Μουσική έμπνευση από Πορτραίτα παιδιών του Ρενουάρ...

 

Pierre-Auguste Renoir: "Au piano",  Musée d'Orsay, Παρίσι (3)

Είναι ο ζωγράφος που διακρίθηκε για τον πλούσιο χρωματικό λυρισμό του, για το σπινθηροβόλημα στο φως, που λούζει τις ανάλαφρες πινελιές του και δίνει έξαρση στις μορφές του.

Self-Portrait by Renoir

O Πιερ-Ωγκίστ Ρενουάρ γεννήθηκε σαν σήμερα, 25 Φεβρουαρίου 1841 στη Λιμόζ, γιος ενός ταπεινού ράφτη και μιας απλής εργάτριας. Από μικρός -ενώ θα περιμέναμε να έδειξε το ταλέντο του στο σχέδιο και τη ζωγραφική- αντίθετα φάνηκε να προτιμά τη μουσική.

Μαθητής δημοτικού ακόμη, ξεκίνησε σπουδές στο τραγούδι και έγινε μέλος της χορωδίας στο Παρίσι, την οποία διηύθυνε ο Σαρλ Γκουνώ, o οποίος θέλοντας να καλλιεργηθεί το φωνητικό ταλέντο του μικρού Ωγκίστ προσφέρθηκε λόγω των οικονομικών δυσκολιών της οικογένειας να του παρέχει δωρεάν πλήρη μουσική εκπαίδευση και να τον βοηθήσει να αποκτήσει αμειβόμενη θέση στη χορωδία της Όπερας. Ωστόσο, ακόμα κι έτσι, οι Ρενουάρ δεν μπορούσαν να ανταπεξέλθουν στις δαπάνες και καθώς κι ο μικρός δεν ένιωθε πλασμένος για ερμηνευτής τραγουδιών, διέκοψε τις σπουδές και ασχολήθηκε με το σχέδιο πάνω σε πορσελάνη, ένα άλλο είδος καλλιτεχνικής έκφρασης, που επίσης απαιτούσε ιδιαίτερη ευαισθησία την οποία ο δάσκαλός του Γκουνώ είχε εντοπίσει από νωρίς, όπως και την απροσμέτρητη ανάγκη του μικρού για εξωτερίκευσή της.

Απομακρυνόμενος από τον γραμμικό κλασικισμό, ο Ρενουάρ αρέσκεται στη χρωματική λεπτότητα και τα απαλά περιγράμματα. Είτε ζωγραφίζει πορτραίτα, είτε τοπία, είτε νεκρές φύσεις, πάντα διακρίνεις έναν ονειρικό αισθησιασμό, μια αστείρευτη πηγή τρυφερότητας και δροσιάς. Εκρηξη χρωμάτων, διάχυτο φως, λεπτότητα γραμμών κι ευαισθησία...


Ανάμεσα στις δημιουργίες του ξεχωρίζουν τα παιδικά πορτρέτα. Φιλοτεχνεί πληθώρα έργων με παιδιά Γάλλων αριστοκρατών, με στοργική γοητεία συνδυάζοντας την αυστηρότητα μιας προσωπογραφίας με την οικειότητα που απαιτεί η επικοινωνία με ένα παιδί, όπως αυτό που βλέπετε παραπάνω με τίτλο: "Στο πιάνο", όπου απεικονίζονται δύο νεαρές έφηβες καθισμένες στο πιάνο ενός αστικού σπιτιού. Ο ζωγράφος ντύνει τα κορίτσια με παστέλ χρώματα. Το ένα που παίζει πιάνο με λευκό σιφόν δεμένο στη μέση με ζώνη που καταλήγει σε γαλάζιο φιόγκο ασορτί με την κορδέλα στα κατάξανθα μαλλιά της και το άλλο που προσέχει την παρτιτούρα, με ροζ φόρεμα από οργαντίνα και λευκό δαντελένιο γιακαδάκι.

Ανάλαφρη και φωτεινή σύνθεση όπου τα χρώματα ιριδίζουν και το χρυσό των κηροπηγίων σε συνδυασμό με τις χρυσές φουντίτσες της βαριάς καφεκίτρινης κουρτίνας μαρτυρούν την αισθητική της "ωραίας" εποχής του καλλιτέχνη. Πάνω στο πιάνο ένα βάζο με λουλούδια γίνεται αισθητική πηγή αρμονικής δροσιάς και χάρης.

Αυτή η ιδιαίτερη σειρά παιδικών πορτρέτων του ζωγράφου έδωσε την έμπνευση στον γάλλο νεοκλασικό συνθέτη, πιανίστα και μουσικολόγο, Jean Francaix να κωδικοποιήσει μουσικά 15 απ' αυτά. Πρόκειται για μικρές πιανιστικές μινιατούρες χωρίς ιδιαίτερες τεχνικές δυσκολίες για να εκτελείται από νεαρούς σπουδαστές του οργάνου που τιτλοφορείται: "15 Portraits d'enfants d'Auguste Renoir".

Για όσους δεν γνωρίζουν το συνθέτη να αναφέρουμε πως υπήρξε από τους καλύτερους μαθητές της Νάντιας Μπουλανζέ, με εξαιρετικό ταλέντο στο πιάνο και πολλές βραβεύσεις. Ο Μωρίς Ραβέλ θαύμασε τις καινοτόμες συνθετικές ιδέες του όταν άκουσε πρωτόλειες δημιουργίες του δηλώνοντας εντυπωσιασμένος στους γονείς του μικρού αγοριού πως "ανάμεσα στα χαρίσματα του γιου τους παρατήρησε ό,τι πιο γόνιμο μπορεί να έχει ένας καλλιτέχνης, αυτό της περιέργειας και διάθεσης για ανακάλυψη".
Τούς πρότεινε δε, "να μην επιχειρήσουν ποτέ να καταπνίξουν αυτό το πολύτιμο δώρο που τού είχε δοθεί, ούτε να αφήσουν να μαραθεί η εκπληκτική του ευαισθησία"

Ο Ρενουάρ υπήρξε αγαπημένος εικαστικός του Francaix, o oποίος ενθουσιασμένος με τα παιδικά του πορτρέτα συντάσσει μια εμπνευσμένη παρτιτούρα από εύκολες αλλά γοητευτικές και μελωδικές συνθέσεις, παιχνιδιάρικες ή χιουμοριστικές ενίοτε, πάντα όμως απολαυστικές, με ζωντάνια και ρυθμικό παλμό. Έναν πιανιστικό κύκλο-μουσική απεικόνιση της γλυκιάς αθωότητας και των ανεπιτήδευτων αντιδράσεων των μοντέλων του Ρενουάρ.

Ο Francaix επιλέγει λιτές, εύπεπτες αρμονίες για τα εύηχα μουσικά του μοτίβα που εμφανίζονται αβίαστα και αυθόρμητα παραπέμποντας στη χάρη της ζωγραφικής του τιμώμενου Ρενουάρ, θυμίζοντας τη δήλωση του ζωγράφου πως η "τέχνη έχει να κάνει με το συναίσθημα. Αν η τέχνη χρειάζεται επεξηγήσεις δεν είναι τέχνη..."

Τα 15 πορτρέτα που έγιναν έμπνευση για τη μουσική απεικόνισή τους είναι κατά σειρά:

1. Έφηβη που χτενίζεται
2. Στους κήπους του Λουξεμβούργου
3. Στο πιάνο
4. Κοριτσάκι με στεφάνι
5. Κοριτσάκι με ροζ πουπουλένιο καπέλο
6. Κοριτσάκι με μπλε καπέλο
7. Μικρό κορίτσι που διαβάζει
8. Νεαρή απ΄τη Βρετάνη
9. Η Μικρή ψαρού
10. Tο μωρό με το κουτάλι
11. Ο μικρός κολλεγιόπαις
12. Οι δύο αδερφές
13. Τα παιδιά της Μαντάμ Σαρπαντιέ
14. Πορτρέτο της δεσποινίδoς Ιρέν Καέν
15. Η δεσποινίς Γκριμπρέλ με τη μπλε κορδέλα

Jean Francaix: "15 Portraits d'enfants d'Auguste Renoir":

Υπάρχουν πολλά κείμενα στο μπλογκ για τον Ρενουάρ. Περιηγηθείτε!