Πρόσκληση σε ταξίδι με τον Μπωντλαίρ...

 

Mπωντλαίρ, χαρακτικό του Εντουάρ Μανέ

"Με συνεπαίρνει η μουσική, η μουσική κυριαρχεί πάνω μου, με περικλείει όπως η θάλασσα", συνήθιζε να λέει ο Κάρολος Μπωντλαίρ, που αντιμετώπιζε με εκρηκτικό πάθος ό,τι άκουγε!

Δεν είχε ιδιαίτερη μουσική παιδεία, θαύμαζε όμως -κατά δήλωσή του- τη μουσική του Μπετόβεν και του Βέμπερ κι αργότερα αφού τον μελέτησε, τον Βάγκνερ.

Επίσης, είναι πολλοί οι συνθέτες που έντυσαν ποιήματά του...

Με αφορμή τον τιμώμενο σήμερα Κάρολο Μπωντλαίρ, σάς προσκαλώ σε ένα ταξίδι ουτοπικό, ταξίδι του νου και της φαντασίας, όπου  κάλλος, αίγλη και ηδονή των αισθήσεων, κυριαρχούν..

Ο ποιητικός λόγος περιχύνει την ψυχή μας με ίαμα αναλγητικό, αντίδοτο στους μιαρούς καιρούς μας...

"Πρόσκληση σε ταξίδι", Σαρλ Μπωντλαίρ:

"Παιδί μου, αδερφή μου,

Σκέψου πόσο θα ήτανε γλυκό

Να παμε εκεί, να ζήσουμε μαζί!

ελεύθερα ν'αγαπήσουμε

ν' αγαπήσουμε μέχρι θανάτου

στη χώρα που σου μοιάζει!

Υγροί ήλιοι

στους συννεφιασμένους ουρανούς

Για το μυαλό μου έχουν μια 

γοητεία μυστηριώδη

από τα ψεύτικά σου μάτια,

που μέσ' στα δάκρυά τους, λάμπουν.

Εκεί, όλα είναι τάξη και ομορφιά,

πλούτος, ησυχία κι ευχαρίστηση.

Έπιπλα αστραφτερά,

γυαλισμένα απ' τα χρόνια,

Θα κοσμούν την κάμαρή μας

Τα σπανιότερα λουλούδια

θ' ανακατέψουν τ' αρώματά τους

Με τις αόριστες οσμές του κεχριμπαριού,

Οι στολισμένες οροφές,

βαθείς καθρέφτες,

με τη λαμπρότητα της Ανατολής,

Όλα θα μιλούν εκεί

στην ψυχή κρυφά

στη γλυκιά μητρική γλώσσα τους.

Εκεί, όλα είναι τάξη και ομορφιά,

πλούτος, ησυχία κι ευχαρίστηση.

Κοίταξε σ αυτά τα κανάλια

που τα πλοία αναπαύονται

με την ασταθή διάθεση

Είναι εδώ για να ικανοποιήσουν

κάθε επιθυμία σου

κι έρχονται από την άκρη του κόσμου.

Η δύση του ήλιου

ντύνει τα χωράφια,

τα κανάλια, ολόκληρη την πόλη,

με υάκινθους και χρυσό

Ο κόσμος κοιμάται

σ' ένα ζεστό φως.

Εκεί, όλα είναι τάξη και ομορφιά,

πλούτος, ησυχία κι ευχαρίστηση.

(η μτφ. είναι δική μου, οπότε αιτούμαι την επιείκειά σας)

Αφορμή για μελωδική ονειροπόληση μέσα από τα μάτια και το πνεύμα του Μπωντλαίρ, λοιπόν...

1. Henri Duparc: "L'invitation au voyage" για φωνή και πιάνο. Αργότερα μεταγράφηκε και για ορχήστρα.

Tο Μπωντλαιρικό ποίημα μελοποιήθηκε το 1870 και αφιερώθηκε στη σύζυγο του Ντυπάρκ. Θεωρείται από τα πιο επιτυχημένα έργα του συνθέτη. Χαρακτηρίζεται ως πρότυπο του νέου μουσικού είδους, που συνδυάζει ρομάνς και ληντ με το ιδιαίτερο ύφος του γαλλικού ρομαντισμού. Οι πλούσιες αρμονικές αποχρώσεις στην κλειστής δομής σύνθεση του Ντυπάρκ  υποστηρίζουν μαεστρικά το κείμενο του Μπωντλαίρ, ιδιαίτερα στη λέξη "lumiere-φως".
Μια μελωδία-μαγεία, που στρώνει μουσικό χαλί "να κοιμηθεί ο κόσμος σ' ένα ζεστό φως" με το συνθέτη να συλλαμβάνει όλες τι λεπτές αποχρώσεις του ποιήματος...

2.  Η κομψή, σπάνιας τελειότητας μελωδία του Ντυπάρκ συντέθηκε και παρουσιάστηκε την ίδια ακριβώς περίοδο που και ο φίλος του,  Emmanuel Chabrier δούλευε πάνω στο ίδιο ποίημα του Μπωντλαίρ.
Έτσι, δεν αποτελεί έκπληξη το ότι ο συνθέτης δεν επεδίωξε την παρουσίαση-ηχογράφηση τη δικής του έμπνευσης.
Και είναι κρίμα, γιατί είναι φινετσάτη, λεπταίσθητη σύνθεση, στοιχεία που κανείς εντοπίζει από την εισαγωγή, που περιγράφει τον κυματισμό της θάλασσας που οδηγεί σε μακρινές, εξωτικές ακτές....Ο δε ήχος του φαγκότου ακούγεται ρινικός, παράξενα εξωτικός, μεθυστικός ...

 Emmanuel Chabrier : "L'invitation au voyage" για φωνή, πιάνο και φαγκότο:

3. Ο Λεό Φερρέ δεν χρειάζεται συστάσεις, φυσικά. Είναι από τους βασικούς εκφραστές του γαλλικού chanson, είναι ο έξοχος και ευαίσθητος τραγουδοποιός που εδώ με μέσο τον ποιητικό λόγο του Μπωντλαίρ(είναι και ο ίδιος ποιητής, οπότε γνωρίζει τα μονοπάτια κι αυτής της μορφής τέχνης) μάς καλεί να ταξιδέψουμε σε ένα τόπο όπου "όλα είναι τάξη και ομορφιά"...

Leo Ferrer: "L'invitation au voyage"

...Όλα μιλούν εκεί

στην ψυχή κρυφά

στη γλυκιά μητρική γλώσσα τους.

Εκεί, όλα είναι τάξη και ομορφιά,

πλούτος, ησυχία κι ευχαρίστηση...

Ο Σαρλ Μπωντλαίρ πέρασε στην αιωνιότητα, στις 31 Αυγούστου 1867.
Για να κατανοήσει τη γλώσσα του, αρκεί ο αναγνώστης να διαβάζει με τα μάτια της ψυχής... Με την καρδιά του ανοιχτή...