Pierre de Ronsard, ωδή στην ανθισμένη νιότη!

"Εμέν’ από μικρόν μ’ έτρωγε η έννοια

του Απόλλωνα — ψυχή δε μου ’χε λείψει!

Και σ’ άφθαστα τιμών μ’ ανέβασε ύψη,

σ’ ολυμπική αποθέωσην η εύνοια

βασιλισσών με την αιθέρια ευγένεια,

βασιλιάδων λαμπρών, που ’χανε στύψει

τις δάφνες των πολέμων ή από τύψη

σβήσανε σε κρεβάτια πουπουλένια.

Κι όληνε τη Φραγκιά, την Εγγλιτέρα

ο Στίχος μου στο πόδι ξεσηκώνει

κι οι νέοι μ’ ακολουθούν αυγή κι εσπέρα

να ρουφάνε τη μάντισσα ομιλιά μου.

Κι όμως χαρά δεν έχω. Στα μαλλιά μου

μι’ άσπρη τούφα τα πάντα φαρμακώνει"

Το παραπάνω ποίημα γράφτηκε από τον Κώστα Βάρναλη για ένα μεγάλο λυρικό της γαλλικής λογοτεχνίας, τον ποιητή του 16ου αι. Pierre de Ronsard , "τον πρίγκηπα των ποιητών", όπως τον αποκαλούσε η βασιλική Αυλή, που γεννήθηκε σαν σήμερα, 11 Σεπτέμβρη 1524.

Το έργο του χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια να δημιουργήσει ποίηση στη γαλλική γλώσσα άξια να συναγωνιστεί τους αρχαίους Έλληνες και Λατίνους.

Χάρη στον Ρονσάρ η γαλλική ποίηση απέκτησε μουσικότητα, ευγένεια και λεπτότητα.

Ο Ρονσάρ εισπνέει νέα ζωή, όπου η φύση κατέχει κυρίαρχο ρόλο, το λεξιλόγιο είναι προσεκτικά επιλεγμένο και εκφραστικής δύναμης τέτοιας, ώστε να αποδίδονται πάθος, ευαισθησία, τρυφερότητα...

Μια ποικιλία αναρριχόμενης τριανταφυλλιάς, που οι ειδικοί ονομάζουν "Εδέμ, η πριγκίπισσα των ρόδων", έχει μετονομαστεί με το όνομα του ποιητή "Pierre de Ronsard " - έμπνευση από την πρώτη φράση από το ποίημά του :

"Ωδή στην Κασσάνδρα" : "Mignonne allons voir si la rose"


Είναι το πρώτο ποίημα της συλλογής "Ωδές" και το εμπνεύστηκε όταν έφηβος ακόμα συνάντησε μια όμορφη νεανίδα ονόματι Κασσάνδρα.


Το ποίημα αναφέρεται στη νιότη, που περνά και μαραίνεται όπως το τριαντάφυλλο:

"Μικρούλα, πάμε να δούμε το ανθισμένο ρόδο,
που το ξημέρωμα είχε ανοιγμένο στη λάμψη του ήλιου το φόρεμα το πορφυρό.

Άραγε να'χει χάσει στη βραδινή δροσιά

τη βελουδένια και πτυχωτή του φορεσιά

και της μορφής σου το κοκκίνισμα το αβρό;

Αλίμονό μου!Δες σε πόσο λίγη ώρα, μικρούλα, ξέθωρα έχουνε πέσει τώρα
αλίμονό μου, αλί! τα κάλλη του στο χώμα

Ω, μοχθηρή μητριά κι άκαρδη φύση,

να μην μπορεί τέτοιο λουλούδι να κρατήσει παρά μόνο απ' το χάραμα μέχρι το γιόμα!

Γι' αυτό λοιπόν, μικρούλα μου, αν με πιστεύεις,

τώρα που ακόμη μες στον κόσμο βασιλεύεις

καθώς ακμάζει η πιο χλωρή νεότητά σου,

δρέψε το άνθος της, ανοίξεων τραγούδι,

τα γηρατειά όπως και τούτο το λουλούδι

σκληρά θα μαραζώσουνε την ομορφιά σου.

(Pierre de Ronsard: "Ωδή", "Του Έρωτα και της Αγάπης, μτφ-επιμ. Στρ. Πασχάλης, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 42)



Ο αναγεννησιακός γάλλος συνθέτης Jehan Chardavoine, θεωρείται ένας από τους πρώτους γνωστούς συντάκτες τραγουδιών.
Δημοφιλέστατη είναι η  "Συλλογή των πιο όμορφων και εξαιρετικών τραγουδιών με τη μορφή voix de ville".
Πρόκειται για συλλογή με κείμενα διαφόρων Γάλλων συγγραφέων και ποιητών με μουσική προσαρμοσμένη στην κύρια μελωδία τους, έτσι ώστε "ο καθένας να μπορεί να την τραγουδήσει σε όποιο μέρος κι αν είναι, τόσο με φωνή όσο και με όργανα".
Δημοσιεύθηκε το 1576, είναι η παλαιότερη συλλογή γαλλικών δημοφιλών τραγουδιών που έχουν ποτέ τυπωθεί και περιλαμβάνει 186 τραγούδια βασισμένα σε στροφικά ποιήματα, ανάμεσά τους και  την Ωδή: "Mignonne allons voir si la rose" του τιμώμενου σήμερα γάλλου ποιητή, Pierre de Ronsard,το οποίο ακούμε σε μια εξαιρετική εκτέλεση:

Jehan Chardavoine: "Mignonne, Allons Voir Si La Rose", Pierre de Ronsard

Το συγκεκριμένο ποίημα του Pierre de Ronsard ντύνει με μια κομψή κι ευγενική μελωδία της νεότητάς του ο Ρίχαρντ Βάγκνερ. Πρόκειται για ληντ, με το οποίο ο γερμανός συνθέτης των επικών μελοδραμάτων καταφέρνει να δηλώσει το τεράστιο ταλέντο του και στην απεικόνιση του συναισθήματος με μόνους συμμάχους πιάνο και φωνή. Μελοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της παραμονής του Βάγκνερ στο Παρίσι τη διετία 1839-1841, όπου ο νεαρός συνθέτης αναζητούσε φήμη και καταξίωση στα κοσμικά σαλόνια της γαλλικής κοινωνίας, κατά τα πρότυπα του Σούμπερτ και των λήντερ του.

Wagner: "Mignonne". Ερμηνεύει η Nathalie Stutzmann:

To 1894 η γαλλίδα Cécile Chaminade εμπνέεται μια ιδιαίτερα εκλεπτυσμένου ύφους σύνθεση βασισμένη στο κείμενο του συμπατριώτη της, Pierre de Ronsard.
Να θυμίσουμε πως η Chaminade θεωρείται από τις σπουδαιότερες γαλλίδες συνθέτριες και πιανίστες. Το ταλέντο της εντυπωσίασε τον Georges Bizet ενώ ο Ambroise Thomas δήλωσε γι' αυτήν πως "δεν είναι μια γυναίκα που συνθέτει, αλλά ένας συνθέτης που είναι γυναίκα". 
Είναι η πρώτη γυναίκα συνθέτιδα που τιμήθηκε με το μετάλλιο της Λεγεώνας της Τιμής.   

Τη σύνθεσή της σε ποίηση του τιμώμενου σήμερα, Pierre de Ronsard, θα ακούσουμε από τον αγαπημένο κοντρατενόρο, Philippe Jaroussky.

Cécile Chaminade - Pierre de Ronsard: "Mignonne"  / Philippe Jaroussky: