στο κομβικής σημασίας για τον οικολογικό κύκλο, έντομο, τονίζοντας πως οφείλουμε τον πολιτισμό μας στην μέλισσα...
Ο Στραβίνσκι μάλλον συνδύασε τη μέλισσα και το σημαντικό νέκταρ της, αλληγορικά με την τέχνη της Μουσικής, κατ' εμέ!

O Στραβίνσκυ αριστερά με το δάσκαλό του Κόρσακωφ, τη χρονιά σύνθεσης του έργου, 1908

Όλοι γνωρίζουμε πως ο Στραβίνσκυ είχε "αποκηρύξει" τα πρώιμα έργα του. Όμως το ότι δεν μίλησε ποτέ περιφρονητικά για το "Scherzo Fantastique Op.3", παρότι ήταν έργο αυτής της περιόδου, λέει σίγουρα κάτι...

Χρόνια αργότερα η σύνθεση διαμορφώθηκε σε μπαλέτο από τον Leo Staats με τον τίτλο: "Μέλισσες".

Το ακούμε σε διεύθυνση ορχήστρας του Pierre Boulez, που το όνομά του έχει συνδεθεί με εκείνων που κατανοούν και αποδίδουν εκπληκτικά και με μεγάλη ακρίβεια και σχολαστικότητα τα τεχνικά και υφολογικά ζητήματα των έργων του Στραβίνσκυ.

Μια σύνθεση "θαύμα", που μεις οι ακροατές καλούμαστε να τρυγήσουμε το νέκταρ της από το συνθετικό ΜΕΛισμα του αγαπημένου μας ρώσου συνθέτη...

Καλή ακρόαση!

Τα ΠΑΙΔΙΑ του ΠΕΙΡΑΙΑ, ένα "τόσο ασήμαντο τραγούδι"

 

[Διαβάζοντας πως σαν σήμερα μάς άφησε...πώς αλλιώς να σας καληνυχτίσω;...]

Αλησμόνητος και λατρεμένος μας ο Μάνος της καρδιάς μας!

Αληθινός καλλιτέχνης, σπουδαίος και μοναδικός!

Ένας δημιουργός, που "αδιαφορούσε για την δόξα, πίστευε στο τραγούδι που μας αποκαλύπτει και μας εκφράζει βαθιά, κι όχι σ’ αυτό που κολακεύει τις επιπόλαιες συνήθειές μας", για να μιλήσω με τα δικά του λόγια...

Χωρίς έπαρση, αλλά και χωρίς να μασάει τα λόγια του!

Ετοιμόλογος, με το θάρρος της γνώμης του, που την έλεγε ακόμα κι όταν απέναντί του είχε γίγαντες!!!

"Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι η μεγαλύτερη πριμαντόνα του κόσμου 

θα τραγουδούσε τόσο μέτρια αυτό το μέτριο τραγούδι!!!"

Τάδε έφη Μάνος Χατζιδάκις, όταν άκουσε να τραγουδά η Μαρία Κάλλας το τραγούδι του: 

"Τα Παιδιά του Πειραιά".

Ένα τραγούδι, για το οποίο ο συνθέτης, που έφυγε από κοντά μας σαν σήμερα 15 Ιουνίου του '94 είχε βραβευτεί με Όσκαρ.

Γραμμένο για την ταινία "Ποτέ την Κυριακή", σε σκηνοθεσία και σενάριο Ζυλ Ντασέν και πρωταγωνίστρια τη Μελίνα Μερκούρη.

Μπορείτε να δείτε τη βράβευση στις Κάννες εδώ.

Λέγεται πως ο Μάνος είχε φωνάξει το Γιώργο Ζαμπέτα για να του πει τη γνώμη του για το τραγούδι. Όταν ο Ζαμπέτας άκουσε την εισαγωγή, "τσάκωσε" το μπουζούκι του και  ξανάπαιξε το μοτίβο. Ενθουσιασμένος και προφητικός γύρισε στο Χατζιδάκι και με το γνωστό, γλαφυρό του ύφος είπε: "Εδώ, Μανώλη, βλέπω "εκατομμύρια δίσκοι"...

Σχετικά με το Όσκαρ, η ιστορία λέει πως ο Χατζιδάκις πέταξε το αγαλματάκι στα σκουπίδια, απ' όπου το περιμάζεψαν η οικιακή βοηθός και η αδελφή του...

Αντίθετος με το θεσμό και τη σημασία του, μιας και τα  Βραβεία είχαν πέσει θύματα του λάιφ-στάιλ και  της  ελίτ του Χόλιγουντ, δεν πήγε  να το παραλάβει.

Του στάλθηκε ταχυδρομικώς.

Μαθήματα ποιότητος έδινε ο Μάνος! Ποιος τον άκουγε, όμως;

Όσο για το συμβάν και το σχόλιο με την Κάλλας, να πω πως δεν είχε διόλου προσβλητικό χαρακτήρα απέναντι στη μεγάλη ντίβα της όπερας...

Ίσα-ίσα! Ήθελε να υπογραμμίσει πόσο εύκολα, ακόμα και σοβαρά και υψίστου βεληνεκούς άτομα, μπορούν να υποκύψουν σε "ασημαντότητες"...

Τα "Παιδιά του Πειραιά", αν και του χάρισαν παγκόσμια αναγνώριση, θεωρούνταν απ'τον ίδιο μια "ανοησία", όπως έλεγε χαρακτηριστικά ο Χατζιδάκις, και θεωρούσε αδικία ο κόσμος να τον γνωρίζει μέσα από ένα "τόσο ασήμαντο" τραγούδι!

 Το άρθρο δημοσιεύτηκε και στο ηλεκτρονικό περιοδικό iporta.gr

"Πεσσόα: ο Φερνάντο κι ο σωσίας Αλεξάντερ..."

 

"Η ψυχή μου είναι μια μυστική ορχήστρα. 

Αγνοώ τι είδους όργανα, βιολιά και άρπες, τύμπανα και ταμπουράδες ηχούν και στριγκλίζουν μέσα μου.
Όλα, μια συμφωνία".

Fernando Pessoa "Ετερωνυμία", Carlos Bottelho 

"Ζωή είναι να είσαι ένας άλλος!"

Είναι λόγια του "πολυσχιδούς" στην κυριολεξία, συγγραφέα, ο οποίος "εφηύρε" δεκάδες άλλους εαυτούς, ποιητές και πεζογράφους που ο καθένας τους είχε διαφορετική θεματολογία και ύφος, τους περιβόητους "ετερώνυμους", προκειμένου να κινηθεί στο δικό του σύμπαν.
Ένα σύμπαν δαιμονικό, μα και συναρπαστικό, κάτι σαν παιχνίδι, όπου ο κάθε ετερώνυμος είναι σωσίας ενός άλλου ετερώνυμου και όλοι μαζί σωσίες του ίδιου του Πεσσόα.

"Να αισθάνομαι τα πάντα μ' όλους τους τρόπους, 

να 'χω όλες τις απόψεις,  

να 'μαι ειλικρινής αντιφάσκοντας κάθε λεπτό".

Ο φυσιολάτρης φιλόσοφος  Αλμπέρτο Καέιρο, ο αρχαιολάτρης, επικούρειος, κλασικιστής-φιλόλογος Ρικάρντο Ρέις, ο μοντερνιστής μηχανικός, οπαδός των νέων τεχνολογιών  Άλβαρο ντε Κάμπος, ο βοηθός λογιστή Μπερνάντο Σοάρες, ο αγγλόφωνος Αλεξάντερ Σερτς, ένας χαρακτήρας που δημιουργήθηκε στη νεότητα του ποιητή, όταν ζούσε στη Νότια Αφρική, όπου η οικογένεια είχε μεταναστεύσει μετά το θάνατο του πατέρα.

Όλα αυτά, όπως φυσικά θα γνωρίζετε είναι τα ψευδώνυμα(καμμιά εβδομηνταριά στον αριθμό) με τα οποία ο Πεσσόα υπέγραφε τα έργα του.
Είναι οι μορφές της προσωπικότητας του λογοτέχνη, με τις οποίες εκφράζει  τις επιθυμίες, τα όνειρα, τους πόθους και τις αγωνίες του.

Γκράφιτι στην Πορτογαλία, εμπνευσμένο από τους ετερώνυμους του Πεσσόα

"Είτε γράφουμε είτε μιλάμε είτε απλώς κοιταζόμαστε

Πάντα απόντες είμαστε. Αυτό που είμαστε

Δε μεταγγίζεται σε λόγια ή σε βιβλίο.

[...]

Του εαυτού μας γνώστες δεν είμαστε.

Από ψυχή σε ψυχή να γεφυρωθεί δε γίνεται η άβυσσος.

Με καμιά δεξιότητα του σκέπτεσθαι,

Με καμιά απάτη του φαίνεσθαι.

Στο βαθύτερο εγώ μας, είμαστε αγεφύρωτοι

[...]

Είμαστε τ' όνειρο του εαυτού μας, ψυχές που αντιφεγγίζουν,

Και ο καθένας για τον άλλο ονειρεύεται όνειρα άλλου"

(ΣΟΝΕΤΑ του ετερώνυμου Αλεξάντερ Σερτς, "Τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου", εκδ. ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ)

"Pessoa's Heteronyms", Almada Negreiros 

Σαν Αλεξάντερ Σερτς χτίζει μιαν υποβλητική ατμόσφαιρα και στοχάζεται τα μεγάλα πάθη τα οποία είναι σε θέση να εμπνεύσει η Τέχνη.
Βαθιά ρομαντικός, εραστής της νοσταλγίας, ταξιδευτής του ονείρου, γιος της αμφιβολίας.

Αυτός ο ετερώνυμος του Πεσσόα είναι που θα εμπνεύσει τον πορτογάλο Luis Tinoco στο έργο του "Tα ΣΟΝΕΤΑ του Σερτς", για υψίφωνο και ορχήστρα εγχόρδων, όπου  διερευνά μουσικά την πολύπλευρη προσωπικότητα του Πεσσόα και την ικανότητά του να ξεφύγει από τον εαυτό του.
Μια μουσική πραγματεία πάνω σε θέματα όπως το όνειρο, η αναζήτηση, η άβυσσος της ψυχής, η φαντασία, το απωθημένο, η ανησυχία για το ανεξέλεγκτο, η μύηση στο μυστήριο της ανθρώπινης συνείδησης...

«Όσο πιο πολύ με βρίσκω, τόσο περισσότερο χάνομαι. 

Όσο περισσότερο δοκιμάζομαι, τόσο περισσότερο διαπιστώνω 

ότι είμαι λουλούδι και πουλί...αστέρι και σύμπαν»

Άλλα κείμενα για τον Πεσσόα μπορείτε να διαβάσετε εδώ και εδώ.

[Το κείμενο γράφτηκε με αφορμή τη σημερινή γέννηση (13 Ιουνίου 1888) του  Πορτογάλου ποιητή και συγγραφέα]

"O Ρ. ΣΤΡΑΟΥΣ στην Ελλάδα - ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ - ΑΡΙΑΔΝΗ"

 

Richard Strauss in Athens, 1926 / by pinterest

"Ο Μουσικός, ο Ποιητής, η Ιέρεια και ο Αρχιτέκτων ανέπνεαν και ζούσαν 

στην περιοχή του Ομφαλού της Γης, με την συνύπαρξη των δύο θεών. 

Του Απόλλωνα και του Διόνυσου ".

Aυτά γράφει ο Θάνος Κωνσταντινίδης στο δοκίμιό του: "Ο ΡΙΧΑΡΝΤ ΣΤΡΑΟΥΣ ΣΤΟ ΔΕΛΦΙΚΟ ΣΠΙΤΙ ΤΩΝ ΣΙΚΕΛΙΑΝΩΝ", που πραγματεύεται την επίσκεψη του συνθέτη στο σπίτι του Άγγελου και της Εύας Σικελιανού στους Δελφούς.

Ο Ρίχαρντ Στράους, που λόγω της σημερινής γενέθλιας επετείου του (11 Ιουνίου 1864) είμαστε πολλοί οι φίλοι που αποφασίσαμε να κοινοποιήσουμε δημιουργίες του, επισκέφτηκε την Ελλάδα την άνοιξη του 1926, προκειμένου να διευθύνει συναυλίες του στο Θέατρον Κεντρικόν και στο Παναθηναϊκό Στάδιο.
Συναντήθηκε με τον ποιητή μας Άγγελο Σικελιανό, που του εκμυστηρεύτηκε το όραμά του για τις "Δελφικές Γιορτές" και τον κάλεσε στους Δελφούς.

O Θάνος Κωνσταντινίδης γράφει:

"Στο μικρό σπίτι στην άκρη του αρχαίου Ιερού Περιβόλου των Δελφών, περνούσαμε τα βράδια μας ακούγοντας τα ποιήματα του Σικελιανού, καταγοητευμένοι από τη σπάνια ομορφιά τους"
Και κει είναι που ο Στράους συνδέει τους Δελφούς με τη Μουσική, λέγοντας:
"Καθώς ανηφόριζα μέσα από την Ιερά οδό προς το Ναό του Απόλλωνα, είχα την αίσθηση πως εβάδιζα ανάμεσα σε μια συμφωνία"!

Όπως αναφέρει ο Σικελιανός σε συνέντευξή του ήταν μακρές οι συνομιλίες του με τον Ρίχαρντ Στράους:
"Συχνά, καθώς διασχίζομεν τας υπερείας του Παρνασού, υπήρχεν συγκίνησις και έκπληξις!Διότι πρώτη φορά έβλεπε την Ελλάδα, την οποία προφανώς είχε γνωρίσει διαφορετικήν δια μέσου των διδασκάλων του, Γκαίτε, Βίνκελμαν και Βίλαντ.
Κι έσπευδε πρώτος να αναγνωρίσει το λάθος λέγοντας μου: "Διησθάνθησαν την Ελλάδα. Την επενόησαν...δεν την εγνωρισαν", με φανερή την λελογισμένη προσπάθειά του να προσαρμοσθεί εις το απρόοπτον, διότι πράγματι τίποτε δεν είναι τόσο απρόοπτον όσο ανά πάσαν γωνίαν η Ελληνική Γη"!

Ο Στράους αντικρύζοντας την αγριότητα και τραχύτητα του Παρνασσού φαίνεται να απόρησε, λέγοντας:
"Πώς ένας τόσο απότομος τόπος όπως αυτός, γέννησε θεούς και προστάτες Μουσικής, όπως ο Απόλλων και οι Μούσες;"

Είχε οραματιστεί κι αυτός με τη σειρά του ένα "Ναό Μουσικής" στην Ελλάδα, όπως τον ονόμασε, όπου θα δεχόταν ετήσια συνθέτες και έργα τους από όλο τον κόσμο...και η τότε κυβέρνηση τού είχε παραχωρήσει την κατάλληλη έκταση για την οικοδόμησή του.
Γι' αυτό και στη συνάντηση υπήρχε κι ο αρμόδιος αρχιτέκτονας, να δώσει τις απαιτούμενες συμβουλές.
Ο Στράους ήταν ενθουσιασμένος με την ιδέα, καθώς είχε μαγευτεί και από το εκτυφλωτικό φως του ελληνικού ήλιου, το απέραντο γαλάζιο τ' ουρανού που δεν ξεχωρίζει από κείνο της θάλασσας και εκστασιασμένος δηλώνει:

"Ποτέ στην ζωή μου δεν θα μπορέσω να ξανασυνθέσω χειμώνα!"

Στις συναυλίες που έδωσε εκείνη την περίοδο στην Αθήνα ο Στράους, παρουσίασε ανάμεσα στα έργα του και την "Αριάδνη στη Νάξο", όπερα, που φημολογείται πως λόγω αυτής ο συνθέτης έγινε επίτιμος δημότης του νησιού.
Μια όπερα εμπνευσμένη από το γνωστό μύθο της κρητικής βασιλοπούλας που ερωτευμένη με το Θησέα, τον οποίο βοηθά με το μίτο να σκοτώσει το Μινώταυρο, τον ακολουθεί στο ταξίδι επιστροφής του στην Αθήνα.
Για να ξεκουραστούν κάνουν μία στάση στη Νάξο.
Εκεί, στο όνειρο του Θησέα εμφανίστηκε ο θεός Διόνυσος, λέγοντάς του να φυγει χωρίς την Αριάδνη γιατί η μοίρα επιθυμεί να μείνει εκεί και να γίνει γυναίκα του θεού.

"Με το καράβι του Θησέα

σ’ αφήσαμε στη Νάξο γυμνή,

μ’ ένα στα πόδια σου

θαλασσινό σκουτί.", 

γράφει στο ομώνυμο ποίημά του ο Ν. Καββαδίας.

Η Αριάδνη το επόμενο πρωί διαπιστώνοντας την εγκατάλειψή της αρρωσταίνει και αποφασίζει να αυτοκτονήσει πέφτοντας στη θάλασσα.

ΑΡΙΑΔΝΗ:

"Κάθισα παγωμένη στον βράχο ατενίζοντας τη θάλασσα, 

κι όσο ήταν από πέτρα το κάθισμα, τόσο ήμουν πέτρα κι εγώ".

(Οβίδιος)

Το μυθολογικό επεισόδιο της εγκατάλειψης της νεαρής βασιλοπούλας αποτυπώνεται μουσικά στο δεύτερο μέρος της αριστουργηματικής όπερας του Στράους, που οι πιστές φίλες της προσπαθούν να την παρηγορήσουν και να την κάνουν να ξεχάσει τον Θησέα.
Μάταια, όμως...Η απώλεια του έρωτά της την έχει γεμίσει βαθιά θλίψη που μέσα στην οδύνη της αναπολεί την αγάπη τους και τραγουδά:

"Ein schönes war: hieß Theseus-Κάποτε ήταν όμορφα, Θησέα..."

Ακούμε την άρια από την παράσταση στη Μετροπόλιταν Όπερα το 1963 με τον Karl Böhm στο πόντιουμ και τη μεγάλη αυστριακή υψιφώνο Leonie Rysanek στον ομώνυμο ρόλο: