"Κάρμεν, ένας μαινόμενος ταύρος στην αρένα των συναισθημάτων!"

 

«Κάρμεν-Εσκαμίγιο», Ακουαρέλα του ίδιου του Μεριμέ για την εικονογράφηση της νουβέλας του.

Λέω σήμερα να σας καλησπερίσω με μια γυναίκα μοιραία!
Μια γυναίκα σαγηνευτική, αισθησιακή, ριψοκίνδυνη και με ακαταμάχητο ταμπεραμέντο! Απροκάλυπτα ερωτική και σκληρά ηδονική!

Είναι η τσιγγάνα ΚΑΡΜΕΝ και μ’αυτά τα χαρακτηριστικά την παρουσιάζει στη νουβέλα του ο Προσπέρ Μεριμέ, που η σημερινή επέτειος των γενεθλίων του (28 Σεπτεμβρίου 1803) δίνει την αφορμή να απολαύσουμε την άρια «L’amour est un oiseau rebelle- Η αγάπη είναι ανυπότακτο πουλί» από την περίφημη, ομώνυμη όπερα του Ζωρζ Μπιζέ.

Η μελωδία της άριας, προέρχεται από το τραγούδι του ισπανού συνθέτη Sebastian Yradier, με τίτλο: "El Arreglito", που ο Μπιζέ μεταμόρφωσε μέσα από ιδιότυπη εναρμόνιση.

[Η νουβέλα «ΚΑΡΜΕΝ» του Μεριμέ στηρίχτηκε σε πραγματικές διηγήσεις ενός φίλου του, που είχε επισκεφτεί την Ισπανία, αλλά και το αφηγηματικό ποίημα του Πούσκιν «Τσιγγάνοι», στο οποίο βασίστηκε αργότερα και ο Ραχμάνινοφ για να χτίσει την όπερά του, «Αλέκο»].

Συγκλονιστικές ερμηνείες στην ΚΑΡΜΕΝ εκτός από αυτή της Αγνής Μπάλτσα (Μετροπόλιταν Όπερα-1987), ρόλος, που ταυτίστηκε με τη φωνή της είναι και κείνη της  Leontyne Price στην ηχογράφηση του '63, σε δ/νση του Κάραγιαν και στο πλευρό της τον Φράνκο Κορέλι.


Η όπερα του Μπιζέ έκανε πρεμιέρα το Μάρτη του 1875 με την Σελεστίν Γκαλί-Μαρί στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

Πορτραίτο της  Σελεστίν στο ρόλο της Κάρμεν, Henri Lucien Doucet

Άριες από την όπερα ακούμε στο παρακάτω βίντεο, ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ γιατί ερμηνεύει η Jeanne Beugnon, γνωστή με το ψευδώνυμό της Jeanne Marie de l’Isle, ανιψιάς της «πρώτης Κάρμεν», Σελεστίν και μάλιστα υπό την καθοδήγησή της!

Είναι ηχογράφηση των αρχών του 20ου αιώνα , γι’αυτό δικαιολογείστε τον άσχημο ήχο.

Τη μουσική του Ζωρζ Μπιζέ  χρησιμοποιεί σαν πυρήνα ο Rodion Shchedrin και γράφει μουσική για το ομώνυμο μπαλέτο  πλάθοντας κάτι φρέσκο, με μια ενορχήστρωση πλούσια σε ηχοχρώματα.
Έχει κατά νου τη μεγάλη κυρία του μπαλέτου Μάγια Πλισέτσκαγια, που είναι συζυγός του.
Αυτή είναι η μούσα του, γι'αυτήν και ο ρόλος, δικαιωματικά!

Η χορογραφία του κουβανού  Αλμπέρτο Αλόνσο, αναδεικνύει πλήρως τα χαρακτηριστικά της πρωταγωνίστριας, με τις άκρως αισθησιακές κινήσεις της, που ενισχύονται με το ιδιαίτερο ρυθμικό τέμπο των κρουστών, που έχει επινοήσει ο Shchedrin.

Κίνηση αέρινη, λεπτεπίλεπτη.Όμως με τα άκρα να κάνουν αισθητά τα χαρακτηριστικά της πρωταγωνίστριας μπαλαρίνας:
Ατίθαση και ανεξάρτητη τσιγγάνα!Ο ρόλος της ανυπότακτης Κάρμεν "υποτάσσει" το σώμα της χορεύτριας, που υπακούει σε κάθε προσταγή της!

Καστανιέτες, τύμπανα, κύμβαλα, κουίρος, μαρίμπες, κουδούνια και κρόταλα αποθεώνουν τον έρωτα και την ελευθερία στην αγάπη!

"Carmen suite ballet - Ηabanera" - Maya Plisetskaya (1967)

Plisetskaya και Shchedrin (http://beautifulrus.com/)

Πολλοί ίσως διακρίνουν μια ασέβεια στο "βήμα" αυτό του Shchedrin να κινηθεί σε μια τόσο γνωστή μελωδία...

Πώς όμως να γράψεις μια νέα μουσική πάνω στο θέμα της Κάρμεν, που έχει ταυτιστεί με τα ακούσματα του Μπιζέ;

Ο εγκλωβισμός στα δικά του μουσικοχώραφα είναι σκληρός και δύσκολα αποφυλακίζεσαι.





Έτσι, δημιουργείται η ιδέα, η μουσική να παραχθεί μόνο από έγχορδα και ιδιαίτερης χροιάς κρουστά για να τονιστεί το ισπανικό χρώμα και να "ξεθωριάσει" κάπως η Μπιζεϊκή σφραγίδα.

Ο Ροντιόν Στσεντρίν επινοεί έξυπνες και απρόσμενες ανατροπές στο ρυθμό και τη μελωδία του Μπιζέ.

"Δημιουργική συνάντηση μυαλών και ιδεών", ονομάζει το αποτέλεσμα.

Δημιουργικός, αλλά τολμηρός και απρόβλεπτος ο Στσεντρίν, δεν διστάζει να προσθέσει στο μουσικό του καμβά και περίεργες πινελιές, επένδυση με διασκεδαστικά κουδουνάκια, αλλά και γνωστά μοτίβα με ξαφνικά, απειλητικά ξεσπάσματα.

http://russia-insider.com/

Mε διαφορετικά δυναμικό αέρα, φίλοι μου η μπαλετική Κάρμεν!

Ο γνώριμος Μπιζέ μεταπλάθεται σε μια εκθαμβωτική παρτιτούρα από τον Ροντιόν Στσεντρίν για έγχορδα και κρουστά μόνο, που σίγουρα τέρπει σε συνδυασμό με τη χορογραφία του Αλόνσο, όλες τις αισθήσεις!

Ένα μπαλέτο "οικογενειακής δημιουργίας", που όμως στέκεται ψηλά σε καλλιτεχνική αξία και ιστορικότητα!

Μια Κάρμεν, που ο θρύλος της, αυτός της ελεύθερης, ανεξάρτητης και άπιστης τσιγγάνας συγκινεί ακόμη δυνατά γιατί ορμάει σαν ταύρος στην αρένα των συναισθημάτων!

Ένα παλιότερο άρθρο μου με θέμα την Κάρμεν μπορείτε να διαβάσετε εδώ:

" Kάρμεν,το πουλί της επανάστασης..."

 

Ήταν μοιραία γυναίκα.

Με  δύναμη να σαγηνεύει και τον πιο ανεξάρτητο άνδρα, ακόμα κι αν φαινομενικά έμοιαζε ψυχρή και ήρεμη.

Σίγουρα υπήρχε μια εσωτερική φωτιά που σιγόκαιγε.

Αισθησιακή  ... ήξερε τη σημασία της ζωής,γι'αυτό ήθελε να ζήσει!

Διαισθητική και ριψοκίνδυνη με ακαταμάχητο ταμπεραμέντο.

Βλέμμα μαγνήτης.Μαύρα μάτια ...στο βάθος τους κρύβονται τα μεγαλύτερα μυστικά.

Κορμί,που αναγνωρίζει πως θέλγει και φαντασιώνει.Απροκάλυπτα ερωτική.

Ερεθίζεται από το πρωτόγνωρο της διαφορετικότητας και θέλει τα συναισθήματα έντονα και "εν κινήσει".

Στην κίνηση ενός χορού γεμάτο πάθος,...ελευθερία!

Μια χαμπανέρα να πυροδοτεί συναισθήματα!

Να γεννά εκρήξεις και μια αγριότητα...από ένα αγρίμι με μια απροσδόκητη ομορφιά, που συστήνεται

"Τσιγγάνα Καρμενσίτα!"

Κολαστικά ανήμερη και σκληρά ηδονική.

Μόνο η αύρα της προκαλεί θύελλα.

Βίαιη, τολμηρή, μάγισσα...αποζητά τον έρωτα, τη ζωή μ' όποιο τίμημα!

Πόρνη ή ιδιόρρυθμη και συγχρόνως τραγική φιγούρα?

Πέρα από νόμους και  καλούπια. 

Ταξιδεύει στις φτερούγες του λεύτερου πουλιού και λικνίζεται στ'απότομα τσακίσματα της χαμπανέρας.

Με τον ξέφρενο χορό της γίνεται θυσία στο βωμό της προσωπικής της ελευθερίας.

Δε φοβάται το θάνατο αλλά τον επιλέγει σαν διέξοδο στη φυλακή της.

Μια μοιραία γυναίκα, που ξεπήδησε ως τσιγγάνα Καρμενσίτα μέσα απ'τις σελίδες της

ομώνυμης νουβέλας του  Προσπέρ Μεριμέ και που λατρεύτηκε μέσα από τα εμπνευσμένα

μουσικά θέματα του Ζωρζ Μπιζέ σε μια όπερα, που υμνεί τον έρωτα, το πάθος, την ανάγκη

του ανθρώπου να αγαπήσει και να αγαπηθεί, αλλά και την ανάγκη του να ζήσει ελεύθερος!

Η όπερα του Μπιζέ πρωτοποριακή για την εποχή της, δίχασε κοινό και κριτικούς.

Η Κάρμεν αποκαλύπτει την διάσταση ανάμεσα στα "πρέπει" και τα "θέλω".

Φέρνει το θεατή αντιμέτωπο με τη ρήξη σάρκας και λογικής.

Προκαλεί ταραχή και συγκινησιακό παραλήρημα όταν η φλόγα της χαμπανέρας διαπερνά

και τη δική μας ψυχή.

Η μελωδία της, που εκφράζει τις απόψεις της προκλητικής γυναίκας για τη φύση του έρωτα, προέρχεται από το τραγούδι του ισπανού συνθέτη  Sebastian Yradier, "El Arreglito ", που ο Μπιζέ μεταμόρφωσε μέσα από  ιδιότυπη εναρμόνιση.

Τα λόγια της Κάρμεν  καταδεικνύουν το χαρακτήρα της αντισυμβατικής ηρωίδας:

"Πουλί της επανάστασης η αγάπη!

που κανείς δεν μπορεί να το δαμάσει!"

(L’amour est un oiseau rebelle ...Que nul ne peut apprivoiser...)

 H μελωδία βασίζεται σε μια κατιούσα χρωματική κλίμακα που ακολουθείται από παραλλαγές της

 ίδιας φράσης, πρώτα σε μινόρε και στη συνέχεια σε ματζόρε τρόπο υπονοώντας έτσι μέσα από την

 αντίθεση, τις αντιξοότητες της αγάπης που εκφράζεται στους στίχους.

Ο ρόλος της Κάρμεν ερμηνεύτηκε από μεγάλες φωνές.Όμως αυτός ο ρόλος ταυτίστηκε με τη φωνή της δικής μας Αγνής Μπάλτσα !

Το "μαργαριτάρι στο περιδέραιο της Όπερας",όπως χαρακτηρίστηκε από γερμανούς κριτικούς η ελληνίδα μέτζο –σοπράνο μας προσφέρει μια συγκλονιστική ερμηνεία!

Φωνή εύηχη, ομοιογενής, με στιβαρό όγκο,απαραίτητος στο ρόλο που ενσαρκώνει.

 Σε ένα ρόλο από κείνους που χαράσσονται  βαθιά μέσα στην καρδιά,όπως λέει η ίδια.

Ένα ρόλο-μαχαίρι!

(Από την παράσταση του 1987 στη Μετροπόλιταν όπερα της Ν.Υόρκης)

"Ο έρωτας είναι παιδί της ξεγνοιασιάς ...σήμερα σ’ αγαπώ, αύριο σ' αφήνω", τραγουδάει η Κάρμεν...Σαφής η προειδοποίηση.

Αχ, αυτός ο έρωτας!κι η ιστορία του..η πιο παλιά ιστορία του κόσμου!

Ο έρωτας ο ανέμελος, ο ασύμβατος, ο λεύτερος!

Αν θες να μιλήσεις για την έννοια της ελευθερίας, σίγουρα ως αρχέτυπο θα χρησιμοποιήσεις την "τσιγγάνα Καρμενσίτα!"

Το κείμενο έχει δημοσιευτεί και στο ηλεκτρονικό περιοδικό iporta.gr

"Στο Λαβύρινθο του Ρος Ντέηλυ"

Ταγμένη στην φαντασία, λέω να είναι η μέρα μας!!

Και μ' όνειρα μύθων να κυλήσουν οι στιγμές της!

Έφυγε νέος απ'τη χώρα του....ταξίδεψε πολύ...περιπλανήθηκε στον κόσμο...ώσπου τον μάγεψε
ο τόπος της Κρήτης, οι άνθρωποι, οι μουσικοί της!

Πρόκειται για τον ιρλανδό Ρος Ντέηλυ, "μουσικό διανοούμενο", που από το 1975 ζει στην
Ελλάδα αφιερωμένος στην παραδοσιακή μουσική.
Έχει δώσει νέα πνοή στις παραδοσιακές μουσικές του κόσμου, παντρεύοντας μ'αγάπη
ανήκουστη την κρητική λύρα, τον ταμπουρά και το σάζι με την αφρικανική κόρα, το αρμένικο
ταρ, το ινδικό σιτάρ...ή το ραμπάμπ, ένα όργανο, που μοιάζει με το ινδικό σαρόντ...
Κατασκευαστής ο ίδιος ιδιαίτερων οργάνων,"αλλοιώνει" ήχους και ύφος κάνοντας το
παραδοσιακό να μοιάζει μοντέρνο ...


Στο "Λαβύρινθό" του, τη σχολή μουσικής του και χώρο συνάντησης για τις μουσικές όλου του
κόσμου, σε καλεί να μπερδευτείς, να εξερευνήσεις , ν'ανακαλύψεις τη διέξοδο που σου δίνει
αυτό το ανακάτεμα!


Μια αέρινη σύνθεσή του, που αγαπώ πολύ είναι το "Όνειρο της Ιοκάστης".

Ήχοι-κεντίδια υφασμένα σ'αργαλειό με στημόνι και υφάδι.
Η κυρά της νύχτας με τ'αργυρό πρόσωπο και την άχρονη ηλικία πιάνει το ράγκα να το πλέξει
μ'ένα ταξίμι ονειροπόλο ...
Χορδοτσιμπήματα ξεδιπλώνουν το μύθο στο πρώτο σινιάλο της νύχτας, που αράζει το "όνειρο".

Όνειρο γι' άλλους πάμφωτο και γι'άλλους κατασκότεινο.
Κι αλήθεια τι χρειάζεται κάποιος για ν'απαγγείλει ένα όνειρο;
Ενα ταξίμι, το μουρμουρητό του κεμετζέ και το σιτάρ να ξύνει μ'ένα κόκκαλο...Δόξα της αφής!!!
Και τότε να σου!Ροές ακράτητες!
Τι τρέχει;...Αίμα; ...Δάκρυ;...Κι αν είναι δάκρυ, λύπης ή χαράς;...
Ποιος νοιάζεται;
Στην υγρή τους επιφάνεια επιπλέει μια ψυχή μαζί με τ'όνειρο της Ιοκάστης...

Ο Ρος Ντέηλυ γεννήθηκε σαν σήμερα...

Το κείμενο δημοσιεύτηκε και στο ηλεκτρονικό περιοδικό iporta.gr

"Gerald Finzi, η ζωή του όλη σε δυο γραμμές…"

Gerald Finzi(classical.net)

Στην αρχή τον συγκίνησε η εκκλησιαστική μουσική, στη συνέχεια τον προσέλκυσε η ομορφιά της Βρετανικής φύσης σε συνδυασμό με την αλήθεια της ποίησης.
Είχε μεγάλη αγάπη για τη λογοτεχνία και η βιβλιοθήκη του ξεχείλιζε από πολύτιμα βιβλία και συλλογές του 17ου αιώνα.
Το πρώτο του έργο είναι μελοποιημένα ποιήματα του Τόμας Χάρντι, που ήταν ο αγαπημένος του ποιητής. Ο Finzi γοητευόταν από τη γραφή του Βρετανού δημιουργού, εκπροσώπου του κινήματος του νατουραλισμού κι ελκυόταν από τον τρόπο που αποτύπωνε  χαρακτήρες που μάχονται ενάντια σε περιστάσεις και πάθη. Μελοποίησε πάνω από πενήντα ποιήματα του Χάρντι, τα οποία οργάνωσε σε έξι κύκλους τραγουδιών, πρώτος εκ των οποίων είναι το "By Footpath and Stile".

 

G. Finzi: "By Footpath and Stile, Op. 2: I":

"I went by footpath and by stile

Beyond where bustle ends,

Strayed here a mile and there a mile

And called upon some friends.

[…]

It was the time of midsummer

When they had used to roam;

But now, though tempting was the air,

I found them all at home"

Οι εμπνεύσεις του αιωρούνταν καβάλα στα δαχτυλίδια καπνού της πίπας, που κάπνιζε…

(πηγή φωτό: amazon.com)

Ξέρει να δίνεται στους ανθρώπους ολοκληρωτικά.
Συνδέεται με τον Βον Ουίλιαμς και τον Φέργκιουσον σε μια φιλία, που έχει θεμέλια την κοινή αγάπη για τη μουσική και την αμοιβαία εκτίμηση. Εκτίμηση και συμπαράσταση ως το θάνατο…


Oι ζωές τους, οι σχέσεις, αγάπες, ενθουσιασμοί, προβληματισμοί και προκαταλήψεις, δίνονται με απόλυτη ειλικρίνεια μέσα από την επιστολογραφία τους, που αποτελεί μάρτυρα μιας άνευ προηγουμένου δημιουργικής έκρηξης στην τέχνη τους!

Επιτυχία, αναγνώριση, φήμη έρχονται κάπως καθυστερημένα με τη χαρακτηριστική η σύνθεσή του "Dies natalis".

Μια  καντάτα για σόλο φωνή και ορχήστρα εγχόρδων σε πέντε κινήσεις, πάνω σε κείμενα του Thomas Traherne αγγλικανού κληρικού και ποιητή του17ου αιώνα, η γραφή του οποίου χαρακτηρίζεται για την ισχυρή μεταφυσική της αίσθηση.
Η αρμονική γλώσσα του Φίνζι, εμφανώς επηρεασμένη από κείνη του Βον Ουίλλιαμς, ενισχύει το στοχαστικό τόνο του έργου…
Ο συνθέτης μετά την όλο πνευματικότητα ορχηστρική εισαγωγή ξετυλίγει τα εντυπωσιακής φιλοσοφικής γλώσσας, φωνητικά μέρη, που αναθέτει σε υψηλή γυναικεία ή ανδρική φωνή. Επιλέγει τέσσερα ποιήματα του Traherne και η ακρόαση αφήνει αίσθηση μυστικισμού με τη ρέουσα, κατευναστική μελωδία να κινείται σε ύφος Μπαχικών χορικών.

Gerald Finzi : "Dies natalis".

Διευθύνει ο γιος του συνθέτη, Christopher Finzi

O Finzi,  ένα υπέροχος, δοτικός άνθρωπος, προσφέρει βοήθεια και υποστήριξη σε νέους καλλιτέχνες.

Οι συνθέσεις του συχνά αφήνουν γεύση γλυκόπικρη. Η ακοή παρακολουθεί και διαπιστώνει μια συνειδητοποίηση της αστάθειας και της παροδικότητας της ζωής.

Μέσα σε διάστημα λίγων χρόνων, χάνει πατέρα, τρία αδέρφια και τον αγαπημένο του δάσκαλο μουσικής. Απώλειες, που επιδρούν έντονα στη δημιουργική προσωπικότητά του.

Πάντα είχε το φόβο πως η ζωή του δεν θα είναι αρκετή ώστε να "ψιθυρίσει", όσα είχε κατά νου.
Επιβεβαιώθηκε στις προφητικές του σκέψεις.
Το 1951, μαθαίνει ότι πάσχει από τη νόσο του Hodgkin, μια μορφή λευχαιμίας.
Τού δίνουν το πολύ πέντε χρόνια ζωής. Είναι όμως δυνατός…Δεν εγκαταλείπει. Η διάγνωση ουδόλως μετριάζει τις δραστηριότητες του.
Η αγωνία, η ανησυχία, μια βουβή αναστάτωση της σκέψης και ένα τυχόν παράπονο εκφράζονται μόνο μέσα απ’τη μουσική του.

Το ’55 ο Μπαρμπιρόλι τού ζητά μια σύνθεσή του. Ο Τζέραλντ Φίνζι ετοιμάζει το "κονσέρτο για βιολοντσέλο και ορχήστρα".
Άκρως δεξιοτεχνικό μα και "εύγλωττο". Θα’ναι η τελευταία δημιουργία του.

Το δεύτερο μέρος του κονσέρτου αποτυπώνει όλη εκείνη την προθανάτια αγωνία του Φίνζι…
Αργό ρυθμικά, ήρεμο, ελεγειακό...κι ας είναι μουσικές εικόνες πόνου, σπαραγμού, θανάτου.
H προθανάτια αγωνία σ’ ένα δοξάρι και μια ακίδα ακουμπισμένη στο πάτωμα…


Πέθανε λίγους μήνες αργότερα, σαν σήμερα 27 Σεπτέμβρη το 1956, στα 55 του.
Μια νύχτα πριν χάσει τη μάχη με τη ζωή, πραγματοποιείται η πρώτη ραδιοφωνική μετάδοση του κονσέρτου του.

Οι στάχτες του διασκορπίστηκαν στο May Hill, στο Gloucestershire, ρίζωμα στη λατρεμένη του Βρετανική ύπαιθρο...

"Cello Concerto Op. 40 - Το δεύτερο μέρος στο 16:50
Σολίστ: Yo Yo Ma:

Ath Samaras27 September 2015 at 09:42


Excellent, all of 3 parts of the concert..! Thank You.
ReplyDelete
Replies



ELPIDA NOUSA27 September 2015 at 12:18


To έμπειρο αυτί σου κατέγραψε το μεγαλείο της κεκαλυμμένης ταραχής του Φίνζι!!Εγώ ευχαριστώ, Αθανάσιε!Delete
Reply



Unknown27 September 2015 at 10:59
Εξαιρετικό το περιεχόμενο και η μουσική που το συνοδεύει! Σε δυο γραμμές μια ζωή που έχει διαχρονικό αποτύπωμα! Ευχαριστούμε, Ελπίδα!
ReplyDelete
Replies

ELPIDA NOUSA27 September 2015 at 12:18

Μια ζωή , που αν και σύντομη και άδικη, γέννησε πλήθος μελωδιών, που μεταφέρουν άπειρες δονήσεις στην καρδιά κάθε ευαίσθητου...
Τελικά, η μουσική είναι το αντίβαρο σε κάθε μορφή συγκίνησης...
Εγω ευχαριστω, καλή μου φίλη, για τα πάντα επαινετικά σου σχόλια!Καλό ξημερωμα!

Γιόζεφ Στράους:"Ohne Sorgen-χωρίς προσοχή, χωρίς ανησυχία"

 

"Δεν αισθάνομαι  καλά!

Το πρόσωπό μου κάτωχρο, τα μαλλιά μου πέφτουν και νοιώθω ατονία!

Οι θολούρες στο μυαλό μου δεν αφήνουν τη σκέψη μου να συγκεντρωθεί στη δουλειά...

Φοβάμαι..."

Μ'αυτά τα λόγια έκλεισε το γράμμα στη γυναίκα του Καρολίνα, στο τέλος του καλοκαιριού, ο Γιόζεφ. Βρισκόταν στο Παβλόσκ απ'τις αρχές της άνοιξης, προκειμένου να συντονίσει τη διεξαγωγή των συναυλιών στη Ρωσία.
Ο Γιόζεφ, μεσαίος γιος του Γιόχαν Στράους, αδερφός του Γιόχαν και του Έντουαρντ, παρότι ταλαντούχος στη μουσική, κατόπιν υπόδειξης του αυταρχικού πατέρα του σπούδασε μηχανολογία στο Πολυτεχνείο της Βιέννης και κατετάγη στον αυστριακό  στρατό των Αψβούργων με αυτή την ειδικότητα.

Τα τρία αδέλφια Στράους. Από αριστερά: Έντουαρντ, Γιόχαν ΙΙ, Γιόζεφ

Ταλαντούχος σε κάθε μορφή τέχνης! Ζωγράφος, ποιητής, τραγουδιστής, συνθέτης, βιρτουόζος του βιολιού, αλλά και εφευρέτης!
Σχεδίασε ένα όχημα-άλογο με περιστρεφόμενη βούρτσα σάρωσης δρόμων, που κατασκευάστηκε και χρησιμοποιήθηκε από το δήμο της Βιέννης και δημοσίευσε δύο βιβλία για θέματα μαθηματικών.

"Δεν πρέπει να φοβάμαι,το ξέρω...

Ο φόβος δεν έχει καμιά ιδιαίτερη δύναμη, εκτός αν τον δυναμώσεις υποκύπτοντας σ’ αυτόν...

Μα, η αγωνία έχει φωλιάσει μέσα μου, με πιέζει, με απειλεί..."

Ο Pepi, έτσι φώναζαν χαϊδευτικά τον Γιόζεφ η οικογένεια και οι στενοί του φίλοι, ήταν ντροπαλός, εσωστρεφής και ευαίσθητος ως παιδί.
Φιλάσθενος, μιας και από μικρή ηλικία είχε έντονους πονοκεφάλους, μέχρι λιποθυμίας, πολλές φορές!

"Θα γνωρίσεις πολλές ήττες στη ζωή σου, αλλά ποτέ μην επιτρέψεις στον εαυτό σου να νικηθεί'", 

σκέφτηκε ο Γιόζεφ.

Όλα βρίσκονται στο μυαλό μας, τελικά...

Γκρίζο, μελανό, μαύρο.Του φόβου τα χρώματα...

Εγώ όμως, αγαπώ την ώχρα του ήλιου, το ροδί και το πορφυρό της χαράς...

Κόντρα στη γκίνια, ας διπλώσω το φόβο στο φύλλο, να το πάρει ο άνεμος..."

Έπιασε το δοξάρι.
Μια μελωδία γρήγορη, ανέμελη άρχισε να χορεύει.
Η αγωνία και ο φόβος πολλές φορές, οδηγούν σε μονοπάτια μοναδικής δημιουργίας!

Το βιολί έπαιζε, σχεδόν μόνο του," χωρίς ιδιαίτερη φροντίδα, χωρίς προσοχή..."

Mε οδηγό τη δύναμη της θέλησης και την αισιοδοξία, είχε προκύψει μια πόλκα γρήγορη στο ρυθμό, με ζωντανό πνεύμα, λεπτή γοητεία, παιχνιδιάρικο ύφος και μια ελαφρότητα στην έκφραση, που έδινε την αίσθηση της γιορτής.

Το αποδείκνυε η σύλληψή του για το γελαστικό επιφώνημα "Χα, χα, χα!!!", των εκτελεστών...

Μια πόλκα με διάθεση πανηγυρική, "χωρίς ανησυχία" για το τί επιφυλάσσει το μέλλον.
Το κλειδί της επιτυχίας είναι να επικεντρώσουμε τη συνείδησή μας σε αυτά που θέλουμε, όχι σε αυτά που φοβόμαστε.

"Ο Pepi είναι ο πιο προικισμένος ! Εγώ απλά, είμαι πιο δημοφιλής ..." ,

είχε πει κάποτε ο Γιόχαν Στράους για τον αδερφό του.

Ο τάφος του Γιόζεφ στη Βιέννη

Η αισιοδοξία είχε δώσει το χέρι στο χαμόγελο ...
Οι παράλληλοι δρόμοι τους θα οδηγούσαν σε μικρά ή και, ποιος ξέρει, σε μεγάλα σύμπαντα!...

Ο Γιόζεφ ήταν ενθουσιασμένος με το αποτέλεσμα.
Το αξιοσημείωτο γι' αυτό το παιχνιδιάρικο, χαρούμενο κομμάτι είναι η αγωνία από την οποία προέκυψε.

Μια πόλκα-schnell (γρήγορη ρυθμικά), ανέμελη, "ohne sorgen" (χωρίς προσοχή), που έγινε αποδεκτή από το κοινό με μεγάλο ενθουσιασμό, όταν πρωτοπαρουσιάστηκε στο θέατρο του Παβλόσκ, 22 Σεπτεμβρίου του 1869.

Απερίγραπτη η δύναμη της θέλησης, τελικά, που ούτε κι εμείς οι ίδιοι γνωρίζουμε!
Κι όταν την ανακαλύψουμε μένουμε άφωνοι με το ανάστημά της...και το ρίχνουμε στην πόλκα!!
Μια πόλκα ευφρόσυνη, στο ύφος της ψυχής, που πανηγυρίζει για το τι κατάφερε!!!

Josef Strauss :"Ohne Sorgen"
Τη Φιλαρμονική της Βιέννης διευθύνει ο Herbert Von Karajan 

(Ακούστε το πρώτο γελαστικό επιφώνημα στο 1:03)

Το κείμενο έχει δημοσιευτεί και στο ηλεκτρονικό περιοδικό iporta.gr

Unknown23 Σεπτεμβρίου 2015 at 05:26

Χωρίς φροντίδα, χωρίς ιδιαίτερη προσοχή, αλλά με θέληση βράχο, η μουσική ανταμώνει τον Γιόζεφ Στράους! Έξοχο, Ελπίδα, το άρθρο σου!
ReplyDelete

ELPIDA NOUSA23 Σεπτεμβρίου 2015 at 05:34

Δεν είναι λίγες οι φορές, που η δύναμη της θέλησης εντυπωσιάζει και μας τους ίδιους, Χαρά!Η Τέχνη ατσαλώνει τη θέληση, ακόμα και χωρίς ιδιαίτερες περιποιήσεις...Ευχαριστω πολύ για το σχόλιο.
Delete

"...γιατί ΜΟΥΣΙΚΗ είναι ΠΑΙΧΝΙΔΙ!"

 

Σμάρι από μελίσσι οι παρέες...Τιτιβίσματα από ζωηρά, αεικίνητα έντομα οι φωνούλες τους.

Σήμερα ήταν η πρώτη μέρα στο σχολείο.

Η πρώτη μέρα, που θα είχαμε την πρώτη επαφή μας μέσα στην αίθουσα.

Αυτά, και γω. Εγώ κι αυτά.

8.15΄.Το κουδούνι χτυπά και το πρόγραμμα με θέλει να λέω την πρώτη καλημέρα της σχολικής χρονιάς σ'ένα τμήμα της Πρώτης Γυμνασίου.

Μια παρέα μαθητών περιμένει να με "υποδεχτεί" στο διάδρομο, έξω από την τάξη.

Κατευθύνομαι προς τα κει με την τσάντα χιαστί, στο αριστερό χέρι απουσιολόγιο, βιβλίο ύλης, τα βιβλία του μαθήματος, το κουτί με τα cds και στο δεξί το απαραίτητο εργαλείο για τη Μουσική, το cd player.

Ένας ιππότης νεαρός τρέχει προς το μέρος μου να με βοηθήσει στο κουβάλημα!

Ευτυχώς, γιατί με δυσκολία συγκρατούσα τα τόσα συμπράγκαλα...

Με φορεσιά το ολόγλυκο χαμόγελό μου μπαίνω στην τάξη.

Πράγματι, μεγάλου μήκους το χαμόγελο !Από το ένα ως το άλλο αυτί κι ακόμη παραπέρα!

Μου'χε λείψει, (μια και την προηγούμενη χρονιά ήμουν σε άδεια), η μυρωδιά της τάξης, η βαμμένη με τη ζωντάνια ενός εφήβου!

Άφησα τα πράγματά μου στην έδρα για να συστηθώ.

 -Ελπίδα Νούσα, το όνομά μου και μαζί θα κάνουμε Μουσική!

Η τσαπερδόνα του πρώτου θρανίου πετάχτηκε με κείνη την γλυκειά αυθάδεια, λέγοντας:

 -ΜΑΘΗΜΑ Μουσικής!!!

-Μμμμ, ψέλισα και την κοίταξα με ύφος, που έμοιαζε δήθεν απορίας.

Μου'χε δώσει ένα καλό ερέθισμα για την πρώτη μου "διάλεξη" ενώπιόν τους.

-Μα, ξεκίνησα, η Μουσική ΔΕΝ είναι μάθημα!Η Μουσική είναι ΠΑΙΧΝΙΔΙ!!

Τα παιδιά με κοιτούσαν με μια επιφύλαξη.

Μάλλον ήθελαν να αρθρώσουν πολλά, αλλά ο σεβασμός προς την ηλικία μου τα εμπόδιζε!

Και μη γελάτε, όσοι με ξέρετε!

Μπορεί εγώ να νοιώθω νέα, ακμαία και γεμάτη ενέργεια, όμως στα μάτια των δωδεκάχρονων 

φαντάζω όμοια με την προγιαγιά τους!!

-Μη σαστίζετε και ναι!Η μουσική είναι παιχνίδι!

Δηλαδή εσείς, πώς 'εχετε κατά νου την κυρα-Μουσική, ρώτησα...

Τα είδες όλα συγκρατημένα.

Σα να΄χαν να πουν τόσα πολλά, που όμως κάτι τους εμπόδιζε. 

Ένα αόρατο βαρίδι, που κρατούσε την όποια έκφραση δεμένη χεροπόδαρα.

Γιατί βλέπεις, για τους πολλούς από μας, όσα έρχονται κατά νου, απαντήσεις στο ερώτημα τι είναι Μουσική, δεν αρμόζουν στη σχολική διαδικασία.

Ο νεαρός με το μοντέρνο κούρεμα και το αρχαιοελληνικό όνομα, όπως έμαθα αργότερα, πήρε το λόγο:

 -Μουσική είναι ρυθμός.Είναι τραγούδι, είπε ο Ορφέας κοφτά!

-Φυσικά και είναι ρυθμός και μελωδία και τραγούδι!!Είναι όμως και μαγεία!!

Για θυμήσου ένα διάσημο πρόγονό μας, που'χε μάλιστα και τ' όνομά σου, του απάντησα!

 Κι έτσι ξετυλίξαμε τον όμορφο και διδακτικό μύθο του τραγουδιστή, που με τον αυλό και τη λύρα του κοίμιζε, μάγευε τα όντα, επιδρούσε στη διάθεση και την ψυχή τους!

 -Άρα;Τι άλλο είναι η Μουσική;

Είναι συναίσθημα, συγκίνηση, καλλιέργεια, εμπειρία, εκτόνωση!  Είναι εμψύχωση!

Ο ρυθμός, η κίνηση, το τραγούδι κι ο χορός ακόμα, θα΄ναι τα εργαλεία μας για έκφραση και δημιουργικότητα, γι'αυτοσχεδιασμό, εξωτερίκευση, συμμετοχή...ελευθερία, χαρά!

Όλα αυτά δε νοιώθετε όταν βγαίνετε στις αλάνες, τις πλατείες, τις πυλωτές ή τα μπαλκόνια έστω, να παίξετε με τους φίλους σας;

Η άκρη του ματιού μου έπιασε κάποιον μακρυμάλλη, που προσπαθούσε να κρυφτεί πίσω από το μπροστινό του.

Είχε μαζευτεί, καμπουριάσει σχεδόν, και με κατεβασμένο το κεφάλι και χαμηλόφωνα, ίσα που άκουσα τη φράση του:

 -Σύγκρουση με το κατεστημένο, κυρία;

 Γύρισα προς το μέρος του.

Είχε καταλάβει πως τον άκουσα και οπλισμένος αυτή τη φορά με θάρρος κι αυτοπεποίθηση ανασήκωσε το κεφάλι.

Τώρα με κοιτούσε ευθύς στα μάτια σα να επαναλάμβανε με τη σιωπή του την ερώτηση:

 -Σύγκρουση με το κατεστημένο, κυρία;

 Πέρασαν κάποια δευτερόλεπτα...

 -Οχι , αγόρι μου!Το εκπαιδευτικό κατέστημενο απαιτεί αποστάσεις μεταξύ μας κι αυτό ΔΕΝ το θέλω.

Εγώ θέλω να σε πιάσω απ΄το χέρι και να σου δείξω το φως !

Να δεις  τη ζωή με τον τρόπο που ΤΗΣ και ΣΟΥ αξίζει.

Να παραμείνεις ζωντανός, μ'ευαισθησίες και πάθος για ό,τι κάνεις!

Να νοιώθεις, να εμπιστεύεσαι, ν'αγαπάς!

Να προβληματίζεσαι, αλλά να μη χάνεσαι σε σύνθετους και περίπλοκους συλλογισμούς, συχνά αδιέξοδους, που αποπροσανατολίζουν από τούτα και κείνα τα μικρά, που κρύβουν την ευτυχία...

 Κοίταξα το ρολόι μου.Πάλι είχα φλυαρήσει.Σε δώδεκα λεπτά θα χτυπούσε για διάλειμμα.

Άνοιξα το κουτί με τα cds. Ανέσυρα ένα "εκτάκτου ανάγκης" από το προσωπικό μου αρχείο.

Άνοιξα το μηχάνημα, τοποθέτησα το δίσκο στη θέση του και πάτησα το play.

Ο ήχος ξεκίνησε...Ενίσχυσα το ρυθμό χτυπώντας παλαμάκια...

Φαίνεται οι μαθητές να απολάμβαναν την ακρόαση, μιας και κάτι τους έλεγε η μελωδία, που άκουγαν.

Λύθηκαν, χαλάρωσαν...Δεν υπήρχαν αποστάσεις...

Η επιθυμία της έκφρασης γινόταν πιο αισθητή, όσο η ένταση δυνάμωνε.

Ένας - ένας προστίθετο στην αυτοσχέδια μπάντα κρουστών.

Άλλος με κλαπς, άλλος με τα δάχτυλα κι άλλος με ό,τι πρόχειρο έβρισκε πάνω στο θρανίο.

Ένα μολύβι, ένα στυλό, ένα μαρκαδόρο.

Χωρίς ντροπές...

Άρχισα τα φωνήματα...

Έτσι, χωρίς πρόγραμμα, με ό,τι η φαντασία της στιγμής ανέβαζε στο στόμα.

Το σώμα μου ακολουθούσε ήπια το ρυθμικό χτύπο.Παρασύρθηκαν και κείνα.

Μπορεί να κάθονταν στις καρέκλες, αλλά η ανάγκη της έκφρασης γινόταν ηφαίστειο που δονείτο κι αναζητούσε την έκρηξη!

Η εσωτερική λάβα απαιτούσε οδό διαφυγής.

Η  τέχνη μου, πάλι είχε θαυματουργήσει!

Ιδιαίτερα τη στιγμή, που εισέβαλαν οι γκάιντες!

Οι μελωδίες, που ακούγονταν ήταν του  Μωρίς Ζαρ απ'την ταινία "ο κύκλος των χαμένων ποιητών".

Μέσα από τη λιτότητα της μουσικής του γραφής ο συνθέτης δημιούργησε ένα αριστούργημα!

Το "Keating’s Triumph" μια ηχητική ποίηση, προκάλεσε ρίγη και ανάταση ψυχής!

Οδήγησε στην εκτόνωση, τη συμμετοχή, την ελευθερία!

Γιατί ΜΟΥΣΙΚΗ δεν είναι μάθημα!!!...Μουσική είναι ΠΑΙΧΝΙΔΙ!!

Carpe Diem, guys!!!

(Αφιερωμένο στο Α2 του 9ου Γυμνασίου Πάτρας σχολ.έτους 2015-16)

Το κείμενο δημοσιεύτηκε και στο ηλεκτρονικό περιοδικό: iporta.gr

"Ένας Αγροτικός Γάμος στην Τέχνη"

 

"Peasant Wedding", Pieter Bruegel the Elder -Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης, Βιέννη

9 Σεπτεμβρίου και το ημερολόγιο γράφει το όνομά του.

Ο Πίτερ Μπρίγκελ ο πρεσβύτερος  ήταν φλαμανδός ζωγράφος, χαράκτης και σχεδιαστής, που πέθανε στις Βρυξέλλες σαν σήμερα το 1569.

Ήταν γνωστός για τα τοπία του και τις αγροτικές σκηνές, μα κυρίως ήταν ζωγράφος της αλληγορίας και της ηθογραφίας.
Οι συνθέσεις του είναι αφηγηματικές, εστιάζοντας στις λαϊκές παραδόσεις και τα έθιμα του τόπου. Συνθέσεις, που έχουν και την αξία της λαογραφικής καταγραφής της εποχής.

Πολλοί οι γνωστοί πίνακές του.
Για σήμερα επιλέγω να σας παρουσιάσω τον «Αγροτικό Γάμο» του, ένα εικαστικό με ιδιαίτερη λεπτομέρεια στις σκηνές, που απεικονίζει.

Στο κέντρο ένα μακρύ τραπέζι, που συγκεντρώνει περιμετρικά τους καλεσμένους.

Η νύφη στέκει κάτω από ένα χάρτινο στέμμα ενώ το γλέντι φαίνεται να έχει ξεκινήσει...

Και γλέντι χωρίς μουσική δεν γίνεται, φυσικά!

Οι οργανοπαίχτες στέκουν στη μέση του πλάνου, φυσούν τις γκάιντες, ενώ ένας άνδρας γεμίζει με άφθονο ποτό τις κανάτες.

Οπωσδήποτε, ένας γάμος της τότε εποχής απαιτεί και το προικοσύμφωνο!

Έτσι, απαραίτητη η παρουσία του συμβολαιογράφου να το συντάξει.
Είναι ο άντρας με το μαύρο μπερεδάκι, που βλέπουμε στην ξύλινη, σκαλιστή καρέκλα με την ψηλή πλάτη.

Παρόντα και τα σύμβολα γονιμότητας με τα δεμάτια στον τοίχο ή της αθανασίας και της αιώνιας αγάπης με το παγώνι, που ο Μπρίγκελ εμφανίζει το φτερό του, στο καπέλο του μικρού αγοριού, που γλείφει όλο ευχαρίστηση την πήλινη, βαθιά τσανάκα κι έτσι προφταίνει ν'αποτυπωθεί κι η αθωότητα...

Οι σερβιτόροι πηγαινοέρχονται με βιάση κι ο κόσμος, που παρακολουθεί το γάμο, πολύς!

Ανάμεσά τους και ο ίδιος ο ζωγράφος, με τη μαύρη επίσημη φορεσιά του και το σπαθί, στην άκρη του τραπεζιού, που συνομιλεί με τον  ιερέα, που πιθανότατα πραγματοποίησε την τελετή.
.

***

Ένα «χωριάτικο γάμο» περιγράφει  με την ανεπανάληπτη πένα του και ο δικός μας Άγγελος Σικελιανός...

«Σταματημένα τ΄ άλογα, ας προσμένουν στην πλακόστρωτη απλωσιά,

π΄ όλη γεμίζει από το χτύπο του πετάλου, όπως πληθαίνει το συμπεθεριό

[...]

οι συμπεθέρες στολισμένες σε μετάξια και χρυσά,τινάζουνε απαλά τα γκέμια,

να κινήσουνε μαζί...

 κ΄ είναι η γαλάζια μέρα, η Κυριακή

κι΄ από τα βάθη του χωριού της νιάς καμπάνας χύνεται η βοή,

κι΄ όλο έχει αδειάσει το χωριό, στο λιόχαρον αλώνι, ομπρός στην εκκλησιά!

Στημένη η νύφη, σε θρονί, που αστράφτει, χαμηλό,

μήτε δεξιά, ας κυττάει, μήτε ζερβά,

ενώ οι στολίστρες, πίσω από τους ώμους της, ορτές,

απ΄ την κορυφή του κεφαλιού της, τής χωρίζουνε στη μέση τα μαλλιά.

[...]

 Στους άσπρους τοίχους τα πλεγμένα στάχυα λάμπουν καρφωτά...

[...]

Μα από τη νύφη, ασάλευτη, τριγύρα,

σκεπασμένη τώρα στ΄ αραχνόφαντο κεφαλοπάνι,

ας ξεχειλίζει η διάφανη σιγή, κι΄ ο απάρθενος ας ρεύει λογισμός.

[...]

Μα στο άτι απάνου , πό'ρχεται μπροστά ο γαμπρός, την πλάση όλη χαίρετε προικιό! Πίνει τον ήλιο το κορμί του, πίνει,

ως μια ζεστή ψιλή αμμουδιά, τον πάντα νέον αφρό!

Το συγκεκριμένο ποίημα του Σικελιανού «Χωριάτικος Γάμος» εμπνέει τον  άγγλο συνθέτη σερ Τζων Τάβενερ, που σε συνδυασμό με το Χορό του Ησαΐα από τη γαμήλια τελετή του ορθόδοξου γάμου δίνει μια σειρά από μουσικές και λεκτικές εικόνες, που περιγράφουν έναν γάμο  σε Ελληνικό χωριό.
Ο χαρακτήρας του χορωδιακού έργου γαλήνιος, νηφάλιος και κατανυκτικός, όπως απαιτεί το ιερό Μυστήριο με τον ιδιαίτερα βαθύ συμβολισμό.
Μουσική, που συντελεί και επιτείνει την αίσθηση του ιερού Μυστηρίου της αγάπης και της ένωσης  δύο ανθρώπων  "...εις σάρκα μίαν" και όχι ένα κοσμικό γεγονός...

Ένα έργο, που αφιέρωσε στη γυναίκα του, Μαριάννα και θα το απολαύσουμε αυτό το απόγευμα...

ΠΗΓΕΣ: Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, «Μεγάλοι ζωγράφοι» εκδ.ΜΕΛΙΣΣΑ, Εικαστικά Βιβλίο ΟΕΔΒ, «The Music of Silence:John Tavener», Brian Keeble

Η μάχη στο Μποροντίνο, η πανωλεθρία του Ναπολέοντα και η Ουβερτούρα του Τσαϊκόφσκυ...

"Battle of Borodino, 7th September 1812"
(Louis-François Lejeune)

7 Σεπτέμβρη του 1812 λαμβάνει χώρα η "Μάχη στο Μποροντίνο"...
Αντίπαλοι η μεγάλη στρατιά του Ναπολέοντα και οι Ρώσοι. Θεωρείται η πιο αιματηρή σύγκρουση των Ναπολεόντειων Πολέμων με μεγάλες απώλειες. Το Μποροντίνο ήταν η τελευταία προσπάθεια των Ρώσων να σταματήσουν την προέλαση των Γάλλων προς τη Μόσχα, η οποία έπεσε μια εβδομάδα αργότερα.
Αν και τελικά οι Ρώσοι υποχώρησαν, η σημασία της μάχης είναι τεράστια κρίνοντας από τις εξελίξεις, αφού στη συνέχεια ο Γαλλικός στρατός αποδεκατίστηκε από το ρωσικό χειμώνα.

"Ζή-τω-ω-ω-ω!! — βούιξαν οι φωνές. — Ε, ας βρεθεί τώρα μπροστά μου, όποιος να 'ναι! — σκεφτόταν ο Ροστόβ και σπιρουνίζοντας αλύπητα τον Γράτσικ, και προσπερνώντας τους συντρόφους του όρμησε μπροστά με ασυγκράτητο καλπασμό.
Πιο μπρος διακρινόταν κιόλας ο εχθρός.
Ξαφνικά μια δυνατή πνοή, σαν κάποια τεράστια σκούπα να κινήθηκε στον αέρα, χτύπησε πάνω στον ουλαμό. Ο Νικολάι ύψωσε το σπαθί του, έτοιμος να χτυπήσει, μα την ίδια στιγμή ο στρατιώτης Νικήτιενκο, που κάλπαζε μπροστά του, αποκόπηκε απ' αυτόν κι ο Ροστόβ αισθάνθηκε, σα μέσα σ' όνειρο, πως εξακολουθούσε να τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα και ταυτόχρονα πως μένει ακίνητος στην ίδια θέση.
Πίσω του, ο γνώριμος ουσάρος Μπανταρτσούκ παρ' ολίγο να πέσει πάνω του και στράφηκε και τον κοίταξε θυμωμένος. Το άλογο του Μπανταρτσούκ ξαφνιάστηκε και προσπέρασε καλπάζοντας.
 — Μα τι συμβαίνει; Δεν κινούμαι; Δεν προχωρώ; Έπεσα, είμαι σκοτωμένος, — την ίδια στιγμή ρώτησε και αποκρίθηκε ο Ροστόβ.
Ήταν πια μονάχος μέσα στον κάμπο. Αντίς για τα άλογα που κάλπαζαν και τις πλάτες των ουσάρων, έβλεπε γύρω του να εκτείνεται μονάχα η ακίνητη γης κι ο θερισμένος κάμπος. Αισθάνθηκε κάτωθέ του ζεστό αίμα..." 

(Απόσπασμα από το "Πόλεμος και Ειρήνη" του Λέοντος Τολστόι, του οποίου έμπνευση αποτέλεσαν οι μάχες των Ρώσων με τους Γάλλους, ανάμεσά τους και η Μάχη στο Μποροντίνο)

"Battle of Borodino, 7th September 1812"
(Peter von Hess )

Το αριστούργημα του Τολστόι κυκλοφόρησε το 1869 επαναφέροντας μνήμες από τη ρωσική αντίσταση στη γαλλική εισβολή. Αυτό οδήγησε στην ανοικοδόμηση κτισμάτων- μνημείων, αλλά και εικαστικών έργων, όπως και νέων μουσικών συνθέσεων.

Η Μάχη στο Μποροντίνο, καθώς και η εισβολή και η καταστροφή του Ναπολέοντα στη Ρωσία ενέπνευσαν στον Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκυ την "Ουβερτούρα 1812", στην οποία περιγράφει και εκφράζει μουσικά τις σφοδρές επιθέσεις, τη γενναία αντίσταση, τον οδυρμό από τις απώλειες, το ρωσικό θρίαμβο...
Συνετέθη το 1882 για την 70ή επέτειο των πολέμων μετά από προτροπή του φίλου και μέντορά του, Νικολάι Ρουμπινστάιν.

Ο συνθέτης για να επιτύχει το καλύτερο αποτέλεσμα της περιγραφής  και με μοναδική μαεστρία αναμιγνύει ρωσικά παραδοσιακά τραγούδια με εκκλησιαστικούς ψαλμούς, με ήχους κανονιών και καμπανών αποδίδοντας ρεαλιστικά όλα εκείνα τα ανατριχιαστικά συναισθήματα!

Αν και ο συνθέτης αποκάλεσε το έργο του "πολύ δυνατό, θορυβώδες και αμφιβόλου καλλιτεχνικής αξίας", οι κριτικοί και οι ακροατές το χαρακτήρισαν "επικό" και τον ρώσο δημιουργό "ευρηματικότατο", καθώς με τις τυμπανοκρουσίες από τα χάλκινα, δημιουργεί ένα μεγαλεπήβολο και ανυπέρβλητης δυναμικής έργο!
Ενα έργο γεμάτο με περήφανο εθνικιστικό συναίσθημα, που ολοκληρώθηκε σε έξι μόλις εβδομάδες!

Ο συνθέτης χρησιμοποιεί μοτίβα από ρωσικά λαϊκά τραγούδια, το τροπάριο "Σώσον Κύριε τον λαόν σου" για να επισημάνει τη θεϊκή συμβολή στη διάσωση της Ρωσίας, τη "Μασσαλιώτιδα", τον εθνικό ύμνο της Γαλλίας για να υποδηλώσει την ορμή των επιτιθεμένων και τον εθνικό ύμνο της αυτοκρατορικής Ρωσίας "Ο Θεός σώζει τον Τσάρο" για το θριαμβευτικό κλείσιμο του κομματιού.
Τα κανόνια και οι καμπάνες που ηχούν ως όργανα δίνουν ένα ανατριχιαστικά ρεαλιστικό τόνο στο έργο.

Tchaikovsky: "1812 Overture",
Φιλαρμονική Βερολίνου-Χ. Φ. Κάραγιαν