Ο Ζαν Ονορέ Φραγκονάρ και το ατίθασο κορίτσι της "αιώρας"...

"The Happy Accidents of the Swing", Jean Honore Fragonard

"Tίποτ' άλλο δεν ποθεί η αγκαλιά του κήπου

απ' τον αστράγαλό σου

του κορμιού σημείο κι αυτό, αφανέρωτο!

Ατίθαση κόρη,

σε λέω φωνή της άνοιξης και ηδονή του έρωτα

σε λέω ομορφιά πλασμένη από απριλιάτικη αύρα...

Μιας τέλειας ώρας μυστικό, που αιωρείται ανέμελα...

Μέσα σε υπόνοιες...ν' αρμενίσει ψηλά τη ζωή.

Αmoroso, con affondato appassionato et scherzo,

αφήνεις "λίγα" να φανούν,

εσύ πονηρό κι απείθαρχο κορίτσι της αιώρας!"

(Ε.Ν)

Ο γάλλος Ζαν Ονορέ Φραγκονάρ, δεν θεωρείτο και τόσο "σοβαρός" ζωγράφος στην εποχή του. Είχε τη φήμη του ακόλαστου γιατί εργαζόταν για την ερωμένη του Λουδοβικου και για παρόμοιες παράνομες σχέσεις των πλουσίων βαρόνων.Ετσι, οι περισσότεροι περιφρονούσαν την τέχνη του.

Ζαν Ονορέ Φραγκονάρ, αυτοπροσωπογραφία

Λέγεται πως ένας βαρόνος-πελάτης του είχε προσκαλέσει κάποιον άλλον ζωγράφο προκειμένου να απεικονίσει την πανέμορφη ερωμένη του να "αιωρείται" στον κήπο. Τού ζήτησε να την τοποθετήσει στην κούνια και κάποιον να την σπρώχνει. Απαραίτητη προϋπόθεση για να τού ανατεθεί όμως το έργο, ήταν να αποτυπώσει και τον βαρόνο να κάθεται σε τέτοια θέση, ώστε να είναι ο μόνος που θα βλέπει τον αστράγαλό της γιατί η δεσποσύνη είχε φλογίσει την καρδιά του με τα καλλίγραμμα πόδια της.

Ο "σοβαρός" ζωγράφος σκανδαλισμένος, δεν δέχτηκε τη "μιαρή" πρόταση, αλλά σύστησε τον πλέον κατάλληλο, τον Φραγκονάρ, που απεικόνισε τη σκηνή στο αριστούργημά του "Αιώρα", που εκτίθεται στην Wallace Collection στο Λονδινο.

Η κυρία απεικονίζεται ανάμεσα σε πλούσιας βλάστησης πανύψηλα δένδρα του κήπου, κομψά ενδεδυμένη καθισμένη σε αιώρα την οποία κουνά ο υπηρέτης. Ο κήπος διακοσμημένος με περίτεχνα αγάλματα ερωτιδέων, το ένα μάλιστα στ' αριστερά με το δάχτυλό του μπροστά στα χείλη του, κάνοντας συνθηματικά -θαρρείς- νόημα να σιωπήσουν...Με τη φόρα της αιώρησης το φουστάνι της κυρίας έχει ανασηκωθεί και το καλόγουστο πασουμάκι της ξεφεύγει προς τον ουρανό.
Ο ερωτευμενος με τη γυναίκα μαρκήσιος αποσβολωμένος παραμένει άφωνος, σχεδόν μαρμαρωμένος ανάμεσα στις φυλλωσιές...

Ο Ζαν Ονορέ Φραγκονάρ σε αυτό το έργο του απεικονίζει τη χαλαρότητα των ηθών της αστικής τάξης της εποχής του. Πρόκειται για εικαστικό ηδονιστικού ύφους που εύγλωττα μαρτυρά τον τρόπο διασκέδασης της εποχής και τα ερωτικά μυστικά ανάμεσα στα ζευγάρια. Ο ζωγράφος αιχμαλωτίζει την αίσθηση του φωτός και της ατμόσφαιρας, αποτυπώνει με περίτεχνο τρόπο τον αισθησιασμό της ζωής, κλείνοντας το μάτι στον παρατηρητικό-διεισδυτικό φιλότεχνο να αφουγκραστεί τον ακόλαστο τρόπο "συνεύρεσης ψυχών και σωμάτων" που υπονοείται... 

Ο Φραγκονάρ γεννήθηκε σαν σήμερα, 5 Απριλίου 1732 και υπήρξε μαθητής του Φρανσουά Μπουσέ . Θαυμάστηκε για την πιστότητα την οποία απέδιδε τις χρωματικές αποχρώσεις στη φύση, τις λεπτομερείς εκφράσεις των ανθρώπων και τα γεμάτα ζωντάνια υφάσματα των ρούχων.

"The Swing", Jean Honore Fragonard
(Εθνική Πινακοθήκη Ουάσιγκτον)

Στα τέλη της δεκαετίας του 1770 αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον του Φραγκονάρ για τα τοπία και τους κήπους. Έτσι, φιλοτέχνησε έναν ακόμη καμβά με τίτλο "Αιώρα", καθώς απεικονίζει έναν καταφυτο κήπο, όπου χαλαρώνουν κομψά ντυμένοι ενήλικες και παιδιά, ενώ στο κέντρο του μια γυναίκα αιωρείται σε κούνια κρεμασμένη από τα πανύψηλα δέντρα. Στην χρωματική παλέτα κυριαρχούν το πράσινο σε όλους τους τόνους και το απαλό κίτρινο του άχυρου. Το τοπίο γεμίζει ο γαλαζοπράσινος ουρανός με τα γκριζόλευκα σύννεφα. Στ' αριστερά δυο μαρμάρινα στηθαία σηματοδοτούν την είσοδο του πάρκου. Πάνω τους στέκονται περίτεχνα καμωμένα λέοντες ως συντριβάνια. Γυναίκες, άνδρες και παιδιά περιφέρονται. Κάποιοι απ' αυτούς παρακολουθούν μυστικά και άλλοι δείχνουν τη γυναίκα που αιωρείται.  

Πρέπει να θυμήσουμε πως τέτοιου είδους απεικονίσεις θεωρήθηκαν από τους αναλυτές πως αντιπροσωπεύουν την απιστία ή την πρώτη σεξουαλική φαντασίωση-εμπειρία μιας γυναίκας.

Ο πίνακας αυτός σήμερα εκτίθεται στην Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσιγκτον.

Η πολυβραβευμένη Jessica Krash γεννημένη στην πολιτεία της Ουάσιγκτον θεωρείται μια από τις σπουδαιότερες της εποχής μας αμερικανίδες συνθέτριες και πιανίστες.

"Μου αρέσει όταν η μουσική είναι μια εξερεύνηση ιδεών, αξιών και κοσμοθεωρίας. Μου αρέσει να σκέφτομαι τη μουσική σαν να κατευθύνει τον τρόπο που κινούνται οι σκέψεις και τα συναισθήματά μας. Μου αρέσει να σκέφτομαι τα μουσικά κομμάτια ως μικρόκοσμους ή εφευρεμένες πραγματικότητες, κάθε κομμάτι ένας κόσμος με τους ορίζοντες και τους τρόπους του."

Ήταν το 2012 όταν η Εθνική Πινακοθήκη και το National Museum of Women in the Arts της Ουάσιγκτον παρήγγειλαν στην συνθετιδα να γράψει ένα έργο βασισμένο σε έργα τέχνης με γυναικείες απεικονίσεις από διάφορες εποχές.

Η Krash επέλεξε 14 πίνακες από το μακρινό παρελθόν ως το σήμερα(Τζιότο, Ντα Βίντσι, Μοντιλιάνι, Φρίντα Κάλο, Ματίς κ.α) για να συνθέσει το τιτλοφορούμενο "Be Seeing You-Να σε βλέπω", για κουαρτέτο με πιάνο και κλαρινέτο, ανάμεσα τους και η "Αιώρα" του Φραγκονάρ.

Στη σύνθεση της που παίρνει τον τίτλο του ροκοκό πίνακα "Fragonard, The Swing", η μουσική της Krash πλάθει μια σκηνή ροκοκό, έναν κόσμο που διέπεται από ευφορία και ενθουσιασμό, κόσμο χαριτωμένο, αισθησιακό, αλλά και επικίνδυνο, κάτι που μαρτυρά το συνεχές τρέμολο στα έγχορδα. Τα πιανιστικά μοτίβα ηχούν ενεργητικά, αγωνιώδη κι ανταποκρίνονται στη δράση. Η ηχοχρωματική σύμπραξη έχει το ρόλο αναζήτησης, εξερεύνησης ιδεών και κοσμοθεωρίας, όπως ακριβώς επιθυμεί και η αμερικανίδα δημιουργός.

Jessica Krash: "Be Seeing You, Jean-Honore Fragonard, The Swing"