Άγιος Σεβαστιανός: υπογραμμίζοντας την ομορφιά της πίστης και της θυσίας...

Τη μνήμη του Aγίου Σεβαστιανού γιορτάζουν οι Δυτικοί σήμερα, 20 Ιανουαρίου (από την Ορθόδοξη Εκκλησία τιμάται στις 18 Δεκεμβρίου) ενός από τους Μάρτυρες της Εκκλησίας που έζησε στο Μεδιόλανο στα χρόνια του Διοκλητιανού και θανατώθηκε με ξεχωριστά σκληρό τρόπο, ρίχνοντας βροχή τα βέλη πάνω στο γυμνό σώμα του...

Στην τέχνη απεικονίζεται συνήθως δεμένος σε κίονες ή δέντρο και καρφωμένος με βέλη και αποτελεσε δημοφιλές θέμα για τους καλλιτέχνες. 

Αριστουργηματικά έργα έχουν δώσει οι Μποτιτσέλι, Τιτσιάνο, Ρούμπενς, Θεοτοκόπουλος, Μπελίνι, Γκουίντο Ρένι ο οποίος ζωγράφισε επτά φορές το θέμα, όπως και ο Αντρέα Μαντένια, τρεις φορές... 

Egon Schiele: Αυτοπροσωπογραφία ως Άγιος Σεβαστιανός

Στη σύγχρονη εποχή ξεχωρίζει η αυτοπροσωπογραφία του Εγκον Σίλε, που φιλοτέχνησε για μια αφίσα για έκθεση των έργων του, βασιζόμενος στην παράδοση του Αγίου Σεβαστιανού ως σύμβολο του καλλιτέχνη που υποφέρει από τους πόνους της καλλιτεχνικής δημιουργίας. 

Ο ζωγράφος "επεξεργάζεται τελετουργικά" τον εαυτό του σε ένα εμπύρετο εικαστικό παραλήρημα.

Η φιγούρα εμφανίζεται καχεκτική, αποστεομένη, με τον ιδιαίτερο, εκκεντρικό τρόπο απεικόνισης του Σίλε, που απογυμνώνει την ομορφιά από κάθε τι εξωραϊστικό, με τρόπο αριστοτεχνικά βέβηλο!
Απεικονίζει τον εαυτό του ως Σεβαστιανό, που δέχεται τα βέλη-πινέλα στο κορμί του και υποφέρει από την ανάγκη εκπλήρωσης του χρέους προς την τέχνη, όπως ο Άγιος υποφέρει, εκπληρώνοντας με τον προσωπικό του πόνο το χρέος του απέναντι στους ανθρώπους.

Ήταν το 1944 όταν ο ιταλοαμερικανός συνθέτης Gian Carlo Menotti δέχτηκε παραγγελία να συνθέσει μουσική μπαλέτου για μια παραγωγή των Ballets Russes με θέμα εμπνευσμένο από το Μαρτύριο του Αγίου Σεβαστιανού.

Η πλοκή δεν ήταν απευθείας αποτύπωση-περιγραφή του βίου και του μαρτυρίου του Αγίου, αλλά ο θεατής εύκολα διακρίνει τους συμβολισμούς-παραλληλισμούς στο ιδιαίτερο σχετικά με το όνομα του χαρακτήρα του τίτλου και τη μοίρα του.

Η υπόθεση περιστρέφεται γύρω από έναν μαυριτανό σκλάβο ονόματι Σεβαστιανό, που ζει στην αυλή ενός Ανατολίτη πρίγκιπα. Εκεί, ερωτεύεται μια παλλακίδα, η οποία όμως δεν ανταποκρίνεται καθώς αγαπά και αγαπιέται από τον αφέντη της. Οι αδερφές του πρίγκιπα που δεν εγκρίνουν αυτή τη σχέση, της κλέβουν το πέπλο μέσω του οποίου τής κανουν μάγια για να προκληθεί ο θάνατός της. Τυλίγουν μ'αυτό ένα κέρινο ανθρώπινο ομοίωμα και το τρυπούν με βελόνες... Ο Σεβαστιανός όμως που έχει αντιληφθεί την αμαρτωλή πράξη τους, καταφέρνει να απομακρύνει το κέρινο ομοίωμα και να τυλιχτεί εκείνος με το πέπλο. Ετσι, σώζεται η αγαπημένη του, η οποία ζει ευτυχισμένη για πάντα με τον πρίγκιπά της.

Για όσους δεν γνωρίζουν καλά το συνθέτη, ας τονίσουμε πως από πολλούς έχει χαρακτηριστεί "σύγχρονος Βάγκνερ", καθώς όπως και ο Ρίχαρντ -εκτός από τη μουσική- έγραφε και το λιμπρέττο για όλες τις όπερες του.Oμως και η μουσική του για άλλα είδη είναι εξίσου αξιοπρόσεκτη.

Ο Μενότι στον "Sebastian" του δίνει μια παρτιτούρα εκφραστικού λυρισμού, ποτισμένη το ρομαντισμό που απαιτεί η υπόθεση, ακολουθώντας φυσικούς ρυθμούς, με τρόπους που τονίζουν τις έννοιες του κειμένου και υπογραμμίζουν τη δραματικότητά του.

Νύξεις βερισμού είναι διακριτές και μουσικές χροιές Πουτσίνι, εμφανείς. Ο Μενότι, παρότι σύγχρονος δημιουργός, απορρίπτει την αισθητική της ατονικότητας και η έμπνευσή του ξεδιπλώνεται με φλογερές και ρομαντικές πινελιές, κινούμενος σε στυλ και ύφος -όπως γράφτηκε- "σαν Ιταλός Προκόφιεφ".

Κι ενώ ο βίος του Αγίου δεν αναφέρεται πουθενά, ωστόσο παραμένει κυρίαρχη η εικόνα του υπογραμμίζοντας το ηρωικό σθένος, την ομορφιά της πίστης, της ειλικρινούς αγάπης, της θυσίας.


Σήμερα δεν εκτελείται τόσο το μπαλέτο, όσο μια Σουΐτα επτά κινήσεων, την οποία θα απολαύσουμε υπό τη διεύθυνση του Leopold Stokowski και τη Συμφωνική ορχήστρα του NBC.

Gian Carlo Menotti : "Sebastian Suite"

1. Εισαγωγή

2. Barcarolle

3. Baruffa (Street Fight)

4. Cortège

5. Sebastian's Dance

6. Dance of the Wounded Courtesan

7. Pavane

Παλαιότερα κείμενα με αφορμή τον Άγιο Σεβαστιανό μπορείτε να διαβάσετε εδώ και εδώ.