Translate

fb

Τετάρτη 28 Φεβρουαρίου 2018

"Παραβολή του Ασώτου υιού": Daniel Auber / Arthur Sullivan

 

Guercino: "Return of the Prodigal Son"



"...Ο μεγαλύτερος γιος του βρισκόταν στο χωράφι· και καθώς ερχόταν και πλησίαζε στο σπίτι, άκουσε μουσικές και χορούς. Φώναξε, λοιπόν, έναν από τους υπηρέτες και ρώτησε να μάθει τι συμβαίνει. Εκείνος του είπε:
"γύρισε ο αδερφός σου, κι ο πατέρας σου έσφαξε το σιτευτό μοσχάρι, γιατί του ήρθε πίσω γερός".
Τότε εκείνος θύμωσε κι αποκρίθηκε στον πατέρα:
"εγώ τόσα χρόνια σού δουλεύω και ποτέ δεν παράκουσα καμιά εντολή σου· κι όμως σ’ εμένα δεν έδωσες ποτέ ένα κατσίκι για να ευφρανθώ με τους φίλους μου. Όταν όμως ήρθε αυτός ο γιος σου, που κατασπατάλησε την περιουσία σου με πόρνες, έσφαξες για χάρη του το σιτευτό μοσχάρι".
Κι ο πατέρας του τού απάντησε:
"παιδί μου, εσύ είσαι πάντοτε μαζί μου κι ό,τι είναι δικό μου είναι και δικό σου. Έπρεπε όμως να ευφρανθούμε και να χαρούμε, γιατί ο αδερφός σου αυτός ήταν νεκρός κι αναστήθηκε, ήταν χαμένος και βρέθηκε".

(Κατά Λουκάν, κεφ.15:25-32)

***

Καλημέρα, καλή Κυριακή, φίλοι μου αγαπημένοι!

"Κυριακή του Ασώτου" σήμερα, με την γνωστή Παραβολή του Ασώτου υιού, να τονίζει τη σημασία της μετάνοιας και συγχώρεσης.


Από το παραπάνω κεφάλαιο στο Ευαγγέλιο κατά Λουκάν που περιγράφει την Παραβολή του Ασώτου, η μουσική τέχνη εμπνέεται πλήθος αριστουργημάτων, καντάτες, όπερες, ορατόρια, μπαλέτα ...


Daniel Auber
Σήμερα προτείνω να ακούσουμε την όπερα "L'enfant prodigue" που έγραψε ο Daniel Auber  το 1850 και  το ορατόριο "The Prodigal Son" του σερ Arthur Sullivan, έργο του 1869. 


Ι. Η όπερα του Ωμπέρ είναι μεγάλης κλίμακας σε πέντε πράξεις, το γαλλικό λιμπρέτο της οποίας συνέταξε ο Eugène Scribe, μακροχρόνιος συνεργάτης του συνθέτη. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο είχε αναλάβει ο διάσημος της εποχής εκείνης γάλλος τενόρος, Gustave-Hippolyte Roger.

 
Η όπερα είχε θριαμβευτικότατη επιτυχία και θαυμάστηκε για τη δραματική της ένταση.
Η μελωδική γραμμή του Ωμπέρ ανάλαφρη και οι αρμονίες του όλο λεπτότητα, ευγένεια και γοητεία, ενώ η μακροσκελέστατη ουβερτούρα (466 μέτρα) που ακούγεται με εμφανείς τις επιδράσεις από τον Μέγιερμπερ, φέρει το συναισθηματικό βάρος ξεδιπλώνοντας το συμβολικό μήνυμα  της ιστορίας.

Μην ξεχνάμε πως ο Ωμπέρ για τα έργα του είχε κερδίσει το σεβασμό των Ροσίνι και Βάγκνερ, όπως επίσης είχε τιμηθεί επανειλημμένως από το γαλλικό κράτος για την συμβολή του στην τέχνη της μουσικής.

Daniel Auber: "L'enfant prodigue, S. 41: Overture":


Arthur Sullivan
ΙΙ. Το ορατόριο του Arthur Sullivan"The Prodigal Son" γράφτηκε με την επιρροή των ορατορίων του Μέντελσον να είναι ισχυρή.

Ο Σάλιβαν, που συνέθεσε τη μουσική μέσα σε τρεις εβδομάδες, παραλλάσσει ελαφρώς την ιστορία παραλείποντας το επεισόδιο στο οποίο ο πρεσβύτερος γιος αμφισβητεί το έλεος που προσφέρεται στον άσωτο αδερφό του.

Αντ 'αυτού, εστιάζει στη δραματική συμφιλίωση πατέρα-γιου.

Αντιμετωπίζει τον άσωτο όχι ως φύση που ρέπει προς την διαφθορά και την ακολασία (άποψη πολλών σχολιαστών, που ξεχνούν την ανθρώπινη φύση και τις νεανικές παρορμήσεις), αλλά ως ανήσυχο νέο, που βαριεστημένος από τη μονοτονία του σπιτιού, ανυπομονεί να ανακαλύψει τον κόσμο.
Ορατόριο με θαυμαστή ενορχήστρωση!


Θα ακούσουμε το τελικό χορωδιακό : "Εσύ Κύριε, είσαι ο Πατέρας όλων μας!"


Από τους διασημότερους ζωγράφους του μπαρόκ ήταν ο  Τζιοβάννι Φρανσέσκο Μπαρμπιέρι, γνωστός ως Γκουερτσίνο. Η "Επιστροφή του Ασώτου", που βλέπουμε παραπάνω, είναι έργο της πρώιμου περιόδου του, που ανατέθηκε στο ζωγράφο από τον καρδινάλιο Giacomo Serra.

Ο καλλιτέχνης ήδη εξοικειωμένος με τις κύριες τάσεις του πρώιμου ιταλικού μπαρόκ, προσεγγίζει την τεχνική του κιαροσκούρο του Καραβάτζιο ενισχύοντας το δραματικό στοιχείο και τον αποκρυφιστικό  χαρακτήρα της πίστης.
Ο Γκουερτσίνο δεν επιλέγει να απεικονίσει την επιστροφή του άσωτου γιου ως σκηνή αναγνώρισης ή χαράς, αλλά αντ 'αυτού το γαλήνιο  μοτίβο μετά τη μετάνοια και τη συγχώρεση, που ο άσωτος βγάζει τα κουρελιασμένα ρούχα για να φορέσει καθαρά και σιδερωμένα που του δίνει ο νεαρός άνδρας μαζί με καινούργια παπούτσια, ενώ ο γέροντας πατέρας τον έχει  αγκαλιάσει από την πλάτη. 

Oι πίνακες του Γκουερτσίνο διακρίνονται για τις ζωντανές απεικονίσεις και την φωτεινότητά τους. Έτσι και δω χρησιμοποιώντας τη φωτοσκίαση χωρίζει στα δυο το ζωγραφικό επίπεδο με τις σκούρες αποχρώσεις περιμετρικά και το φως να πέφτει στα απλωμένα χέρια και το πρόσωπο του πατέρα. Μοιάζει να είναι εκείνος που κυριαρχεί τελικά, η μορφή του αγαθού πατέρα, του καλού και σπλαχνικού, ενισχύοντας έτσι την αφήγηση και τους συμβολισμούς με έναν πιο ασυνήθιστο τρόπο.


Παλαιότερο άρθρο για έργα-εμπνεύσεις από την Παραβολή του Ασώτου μπορείτε να διαβάσετε εδώ.









Τρίτη 27 Φεβρουαρίου 2018

Μελοποιημένοι Ίαμβοι στη μνήμη του Παλαμά...

 

[Ταιριασμένοι οι Ανάπαιστοι, γενναία με τους Ιάμβους, αυτή τη μέρα, φίλοι μου κι αφορμή δίνει ο μεγάλος μας ποιητής Κωστής Παλαμάς, που έφυγε σαν σήμερα 27 Φλεβάρη '43]

***

"Στην μουσική ο Ριχάρδος Βάγκνερ, στα Εθνικά ιδανικά ο Ελευθέριος Βενιζέλος, 
στην ποίηση ο Κωστής Παλαμάς. 
Η τέχνη μου είναι τόσο συνυφασμένη με τη δική του, ώστε να είμαι βέβαιος πως χωρίς αυτόν η μουσική μου δεν θα είχε πάρει ούτε το χαρακτήρα ούτε τον εθνικό ρυθμό που πήρε.
Ο Παλαμάς, αχτινοβολάει τη θέρμη της δημιουργικής του πνοής, όχι μόνο στο στενό κύκλο της ποίησης και των γραμμάτων, αλλά γενικότερα σ’όλους τους κλάδους της τέχνης και της διανόησης.
 Κι όπως ο Γκαίτε, και χωρίς να νιώθει τη βαθύτερην αξία της μουσικής του, εμπνέει ένα Μπετόβεν κι ένα Σούμπερτ, που γεφυρώνουνε την κλασική μουσική της πατρίδας του προς τη νεώτερή της εξέλιξη, έτσι κι η επίδραση του έργου του Παλαμά στο θεμελίωμα της νεοελληνικής μουσικής είναι, όπως πιστεύω, πρωταρχικής σημασίας για την όλη υπόσταση".

[Μανόλης Καλομοίρης-Σαμιακόν Βήμα]


Στον Κύκλο Τραγουδιών του "Σ'αγαπώ" από τη Συλλογή "Ιαμβοι και Ανάπαιστοι" για γυναικεία φωνή και ορχήστρα, ο Καλομοίρης δίνει μιαν αγαπημένη αισθαντικότατη σύνθεση, όπου ο  Παλαμαϊκός λόγος παντρεύεται με την αίσθηση του Κα­λομοίρη για την τέχνη.
Μην ξεχνάμε πως Παλαμάς και Καλομοίρης υπήρξαν καρδιακοί φίλοι που τούς έφερε κοντά αφενός το κίνημα του δημοτικισμού, αφ'ετέρου οι απόψεις τους για τη θέση της τέχνης στην Ελλάδα σε συνδυασμό με τη Δύση.
Η ποιητική συλλογή εκδόθηκε το 1897 και χαρακτηρίζεται από το μεγαλόπνοο ύφος και τη μίξη της αρχαίας με τη σύγχρονη παράδοση.
Ο Καλομοίρης στηριζόμενος στο  δημοτικό μας τραγούδι , -τη ρυθμική και την αρμονία του- σε συνδυασμό με τη μετρική του ποιήματος, καταφέρνει να απεικονίσει τον κόσμο που πλάθει με το λόγο του ο Παλαμάς, αλλά και με ψυχική και πνευματική ένταση να αποδώσει το βαθύτερο νόημά της.

"Ωραίον αγόρι, σπλάχνο μου
Ω παιδιά μου, λαχτάρες μου
Από κάπου τα ξέθαψα
Του πατέρα μου γράμματα
Νερόν ήθελα νά'πινα

Μεγάλωσες και τα ’βλεπαν
σαν περιττό παιγνίδι,
και θέρισε τα ολόμακρα
μαλλιά σου το ψαλίδι.

Έτσι κι έξω και μέσα μας
του ωραίου την αρμονία
την τρώει ο Χρόνος άπονα
κι ο Κόσμος δυο θηρία"


Την ορχήστρα του Γιορκ διευθύνει ο ΒΥΡΩΝ ΦΙΔΕΤΖΗΣ.
Ερμηνεύει η αγαπημένη μας, Μάτα Κατσούλη:


Ταιριασμένοι οι Ανάπαιστοι
γενναία με τους Ιάμβους,
στίχων ύψωσαν τρόπαια
και τραγουδιών θριάμβους.
Κι ο Ποιητής πολέμαρχος
περνάει αρματοδρόμος·
σκλάβος ο κόσμος πίσω του
των ιδεών. Αλλ’ όμως
και τον ψάλτη πολέμαρχο
σκλάβο τον σέρνει πάλι
μες στ’ αδράχτια της βάρβαρα
η Ρίμα, νέα Ομφάλη.






Ένας τιτάνας της πνευματικής μας ιστορίας είναι ο Κωστής Παλαμάς!
Η ποίησή του ένας απύθμενος ωκεανός, όπου το λυρικό συναντά το επικό και το φιλοσοφικό το δραματικό...
Μια φωτεινότατη μορφή, ψηλά στο Πάνθεο του Πνεύματος!

27 Φλεβάρη του '43 ο ποιητής μας άφηνε την τελευταία πνοή του...

"Χτες βράδυ μία είδηση ακατανόητη μας ήρθε. Μία είδηση ασύλληπτη. Ο Γέρο-Παλαμάς πέθανε. Είχαμε ξεχάσει πως ήταν θνητός", θα γράψει στο προσωπικό της ημερολόγιο η Ιωάννα Τσάτσου...

Χιλιάδες κόσμου συνόδευσαν τον Παλαμά στην τελευταία του κατοικία, να αποτίσουν το ύστατο χαίρε στο σπουδαίο ποιητή ψάλλοντας τον εθνικό ύμνο.
"Σ'αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα", θα βροντοφωνάξει ο Άγγελος Σικελιανός απαγγέλοντας το ποίημα "Παλαμάς" που είχε γράψει το προηγούμενο βράδυ μαθαίνοντας για το θάνατο του...Και βαθιά συγκινημένος θα συνεχίσει:

"...Ορφέας, Ηράκλειτος, Αισχύλος, Σολωμός
την άγια δέχονται ψυχή την τροπαιοφόρα..."

Έτσι ακριβώς θα φανταστεί και θα αποτυπώσει τη σκηνή ο εικαστικός μας Σπύρος Βασιλείου...



Δευτέρα 26 Φεβρουαρίου 2018

Όταν ο 50χρονος Ραμώ έγραφε το: "Ιππόλυτος και Αρικία"

Αποτέλεσμα εικόνας για ραμω

"Ο Ιωάννης Φίλιππος Ραμώ, ου μόνον ως μελοποιός, αλλά και ως τεχνίτης και ως ιδρυτής της αρμονικής διδασκαλίας καταλαμβάνει εν τη Ιστορία της Μουσικής, έξοχον θέσιν! 
Γεννηθείς εν Διζών εν έτει 1683 εφοίτησε μέχρι του 18ου  έτους εις το αυτόθι Γυμνάσιον των Ιησουιτών και μετά ζήλου ενησχολείτο περί την σύνθεσιν.
Ο πατήρ αυτού, οργανοκρούστης διατελών εν τη εκκλησία, συγκατετέθη μεν 
μετά μακράν αντίστασιν να σπουδάση μουσικήν.[...] 
Στερούμενος των προς το ζην  ηναγκάσθη να διάγει βίον "πλάνητος καλλιτέχνου". 
Ο πόθος της πρωτευούσης ετάρρατον αυτόν διηνεκώς.
Διό εν έτει 1717 επέστρεψεν εις Παρισίους, κάτοχος πολλών σπουδαίων γνώσεων.[...] 
Επιδόθη εις εμβριθείς μελέτας εις θεωρητικής μουσικής, αποφθεγματικά μέλη, μελικά δραμάτια και διάφορα τεμάχια προς χρήσιν κλειδοκυμβάλου.[...] 
Ο τελικός σκοπός των επιθυμιών αυτού ήτο ν'ανιχθώσιν εις αυτός αι πύλαι του μεγάλου μελοδράματος.
Επιτέλους δ'εν έτει 1733 - εν ηλικία 50 ετών - ο ακαμάτως αγωνιζόμενος καλλιτέχνης επέτυχε του σκοπού με το έργο "Hippolyte et Aricie"(κατά το ποίημα του αββά Πελλεγρίνου)..."


Το παραπάνω απόσπασμα, αγαπητοί φίλοι, είναι από την "Ιστορία της Μουσικής" του  Heinrich Adolf  Konstlin των εκδ. Πελεκάνος.
Η γλώσσα καθαρεύουσα, όμως όλοι καταλάβατε πως ο "γεννηθείς εν Διζών Ιωάννης Φίλιππος Ραμώ" είναι ο μεγαλοφυής συνθέτης και θεωρητικός του γαλλικού μπαρόκ, θαυμαστής του οποίου υπήρξε ο Ντεμπισί για την κομψότητα και τη λεπτή, γοητευτική τρυφερότητα της μουσικής του.

Ήταν 50 χρονών όταν ο Ραμώ έγραψε την πρώτη του όπερα "Ιππόλυτος και Αρικία" σε λιμπρέτο του Πελεγκρίν βασισμένο στον "Ιππόλυτο" του Ευριπίδη, τη "Φαίδρα" του Σενέκα και τη "Φαίδρα" του Ρακίνα.

Ο ΜΥΘΟΣ:

Ο Ιππόλυτος είναι ο γιος του Θησέα και της αμαζόνας Ιππολύτης, που τον ερωτεύεται η Φαίδρα, δεύτερη γυναίκα του πατέρα του. Η Φαίδρα ταπεινωμένη και τυφλωμένη από εκδίκηση που ο Ιππόλυτος τήν απορρίπτει ερωτικά, λίγο πριν βάλει τέρμα στη ζωή της, τον συκοφαντεί στο Θησέα πως προσπάθησε να την αποπλανήσει.Εκείνος, ζητάει από τον Ποσειδώνα την τιμωρία του.


Ας θυμηθούμε, φίλοι μου, πως το μεγάλο πάθος της Φαίδρας για τον Ιππόλυτο ήταν προϊόν τεχνάσματος της θεάς Αφροδίτης...
Ίσως γι'αυτό ο λιμπρετίστας  Πελεγκρίν αποφασίζει να δώσει αίσιο τέλος στην όπερα που μελοποιεί ο Ραμώ.

Η πλοκή θέλει το Θησέα να μαθαίνει την αλήθεια λίγο πριν πεθάνει και να ευλογεί το γιο του.
Η θεά Άρτεμη, ο φτερωτός Έρωτας και οι Μοίρες  εξασφαλίζουν  την ευτυχισμένη έκβαση στην αγάπη των  δυο νέων, Ιππόλυτου και Αρικίας.

Οι Ζέφυροι οδηγούν την πομπή της στέψης...
Ο Ιππόλυτος στέφεται βασιλιάς, η χορωδία ψάλλει θριαμβευτικά: "Έζησαν όλοι ευτυχισμένοι!-Que tout soit heureux!" κι ακολουθούν βασιλικοί χοροί...


Παρακολουθούμε τη σκηνή από το DVD  που γράφτηκε στην Όπερα Garnier, με την  ταλαντούχα Εμανουέλ Χάιμ στο πόντιουμ να διευθύνει  την ορχήστρα του Le Concert d'Astrée σε όργανα εποχής( στο 22:29):



Παρά τον τίτλο της όπερας, τα κυρίαρχα πρόσωπα της λυρικής τραγωδίας, δεν είναι οι δυο νέοι εραστές, αλλά  ο Θησέας και η Φαίδρα.
Ιδιαίτερα ο Θησέας, κάτι που φαίνεται στην απόφαση του λιμπρετίστα να αφιερώσει ολόκληρη τη 2η πράξη στην κάθοδο του Θησέα στον Κάτω Κόσμο.

Ο Ραμώ περιγράφει μοναδικά την σκούρα, μυστηριακή ατμόσφαιρα του Άδη,  τοπίο που ενισχύεται από τη χρήση αποκλειστικά ανδρικών φωνών, ενώ ευρηματικά βάζει τους δαίμονες και την  θηριώδη  φρουρό των πυλών των Ταρτάρων, Τισιφόνη,  να χορεύουν οργιαστικούς χορούς.
Η φρενήρης ρυθμική αγωγή έρχεται σε αντίθεση με την ικετευτική, αργή άρια του Θησέα προς τον Πλούτωνα, που τον παρακαλεί να σώσει τον φίλο του, βασιλιά των Λαπιθών, Πειρίθουν.

Η πράξη ολοκληρώνεται με το φημισμένο "Trio des Parques-των Μοιρών", που ακούγεται μετά την άρια του Πλούτωνα!
Πρόκειται για απαιτητικότατο μέρος, γι'αυτό εξάλλου και παραλείφθηκε από την πρεμιέρα της όπερας το φθινόπωρο του 1733, επειδή οι ερμηνευτές δεν μπορούσαν - λόγω δυσκολίας - να το αποδώσουν!

Ο Ραμώ για να απεικονίσει τη φρίκη, το φόβο, την παγωμένη ατμόσφαιρα της χώρας των νεκρών χρησιμοποιεί  "ιδιαίτερα τολμηρή αρμονική γλώσσα" και τοποθετεί τις φωνές σε πολύ χαμηλές -τονικά- περιοχές.

Από τις αξιολογότατες ηχογραφήσεις είναι με τους "Les Arts Florissants", σύνολο ειδικευμένο  στο μπαρόκ ρεπερτόριο, που τους καθοδηγεί ο ιδρυτής τους, Ουίλιαμ Κρίστι.
Στους ρόλους των τριών Μοιρών οι: Christopher Josey, Matthieu Lécroart και Bertran  Bontoux, τενόρος, βαρύτονος και μπάσος, αντίστοιχα:


Παρασκευή 23 Φεβρουαρίου 2018

Σερ Έντουαρντ Έλγκαρ: το Όνειρο του Γερόντιου


"My idea is that there is music in the air,
music all around us. Τhe world is full of it and you simply take as much as you require"
""
"Θεωρώ πως υπάρχει μουσική στον αέρα, μουσική παντού γύρω μας.
Ο κόσμος είναι γεμάτος μουσική και απλά μπορείς να πάρεις όση θέλεις"

(Edward Elgar)


εικόνα ενός μεσήλικου άνδρα με ύστερα βικτοριανά ρούχα, που φαίνεται σε σωστό ημι-προφίλ.  Έχει μια εξέχουσα ρωμαϊκή μύτη και μεγάλο μουστάκι
O Έλγκαρ το 1900
Για ένα μεγάλο διάστημα η Αγγλία δεν κατάφερνε να αναδείξει μουσικές ιδιοφυίες, αντίθετα με χώρες όπως Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία ή Ρωσία. Απέναντι σε όλες αυτής της καταγωγής μουσικές προσωπικότητες, η Αγγλία επεδείκνυε με βαριά καρδιά τον ..."Γερμανό"  Χαίντελ...

Μέχρι τη στιγμή που εμφανίστηκε ο τιμώμενος σήμερα, σερ Έντουαρντ Έλγκαρ. Ο ταλαντούχος μουσουργός ήρθε για να "σώσει την τιμή της χώρας", είπαν πολλοί...

Γεννήθηκε σ'ένα χωριό έξω από το Γουόρσεστερ, το μικρό Λόουερ Μπρόουντχιθ.
Έχοντας μεγαλώσει κυριολεκτικά μέσα  στη μουσική(ο πατέρας του ήταν έμπορος και χορδιστής μουσικών οργάνων και επαγγελματίας μουσικός) ο Εντουαρντ έγινε ένας θαυμάσιος βιολιστής και θα τον λέγαμε αυτοδίδακτο στη μουσική θεωρία μελετώντας παρτιτούρες των Μπαχ και Μπετόβεν.

Καμάρι, λοιπόν των Άγγλων...

Βέβαια, το να είναι κάποιος άγγλος συνθέτης έχει τα θετικά, αλλά  και τα αρνητικά του.
Ο Έλγκαρ αναγκάστηκε να υπομείνει πλήθος από αγγλικές προκαταλήψεις, όπως τις βαθιά ριζωμένες ταξικές μεροληψίες, αλλά κυρίως την παγιωμένη εχθρότητα προς τους καθολικούς.
Βαθιά θρησκευόμενος, ο Έλγκαρ ήταν αναθρεμμένος σύμφωνα με τα πρότυπα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Ο πατέρας του, του οποίου ο Έλγκαρ υπήρξε για χρόνια βοηθός, ήταν οργανίστας της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου στο Γουόρσεστερ. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου έγραψε τα πρώτα λειτουργικά έργα του βασισμένα στη Ρωμαιοκαθολική παράδοση, (Μοτέτα, Ave Verum, Ave Maria) που αργότερα εντάχθηκαν στο χορωδιακό εκκλησιαστικό ρεπερτόριο.

The Dream of Gerontius by Edward Elgar: A Metaphysical Music to ...
"To όνειρο του Γερόντιου"
Μην ξεχνάμε και το περίφημο: "Όνειρο του Γεροντίου" σε μορφή ορατορίου, που με εξαίρεση κάποιους συναδέλφους του Έλγκαρ που το χαρακτήρισαν πως "βρωμάει λιβάνι", οι μουσικοκριτικοί το επαίνεσαν ως τη "μεγαλύτερη βρετανική σύνθεση στη μορφή του ορατορίου που άνοιξε  νέο και σπουδαίο κεφάλαιο στην αγγλική χορωδιακή παράδοση, την οποία απελευθέρωσε από τη "Χαιντελιανή" υπόστασή της".
Εξάλλου, χαιρετίστηκε με λαμπρούς επαίνους και από τον Ρίχαρντ Στράους, που όταν το  άκουσε  απεφάνθη για τον Έλγκαρ: "Είναι ο πρώτος Άγγλος προοδευτικός συνθέτης και αρχηγός της Νέας Αγγλικής Σχολής".

Το "Όνειρο του Γερόντιου", σύνθεση του 1900, αποτελεί την "Προσευχή ενός ετοιμοθάνατου" με πληθώρα συμβολισμών και βασίζεται σε  Ρωμαιοκαθολικό κείμενο του καρδινάλιου Χένρυ Νιούμαν, που προκάλεσε "αναστάτωση" στα αγγλικανικά βρετανικά ήθη, καθώς τονίζεται η σημασία της Εκκλησίας στη σωτηρία των μελών της.

O Νιούμαν  στο μακροσκελές κείμενό του αποτυπώνει την καθολική πίστη της Κοινωνίας των Αγίων, η οποία περιλαμβάνει τους Χριστιανούς στη γη, τους Αγγέλους και τους Αγίους στον ουρανό, και τις Ψυχές στο Καθαρτήριο.
Ο φύλακας άγγελος του Γεροντίου τον συνοδεύει καθ 'όλη τη διάρκεια του "ταξιδιού" του.  Οδηγεί την ψυχή του Γεροντίου μπροστά στον θρόνο του Θεού για κρίση.

Η βαθιά φιλοσοφημένη σημείωση στην παρτιτούρα:

Η αφιέρωση του Έλγκαρ έγινε με τα αρχικά: "AMDG"  δηλαδή "Ad maiorem Dei gloriam-Στη μεγαλύτερη δόξα του Θεού", ακολουθώντας την πρακτική του Γ.Σ.Μπαχ , που αφιέρωνε τα έργα του: "SDG", "Soli Deo gloria-Δόξα μόνο στον Θεό".

Ο Έλγκαρ κάτω από αυτή την αφιέρωση πρόσθεσε τη φράση του Βιργίλιου: "Quae lucis miseris tam dira cupido?- Τι είναι λοιπόν αυτή η τόσο άγρια επιθυμία των δυστυχισμένων για φως;"

Ο Έλγκαρ συμπλήρωσε το χειρόγραφο της παρτιτούρας  με μια φράση απο το "Σουσάμι και τα Κρίνα" του Τζον Ράστιν:
" η ζωή μου ήταν ατμός...Όμως αυτό(το έργο) αξίζει τη μνήμη σας".


Χάρη στο μεγαλειώδες ορατόριό του "Το όνειρο του Γεροντίου", αφιερωμένο στον καρδινάλιο Xένρυ Νιούμαν, που ήταν και ο συντάκτης του ποιητικού κειμένου, ο Έλγκαρ θεωρήθηκε ένας από τους σπουδαιότερους καθολικούς μουσικούς με προσωπικό ανεξάρτητο ύφος.

Θα ακούσουμε το τελευταίο μέρος όπου η Ψυχή απομακρύνεται από το σώμα...
Η χορωδία των Ψυχών ψάλλει "Κύριε, είσαι το καταφύγιό μας", στίχους από τον 90ό Ψαλμό του Δαυίδ.  Ακολουθεί μια παρατεταμένης διάρκειας κατανυκτική ψαλμωδία. Είναι ο Άγγελος που καλεί την Ψυχή να αφεθεί στο λυτρωμό: "Softly and gently, dearly-ransomed soul"...
Χορωδία Αγγέλων και Ψυχών συνοδεύουν σε ένα ιδιαίτερης εκφραστικότητας μέρος, όπου  ξεχωρίζει για τον βαθμό αυτονομίας των φωνών. Η πρωτότυπη μελωδία ανατίθεται σε υψίφωνη, που συνοδεύεται από ευκίνητες ρυθμικά φωνές, με πληθώρα χρωματικών περασμάτων σε ήπια δυναμική, που διαμορφώνουν έναν ιδιαιτέρως πυκνό αρμονικό ρυθμό!


Άγγελος:

"Μαλακά και απαλά, λυτρωμένη ψυχή,
στα πιο αγαπημένα χέρια τώρα σε τυλίγω[...]
Αντίο, αλλά όχι για πάντα, Αδερφέ μου,
Να είσαι γενναίος και υπομονετικός στο κρεβάτι της θλίψης.
Θα περάσει γρήγορα η νύχτα της δίκης σου,
θα' ρθω και θα σε ξυπνήσω αύριο.
Αποχαιρέτισε!"

Χορωδία Αγγέλων και Ψυχών:

"Είσαι το καταφύγιο μας
Αινείται τους Αγιότερους 
Αμήν"


Κείμενο και μουσική αποκαλύπτουν το αληθινό Φως, τον ελεήμονα Θεό, που λυτρώνει την ψυχή. Ενας μεταφυσικού χαρακτήρα διαλογισμός, μια πρόσκληση του ακροατή να δοξάσει το Θεό και να προετοιμαστεί για τη δική του κρίση με σταθερή ελπίδα στο έλεός Του.


Εlgar: "The Dream of Gerontius-Softly and Gently" 
Άγγελος: Janet Baker
 Τη Hallé Orchestra διευθύνει ο Sir John Barbirolli:




Ο σερ Έλγκαρ πέρασε στην αιωνιότητα σαν σήμερα, 23 Φλεβάρη 1934 σε ηλικία 77 χρονών.

Παλαιότερα κείμενα με αναφορές στον σερ 'Ελγκαρ μπορείτε να διαβάσετε εδώεδώ και εδώ.




Χαίντελ-"Μεσσίας": ένα θαύμα επί γης...

 


Λεπτομέρεια του αγάλματος του ΧΑΙΝΤΕΛ στο Γουεστμίνστερ, που φιλοτέχνησε ο γάλλος Louis Francois Roubiliac




Ένας "ΜΕΣΣΙΑΣ" επισκιάζει τους πάντες σήμερα!
Προσκυνούμε, φίλοι μου!!!

[Με αφορμή τη γενέθλια επέτειο(23 Φεβρουαρίου 1685) του αγαπημένου σάξωνα Φρειδερίκου Χαίντελ]


Είναι το δημοφιλέστερο χορωδιακό έργο όλων των εποχών: Ορατόριο "ΜΕΣΣΙΑΣ".


"Θέλω να ελπίζω πως ο Χαίντελ θα βάλει όλη την τέχνη και τη μεγαλοφυΐα του στο έργο, 
ώστε η σύνθεση αυτή να ξεπεράσει κάθε προηγούμενη, γιατί το θέμα της ξεπερνά κάθε άλλο: 
Το θέμα είναι ο ΜΕΣΣΙΑΣ"

Τάδε έφη ο λιμπρετίστας του ορατορίου Charles Jennens, όταν έστειλε το κείμενο στο συνθέτη για μελοποίηση και φυσικά ο Χαίντελ με το αριστούργημά του αυτό, τοποθέτησε το ορατόριο στο βάθρο της αθανασίας!

Ως γνωστό, ο Χαίντελ, που έπαιξε σημαντικότατο ρόλο στην καλλιτεχνική ζωή της Αγγλίας της εποχής του, είναι θαμμένος στο Αββαείο του Oυεστμίνστερ.
Πάνω από τον τάφο του υπάρχει άγαλμά του, που τον παρουσιάζει να κρατά στα χέρια την παρτιτούρα της άριας:
"I know that my Redeemer liveth-Γνωρίζω ότι ο Λυτρωτής μου ζει".

Είναι άρια που ακούγεται στο 3ο μέρος του περίφημου "ΜΕΣΣΙΑ", όπου επικεντρώνεται στην Ανάσταση νεκρών και τη δόξα του Ιησού στους Ουρανούς.
Το κείμενο βασίζεται στο βιβλίο του Ιώβ της Παλαιάς Διαθήκης και στην Α' Επιστολή προς Κορινθίους του Αποστόλου Παύλου.


"Γνωρίζω πως ζει ο Θεός, ο λυτρωτής μου,
Αυτός θα πει τον τελευταίο λόγο εδώ στη γη.
Τώρα που ’χει κουρελιαστεί το δέρμα μου
και σάρκα δεν υπάρχει πια
πάνω στα κόκαλά μου,
τώρα θέλω να δω το Θεό". 
(Ιώβ 19,25-26)

Στην άρια, το ρήμα "γνωρίζω" χρησιμοποιείται από τον Χαίντελ σαν σταθερό, επαναληπτικό, ενοποιητικό μοτίβο.



ΘΑΥΜΑ επί γης, αγαπημένοι φίλοι,  που συντελείται στ'αυτιά και μετουσιώνεται στην ψυχή!
Κάθε του νότα, δέος και συγκινησιακά ρίγη!!

"Ο Λυτρωτής μου...Αυτός θα πει τον τελευταίο λόγο..."
Μια συγκλονιστική σύνθεση, ικανή να προκαλέσει σκέψεις ουσίας...


Κατά γενική ομολογία, από τις καλύτερες αποδόσεις του "Μεσσία" υπήρξε εκείνη από την  Mormon Tabernacle Choir και την Philadelphia Orchestra με τον Eugene Ormandy στο πόντιουμ, μουσικό στυλοβάτη της Ορχήστρας  της Φιλαδέλφεια για περισσότερα από 40 χρόνια.


Πρόκειται για μια ηχογράφηση, που επελέγη ως η σημαντικότερη "πολιτιστικά, ιστορικά και αισθητικά"!



Από τη συγκεκριμένη ηχογράφηση του 1959 ακούμε την παραπάνω άρια "I Know That My Redeemer Liveth" από την ανυπέρβλητη φωνή της Eileen Farrell, μιας ερμηνεύτριας, τη φωνή της οποίας οι κριτικοί χαρακτήρισαν ως "το πιο αψεγάδιαστο μουσικό όργανο της εποχής της!Το τίμπρο της, όμοιο σε λαμπρότητα με της τρομπέτας ηχεί σαν χαρμόσυνος ήχος αγγέλου!"



Handel: "Messiah - I Know That My Redeemer Liveth", Philadelphia Orch.-Eugene Ormandy:
Αϊλήν Φάρελλ





Πέμπτη 22 Φεβρουαρίου 2018

Μια "λευκή αχιβάδα" στη μνήμη του ΝΙΚΟΥ ΚΟΥΝΔΟΥΡΟΥ...

 


Ήταν ηλιόλουστη Κυριακή...Η παρέα πέρασε να πάρει το Μάνο για μια βόλτα στη θάλασσα.Αυτός αρνήθηκε, είχε να παραδώσει δουλειά....
Το βράδυ, που η παρέα γύρισε του ΄δωσαν μια αχιβάδα από το θαλασσινό τους περίπατο ...
Ο Χατζιδάκις, κάθισε στο πιάνο και σκάρωσε τη μελωδία...

"Με μια έμφυτη απέχθεια προς το αισθηματικό παίξιμο, που συνηθίζαν στον καιρό μου οι πιανίστες και τα Ωδεία (και που δυστυχώς συνεχίζουν μέχρι σήμερα), η ΑΧΙΒΑΔΑ γράφτηκε με μια διάθεση, θα ΄λεγα, αντιδράσεως. 
Αντιδράσεως στην ταλαιπωρημένη "μουσική ευαισθησία", στο με χρωματιστό μολύβι «αίσθημα» που καθορίζει ο δάσκαλος, στη σοβαροφάνεια διδασκάλων και μουσουργών και τέλος, στη κάθε σκονισμένη αντίληψη, ευρωπαϊκής επαρχιακής καταβολής, γύρω απ΄ τη μουσική και την ερμηνεία της. Γι΄ αυτό η ΑΧΙΒΑΔΑ πρέπει να παίζεται με αυστηρή ρυθμική αίσθηση και με το προσδιορισμένο απ΄ τη γραφή του αίσθημα. Τα πέρα απ΄ τα προβλεπόμενα όρια, είναι και άχρηστα και επιβλαβή. 
Η ΑΧΙΒΑΔΑ είναι ένα αντιρομαντικό, τουλάχιστον με την έννοια που δίναν στη λέξη ο Copland και ο Prokofiev μέσ΄ απ΄τη μουσική τους. 
Κάθε ερμηνευτική υπερβολή και ρυθμική αυθαιρεσία, γελοιοποιεί τον ερμηνευτή και εξαφανίζει την μουσική ουσία του έργου." 
(Μ.Χατζιδάκις)


Το πιανιστικό έργο "Για μια λευκή αχιβάδα" περιλαμβάνει πρελούδια και χορούς και εμφανίζει τη διάθεση του συνθέτη να προσεγγίσει τις ελληνικές εθνικές μελωδίες και να πειραματιστεί μαζί τους.


Λατρεμένο, πιανιστικό έργο!
Ο αποδέκτης του ήταν ο σπουδαίος σκηνοθέτης, Νίκος Κούνδουρος, που πέρασε στην αθανασία σαν σήμερα 22 Φεβρουαρίου 2017.
Αυτός ήταν ο φίλος που έφερε στο Μάνο τη λευκή αχιβάδα, συνοδοιπόρος του Μάνου από την εποχή του πολέμου...
Ο Χατζιδάκις δεν του είπε ποτέ πόσο η κίνηση αυτή είχε αγγίξει την ψυχή του...Μετά από χρόνια, όταν δημοσιεύτηκε το έργο και ο ίδιος ο Κούνδουρος έμεινε άναυδος όταν είδε το όνομά του στην αφιέρωση...
Η μνήμη του συνθέτη, νωπή για χρόνια για τον ευαίσθητο φίλο του, Νίκο...
Τώρα, στις ακτές του Παραδείσου, θα ψηλαφίζουν άμμο, βότσαλα, κοχύλια...

H "Aχιβάδα" αποτελείται απο 5 πρελούδια και χορούς, όπου πρίν απο κάθε χορό προηγείται ένα συνδετικό πρελούδιο..
Ο Χατζιδάκις απο την μιά διασκευάζει ελληνικές παραδοσιακές μελωδίες και από την άλλη εμφανίζει στο ύφος τον Σατί και τον Προκόφιεφ...
Μαρς-Συρτός
Συνομιλία με τον Prokofiev-Τσάμικος
Μαντινάδα-Μπάλλος
Νυκτερινό-Καλαματιανός
Ποιμενικό-Μεγάλη Σούστα


Χατζιδάκις: "Για μια μικρή λευκή αχιβάδα"-Ερμηνεύει η Δανάη Καρά:



Κάτι το οποίο δεν είναι γνωστό στο ευρύ κοινό είναι πως ο εμβληματικός σκηνοθέτης-κινηματογραφιστής υπήρξε και ταλαντούχος εικαστικός. Στοιχείο, που μαρτυρά το πολύπλευρο ταλέντο του και τη σφαιρικότητα της προσωπικότητάς του. 
Δεν χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια από τους θεατές ώστε σε κάθε πλάνο των ταινιών του να αφουγκραστούν αυτό το βλέμμα του ζωγράφου...
Ο Κούνδουρος φιλοτέχνησε ελαιογραφίες, σκίτσα, μάσκες, ημερολόγια, ανάμεσά τους και την παλέτα με την αυτοπροσωπογραφία του σε νεαρή ηλικία:
Αυτοπροσωπογραφία
(thetoc)


Τετάρτη 21 Φεβρουαρίου 2018

Αναΐς Νιν: η απαλότητα της αγάπης στη μοναδική Συμφωνία του Φρανκ...


Anais Nin.jpgΉταν σαν σήμερα 21 Φλεβάρη του 1903 όταν γεννήθηκε η Αναΐς Νιν, η γαλλίδα συγγραφέας, ταξιδεύτρια και δοκιμιογράφος…
Εύστοχα θα μπορούσε κανείς να παρατηρήσει πως η Αναΐς άκουγε μουσική από έμβρυο, καθώς ο πατέρας της ήταν πιανίστας και συνθέτης, ενώ η μητέρα της κλασική λυρική τραγουδίστρια.
Μπορεί η ίδια η συγγραφέας να μην ασχολήθηκε με κάποιο όργανο ή το τραγούδι, όμως η τέχνη της μουσικής ήταν παρούσα καθημερινά μέσα στο σπίτι που μεγάλωνε.


Ξεκινώντας τη συγγραφή με το περίφημο ημερολόγιό της, η μουσική έπαιξε ρόλο στο γράψιμό της, συμβολίζοντας συχνά ορισμένες διαθέσεις, γεγονότα, θέματα ή φάσεις της ζωής της.
Η Aναΐς επέλεγε συχνά για χαρακτήρες της καλλιτέχνες, μουσικούς και συγγραφείς, επειδή αυτοί ήταν οι άνθρωποι που είχαν περιβάλλει ολάκερη τη ζωή της.

Στη ζωή και το έργο της Nιν, μουσικά είδη που την καθόρισαν ήταν ακούσματα τζαζ, λάτιν μέχρι και ηλεκτρονική. Χόρευε επίσης εκπληκτικά φλαμένγκο...
Από κλασική μουσική αρεσκόταν τους ιμπρεσιονιστές, ιδίως τον Κλωντ Ντεμπισί και τις «Αραμπέσκ» του, των οποίων η αρμονία και η αύρα επιδρούν και στο ύφος γραφής της.
Λάτρευε επίσης τον Σεζάρ Φρανκ…Αφηνόταν στο άκουσμα της Συμφωνίας του σε ρε ελ., προσπαθώντας να αποδώσει στα γραπτά της τη βαθιά, άυλη, ασαφή αίσθηση που τής προκαλούσε.

Αντιγράφω κάποια σχετικά αποσπάσματα από το βιβλίο της που αγαπώ πολύ: «Τα παιδιά του Άλμπατρος».
Ο λόγος της είναι μουσικός, "συμφωνικός", όπως είπε η ίδια, μια ονειρική και ποιητική πρόζα:


"Για μια στιγμή, ενώ καθόταν εκεί με τον Πολ, ακούγοντας τη Συμφωνία σε ντο ελάσσονα του Σεζάρ Φρανκ, μέσα από τα μάτια του τής επιτράπηκε να  δει πίσω από τον καθρέφτη, μέσα σ’ένα μικρότερο, επενδυμένο εσωτερικά με μετάξι, σπίτι της πίστης. 
Στην τέχνη, ο άνθρωπος πολεμάει τους φόβους του…
[…]
Άκουγαν τη Συμφωνία του Φρανκ σε ντο και τότε οι αντιμαχόμενοι εαυτοί της συγχωνεύτηκαν σε μία ψυχική διάθεση, όπως κάνουν σε τέτοια μουσικά σταυροδρόμια. Το θέμα της Συμφωνίας ήταν η «απαλότητα». 
Η Τζούνα την είχε πρωτακούσει στα δεκάξι, ένα βροχερό απόγευμα και την είχε συνδέσει με την πρώτη της εμπειρία στην αγάπη.[…]
Είχε συνυφάνει αυτή τη μουσική με την πρώτη της σύλληψη για τη φύση της αγάπης, 
σαν μια υπέρτατη, ατέρμονη απαλότητα. 
Στη Συμφωνία του Φρανκ υπήρχε άμεση μεταρσίωση, διάλυση μέσα στο συναίσθημα και παράκαμψη της βίας. Πάλι και πάλι απ΄την αρχή σ’αυτήν τη μουσική ανάληψη του συναισθήματος σκαρφάλωνες την κλίμακα του πυρετού και την εγκατέλειπες προτού προσεγγίσεις την έκρηξη.

Μια έμμονη επιστροφή στα ελάσσονα θέματα δημιουργώντας μια ατέλειωτη γαλήνη και στα δεκάξι της είχε πιστέψει ότι η εμπειρία της αγάπης περιεχόταν πέρα για πέρα μέσα σ’αυτό το ναρκωτικό που έρεε απαλά στις πτώσεις και στις διακυμάνσεις αυτής της μουσικής.
Ο Σεζάρ Φρανκ ήρθε φέρνοντας μηνύματα απαλότητας και εμπιστοσύνης...


(Αναΐς Νιν: «Τα παιδιά του Άλμπατρος», εκδ.Μπαρμπουνάκη, μτφ: Χρ. Ευαγγελίδου, σελ 65 και 90)

***

Φυσικά, αγαπημένοι φίλοι, η Αναΐς Νιν αναφέρεται στη μοναδική συμφωνία του Φρανκ σε ρε ελάσσονα και όχι σε ντο.
Δεν γνωρίζω αν στην πρωτότυπη γλώσσα αναγράφεται σωστά  η κλίμακα της σύνθεσης και είναι λάθος της μεταφράστριας.
Η Συμφωνία σε ρε ελ. είναι η μοναδική  του μεγάλου βέλγου συνθέτη και  το τελευταίο έργο της ζωής του.

Τα μέρη του:

Lento. Allegro ma non troppo
Allegretto
Finale.Allegro non troppo

Η σύνθεση βασίζεται σε ένα μοτίβο που εμφανίζεται χρωματικά στην αργή, αγωνιώδη εισαγωγή και επαναλαμβάνεται και στα υπόλοιπα μέρη.
Ακολουθεί ένα θυελλώδες allegro που αναδεικνύει δυό θέματα, που ακτινοβολούν το ένα λυρισμό και το άλλο χαρά και ευθυμία.
Ενα αλλεγκρέτο είναι το 2ο μέρος, που ξεκινά με μια απαλή μελωδία που αποδίδουν τα έγχορδα pizzicato. Ένα μέρος γνωστό για τη χρήση του αγγλικού κόρνου, ασυνήθιστου για συμφωνικό έργο, (γι αυτό και η χρήση του προκάλεσε αντιδράσεις στους κριτικούς της εποχής) έχει κάτι από την αίσθηση μιας μεσαιωνικής γαλλικής μπαλάντας.
Στο κομψό, εκλεπτυσμένο φινάλε επανεμφανίζονται όλα τα προηγούμενα θέματα επεξεργασμένα, αναδεικνύοντας την πλούσια αρμονική γλώσσα , αλλά και τη χρήση της κυκλικής επεξεργασίας των θεμάτων.

Μπορεί, φίλοι μου, ο Σεζάρ Φρανκ να έγραψε μία μόνο Συμφωνία, όμως είναι αριστούργημα!
Σε αυτήν αναφέρεται και ο Γιώργος Σεφέρης όταν γράφει:

"...Τ' απόγευμα άκουσα το δεύτερο μέρος της συμφωνίας του Φρανκ,
εκείνο που αρχίζει με τις άρπες, κι άρχισα ένα ποίημα που λέγεται "Τυφλοί"...

César Franck: "Symphony in D minor / CSO-Pierre Monteux:







Τρίτη 20 Φεβρουαρίου 2018

ΜΠΑΡΟΚ ακούσματα με ΜΥΘΟ : "Ηρακλής στο σταυροδρόμι"

 

"Scelta di Ercole-Η επιλογή του Ηρακλή", Annibale Carracci


Όταν ο Ηρακλής βρέθηκε στο σταυροδρόμι της ζωής δυσκολευόταν να αποφασίσει ποιο δρόμο να ακολουθήσει…

"Βλέπω, Ηρακλή, του είπε η Απόλαυση, βρίσκεσαι σε απορία.
Αν με ακολουθήσεις, θα σού δείξω τον πιο ευχάριστο και τον πιο εύκολο δρόμο!
Δεν θα μείνει ηδονή, πού να μην τη γευτείς και θα διαβείς τη ζωή χωρίς 
να δοκιμάσεις τις δυσκολίες της…" 
Εκείνη τη στιγμή πλησίασε ή άλλη γυναίκα , η Αρετή και είπε:
 "Αν πάρεις το δρόμο που οδηγεί σε μένα, θα γίνεις ένας σπουδαίος δουλευτής όμορφων και ευγενικών έργων. Δεν θα σε παραπλανήσω με προλόγους περί ηδονής…
Χωρίς κόπο και φροντίδα οι θεοί δεν χορηγούν στους ανθρώπους κανένα 
από τα καλά και όμορφα πράγματα. 
Αν θέλεις να σού δώσει η γη άφθονους καρπούς, πρέπει να την καλλιεργήσεις… "


Το παραπάνω περιληπτικό αφήγημα είναι από τον Ξενοφώντα και το δοκίμιο του Πρόδικου για τον "Ηρακλή στο σταυροδρόμι". 

Μου το θύμισε η έναρξη της Σαρακοστής, φίλοι αγαπημένοι. Μιας περιόδου ενδοσκόπησης και  εσωτερικών διεργασιών.
Ο δρόμος για να γίνουμε καλύτεροι σε κάθε τομέα και επίπεδο απαιτεί αγώνα, θυσίες και σκληρή πάλη…
Απαιτεί σωφροσύνη, μεγαλοψυχία, ταπεινοφροσύνη, ευσπλαχνία. Ο δρόμος για την κάθαρση κι εν τέλει τη λύτρωση απαιτεί γενναιοδωρία ψυχής και άσκηση πνευματική…


Στο θαυμάσιο εικαστικό του Αννίμπαλε Καρράτσι με το ηθικοπλαστικό περιεχόμενο, η με λιγοστά ενδύματα Λαγνεία, δείχνει στον Ηρακλή τον εύκολο δρόμο των απολαύσεων.
Δίπλα της δύο μάσκες-σύμβολα της εξαπάτησης που την συνοδεύουν, ενώ στ’ αριστερά του ήρωα η σεμνή Αρετή υποδεικνύει τον δύσκολο, ανηφορικό δρόμο.

Η επιλογή μας, ελεύθερη, φίλοι μου…δεν είναι εκβιαστικό το δίλημμα…
Ας διασταυρωθούν οι σκέψεις κι η απόφαση παίρνεται με ωριμότητα…

Οι μουσικές μου προτάσεις αφοπλίζουν το νου από τους επιβλαβείς εθισμούς του…


Johann Adolf Hasse 
Ι. Η "Alcide al Bivio –Ηρακλής στο σταυροδρόμι"  είναι μια μονόπρακτη όπερα του Γιόχαν Άντολφ Χάσσε σε λιμπρέτο του Μεταστάζιο, αφιερωμένη στον Ιωσήφ της Αυστρίας και την Ιζαμπέλα της Πάρμας, για τον εορτασμό των γάμων τους.
Η μονόπρακτη όπερα πρωτοπαρουσιάστηκε στο Grosse Redoutensaal της Βιέννης στις 8 Οκτωβρίου 1760, πρώτη σε μια σειρά από τρεις όπερες "σέρια", ειδικά γραμμένες για την γαμήλια τελετή, της οποίας οι εορτασμοί κράτησαν τρεις ημέρες.

Μεταστάζιο και Χάσσε μεγαλούργησαν συμπράττοντας, κάνοντας τους ειδικούς να μιλούν για το "έτερο μισό" τους ενός στον άλλο, και να συγκρίνουν τη σχέση τους με κείνη του "ανδρόγυνου γένους" που αναφέρει ο Πλάτωνας στο "Συμπόσιό" του, επισημαίνοντας: "διαθέτουν εξίσου τα ίδια χαρακτηριστικά αληθινής ιδιοφυΐας, γεύσης και κρίσης... έτσι η καθαρότητα και η ακρίβεια, είναι αδιαχώριστοι σύντροφοι και των δύο.."


Ο Χάσσε, είναι "il caro Sassone-ο αγαπημένος Σάξωνας", όπως τον αποκαλούσαν τιμητικά.
Δέχτηκε για το έργο του διθυραμβικές κριτικές, διακρίθηκε κυρίως για τον λυρισμό του και την αίσθηση της μελωδίας, όπως επίσης επαινέθηκε για τα λαμπρά χορωδιακά του.

Από το έργο προτείνω να ακούσουμε το κουαρτέτο "La ragione, se dà legge agli affetti-H σύνεση κατακτά τα πάθη"...

Λίγο μετά την απόφαση του Ηρακλή να ακολουθήσει την Αρετή, όλοι τραγουδούν:
"Όπου η σύνεση κατακτά τα πάθη, η απόλαυση υποκλίνεται στην αρετή…Εκεί κατοικεί η ειρήνη, η γαλήνη, η αλήθεια, η πραγματική ευδαιμονία!"
H σκηνή ολοκληρώνεται με τη χορωδία να ψάλλει το θρίαμβο της πραγματικής απόλαυσης.


Ερμηνεύει σε όργανα εποχής η La Stagione Orchetra και διευθύνει ο Michael Schneider.


 Hasse : "Alcide al Bivio": Quartetto: La ragione, se dà legge agli affetti / 
To θριαμβευτικό χορωδιακό στο (2:56)



ΙΙ. Η επιλογή του Ηρακλή είναι το θέμα που πραγματεύεται και το ομώνυμο ορατόριο του Φρειδερίκου Χαίντελ: "The Choice of Hercules HWV 69".
O συνθέτης το ολοκλήρωσε το 1750, με το λιμπρέτο να βασίζεται στο ομότιτλο ποίημα του Robert Lowth:

"Μια μέρα αναλογιζόμενος την ηλικία του
Ο Ηρακλής αναζήτησε πράξεις υψηλές, γόνιμες
βηματίζοντας έκανε συλλογισμούς
Μουσική με σταθερό ρυθμό η νιότη επιδιώκει
Στη βόλτα και παρασυρμένος στις σκέψεις
μακριά σε μια έρημη κοιλάδα, με τη μοναξιά
συνομιλώντας, ενώ σκόπευε ν' αναζητήσει
το αμφίβολο μονοπάτι της ζωής, μπροστά του στάθηκαν
η τραχιά ανάβαση της Αρετής εδώ, και κει η ευκολία της Απόλαυσης..."

(απόσπασμα: "Choice of Hercules, canto II", Robert Lowth)

F. Handel
Οι ρόλοι στους οποίους ο Χαίντελ αναθέτει να παρουσιάσουν το επεισόδιο από την ελληνική Μυθολογία της Εκλογής του Ηρακλή είναι εκείνοι του ημίθεου ήρωα, της Αρετής, της Λαγνείας κι ένας χαρακτήρας που περιπλέκει την επιλογή. Είναι η ιδέα της "προσδοκίας της Ηδονής", που ανατίθεται σ' ένα τενόρο, δημιουργώντας το δίλημμα στον Ηρακλή.
Τέλος, η χορωδία έχει το ρόλο αφηγητή-σχολιαστή.

Το μύθο αφηγείται -όπως αναφέρθηκε- ο Πρόδικος ο σοφός  στο σύγγραμμά του περί Ηρακλέους, προβλέποντας πως ο Ηρακλής θα επιλέξει το δρόμο της σωφροσύνης τελικά.
Έτσι, η  Χορωδία ψάλλει θριαμβευτικά με σφριγηλές, όλο λαμπρότητα φωνές στο φινάλε:
 

"Η Αρετή σε στέκει σ' ευλογημένη θέση 
Στεφανωμένο με αθάνατη νιότη
ανάμεσα στους θεούς ένας θεός!"

Handel: The Choice of Hercules -  Final Chorus
"Virtue Will Place Thee in That Blest Abode"




Γ.Σ.Μπαχ
ΙΙΙ. 
Όμως και η κοσμική καντάτα του Γ.Σ.Μπαχ  "BWV 213", που ο κάντορας συνέθεσε στη Λειψία το 1733 πάνω σε λιμπρέτο του μόνιμου συνεργάτη του, Πίκαντερ(Christian Friedrich Henric) πραγματεύεται το μυθολογικό επεισόδιο του "Ηρακλή στο σταυροδρόμι" γι'αυτό φέρει τον τίτλο: "Hercules am Scheidewege", γνωστή και ως "Laßt uns sorgen, last uns wachen" από τον πρώτο στίχο της εναρκτήριας μελωδίας. 

Ο Μπαχ αφιέρωσε την καντάτα στον πρίγκιπα Φρίντριχ Κρίστιαν της Σαξονίας, για τα 11α γενέθλιά του και η παρουσίαση έγινε στο καφενείο του Ζίμερμαν.

Θα ακούσουμε το λυρικότατο ντουέτο Ηρακλή-Αρετής μετά την επιλογή του ήρωα.

"Ηρακλής:
Είμαι δικός σου τώρα

Αρετή:
και συ δικός μου είσαι!

Μαζί:
Φίλα με τότε,
και γω θα σε φιλήσω.
Την ευτυχία που νοιώθουν 
όταν ερωτευμένοι ενώνονται,
αληθινή, απαλή, γεμάτη δύναμη
έτσι και γω μαζί σου, νοιώθω..."

Ο Μπαχ εναρμονίζει με απλό τρόπο τη μελωδία, χρησιμοποιεί παύσεις για να διαχωρίσει τις φωνές, την μία από την άλλη, ενώ τα όργανα αναπτύσσοντας μια συνεχή μελωδική κίνηση συνοδεύουν υποστηρικτικά.

J.S. Bach: "BWV 213 - Ich bin deine, du bist meine":





Δευτέρα 19 Φεβρουαρίου 2018

Καθαρή Δευτέρα και...ΜΠΑΧ!

 


Καλή Καθαροδευτέρα και καλή Σαρακοστή, φίλοι εκλεκτοί με ένα Μπαχικό χορικό!

Και προσεύχομαι στο Θεό να 'χει έλεος επάνω μας
Και προσεύχομαι στο Θεό να μπορώ να λησμονήσω[...]
Δίδαξέ μας να μένουμε ακίνητοι.
Προσεύχου για μας αμαρτωλούς τώρα 
και στην ώρα του θανάτου μας...

(Τόμας Έλιοτ: "Τετάρτη των Τεφρών"-απόσπασμα)


Πρώτη ημέρα της νηστείας της Μεγάλης Σαρακοστής, η Καθαρή Δευτέρα, κατά κάποιο τρόπο ταυτίζεται με την "Τετάρτη των Τεφρών" των Δυτικών.
Το όνομα προέρχεται από τη φράση: "Θυμήσου ότι στάχτη ήσουν και στάχτη θα γίνεις" και δόθηκε στη μέρα επειδή με τη στάχτη που δημιουργείται από την καύση δαφνόφυλλων από το προηγούμενο Πάσχα, σχηματίζουν στο μέτωπο των πιστών το σήμα του σταυρού.

Από τους λουθηρανικούς ύμνους που συνηθίζεται να  ακούγονται τη μέρα αυτή είναι το χορικό:  "O Mensch, bewein dein Sünde groß-Άνθρωπε θρήνησε για τις αμαρτίες σου" του Μπαχ  από τη συλλογή του: "Orgelbüchlein-Μικρό βιβλίο για το εκκλησιαστικό όργανο" (BWV 622).

Όπως αναφέρεται στο βιβλίο "Το μικρό χρονικό της Άννας Μαγκνταλένα Μπαχ" ήταν από τα "αγαπημένα πρελούδια της συζύγου του κάντορα για τη Σαρακοστή, με τη μελαγχολία των τελευταίων μέτρων να την κάνει να τρέμει σύγκορμη, λες και σταματούσαν οι καρδιακοί της παλμοί!"...
Πιο κάτω διαβάζουμε πως για την Άννα-Μανταλένα είναι σύνθεση που μαρτυρά τη θέληση του πνεύματος και την αδιάκοπη συγκέντρωση του συζύγου της στο "χαροποιό πένθος", με κατάνυξη, δέος και πνευματική ευφροσύνη.

Το κείμενο αναφέρεται στα Πάθη του Χριστού και η μελωδία του, την οποία επεξεργάστηκε ο Μπαχ, αποτελεί μελωδία του 16ου αι.

Ο Μπάχ αναπτύσσει περίτεχνα την απλή και αυστηρή μελωδία, που ξεδιπλώνεται αργά ενώπιον του ακροατή. Αν και συμβατικές, οι μουσικές φιγούρες του διακρίνονται από πρωτοτυπία και ευρηματικότητα, με τις εσωτερικές φωνές να βηματίζουν λιτά και μιμητικά πάνω στο συνεχές βάσιμο.

Χρόνια Πολλά από τον Άγιο Μπάφο της Φλάνδρας με το ιστορικό εκκλησιαστικό του όργανο, κατασκευής 1735 από τον φημισμένο οργανοποιό Christian Muller.
Ένα όργανο ύψους 30 μέτρων με πεντέμιση χιλ. αυλούς, στο οποίο  έπαιξαν οι Χαίντελ και Μπαχ!

Ο εξέχων οργανίστας είναι ο Μάικλ Μάρεϊ, τελευταίος μαθητής του Marcel Dupré, σε μια κατανυκτική, επιβλητική και μεγαλόπρεπη ερμηνεία:

Bach: BWV 622-"O Mensch, bewein dein Sünde groß"/Michael Murray 



 (Το εικαστικό αλιεύτηκε στο διαδίκτυο...δυστυχώς δεν αναφερόταν ο καλλιτέχνης-δημιουργός του)

Κυριακή 18 Φεβρουαρίου 2018

"ΑΝΑΒΑΣΗ στον ΑΘΩ: Νίκος Καζαντζάκης-Stephan Micus"



(Με αφορμή την γενέθλια επέτειό του: 18 Φεβρουαρίου 1883)


Ο Νίκος Καζαντζάκης είναι ένας  από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες διανοούμενους, με πλούσιο λογοτεχνικό, ποιητικό και μεταφραστικό έργο.
Πνεύμα ανήσυχο και διψασμένος για την κάθε είδους γνώση, ο Καζαντζάκης ταξιδεύει πολύ, στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Το 1914 γνωρίστηκε με το Σικελιανό και μαζί περιοδεύουν στο Άγιο Όρος.
Την εμπειρία του την καταγράφει στην ποιητική αυτοβιογραφία του: "Αναφορά στον Γκρέκο", ένα από τα συναρπαστικότερα  βιβλία, όπου  ο συγγραφέας κάνοντας αναφορά  στον Κρητικό παππού του, εξηγεί γιατί η ανάβαση ήταν γι' αυτόν ευτυχία, σωτηρία και Παράδεισος.

Το ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ:

"Την άλλη μέρα, πριν ξημερώσει, κινούμε για την κορφή του Άθω. 
Δεν είχε ακόμα λαλήσει μέσα στο περιαύλι το σήμαντρο, τα πουλιά ακόμα δεν είχαν ξυπνήσει, κατακάθαρος, γαλαχτωμένος ο ουρανός, και λάμπει πέρα κατά την ανατολή 
σαν εξαφτέρουγο σεραφείμ ο Αυγερινός. 
Ο πάτερ Λουκάς, κοντός, ανοιχτογόνατος, παλιός κοντραμπαντζής, 
πάει μπροστά και μας δείχνει το δρόμο. 
Κάπου κάπου στέκουνταν και μας έπιανε κουβέντα για θάλασσες, για γλέντια, 
για καβγάδες με τους Τούρκους. 
Όλη η κοσμική ζωή του σαν παραμύθι μέσα του, σαν να 'γίνε σ' έναν άλλο κόσμο πιο άγριο και επικίνδυνο, γεμάτο φωνές και βλαστήμιες και γυναίκες. 
Το ' λέγε και το ξανάλεγε το παραμύθι του, το ξαναζούσε και χαίρουνταν. 
Όλα από την παλιά του ζωή τ' απαρνήθηκε, μα όλα τα πήρε μαζί του, τυλιγμένα στο ράσο του....[...]
Πήραμε πάλι τον ανήφορο· πεύκα, έλατα, γκρεμοί φοβεροί και κάτω, στο πρωινό ήρεμο φως, απλώνουνταν, γαληνεμένη σήμερα η θάλασσα. 
Όσο πληθαίνει το φως, ξεχωρίζουμε πέρα τα θεία νησιά, την Ιμπρο, τη Λήμνο, τη Σαμοθράκη, να πλένε θαρρείς ανάερα, να μην αγγίζουν τη θάλασσα...[...]Μπήκαμε στο εκκλησάκι...[...]
-Από την άγια κορφή ετούτη, έχουν να πουν, μπορείς να δεις την Πόλη! 
-Την είδες εσύ ποτέ, πάτερ Λουκά;
-Όχι, δεν το αξιώθηκα. 
-Το θεό όμως τον βλέπεις, είπα εγώ.
-Ε, αποκρίθηκε ο καλόγερος, αυτό δε χρειάζεται μάτια.[...]
Όλη μας η ζωή, παππού, ήταν ανήφορος· ανήφορος και γκρεμός κι ερημία, 
κινήσαμε με πολλούς συναγωνιστές[...]
Δε μας κινούσε η αλαζονεία, μήτε πώς θα βρούμε εκεί απάνω την ευτυχία, τη σωτηρία και τον Παράδεισο· ανεβαίναμε, γιατί ευτυχία, σωτηρία και Παράδεισος για μας ήταν η ανάβαση..."

"ΑΘΩΣ, Μονή Διονυσίου"(1924), Σπ.Παπαλουκά


Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: "ATHOS, A Journey To The Holy Mountain"

René Dalpra
Stephan Micus
O γερμανός συνθέτης Stephan Micus επισκέφτηκε το Άγιον Όρος. Η εμπειρία της 3ήμερης παραμονής του και η μοναστηριακή ζωή τον ενέπνευσαν να συνθέσει το έργο του:
"ATHOS, A Journey To The Holy Mountain".


 Είναι ένας τρόπος  αποτύπωσης όσων βίωσε...την απομόνωση, την απόλυτη συγκέντρωση στην προσευχή, την απόλυτη προσήλωση στην πνευματικότητα.



Για να το πετύχει, καθώς είναι συνθέτης που συνηθίζει να αναμιγνύει στους Δυτικούς ήχους και ήχους παραδοσιακών οργάνων διαφόρων λαών, χρησιμοποίησε ποικιλία μουσικών οργάνων, όπως νέι της Μέσης Ανατολής, σατάρ των Ουιγούρων(είδος λαούτου που παίζεται με δοξάρι), ιαπωνικό σακουχάτσι από καλάμι μπαμπού, Μπαλινέζικο σούλινγκ(και τα δυο είδος φλάουτου) ή και αυτοσχέδια κρουστά, όπως σύνολο από αναποδογυρισμένες γλάστρες.  

Τα όργανα αυτά αντιστοιχούν σε ήχους της ημέρας στο Άγιο Όρος.

Για να μιμηθεί την ελληνική Ορθόδοξη παράδοση, που δεν επιτρέπει χρήση οργάνων, παρά μόνο φωνών, τα μέρη της σύνθεσης που αντιστοιχούν στις νύχτες στο Άγιο Όρος, εκτελούνται από  χορωδία a capella 22 φωνών, που αποδίδει προσευχές.
Οι μουσικοκριτικοί δήλωσαν για το έργο, πως η ακρόασή του σε κάνει να νιώσεις σχεδόν το δροσερό ​​θαλασσινό αεράκι του Β.Αιγαίου, την κατανυκτική σιωπή των μοναστηριών, την πνευματικότητα του ιερού βουνού και της ατμόσφαιράς του.
Η σύνθεση του Μίκους πλημμυρίζει με εσωτερική χαρά την ψυχή, αντανακλά έναν ηχητικό στοχασμό και ενδοσκόπηση, μια μουσική περιήγηση στα άδυτα του διαλογισμού.

Το έργο αναπτύσσεται σε 6 μέρη με πρόλογο και επίλογο:

"Πρόλογος, Ανάβαση στον Άθω"
"Πρώτη νύχτα"
"Πρώτη μέρα"
"Δεύτερη Νύχτα"
"Δεύτερη μέρα"
"Τρίτη νύχτα"
"Τρίτη μέρα"
"Επίλογος, η Επιστροφή"

Βλέπουμε δηλαδή πως τα μέρη ακολουθούν μια κυκλική εναλλαγή. Όπως λέει ο ίδιος ο συνθέτης:

"Στο "Athos" τα μέρη, που περιγράφουν τη νύχτα μου σε μια μονή του Αγίου Όρους διαδέχονται αυτά που απεικονίζουν ηχητικά την επόμενη ημέρα γιατί -σύμφωνα με τους κανόνες της μοναστικής ζωής, επιτρεπόταν η φιλοξενία για μία μόνο νύχτα σε κάθε μοναστήρι-  έτσι, το επόμενο βράδυ έπρεπε να πάω σε  άλλη μονή, κάτι που φυσικά ουδόλως με πείραζε, καθώς απολάμβανα να περπατώ στη φύση, ειδικά όταν είναι τόσο όμορφη όσο του Άθω..,Ήταν σαν το σκοτάδι που διαδεχόταν το φως".

Θα ακούσουμε ενδεικτικά:

1. Πρόλογος: "Ανάβαση στον Άθω". Ενας μουσικός διάλογος ανάμεσα στο γερμανικό τσίτερ και το τοξωτό σατάρ.

https://vimeo.com/66502685

2. "Δεύτερη μέρα", οργανικό μέρος με το βασικό θέμα να εκτελεί το σούλινγκ (φλάουτο απ'το Μπαλί), ενώ το ρυθμικό επιβλητικό οστινάτο αποδίδουν 22 αναποδογυρισμένες γλάστρες σε ρόλο κρουστών.

https://vimeo.com/66503141

3. "Τρίτη Νύχτα", φωνητικό μέρος, στηριγμένο σε ύμνους στην Παναγία, καθώς σύμφωνα με τον γερμανό συνθέτη : "Πρόκειται για ένα σύμβολο όχι μόνον ελληνικό και ούτε καν χριστιανικό, αλλά πανανθρώπινο, παγκόσμιο και διαχρονικό, καθώς υπάρχει ήδη από την προϊστορική εποχή. Δεν είναι τίποτε άλλο από τη θηλυκή ενέργεια και κατά μία έννοια είναι η συνέχεια της πρωταρχικής θεότητας, της Μητέρας Γης. Αρκεί άλλωστε να παρατηρήσει κανείς τον τρόπο που λατρεύεται η Παναγία στην Ελλάδα για να το διαπιστώσει αυτό"






Πηγές: stephanmicus.com, eoskavalas.gr, avgi.gr.

"Ρομπέρ ντε Βιζέ, ένας μαιτρ της κιθάρας στην Αυλή των Λουδοβίκων"


François Puget: "Reunion de musiciens"

Μακριά από το θορυβώδες, το ξέφρενο και την έξαψη της Καρναβαλικής πομπής, που σε λίγο θα ξεκινήσει στην πόλη μου, οι κιθαρίσιες χορδές μάς ταξιδεύουν σε μια σπάνια μουσική πανδαισία, ενδεδυμένη την ευαίσθητη μελωδική εκφραστικότητα του Γαλλικού μπαρόκ.

H χτεσινή αναφορά μου στο Μολιέρο, τον Λυλλί και τον βασιλιά Λουδοβίκο με παρέπεμψε στα σαλόνια των Βερσαλλιών  εκείνης της εποχής, που ο "'Αναξ  Ήλιος" δεν λάτρευε μόνο το μπαλέτο μα κάθε τι που λάμπρυνε τις γιορτές, κάθε τι που αναδείκνυε τα φαντασμαγορικά δείπνα και τις συγκεντρώσεις του.
Καλλιτέχνες-μουσικοί βρίσκονταν στην υπηρεσία του φιλότεχνου βασιλιά με νέα όργανα να χρησιμοποιούνται στα γαλλικά μπαλέτα.
Ανάμεσά τους η θεόρβη και η κιθάρα, που κέρδισε σε δημοτικότητα ως συνοδευτικό όργανο και για την ενίσχυση της γραμμής του κοντίνουο, την οποία το λαούτο, που βρισκόταν ήδη σε παρακμή, δεν μπορούσε να επιτύχει.
Ο ίδιος ο βασιλιάς μάθαινε κιθάρα δίπλα στον βιρτουόζο Ρομπέρ ντε Βιζέ, που μάλιστα λέγεται πως κιθαριστικά επέδρασε στις συνθέσεις του Λυλλί, που για κάποια χρόνια "συγκατοίκησαν" στην ορχήστρα των Γαλλικών Ανακτόρων.

Ο Ρομπέρ ντε Βιζέ αργότερα τιμήθηκε με τον τίτλο του "Maître de Guitare" στην υπηρεσία του Λουδοβίκου ΙΕ’ και διακρίθηκε για τη συγγραφή συλλογής έργων που θεωρούνται μέχρι σήμερα ως τα σημαντικότερα, κιθαριστικής γραφής, έργα του γαλλικού Μπαρόκ.
Πρόκειται για δύο βιβλία για την κιθάρα,  τα οποία μεταξύ άλλων περιέχουν  και 12 θαυμάσιες σουίτες.

Από το "Livre de pièces pour la guitare"  που ο Βιζέ εξέδωσε το 1686 θα ακούσουμε τη "ΣΟΥΙΤΑ σε ρε ελάσσονα".

Θυμίζουμε πως η Σουίτα της Μπαρόκ περιόδου είναι ανεξάρτητο, αυτοτελές σύνολο οργανικών  συνθέσεων  με αυστηρή δομή. Ξεκινά με μια ήρεμη και ισορροπημένη εισαγωγή, που ακολουθείται από μια συλλογή χορών.

Η έναρξη της Σουίτας σε ρε ελ. του Βιζέ  γίνεται με το "Πρελούδιο", ένα μουσικό προοίμιο , που εισάγει το βασικό θέμα κι ακολουθούν οι χοροί:

Αλεμάντ  ή γερμανικός χορός σε δίσημο χρόνο(0:52),
η γλυκιά τρίσημη Κουράντ(2:40),
η στοχαστική Σαραμπάντ(4:08), που θυμίζει πολύ (όχι τυχαία αν θέλετε τη γνώμη μου) την ομότιτλη σε ρε του Χαίντελ ή άλλως Barry Lyndon,
η αισιόδοξη τρεχαλητή Γκαβότα(6:03),
δύο κομψά, αριστοκρατικά Μενουέτα(6:49),
η βηματική, χαριτωμένη τετραμερής Μπουρέ(9:38) και
μια πιο ανάλαφρη Ζίγκα στο φινάλε(10:21).

Στο ΕΙΚΑΣΤΙΚΟ του François Puget με τίτλο "Reunion de musiciens-Οι μουσικοί του Λουδοβίκου", πιθανολογείτο πως ο Βιζέ ήταν ο θεορβίστας.
Άλλοι όμως υποστηρίζουν πως είναι ο όρθιος αριστερά με το καπέλο, που υποδεικνύει την παρτιτούρα στον Λυλλί, που παίζει θεόρβη, ενώ η κιθάρα του Bιζέ βρίσκεται ακουμπισμένη στο τραπέζι.


Εκτελεί ο μέγας ΤΖΟΥΛΙΑΝ ΜΠΡΗΜ.


Robert de Visée: "Suite in D Minor"- Julian Bream