Μότσαρτ: η αγάπη στη σκοποβολή και οι βωμολοχίες

 

Ο Μότσαρτ με την ξαδέρφη του Μαρία-Θέκλα(στόχος σκοποβολής)

Υπήρξε το "παιδί θαύμα"! Ένα φαινόμενο της μουσικής!
Βιρτουόζος εκτελεστής, συνθέτης από πολύ μικρή ηλικία, με άψογο μουσικό αυτί και μνήμη! Ένας γνήσιος εκφραστής του ευρωπαϊκού διαφωτισμού!

Ο λόγος σήμερα για τον μοναδικό μουσουργό, μια μεγαλοφυία της τέχνης των ήχων, Βόλφγκαγκ Αμαντέους Μότσαρτ.

Το Tanzmeisterhaus στο Σάλτσμπουργκ, που σήμερα στεγάζει  ένα από τα μουσεία της πόλης για τον Μότσαρτ, στην εποχή του συνθέτη χρησιοποιούνταν για συναυλίες, χορούς και λογής καλλιτεχνικές συγκεντρώσεις, που λάμβαναν χώρα τις Κυριακές και μέρες γιορτών. Μετά το γεύμα, τα παιδιά έπαιζαν στο πάρκο Μιραμπέλ ενώ οι ενήλικες απασχολούνταν με το χαρτοπαίγνιο ή τη σκοποβολή... 

Συγκεκριμένα έπαιζαν "bölzlschiessen", όπως ονομάζεται η σκοποβολή σε κλειστούς χώρους όπου διακοσμημένοι στόχοι στοχεύονται με βελάκια χρησιμοποιώντας αεροβόλο.

Λάτρεις του διασκεδαστικού αθλήματος  υπήρξαν τα μέλη της οικογένειας Μότσαρτ, με φανατικότερο όλων τον Βόλφγκαγκ, ο οποίος ξεκίνησε να παίζει πριν τα δέκα και εξελίχτηκε ε ταχύτατους ρυθμούς σε ανίκητο τοξοβόλο.

Καθώς το παιχνίδι παιζόταν από έξι με δέκα παίκτες, η οικογένεια Μότσαρτ προσκαλούσε φίλους, συνεργάτες και συγγενείς να περάσουν ευχάριστα τις Κυριακές και αργίες τους, που τέλειωνε πάντα και με μια συναυλία.  Στο άθλημα αυτό, βασικό ρόλο έπαιζε ο αρχηγός κάθε φορά, που ονομαζόταν και "μέγας δωρητής" γιατί ήταν εκείνος που πλήρωνε τα ποτά, αλλά και για τα έπαθλα, έναν όμορφα και κατάλληλα ζωγραφισμένο στόχο, που είχε αρκετά μεγάλη διάμετρο -ξεπερνούσε το ένα μέτρο- και πάνω του εκτός από το σχέδιο περιλάμβανε και σχετικό κείμενο.
Όπως αυτό που βλέπετε παραπάνω και ετοίμασε ο Λεοπόλδος Μότσαρτ για μια Κυριακή που εκτελούσε χρέη "μεγάλου δωρητή". Το ετοίμασε για το γιο του, που σε λίγες μέρες θα έφευγε σε περιοδεία, γι'αυτό και τον απεικονίζει μαζί με τη συνομήλικη ξαδέρφη του Μαρία-Θέκλα, που συνδέονταν στενά. Ο Λεοπόλδος συνοδεύει το στόχο  με το κείμενο:

-Αντίο, αγνή μου ξαδέρφη! - Αντίο!

-Σου εύχομαι τύχη καλή στο ταξίδι, υγεία και αίσιο καιρό

Περάσαμε όμορφα το δεκαπενθήμερο μαζί

κι αυτό είναι που κάνει λυπηρό τον αποχωρισμό μας 
Αχ, απάνθρωπη μοίρα! - Αλίμονο..."

Συνηθιζόταν το κείμενο σε αυτούς τους στόχους να είναι σατιρικό, κοροϊδευτικό, προκαλώντας γέλιο στους φίλους-συμπαίκτες που συμμετείχαν...

Λέγεται πως ο νεαρός Αμαντέους, που ήταν -όπως φαίνεται- μεγάλο πειραχτήρι σκάρωνε και στίχους με βωμολοχίες... 

Την περίοδο που απουσίαζε στο Μανχάιμ, ο Βόλφγκανγκ περιέγραψε στον πατέρα του τη μορφή του στόχου σκοποβολής, που επιθυμούσε να χρησιμοποιήσει η οικογένειά του κατά την απουσία του.
Τού έγραψε λοιπόν:

"Αγαπητέ πατέρα, όσον αφορά τους στόχους, θα ήθελα να απεικονίζει έναν νεαρό άντρα με ανοιχτόχρωμα μαλλιά, σκυμμένο με τέτοιο τρόπο που να αποκαλύπτονται τα ...γυμνά του οπίσθια. Από το στόμα του να ξεστομίζεται η φράση: "Καλή σας όρεξη!".
Δίπλα, να βάλεις έναν άλλο άντρα με  κόκκινο μανδύα, μπότες και περούκα στο κεφάλι. Πρέπει να βρίσκεται σε τέτοιο ύψος, ώστε να φαίνεται πως ετοιμάζεται να γλείψει τα οπίσθια του άλλου. Από το στόμα του να βγαίνει η φράση: "Ω, δεν υπάρχει τίποτα πιο νόστιμο!"

πηγή: vintageairguns

Κάποιοι ισχυρίζονται πως ο Μότσαρτ, με το νεαρό σκιαγράφησε τον εαυτό του και ο άνδρας με τον μανδύα παραπέμπει στον αρχιεπίσκοπο Κολορέντο, με τον οποίο ο Μότσαρτ είχε επανειλημμένως συγκρουστεί, καθώς δεν υποτασσόταν στο πρωτόκολλο της Αυλής, το οποίο βέβαια δεν προέβλεπε ρυθμίσεις για μία μουσική ιδιοφυΐα.
Η σύγκρουση κορυφώθηκε το 1781, κατάληξη της οποίας ήταν η απόλυση του συνθέτη, η οποία όμως δεν έκανε το Μότσαρτ  ούτε το χιούμορ του να χάσει, ούτε και τη διάθεσή του για πειράγματα...Ευρηματικός, δημιουργικότατος αλλά και αθυρόστομος, έδωσε και τη μουσική του απάντηση...

Στην εποχή του η σκατολογία ήταν δημοφιλέστατη! Λάτρης της υπήρξε και ο Μότσαρτ, οι επιστολές του οποίου αποκαλύπτουν "απαράμιλλη εντρύφηση σε πνευματικές αναπαραστάσεις περιττωμάτων". Έτσι, συχνά χρησιμοποιεί στα τραγούδια και τις άριές του καλυμμένες ή μη, άσεμνες φράσεις και  βωμολοχίες! 

H παρτιτούρα του Κανόνα: "Leck mich im Arsch"

Μια χρονιά λοιπόν, μετά την απόλυσή του ο Μότσαρτ έγραψε έναν κανόνα  με τίτλο: "Leck mich im Arsch- Γλείψε τα οπίσθια".
Τον συνέθεσε για να ερμηνευθεί σε μια φιλική συγκέντρωση από τον φίλο του Βαυαρό βιολιστή και βαρύτονο, Johann Nepomuk Peyerl. Αυτός ο κανόνας είναι γεμάτος με διασκεδαστικά λογοπαίγνια. Οι στίχοι είναι στα λατινικά και κάπως ακαταλαβίστικοι. Ο κανονικός τίτλος ήταν "lectu mihi mars", αλλά ο Μότσαρτ γνώριζε πως ο τραγουδιστής με την παχιά βαυαρική προφορά του θα έκανε τη φράση να ακουστεί  σαν το γερμανικό "leck du mich im Arsch-Γλείψε τα οπίσθια".

Λέγεται πως όταν ο εκδότης του Μότσαρτ έλαβε την χειρόγραφη παρτιτούρα, συγκλονίστηκε βλέποντας την ανήθικη γλώσσα του τίτλου. Όμως, τού άρεσε η μελωδία και τόν "εξευγένισε" αλλάζοντάς τον με τη φράση: "Ας χαρούμε!"

To βασικό θέμα του κανόνα προέρχεται από το τελευταίο μέρος της Τρίτης Συμφωνίας του Χάυντν.