Ένας μύθος και μια αρκούδα στην παρτιτούρα του Πουλένκ...

 

 Εικονογράφηση του μύθου σε έκδοση του 1895

"Οι ταξιδιώτες και η αρκούδα"

εικονογράφηση Γκυστάβ Ντορέ

"Ήταν δυο φίλοι που βαδίζανε μαζί στον ίδιο δρόμο, όταν ξαφνικά παρουσιάστηκε μπροστά τους μια αρκούδα. Τότε ο ένας από αυτούς πρόφτασε να σκαρφαλώσει σε κάποιο δέντρο και κρύφτηκε εκεί πάνω. Όσο για τον άλλον, ακριβώς τη στιγμή που κινδύνευε να τον τσακώσει το θηρίο, αυτός σωριάστηκε κάτω στο έδαφος και υποκρινόταν τον πεθαμένο.
Η αρκούδα έφερε κοντά του τη μουσούδα της και τον μύριζε. Καθώς οι άνθρωποι πίστευαν πως οι αρκούδες δεν αγγίζουν πεθαμένους, ο φοβισμένος άνθρωπος κρατούσε την ανάσα του, μπας και γλιτώσει από το θηρίο, όπως κι έγινε.

Χαρακτικό με αποτύπωση του μύθου

Όταν έφυγε το ζώο, ο φίλος κατέβηκε από το δέντρο και ρώτησε τι του ψιθύρισε στ'αυτί του η αρκούδα.
Εκείνος αποκρίθηκε:
"Μου είπε μην κάνω παρέα με τέτοιους φίλους, που σε παρατούν στον κίνδυνο".

Διδακτικότατος ο μύθος του Αισώπου, που υιοθετήθηκε και από τον γάλλο παραμυθά, Ζαν ντε Λαφονταίν στο  πέμπτο βιβλίο του στην  πρώτη συλλογή των Μύθων του, που δημοσιεύτηκε το 1668 .

Στο τελευταίο μπαλέτο του ο γάλλος Φρανσίς Πουλένκ, μέλους της Ομάδας των Έξι, κάνει χρήση του παραπάνω μύθου που διάβασε παιδί σε εικονογραφημένο βιβλίο με τις διδακτικές ιστορίες του συμπατριώτη του, Λαφονταίν. 

 Ζαν ντε Λαφονταίν

Είναι το μονόπρακτο μπαλέτο: "Les animaux-modeles-Τα ζώα-πρότυπα", όπου ο συνθέτης συνέθεσε το διάστημα 1940-1942 σε δικό του λιμπρέτο βασισμένο σε έξι μύθους του Λαφονταίν, που έπαιρνε τα θέματά του από παντού, κυρίως όμως από τον Αίσωπο.
Θέματα, που μεταμόρφωνε με αξιοθαύμαστη τέχνη, ποικιλία ύφους και ψυχολογικό βάθος, και κατέληγε σε ηθικό δίδαγμα ζωγραφίζοντας όλους τους χαρακτήρες και καταστάσεις.
Όπως στον παραπάνω μύθο που διδάσκει με εύπεπτο τρόπο να προσέχουμε τις συναναστροφές μας, μην είμαστε ευκολόπιστοι, και πως οι συγκυρίες είναι η καλύτερη δοκιμασία που αποδεικνύει ποιός είναι φίλος πραγματικός.

Υπέροχες μελωδίες και γοητευτική η ενορχήστρωση του Πουλένκ σε αυτό το καθαρά γαλλικό έργο, που μαρτυρά την αγάπη του δημιουργού για τη λαϊκή παράδοση αλλά και το κλασικό μπαλέτο. Μια σύνθεση, που η ακρόασή της συγκινεί καθώς ξετυλίγονται μουσικά οι φαινομενικά απλοί μύθοι, που όμως φανερώνουν αιώνιες αλήθειες. 

Ο συνθέτης αφηγείται την ιστορία της "αρκούδας και των δυο ταξιδιωτών" με άφθαστη μαεστρία στο δεύτερο κατά σειρά μέρος του μπαλέτου με το γαλλικό τίτλο: "L'ours et les deux compagnons", η δράση του οποίου διαδραματίζεται στην αγροτική Βουργουνδία, κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα...

Poulenc: "Les animaux-modeles, ΙΙ: L'ours et les deux compagnons":

Το κείμενο γράφτηκε με αφορμή τη γενέθλια επέτειο του Ζαν ντε Λαφονταίν (γενν. 8 Ιουλίου 1621)