Translate

fb

Κυριακή 26 Απριλίου 2015

"Όταν πρόκειται για Chopin, βρίσκω πάντα αφορμή..."

 

"F.Chopin", Ευγ.Ντελακρουά-Λούβρο


Χαίρεται, χαίρεται!
Όμορφη Κυριακή, ηλιόλουστη, φωτεινή, με όλα εκείνα τα εαρινά χάδια, που μας φτιάχνουν τη διάθεση!

26 Απρίλη σήμερα και το αγαπημένο μου ημερολόγιο με πληροφορεί για τη γέννηση του μεγάλου ζωγράφου Ευγένιου Ντελακρουά...
Γνωστός σε όλους μας για τους θαυμάσιους πίνακες εμπνευσμένους από τους αγώνες των ελληνων..."Σφαγή της Χίου",..."Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου"...

Ομως εμένα, ως μουσικού, όταν ακούω Ντελακρουά κάτι άλλο αστράφτει το νου και τη θύμησή μου!
Φυσικά η φιλία του με τον γαλλοπολωνό Σοπέν και οι πίνακες, που φιλοτέχνησε γι'αυτόν.
Ένα πορτραίτο, που κοσμεί αίθουσα του Λούβρου, μέρος του εικαστικού, που ο Σοπέν παίζει πιάνο για την αγαπημένη του ερωμένη, συγγραφέα Γεωργία Σάνδη.
Το διπλό πορτρέτο κόπηκε στα δύο προκειμένου να πωληθεί ως ξεχωριστά κομμάτια, με την πιθανή πεποίθηση του τότε ιδιοκτήτη ότι οι δύο πίνακες θα πωλούνταν σε υψηλότερη τιμή.


Είναι γνωστά τα της σχέσης του Σοπέν με τη φεμινίστρια, μποέμ λογοτέχνιδα, που τον βοήθησε να εδραιωθεί στους καλλιτεχνικούς παρισινούς κύκλους.Μια σχέση ταραγμένη, αφού οι ιδιοσυγκρασίες τους ήταν τελείως αντίθετες.
Ομως η Σάνδη πάντα αποτελούσε τη μούσα του "ποιητή του πιάνου", παρότι ποτέ, δεν της αφιέρωσε κάποιο έργο.

Η Σάνδη ήταν και φιλόζωη,
Στο σπίτι τους εκτός από την ίδια, το Σοπέν και τα δυο της παιδιά υπήρχαν και δυο κατοικίδια.
Ο σκύλος Marquis και η γάτα Valdeck.

Λέγεται πως και τα δυο ενέπνευσαν στο συνθέτη δυο από τα γνωστότερα βαλς του.

Το πρώτο ειναι το Βάλς op.64 αρ.1, γνωστό και ως  "Βαλς του λεπτού", ονομασία που του δόθηκε λόγω του tempo του, molto vivace!
Mόνο ο Σοπέν μπορούσε να το εκτελεί σε 1'!
Όλοι οι άλλοι πιανίστες χρειάζονται 1,5'-2'.
Λέγεται ότι το εμπνεύστηκε από το σκυλάκι Marquis ,που έπαιζε κυνηγώντας την ουρά του!, εξ'ου και ο πρώτος τίτλος του: "Valse du petit chien" .


Το δεύτερο ειναι το "Βαλς της Γάτας".
Η Valdeck συνήθιζε να ανεβαίνει στο πιάνο του Σοπέν και να λικνίζεται ακούγοντας τις πιανιστικές μελωδίες του.
Εύκολα κανείς στη μέση περίπου του κομματιού (1:03)μπορεί να διακρίνει τον παιχνιδιάρικο αυτό βηματισμό της ναζιάρας  ψιψίνας πάνω στα πλήκτρα...
Απολαύστε τα!



Σίγουρα η μέρα θα'πρεπε να 'ναι αφιερωμένη στο Ντελακρουά, μα πάλι παρασύρθηκα...
Συγχωρέστε με...
Οι παλιές αγάπες πάνε, λένε, στον Παράδεισο...κι η μέρα σήμερα, φίλοι μου, σκέτος Παράδεισος...
Ανάμεσα στον Ηλιο, τα λουλούδια τ'ανθισμένα, το τραγούδι των πουλιών βρέθηκε και κείνος ο παλιός, άσβεστος έρωτας , που ακούει στο όνομα Φρειδερίκος...
Ερωτας , που προϋπήρξε εκείνου για τον Ντελακρουά ...
Δικαιολογούμαι λοιπόν...




kleo13 December 2018 at 01:13

Εξαιρετικο αθρο!!!
Μπραβο...
Ευχαριστω..ReplyDelete

Ο μύθος του ακόλαστου Σαρδανάπαλου στις τέχνες...

 

Για τη γενέθλια επέτειο του Ευγένιου Ντελακρουά...
(Ο μεγάλος Γάλλος ρομαντικός ζωγράφος του 19ου αι. γεννήθηκε σαν σήμερα, 26 Απριλίου 1798)

Ντελακρουά: "Ο θάνατος του Σαρδανάπαλου"

Από τα έργα του, που προκάλεσαν έντονη αρνητική αίσθηση, καθώς το κοινό της εποχής του δεν ήταν έτοιμο να δεχτεί αυτή την άγρια μορφή έκφρασης είναι  το "La Mort de Sardanaple"...
Ο Ντελακρουά ζωγράφισε τον πίνακα  με έμπνευση από το έργο του Λόρδου Μπάυρον για το Salon de Paris με στόχο να προκαλέσει.

"Όταν παίρνουμε τη ζωή των ανθρώπων, δεν ξέρουμε τι τους αφαιρούμε, ούτε τι τους δίνουμε...
[...]
Όταν έρθει η ώρα ατυχών συγκυριών, όλοι γίνονται θαρραλέοι ενάντια στον αδύναμο, που χάνει" 
(Λόρδος Μπάιρον: "Σαρδανάπαλος")


Ντελακρουά
Ο πίνακας του Ντελακρουά απεικονίζει το μοιραίο τέλος του Σαρδανάπαλου, βασιλιά της Ασσυρίας.
Ο Ντελακρουά τον αποτυπώνει τη χλιδάτη βασιλική κλίνη, απαθή να παρακολουθεί το φόνο των γυναικών του χαρεμιού του(ανάμεσά τους και η αγαπημένη από τις παλλακίδες του, Μύρρα, χαρακτήρας που έπλασε ο Μπάυρον), την κατακρεούργηση του αλόγου του από τον μαυριτανό δούλο του, ενώ ο  οινοχόος τού προσφέρει μια κανάτα με δηλητήριο για να αυτοκτονήσει.

Ο Σαρδανάπαλος είναι από τους γνωστότερους βασιλείς του Ασσυριακού κράτους και βασίλευσε από την ηλικία των δεκαέξι χρόνων ως το τέλος της ζωής του. Επί των ημερών του η Ασσυρία δοξάστηκε και αυξήθηκε όσο ποτέ άλλοτε. Είναι ο μόνος από τους Ασσύριους βασιλείς που γνώριζε γραφή, ανάγνωση και μαθηματικά ενώ η μελέτη αναγνωσμάτων ήταν το μεγάλο πάθος του γι' αυτό και ίδρυσε  πολύτομη βιβλιοθήκη στη Νινευή. Άλλο πάθος του ήταν το κυνήγι άγριων ζώων κυρίως λιονταριών, κάτι στο οποίο οφείλεται και η φήμη του για πολύ σκληρό και αδίστακτο ηγεμόνα.
Η αλήθεια είναι πως υπήρξε εντελώς παραδομένος στις ηδονές κάθε είδους.
Οι πηγές αναφέρουν ότι τελικά νικήθηκε από τον επαναστάτη Αρσάκη και αυτοπυρπολήθηκε μαζί με όλο το χαρέμι του.

Ο Ντελακρουά προσφέρει στους θεατές ένα χαοτικό, φρικιαστικό θέαμα, όπου ανθρώπινα σώματα και ζώα σφαγιάζονται...Τα έμψυχα όντα όλα, έντρομα... Στα βλέμματά τους αντανακλάται σε υπερθετικό βαθμό η αγωνία και η απόγνωση. Συγκλονίζει και προκαλεί ρίγη κι ανατριχίλα η θέα του έργου...Μόνο ο Σαρδανάπαλος παραμένει ατάραχος.
Ο ζωγράφος αποτυπώνει τη σκηνή με μια "βίαιη σαγήνη", δημιουργώντας έναν χρωματικό ανεμοστρόβιλο, όπου κυριαρχεί το λαμπρό χρυσαφί της πολυτέλειας και το κόκκινο του πάθους!
Μια όψη της Ανατολής, φαντασμαγορική και οδυνηρή συγχρόνως, όπου η λάμψη ταυτίζεται με το αίμα, η χλιδή με τη λαγνεία, το ερωτικό με το μακάβριο.
Ο Ουγκό χαρακτήρισε τη δημιουργία ως "αποθέωση της σκληρότητας, με μια ωμότητα στην έκφραση των συναισθημάτων".


"‍Ασσυρία, χαίρε!
Σ' αγαπούσα πατρίδα μου, γη των πατέρων μου,
περισσότερο σαν χώρα, παρά σα βασίλειό μου.
Σ' έζησα σε ειρήνη και χαρά. 
Και να η ανταμοιβή μου! 
Ούτε καν ένας τάφος..."

("Σαρδανάπαλος", Λόρδος Μπάυρον)



Ο  Ασσύριος βασιλιάς, γνωστός για την ακόλαστη και έκφυλη ζωή του, που επέλεξε έναν ασυνήθιστο θάνατο μαζί με τις γυναίκες και τις παλλακίδες του δεν εντυπωσίασε όμως μόνο το Ντελακρουά, αλλά και εκπροσώπους της ακουστικής τέχνης!

  • Στους φιλόμουσους, είναι γνωστός από τον Εκτόρ Μπερλιόζ και την ομότιτλη καντάτα του, επίσης έμπνευση από το ποίημα του Μπάυρον.

Berlioz: "La Mort de Sardanaple":



  • Aκόμη νωρίτερα το 1698, ο Κρίστιαν Λούντβιχ Μπόξμπεργκ γράφει την όπερα "Sardanapalus", από την οποία σήμερα ακούγεται περισσότερο η ουβερτούρα της:

    Christian Boxberg: "Sardanapalus, Ouverture":



  • Επηρεασμένη από το ιστορικό δράμα του Μπάυρον είναι και η όπερα του Φραντς Λιστ του 1845, που όμως άφησε μισοτελειωμένη.
    Για πολύ μεγάλο διάστημα θεωρείτο κατεστραμμένη από τον ίδιο τον Λιστ, όπερα.
    Όμως πρόσφατα βρέθηκαν κάποια από τα σκίτσα της και ανασυντέθηκε το σκηνικό δράμα τριών πράξεων με πρόλογο, από τις οποίες -όπως φαίνεται- ο συνθέτης είχε ολοκληρώσει μόνο την πρώτη.
Ακούμε την εισαγωγή:

Liszt: "Sardanapalo, S. 687 - Preludio":



Για τον Ντελακρουά μπορείτε να διαβάσετε κι εδώ.






Azy Gouziou (Άζη Γουζίου)13 August 2020 at 08:13

Εντυπωσιακός ο πίνακας του Ντελακρουά, αγαπημένη μου Ελπίδα. Θάνατος του Σαρδανάπαλου μέσα στην χλιδή και την ακολασία, εμπνευσμένος από τις αναφορές του Διόδωρου και του χαμένου έργου του Κτησία. Αν και αμφισβειτείται ιστορικά η ύπαρξη του Σαρδανάπαλου, (όπως πολύ σωστά λες και συ ο "μύθος" του Σαρδανάπαλου ) διότι στα ονόματα των βασιλέων της Ασσυρίας δεν υπάρχει το όνομά του και πολλοί τον ταυτίζουν με τον Ασσουρμπανιπάλ ή τον άδελφό του, που όμως δεν υπάρχουν και πάλι αναφορές για τρυφηλή ζωή. Παρ' όλα αυτά, το όνομά του είναι γεμάτο απ' αυτόν τον θρύλο που τον θέλει να πεθαίνει μέσα στις φλόγες του Παλατιού του, σε πλήρη ευωχία με τις παλλακίδες και όλο το προσωπικό του. Αναμενόμενο, λοιπόν, να διεγείρει την φαντασία των καλλιτεχνών, εικαστικών, ποιητών και μουσικών ώστε να δημιουργήσουν εξαίρετα έργα, τα οποία απολαμβάνουμε εμείς.
Ευχαριστούμε πολύ, Ελπίδα μου για το όμορφο αυτό ταίριασμα κι εύχομαι ένα ήρεμο και ασφαλές απόγευμα με τέχνη, όπως πάντα!

Πέμπτη 23 Απριλίου 2015

"Ενας τοίχος με επίχρισμα, που μασιέται-Σηάτλ, Αμερική"

 




Έχει ανακηρυχθεί ως ένα από τα σημαντικότερα τουριστικά αξιοθέατα της πόλης του Σιάτλ των Ηνωμένων Πολιτειών.
Από τις περιγραφές της κόρης μου, που ζει εκεί, δε σας κρύβω πως εκτός από παράξενο μού φαντάζονταν και πολύ αηδιαστικό...
Της αηδίας κυριάρχησε η περιέργεια κι έτσι αποφάσισα να κάνω τη βόλτα μου από κει.

Κατηφόρισα το πλακόστρωτο δρομάκι δίπλα στην Pike Market, την κεντρική αγορά της πόλης.
Ο κόσμος πολύς, κυρίως νεολαίοι, που περπατούσαν αργά, αμέριμνοι ,χαχανίζοντας και "ΟΛΟΙ μα ΟΛΟΙ" ανεξαιρέτως ανεβοκατέβαζαν την πάνω και κάτω μασέλα τους σε ρυθμό  allegro vivace.

Είχα ακούσει πως επρόκειτο για ένα πρωτοποριακό στην κατασκευή του "έργο τέχνης", που αλλάζει κάθε στιγμή, αφού οι θεατές του είναι εκείνοι, που του δίνουν μορφή...

Είχα περπατήσει περίπου σαράντα μέτρα όταν το δρομάκι έγινε σκοτεινό, υπόγειο στενοσόκακο, αφού από πάνω του υψώνονταν μια τεράστια οικοδομή, που στη βάση της φιλοξενεί θέατρα και μουσικές σκηνές.


Μετά τη στροφή ο χώρος  ημισκότεινος και στο ξέφωτό του διέκρινες τους τοίχους των κτιρίων δεξιά- αριστερά καλυμμένους από τη βάση  και σε ολόκληρη την επιφάνειά τους με ένα υλικό, που σου έδινε την εντύπωση της ανάγλυφης απεικόνισης.

Προσωπικά, μού θύμιζε συνθέσεις του Τζάκσον Πόλοκ με την ιδιότυπη πιτσιλωτή τεχνοτροπία του.
Θύμιζε ίριδα από πολυχρωμίες αφηρημένης τεχνικής, μάλλον τυχαίου χαρακτήρα.



Δεν ήταν όμως μόνο τα χρώματα και ο χαοτικός τρόπος, που είχαν τοποθετηθεί σ'αυτές τις επιφάνειες.

Στην ατμόσφαιρα διαχεόταν μια μυρωδιά, που αν δεν γνώριζες από πριν, δύσκολα θα εντόπιζες από που προέρχεται.

Κάτι από φράουλα ή βατόμουρο...'Ίσως και βούτυρο ανάμικτο με μέντα και δυόσμο...



Οι κινήσεις των σιαγόνων των νεολαίων, που είχαν κι αυτοί καταφθάσει μαζί με μένα συνεχίζονταν σε ταχύτατο, presto ρυθμό προκειμένου να μαλακώσει με τον τρόπο αυτό το υλικό, που θα εναπόθεταν και κείνοι με τη σειρά τους στην τοίχινη επιφάνεια, αφήνοντας το προσωπικό τους στίγμα και διαμορφώνοντας έτσι το ιδιαίτερο "έργο τέχνης"!!!




Mην απορήσετε αλλά, ΝΑΙ!!
Οι τοίχοι ήταν καλυμμένοι από στρώσεις με ...τσίχλες, που τους έκαναν να μοιάζουν με πολύχρωμα ψηφιδωτά.

Μια εικαστική σύνθεση στον τοίχο,  που ανανεώνεται καθημερινά από τους ανθρώπους, που τον επισκέπτονται και τις μασημένες τσίχλες που αποθέτουν πάνω του!!

Μοναδικό  στην κατασκευή του με τις παράξενες, συχνά αστείες εικόνες, που δημιουργούνται.


Καρδιές , ονόματα, σταλαγματιές, ημερομηνίες, όπως και άλλα σχέδια, που σχηματίζονται από μασημένες τσιχλόφουσκες συνθέτουν ένα περίεργο δημιούργημα.



 Η συνήθεια ξεκίνησε πριν από 20 χρόνια.

Όσοι περίμεναν στην ουρά για το θέατρο, που υπάρχει παραπλεύρως άρχισαν να κολλάνε τις μασημένες τσίχλες στον τοίχο για να στερεώσουν τα κέρματα. Με το πέρασμα των χρόνων, τα κέρματα εξαφανίστηκαν ενώ οι τσίχλες έμειναν.
Το '99 ο δήμαρχος αποφάσισε ο "τοίχος με τις τσίχλες" να ανακηρυχθεί τουριστική ατραξιόν της πόλης του Σιάτλ!!!


Καλλιτεχνικά; Ασυνήθιστο...
Αηδιαστικό και συναρπαστικό ταυτόχρονα.


Διαφορετικότητα, πολυχρωμία, πρωτοτυπία, καλπάζουσα φαντασία!
Αδιαμφισβήτητα από τα πιο περίεργα σημεία ενδιαφέροντος μιας πόλης.
Περίεργο, σπάνιο... καινοτόμο...χαριτωμένο;
Σίγουρα όλοι εμείς, ανεξοικείωτοι στη θέα του!

Αν βρεθείτε ποτέ στο κέντρο του Σιάτλ, δεν έχετε να χάσετε τίποτα να το δείτε από κοντά και αν το επιθυμείτε αφήστε τη φαντασία σας ελεύθερη ...
"Σκιτσάρετε" με την δική σας τσιχλόφουσκα, αφήνοντας το προσωπικό σας αποτύπωμα!
Απαιτείται μια τσίχλα και μπόλικη, αχαλίνωτη φαντασία!

Eγώ, δεν μπήκα στη διαδικασία...Ο καλός μου, όμως απ'ό, τι φαίνεται το έκανε διασκεδάζοντας!


Σάββατο 18 Απριλίου 2015

"Λουκρητία Βοργία, η αδίστακτη"

 

Dante Gabriel Rossetti: «Lucrezia Borgia»


Με μια γυναίκα, που το όνομά της έμεινε στην ιστορία ως συνώνυμο της ακολασίας και της ίντριγκας θα σας καλημερίσω!

Η Λουκρητία Βοργία γεννήθηκε σαν σήμερα 18 Απρίλη του 1480 στη Ρώμη και ήταν απόγονος μιας από τις λαμπρότερες μα συνάμα και πιο αδίστακτες οικογένειες της εποχής.
Νόθα κόρη του πάπα Αλέξανδρου Ροντρίγκο Βοργία, η Λουκρητία ήταν πανέμορφη, ευφυέστατη, καλλιεργημένη, αλλά ταυτόχρονα καθώς διψούσε για δύναμη και εξουσία, πολυγαμική, αναμείχθηκε σε συνωμοσίες, σκανδαλώδεις έρωτες, δολοφονίες και αιμομικτικές σχέσεις.
Πέθανε στη γέννα του έβδομου παιδιού της.

Το παραπάνω εικαστικό έργο του ο Ροσέτι άρχισε το 1860, μια εποχή, που η ιστορία της οικογένειας των Βοργίων ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα.
Σε αυτή την υδατογραφία η Λουκρητία Βοργία πλένει τα χέρια της μετά τη δηλητηρίαση του συζύγου της, Δούκα Αλφόνσο.
Η αντανάκλαση στον καθρέφτη, με το σύζυγό της να υποβαστάζεται δείχνει την άμεση επίδραση του δηλητηρίου.


***

"Λουκρητία Βοργία", Βικτόρ Ουγκώ:

-Ντζενάρο, θέλεις να μάθεις ποιά είναι η κυρία που τής μιλάς για έρωτα;
-Είστε φίλοι μου, όμως ορκίζομαι πως αυτός που θα αγγίξει τη μάσκα της κυρίας θα είναι ένας χαμένος άνθρωπος.Η μάσκα μιας γυναίκας είνα το ίδιο ιερή, όσο και το πρόσωπο ενός άνδρα.
"Λουκρητία Βοργία", Μπαρτολομέο Βενέτο

-Πρέπει όμως πρώτα αυτή η γυναίκα να είναι "γυναίκα"...Μη θαρρείς πως θέλουμε να την προσβάλουμε.Απλώς θα τής πούμε τα ονόματά μας...

-Κυρία, είμαι ο Μάφιο Ορσίνι, αδερφός του δούκα της Γκραβίνα, που οι μπράβοι σας στραγγάλισαν μια νύχτα στο κρεβάτι.
-Κυρία, με λένε Ζέπο Λιβερέτο...ειμαι ανιψιός του Λιβερέτο Βιτέλι, που διατάξατε να μαχαιρωθεί στα υπόγεια του Βατικανού.
-Κυρία, είμαι ο Ασκάνιο Πετρούτσι, ξάδερφος του Αντόλφο Πετρούτσι, δόγη της Σιένα, που δολοφονήσατε για να τού κλέψετε με περισσότερη άνεση την πόλη του.
-Κυρία, ονομάζομαι  Ολοφέρνο Βιτελότσο...είμαι ανιψιός του Ιάγο Νταπιάνι, που τον δηλητηριάσατε σε κάποια γιορτή αφού τού κλέψατε τον όμορφο, αρχοντικό του πύργο στο Πιοντίνο.
-Κυρία, θανατώσατε στο ικρίωμα τον Δον Φραγκίσκο Γκαζέλα, θείο από μητέρα του Δον Αλφόνσο ντ'Αραγκόν, του τρίτου σας άντρα, που βάλατε και σκότωσαν στο κεφαλόσκαλο του Αγίου Πέτρου.
-Είμαι ο Δον Απόστολο Γκαζέλα, ξάδερφος του ενός και γιος του άλλου...
-(η Λουκρητία)Ω, Θεέ μου!
-Ποια είν'αυτή η γυναίκα;
-Και τώρα που μάθατε τα ονόματά μας, θέλετε να σας πούμε και το δικό σας;
[...]
-Τότε σάς βγάζω εγώ τη μάσκα σας κυρία για να δούμε αν ακόμη μπορείτε να κοκκινίζετε...
-Ντζενάρο, αυτή η γυναίκα που τής μιλούσες για έρωτα είναι ραδιούργα και μοιχαλίδα. Αιμομίχτρα με τα δυο της αδέρφια, που αλληλοσκοτώθηκαν για τον έρωτά της. Αιμομίχτρα με τον πατέρα της που είναι Πάπας!
[...]
-Ντζέναρο, θέλεις να μάθεις το όνομά της;Θέλεις;
-Είναι η...ΛΟΥΚΡΗΤΙΑ ΒΟΡΓΙΑ!!!

***

Ταραχώδης και αινιγματική η ζωή αυτής της γυναίκας, που έκανε τον πρώτο γάμο της στα δεκατρία, δηλητηρίασε αντιπάλους της, εξόντωσε ή βοήθησε να δολοφονηθούν οι σύζυγοί της, σύναψε εξωσυζυγικές σχέσεις, μα με τη μόρφωση, τον τρόπο και την γοητεία της είχε δημιουργήσει γύρω της μια θαυμαστή αυλή από λόγιους, και διανοούμενους.
Δεν ήταν λοιπόν δυνατόν να μην κεντρίσει το ενδιαφέρον μεγάλων καλλιτεχνών.
Έτσι, ενέπνευσε το δράμα του Βίκτωρος Ουγκώ, απόσπασμα του οποίου διαβάσαμε παραπάνω κι αυτό με τη σειρά του την ομώνυμη όπερα του Γκαετάνο Ντονιτσέτι.

Eνα έργο με πρόλογο και δυο πράξεις που παρουσιάστηκε το 1833 στη Σκάλα του Μιλάνου.
O ρόλος της Λουκρητίας έχει ταυτιστεί με την ισπανίδα υψίφωνο Μονσερά Καμπαγιέ, με τον οποίο έκανε το ντεμπούτο της στην Αμερική όμως απόψε η μουσική μου πρόταση είναι με τη φωνή της Dame Τζόαν Σάδερλαντ, που στη συγκεκριμένη ερμηνεία, προσωπικά με καθηλώνει με την άψογη τεχνική και εκφραστικότητά της!


Η σκηνή που περιγράφεται στο παραπάνω απόσπασμα του Ουγκώ εκτυλίσσεται στον πρόλογο της όπερας του Ντονιτσέτι...

Ο Ντζενάρο(o γιος της Λουκρητίας, όπως θα αποκαλυφθεί αργότερα) κι οι φίλοι του συμμετέχουν σε λαμπρή γιορτή σ'ένα Βενετσιάνικο Παλάτσο...Απομακρύνεται στη βεράντα και ρεμβάζοντας τον παίρνει ο ύπνος...Τη στιγμή εκείνη εμφανίζεται με τη γόνδολα μια μυστηριώδης, μασκοφορεμένη γυναίκα. Τον παρατηρεί και θαυμάζει τη νιότη και την ομορφιά του:
"Com'è bello! Quale incanto in quel volto onesto e altero"...

Πόσο όμορφος!
Τι γοητεία στο πρόσωπό του, 
το έντιμο και περήφανο!
Η ψυχή μου, χαρά ξεχειλίζει
Που μπορώ και τον κοιτάζω!
Όμως θα σκοτεινιάσει ο ουρανός, 
όταν μια μέρα χρειαστεί 
να με περοφρονήσει...
Να τον ξυπνήσω δεν τολμώ
μη και την όψη μου ανακαλύψει...

"Com'è bello!", Dame Joan Sutherland:

Aργότερα ο νεαρός ξυπνά με το τραγούδι της...Καθώς την αντικρίζει, εκστασιάζεται από την αύρα και την  κομψότητά της.Ο έρωτας είναι κεραυνοβόλος, καθώς αγνοεί τη σχέση τους και ο Ντζενάρο δεν διστάζει να τον εκφράσει, λίγο πριν επιστρέψουν οι άλλοι, που θα αναγνωρίσουν τη Λουκρητία, τη γυναίκα που στοίχισε τη ζωή πολλών μελών των οικογενειών τους...

Στην τελευταία σκηνή της τελικής πράξης, η Λουκρητία στην προσπάθειά της να εκδικηθεί για τις προσβολές απέναντί της, τους φίλους του Ντζενάρο,τούς κερνά κρασί στο οποίο έχει ρίξει δηλητήριο. Όμως πίνει και ο νεαρός ευγενής, που όταν αντιλαμβάνεται τις ραδιουργίες της βγάζει το σπαθί του να τη σκοτώσει. Εκείνη τον σταματά, αποκαλύπτοντας ότι είναι ο γιος της και του ζητά να πιει το αντίδοτο.  Ο Ντζενάρο αρνείται, επιλέγοντας να ακολουθήσει τους φίλους του στο θάνατο.

"Λουκρητία Βοργία"(πιθανώς), Μπαρτολομέο Βενέτο
H όπερα κλείνει με την γεμάτη σπαραγμό cabaletta «Era desso il figlio mio-Ήταν ο γιος μου!», που προστέθηκε από το συνθέτη κατόπιν επιθυμίας της πρώτης πρωταγωνίστριας Λουκρητίας, Henriette Lalande.
Μια άρια όλο οδύνη καθώς εκτελείται τη στιγμή που η Λουκρητία κρατά νεκρό το παιδί της στα χέρια της  και σπαράζει για το χαμό του!
Ακούστε τη! Θα νοιώσετε τη λαχτάρα για εκτόνωση, την απελπισία μιας μάνας με ανυπέρβλητο πόνο και το βάρος των αμαρτιών της να την καταπλακώνει!
Βάθος φωνής κι ένα ηχόχρωμα, που βάφει με μύρια συναισθήματα το δρόμο της μελαγχολικής μελωδικής γραμμής.
Μια καλλιτέχνις, που δίνει ρεσιτάλ υποκριτικής!
Μία από τις πιο δύσκολες άριες του οπερατικού ρεπερτορίου, με τρίλιες και υψηλά περάσματα, που απαιτούν εξαιρετική φωνητική ευκινησία.
Η Σάδερλαντ τολμά να αναμετρηθεί με το δύσκολο ρόλο και πείθει, δικαιώνοντας τους ιταλούς που τής απέδωσαν το χαρακτηρισμό "Stupenda-εκθαμβωτική" για τα μοναδικά φωνητικά της χαρίσματα, τις ερμηνείες της στο μπελκάντο και την υποκριτική της δεινότητα!!

 «Era Desso Il Figlio Mio»:  Dame Joan Sutherland



Βλέποντας την όπερα στο Παρίσι το 1840 ο τριαντάχρονος τότε Φραντς Λιστ εμπνέεται τη Φαντασία του με τίτλο: «Αναμνήσεις από τη Λουκρητία του Ντονιτσέτι» βασισμένη σε θέματα της όπερας, της οποίας δίνει και μια αναθεώρηση οκτώ χρόνια αργότερα.

 Franz Liszt: «Réminiscences de Lucrezia Borgia





Με μόνο όπλο το πιάνο και παρότι νεαρός ο Λιστ, πιστεύω υφολογικά η  προσέγγισή του μένει πιστή στο μελόδραμα και τις συναισθηματικές του δονήσεις...Ελπίζω να συμφωνείτε, φίλοι αγαπημένοι...


Τετάρτη 8 Απριλίου 2015

"Οι θρήνοι του Ιερεμία" ...


Ελάχιστες είναι οι ανθρώπινες ψυχές που μένουν ασυγκίνητες στα Πάθη του Κυρίου. Έτσι, η Μεγάλη Εβδομάδα, Εβδομάδα των Παθών, αποτελεί σπουδαίο σταθμό πλούσιου πνευματικού ανεφοδιασμού των ψυχών μας. Η αναφορά στα ιερά γεγονότα, καθώς και οι μυσταγωγικές ακολουθίες δημιουργούν ατμόσφαιρα κατάνυξης και περισυλλογής.


"Lamentations of Jeremiah" - Rembrandt
1. Ο μεγάλος άγγλος συνθέτης της αναγέννησης Thomas Tallis έζησε σε μια εποχή με έντονες θρησκευτικές αντιπαραθέσεις ανάμεσα σε Πρωτεστάντες και Καθολικούς.
Γι' αυτό τα κείμενα των θρησκευτικών του έργων είναι γραμμένα στα Λατινικά αλλά και στην καθομιλουμένη της Αγγλικής Γλώσσας.


Τα κείμενα του μοτέτου του "Lamentations of Jeremiah" είναι παρμένα από το βιβλίο "Θρήνοι" της Παλαιάς Διαθήκης, του μεγάλου προφήτη των Ιουδαίων και των Χριστιανών Ιερεμία, όπως μαρτυρά ο τίτλος, και συνιστά μια συλλογή πέντε θρηνωδών ασμάτων για την καταστροφή της Ιερουσαλήμ από τους Βαβυλώνιους.
Το φιλόθεο και αντίθεο φρόνημα παλεύουν, όμως ο Προφήτης παραμένει "βράχος πίστης"...




"Πως απέμεινε μόνη, έρημος από κατοίκους η πόλις, η οποία άλλοτε ήτο γεμάτη από λαούς; [...]

Πικρώς έκλαυσε και κλαίει κατά την νύκτα. Τα δάκρυά της ρέουν εις τας παρειάς της.[...]
Οι δρόμοι της Σιών πενθούν[...]
Βαρύτατα ημάρτησεν η Ιερουσαλήμ. Δια τούτο και περιέπεσεν εις αυτόν τον συγκλονισμόν και την αναταραχήν[...]
Ιδέ, Κύριε, ότι θλίβομαι. Τα σπλάγχνα μου εταράχθησαν. Η καρδία μου ανεστατώθη εντός μου, διότι εγώ με το να Σε πικράνω, επικράνθην πολύ και η ίδια...
Ιερουσαλήμ, Ιερουσαλήμ, στρέψου πάλι προς τον Κύριο και Θεό σου!"



(Η τελευταία φράση είχε για τον Tallis, συμβολική σημασία καθότι Καθολικός σε Πρωτεσταντική χώρα).


Thomas Tallis: "Lamentations of Jeremiah"



"Jeremiah" - Michelangelo
από την οροφή στην Καπέλα Σιξτίνα
2. Tη Βιβλική ιστορία του προφήτη Ιερεμία ακολουθεί για να αναπτυχθεί και η Πρώτη Συμφωνία του Λέοναρντ Μπερνστάιν, που γράφτηκε το 1942 και γι'αυτό το λόγο φέρει τον υπότιτλο: "Jeremiah Symphony".


Πρόκειται για προγραμματικής φύσης έργο σε τρία μέρη:


1. Προφητεία
2. Βεβήλωση
3. Θρήνοι

Το τρίτο μέρος είναι το δημοφιλέστερο, καθώς εκτελείται και ως αυτόνομη σύνθεση. Σε αυτό το κίνημα ο συνθέτης αναθέτει τη φωνητική ερμηνεία των Θρήνων σε γυναικεία φωνή μέτζο και κείμενα από το "Βιβλίο των Θρήνων του Ιερεμία":


"Πως απέμεινε μόνη, έρημος από κατοίκους η πόλις, η οποία άλλοτε ήτο γεμάτη από λαούς; [...]
Πικρώς έκλαυσε και κλαίει κατά την νύκτα. Τα δάκρυά της ρέουν εις τας παρειάς της.[...]
Οι δρόμοι της Σιών πενθούν[...]

Συνεκλονίσθησαν, εκυριεύθησαν από τρόμον οι φρουροί της καθώς γυρίζουν στους δρόμους· εμολύνθησαν από αίματα.[...]
φύγετε και φυλαχθήτε από τα ακάθαρτα...[...]
Διατί μας εγκαταλείπεις εις την κατάστασιν αυτήν της ήττας μας;[...]
Γυρισέ μας εν μετανοία προς σέ, Κύριε. Ανανέωσε και ξανακαινούργωσε τας ημέρας μας"

(Θρήνοι Ιερεμία,κεφ. 1, 1-3-8...4, 14-15...5, 21-22)

Το έργο βραβεύτηκε από τους μουσικοκριτικούς ως το καλύτερο αμερικανικό έργο της χρονιάς του 1944.

L. Bernstein: "Symphony No. 1 "Jeremiah", Moν. 3"
Διευθύνει ο συνθέτης:



3. Eπίσης και ο Ιγκόρ Στραβίνσκυ εμπνεύστηκε από τους Θρήνους του Ιερεμία κι έδωσε μια από τις σπουδαιότερες συνθέσεις του -παρότι δεν εκτελείται συχνά- που τιτλοφορείται: "ΘΡΗΝΟΙ"  για 5 σολίστ, χορωδία και ορχήστρα.

The Sufferings of Jeremiah' - Marc Chagall. | Marc chagall, Jewish ...
"Lamentations of Jeremiah", Marc Chagall
(wikiart)
Ανήκει στη σειρά των δωδεκαφωνικών  έργων του, είναι λιτότατο στυλιστικά, όμως το πιο φιλόδοξο και πιο περίπλοκο δομικά.
Οι μουσικοκριτικοί το χαρακτήρισαν "ζενίθ" της καριέρας του συνθέτη τόσο πνευματικά όσο και υφολογικά.

Αναπτύσσεται σε τρεις κινήσεις, που αντιστοιχούν στα τρία κεφάλαια των Θρήνων του Ιερεμία.
Ο συνθέτης κάνει εκτενή χρήση μουσικών κανόνων, ενώ παρότι μεγάλη η ορχήστρα, δεν χρησιμοποιείται ποτέ tutti , αφού ο Στραβίνσκι προτιμά μικρές ομάδες μεμονωμένων οργάνων αναδεικνύοντας το ηχόχρωμά τους.

Ο Στραβίνσκι συνέθεσε τους "Θρήνους" τη διετία 1957–1958 για τη Μπιενάλε της Βενετίας, όπου και έκανε πρεμιέρα, αφιερώνοντας την παράσταση στον Alessandro Piovesan, διευθυντή της Μπιενάλε, που είχε πεθάνει πρόσφατα.
Οι αναλυτές ισχυρίζονται πως το έργο ιερής μουσικής του ρώσου συνθέτη παρουσιάζει ομοιότητες με τους Θρήνους" του Τάλλις. Ο Στραβίνσκυ όμως δεν το αποδέχτηκε ποτέ, παρότι είχε μελετήσει τη σχετική αναγεννησιακή μουσική των Τάλλις και Παλεστρίνα, δηλώνοντας πως αν από κάπου δέχτηκε επιρροές θα ήταν οι "Θρήνοι" του Ερνστ Κρένεκ. Ο  αυστρο-αμερικανός συνθέτης έγραψε το "Lamentatio Jeremiae Prophetae, op.  93",  για μικτή χορωδία a capella το 1942 και μια σχετική πραγματεία για τη σύνθεση είχε μελετήσει ο Στραβίνσκυ, καθώς είχε εντυπωσιαστεί με τη δομή και το ατονικό-μοντέρνο ύφος της. 


Stravinsky: "Threni" /Διευθύνει ο ίδιος ο συνθέτης:



Οι θρήνοι του Ιερεμία", ξυλογραφία
Julius Schnorr von Karolsfeld, 1860
4. Οι "Θρήνοι" του Ερνστ Κρένεκ θεωρούνται ένα από τα 
πιο σοβαρά και συγχρόνως πιο συναισθηματικά, πνευματικά και συγκινητικά έργα του 20ού αιώνα.  
Έγραψε το χορωδιακό έργο μετά από μια περίοδο προσωπικής μελέτης της μουσικής του Ockeghem το Νοέμβριο του 1941, όταν ο Κρένεκ ζούσε εξόριστος στις ΗΠΑ έχοντας αφήσει την αγαπημένη του Αυστρία μετά την άνοδο των Εθνοσοσιαλιστών. Έτσι, το "Lamentatio Jeremiae Prophetae", αποτελεί το προσωπικό του θρήνο για τη χαμένη πατρίδα του, αντίστοιχο με κείνον του Προφήτη Ιερεμία για την πτώση της Ιερουσαλήμ. 
Στη σύνθεση ενσωματώνει σειραϊκές τεχνικές των Μπουλέζ και Στοκχάουζεν.


Από τους "Θρήνους" του Κρένεκ ακούμε το πρώτο μέρος:  "Ιn Coena Domini, ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ":

 Εrnst Krenek: "Lamentatio Jeremiae Prophetae, op.  93,  Ιn Coena Domini":




Δευτέρα 6 Απριλίου 2015

Πετράρχης: κραυγάζοντας της δέσποινάς του τ' όνομα...

 

"Η πρώτη συνάντηση Πετράρχη-Λάουρας", Marie Spartali Stillman
Έρωτα, ιδές τη νια που μας δοξάζει
κι είν’ όλη περηφάνια και καμάρι,
κοίτα τη γλύκα που έχει και τι χάρη
κι είναι σαν λάμψη που ο ουρανός σταλάζει.

Κοίταξε με τι σπάνια τέχνη βάζει
το χρυσάφι και το μαργαριτάρι
και πώς σιγά με ανάλαφρο ποδάρι
περπατεί και πώς στρέφει και κοιτάζει.

Κάτω απ’ τα δέντρα τα πυκνογυρμένα,
χορτάρια κι άνθη που τη γη στολίζουν
να τα πατήσει την παρακαλούνε.

Φεγγοβολούν τα αιθέρια μαγεμένα,
γιατί εκεί που τα μάτια της θωρούνε
τόση γαλήνη κι ομορφιά χαρίζουν.


[Πετράρχης: "Λάουρα", Μτφ: Μαρίνος Σιγούρος, ebooks.edu]



Ο Πετράρχης αναφέρεται στην Laura de Noves, τον μεγάλο πλατωνικό έρωτά του, που η τέχνη κράτησε στην αιωνιότητα!

Ο ιταλός ποιητής συνάντησε για πρώτη φορά την όμορφη δεσποσύνη σαν σήμερα 6 Απριλίου 1327 (ήταν Μ.Παρασκευή)στην εκκλησία Sainte-Claire d'Avignon.

Θα γράψει ο ίδιος:
"Η Λάουρα, που παρουσιάζεται από τις αρετές της και γιορτάζεται στο στίχο μου, μου εμφανίστηκε 1η φορά στα νιάτα μου το 1327, στις 6 Απρίλη, στην εκκλησία της Αγίας Κλάρας στην Αβινιόν..."(peri-grafis.net)

"Εδώ υπήρχε τον 14ο αι. η Εκκλησία της Αγίας Κλαίρης, όπου  την αυγή της 6ης Απριλίου 1327
ο Πετράρχης ένιωσε για τη Λάουρα μια βαθιά αγάπη που τους έκανε αθάνατους"

Mαρμάρινη πλάκα στην πρόσοψη του μοναστηριού Sainte-Claire στην Avignon,
που θυμίζει στους επισκέπτες την πρώτη συνάντηση Πετράρχη-Λάουρας στα σκαλιά του


Σύμφωνα με τα στοιχεία που αντλούνται από τα σονέτα του Πετράρχη, η Λάουρα ήταν παντρεμένη και δεν είχε κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον παράφορα ερωτευμένο υμνητή της. Ήταν μια εξαιρετική ψυχή, μια γυναίκα με αρετές και λάμψη, κι εκθειάζεται στα σονέτα του Πετράρχη με θαυμαστό τρόπο.
Εδώ συναντώνται το υπερβατικό με το εγκόσμιο, στοιχεία που συγχωνεύονται για να συνθέσουν την τέλεια γυναίκα του αναγεννησιακού άντρα.

Αρχείο: Casa di Francesco Petrarca, Laura e il Poeta.JPG
Casa di Francesco Petrarca, Laura e il Poeta
O ιταλός ποιητής θα γράψει σε άλλο σονέτο του:

"Τάχα σε ποιο ουρανό βρήκεν η Φύση
το αχνάρι, για να πλάσει τη θωριά της,
με ιδανική χάρη την ομορφιά της
την αιθέρια στη γη να παραστήσει;

Ποια Νύμφη στις πηγές ή Θεά στη Χτίση
είχε τα ολόξανθα πυκνά μαλλιά της;
και ποια καρδιά τόσες, σαν την καρδιά της,
μυστικές αρετές μπορεί να κλείσει;

Κάλλος θεϊκό στη γη μάταια ζητάει
όποιος το βλέμμα εκείνο δε γνωρίζει
με ποια χάρη σεμνή γλυκοκοιτάζει...

Ο Έρωτας πώς γιατρεύει, πώς κεντρίζει,
δε νιώθει όποιος δεν είδε πώς στενάζει
και πώς μιλεί και πώς χαμογελάει"


[Πετράρχης: "Λάουρα", Μτφρ: Μαρίνος Σιγούρος, ebooks.edu]


Φραντς Λιστ - ΒικιπαίδειαΗ αθάνατη ιστορία πλάθεται με άκρατο λυρισμό και ντύνει με ολοκέντητο μουσικό ένδυμα ο Φραντς Λιστ με τις λυρικές εμπνεύσεις του στα "Αnnees de pelerinage-Χρόνια Προσκυνήματος".

Πρόκειται για μια συλλογή σουιτών για πιάνο σε τρία βιβλία, όπου ο Λιστ περιγράφει μουσικά τις εντυπώσεις του από την παραμονή του στην: Ελβετία, Βενετία-Νάπολη και Ρώμη, όπως τιτλοφορούνται τα μέρη του.
Ο Λιστ χρειάστηκε πενήντα σχεδόν χρόνια για την ολοκλήρωση του έργου, έτσι τα "Χρόνια Προσκυνήματος" λέγεται πως αντικατοπτρίζουν την πορεία της ζωής του συνθέτη.

Ο τίτλος του μουσικού έργου αναφέρεται στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Γκαίτε: "Τα χρόνια της μαθητείας του Γουλιέλμου Μάιστερ".


Ο Λιστ, στη συλλογή του περιλαμβάνει τρία σονέτα του Πετράρχη:



1) Σονέτο 47: "Benedetto sia 'l giorno-Ευλογημένη ας είναι η μέρα"

Ευλογημένη ας είναι η μέρα και ο μήνας κι η χρονιά
κι η εποχή και ο καιρός κι η ώρα και η στιγμή
κι η χώρα η όμορφη, ο τόπος όπου πάτησα το πόδι μου
για δυο μάτια εξαίσια που με κρατούν δεμένο·

Κι ευλογημένος ο πρώτος πόνος ο γλυκός
που ένιωσα και δέθηκα με τα δεσμά του Έρωτα,
το τόξο κι οι σαΐτες που με λάβωσαν
και οι πληγές, βαθιές ως μέσα στην καρδιά μου.

Ευλογημένες οι τόσες λέξεις μου που εγώ
σκορπάω κραυγάζοντας της δέσποινάς μου τ’ όνομα,
κι οι στεναγμοί, τα δάκρυα και η επιθυμία·

Κι ευλογημένα ας είναι όλα τούτα τα χαρτιά μου
που μου χαρίζουνε τη φήμη, κι οι στοχασμοί μου
που όλοι τους σε σένα μόνο, δέσποινα, είναι αφιερωμένοι.

(charalamposgiannakopoulos.com)

2) Σονέτο 104: "Pace non trovo-Δεν βρίσκω ειρήνη"

"Δεν βρίσκω ειρήνη και o πόλεμοι όλοι τελειώσανε
Φοβούμαι κι ελπίζω. Καίγομαι και παγώνω σαν πάγος.
Πετάω στον άνεμο, όμως δεν μπορώ να αναπτερωθώ.
Και τίποτα δεν έχω, και όλος ο κόσμος έχει χαθεί.


3) Σονέτο 123: "I' vidi in terra angelici-Είδα αγγελική αρετή στη γη".

"Είδα αγγελική αρετή στη γη
και παραδείσια ομορφιά σε γήινο έδαφος,
ώστε είμαι θλιμμένος και γεμάτος χαρά με την ανάμνηση αυτή,
κι αυτό που βλέπω μοιάζει με όνειρο, σκιά, καπνό∙

Αρχείο: Petrarch, Laura, και Cupid.jpg
Πετράρχης, Λάουρα και Έρωτας, Εθνική Βιβλιοθήκη Ρώμης
και είδα δύο αξιαγάπητα μάτια που δάκρυσαν,
που έκαναν τον ήλιο να ζηλέψει χίλιες φορές∙
κι άκουσα λέξεις να αναδύονται ανάμεσα στους αναστεναγμούς,
που έκαναν τα βουνά να κινηθούν και τα ποτάμια να σταματήσουν.

Αγάπη, Κρίση, Στενοχώρια, Αξία και Θρήνος,
έκαναν τη γλυκύτερη χορωδία θρήνου
απ’ οποιαδήποτε άλλη έχει ακουστεί κάτω απ’ το φεγγάρι∙

και ο παράδεισος προσηλωμένος στην αρμονία,
κανένα φύλλο δε φαινόταν να κινείται στα κλαδιά,
τόσο γεμάτοι με γλυκύτητα ήταν ο άνεμος και ο αέρας"

(latistor.blogspot)



Η αρχική τους μορφή ήταν για φωνή και πιάνο, αλλά το 1846 ο συνθέτης τα μετέγραψε για σόλο πιάνο.


Liszt: Sonetto 47, 104, 123 del Petrarca - Alfred Brendel:



Ραφαήλ, ο Πρίγκηπας της Αναγέννησης κι ο Λιστ: "Spozalizio"...

"Spozalizio", Raphael - Pinacoteca di Brera, Milan 



"Εδώ αναπαύεται ο Ραφαήλ. Ενόσω ζούσε, η φύση τρόμαζε μπροστά του μήπως νικηθεί.
Τώρα που αυτός πέθανε, φοβάται μην πεθάνει μαζί του"

Αυτοπροσωπογραφία κατά την περίοδο
που φιλοτέχνησε το "Spozalizio"

Αυτά αναφέρει το επίγραμμα που είναι χαραγμένο στον μαρμάρινο τάφο του Ραφαήλ, που πέθανε σαν σήμερα 6 Απριλίου 1520, ανήμερα των 37ων γενεθλίων του.


Από τους μεγαλοφυέστερους εκπροσώπους της ώριμης Αναγέννησης ο Ραφαέλο Σάντι ή Σάντσο, όπως είναι το πλήρες όνομα του Ραφαήλ, ζωγράφου και αρχιτέκτονα  από το Ουρμπίνο της Ιταλίας...

Ως καλλιτέχνης ξεχώρισε, καθώς συνδύασε την εξιδανίκευση των μορφών με τη φυσικότητα και τη ζεστασιά τους, καθώς ζωγράφιζε με μια κρυστάλλινη καθαρότητα και ένα γλυκό, διάφανο φως. Αριστουργηματικά συσχέτισε μέτρο και χάρη με τη δραματική ένταση, αναδεικνύοντας την ευγένεια και το ψυχικό κάλλος που τον χαρακτήριζε, στοιχεία που τού απέδωσαν τον τιμητικό χαρακτηρισμό: "Άγιος ή Πρίγκηπας της Αναγέννησης".



O πίνακας του 16ου αι., που φιλοτέχνησε ο Ραφαήλ στα 21 του και έχει τίτλο "Spozalizio - Μνηστεία" και αναφέρεται στον "Αρραβώνα της Παρθένου Μαρίας" παραγγέλθηκε για το ναό του Αγίου Φραγκίσκου της Città di Castello και συγκεκριμένα για το παρεκκλήσιο Albizzi, που ήταν αφιερωμένο στον Άγιο Ιωσήφ.

Απεικονίζει τη μνηστεία της Θεοτόκου με τον Ιωσήφ. Στο κέντρο ένας ιερέας ευλογεί τον αρραβώνα, ενώ ο Ιωσήφ φορά στη Μαρία το δαχτυλίδι. Η Παρθένος κοιτά με σεμνότητα χαμηλά, γεγονός που υποδηλώνει ταπεινότητα αλλά και αξιοπρέπεια. Πίσω της στέκουν και παρακολουθούν τον αρραβώνα γυναίκες που την συνοδεύουν, ενώ στα δεξιά του Ιωσήφ στέκονται οι μνηστήρες των οποίων την πρόταση απέρριψε η Μαρία.
Στο βάθος δεσπόζει ένας κυκλικός αψιδωτός ναός, στην κεντρική αψίδα του οποίου υπάρχει επιγραφή που δηλώνει το όνομα του ζωγράφου και τη χρονολογία δημιουργίας του έργου:
"RAPHAEL URBINAS MDIIII - Ραφαήλ από το Ουρμπίνο 1504).

Οι ανθρώπινες μορφές, ο Ναός και ο περιβάλλων χώρος αποδίδονται από τον Ραφαήλ με απόλυτη αρμονία μεταξύ τους και οι μελετητές υποστηρίζουν πως ο ζωγράφος εμπνεύστηκε από την τεχνική του δασκάλου του, Περουτζίνο, αν και τον ξεπέρασε. Πλούσια η χρωματική παλέτα του ζωγράφου, δίνει έμφαση στα περιγράμματα και στην γεωμετρική τελειότητα της γραμμής, αποδίδοντας αριστότεχνα τις μορφές και το τοπίο της σύνθεσης.

Ο πίνακας εκτίθεται στο Μουσείο Βrera του Μιλάνου.


Όταν το 1837 ο Φραντς Λιστ ταξίδεψε στην Ιταλία επισκέφθηκε το Μουσείο, είδε και θαύμασε την εικαστική δημιουργία του Ραφαήλ και συγκλονισμένος αποφασίζει να συνθέσει ένα ομώνυμο έργο, που θα συμπεριληφθεί αργότερα στα "Χρόνια Προσκυνήματος- Deuxième Année- Italie".


O Liszt την εποχή που ταξίδεψε στην Ιταλία(1840)
Ο τίτλος: "Χρόνια προσκυνήματος" είναι παρμένος από τη νουβέλα του Γκαίτε: "Τα χρόνια μαθητείας του Βίλχελμ Μάιστερ".
Το έργο περιλαμβάνει τρία βιβλία, όπου ο Λιστ περιγράφει μουσικά τις εντυπώσεις του από την παραμονή του στην: Ελβετία, Βενετία-Νάπολη και Ρώμη, όπως τιτλοφορούνται τα μέρη του.

Ο Λιστ χρειάστηκε πενήντα σχεδόν χρόνια για την ολοκλήρωση του έργου, έτσι τα "Χρόνια Προσκυνήματος" λέγεται πως αντικατοπτρίζουν την πορεία της ζωής του συνθέτη.

Ο ίδιος ο συνθέτης για τη συλλογή αυτή δήλωσε πως:
"Έχοντας πρόσφατα ταξιδέψει σε τόσες νέες χώρες, μέσα από διαφορετικά μέρη και τοπία καθαγιασμένα από την ιστορία και την ποίηση, έχοντας αισθανθεί ότι τα φαινόμενα της φύσης και οι τόποι τους […] ανάδευσαν βαθιά συναισθήματα στην ψυχή μου[…] προσπάθησα να απεικονίσω μουσικά μερικές από τις ισχυρότερες αισθήσεις και ζωηρότερες εντυπώσεις μου".

Η δεύτερη συλλογή, όπως αναφέρθηκε, τιτλοφορείται "Ιταλία", και τα μέρη της αποτελούν αναφορές σε εικαστικά έργα της Αναγέννησης, σονέτα του Πετράρχη κ.α.

Η μουσική του "Spozalizio" από τη 2η συλλογή ακολουθεί τη δομή της ζωγραφικής του Ραφαήλ.

Στην έναρξη ακούμε στη σειρά πέντε νότες-ήχους που μοιάζουν με εκκλησιαστικές καμπάνες. Ένα απλό μοτίβο, που αναπτύσσεται μελωδικά και αρμονικά και στην πορεία μεταμορφώνεται σε ένα είδος "γαμήλιου εμβατηρίου", που οδηγεί σε δυνατή κορύφωση!
To έργο κλείνει απαλά με την επανεμφάνιση του αρχικού θέματος.

Liszt : "Deuxieme Annee - Sposalizio"

Στο πιάνο ο S. Richter: