Στη γη ξαπλώνουν τα κορίτσια, στεφανωμένα με γιασεμιά
ντυμένα με μεταξωτά υφάσματα,
και βραχιόλια στους αστραγάλους τους
που κουδουνίζουνε γλυκά καθώς μετακινούνται.
Διαμαντικά και άλλα θαυμαστά κοσμήματα φορώντας
από τα στήθη αναδύεται το ολόγλυκό τους άρωμα.
Τραγούδι και άρπες ενώνονται με καλλικέλαδα πουλιά
που ξεσηκώνει απ' τον ύπνο του της αγάπης το θεό
Αγαπητή κοπέλα του χαριτωμένου τραγουδιού,
Με σένα μπορεί του θέρους η δύναμη να ηττηθεί
Φέρε φεγγαραχτίδες λαμπερές
κι ανάσες από εύοσμα λουλούδια
Φέρε λίμνες με αμέτρητους κρίνους και νούφαρα,
ευεργετικές δροσοσταγόνες,
γλυκούς φίλους το βράδυ κι ένα τόπο ολόδροσο
μετά την αδυσώπητη λάβρα της μέρας"
(Καλιντάσα: "Κύκλος των Εποχών - Θέρος, απόδοση δική μου")
Το παραπάνω ποίημα του "Σαίξπηρ της Ινδίας", όπως χαρακτηρίζεται ο Καλιντάσα, ένα δημιουργό, που εκπροσωπεί τη χρυσή εποχή της ινδικής λογοτεχνίας απεικονίζει την εποχή του καλοκαιριού με την αφόρητη ζέστη, που απαλύνεται τις νυχτερινές ώρες μέσα από το μαγευτικό φως του φεγγαριού και το δροσερό αεράκι που φυσά απαλά. Aποτελεί μέρος της ποιητικής συλλογής "Ritusamhara-Κύκλος των Εποχών"(Ritu=εποχές), ένα από τα έξι canti για τις έξι εποχές της Ινδίας:
Ο ινδός ποιητής-στοχαστής αποτυπώνει με υποβλητική γραφή την αισθησιακή και ρομαντική ατμόσφαιρα του θέρους, εστιάζοντας στη φύση, σε θέματα αγάπης, ομορφιάς και επιθυμιών, που αντανακλούν τις πολιτιστικές αξίες και τους κοινωνικούς κανόνες της αρχαίας Ινδίας, ιδιαίτερα όσον αφορά το στολισμό των γυναικών με αραχνοΰφαντα υφάσματα και λαμπερά κοσμήματα και τον ρόλο τους στις ρομαντικές συναντήσεις.
Ο πλούτος της ποιητικής του γλώσσας ζωντανεύει τις σκηνές και τα συναισθήματα που διαμορφώνονται μέσα από πληθώρα καλλολογικών στοιχείων, παρομοιώσεις, μεταφορές, καταφέρνοντας να μεταδώσει την ομορφιά και τον αισθησιασμό του καλοκαιριού...
***
Το 1911 ο Γκούσταβ Χολστ, γνωστός για τις υπαρξιακές αναζητήσεις του σε πολιτισμούς της Ανατολής, τη μελέτη του κειμένων αρχαίων ποιητών και συγγραφέων σχετικών με αποκρυφισμό διαβάζει κείμενα του ινδού ποιητή Καλιντάσα, ανάμεσά τους και τα "Άνοιξη - Καλοκαίρι" από τον "Κύκλο των Εποχών", τα οποία θα χρησιμοποιήσει στη σύνθεσή του "Δυο Εικόνες από την Ανατολή".
Στο "Καλοκαίρι", μια σύνθεση για τρίφωνη χορωδία συνοδεία πιάνου ή άρπας, ο Χολστ αποτυπώνει μουσικά την αισθησιακή, ηδονιστική χαλαρότητα μιας καλοκαιρινής νύχτας, όπως ο ινδός ποιητής, περιγράφει. Νύχτας γεμάτης αρώματα μεθυστικά και στολισμένες με κοσμήματα κοπέλες που λικνίζονται στο απαλό αεράκι του θέρους που για τους θεοσοφιστές συμβολίζει την ανώτερη αστρόσφαιρα, εκεί που βρίσκονται οι διάφοροι Παράδεισοι, εκεί που φτάνουν οι ψυχές των αγαθών ανθρώπων μετά την αναχώρησή τους από το σώμα και πριν επιστρέψουν και πάλι στη γη για τη μετενσάρκωσή τους...
Τα μοτίβα, οι αρμονίες στη σύνθεση μαρτυρούν την επιρροή που άσκησε πάνω στο Χολστ η Ινδική φιλοσοφία και κουλτούρα, ο αποκρυφισμός-πνευματισμός μιας χώρας που ενώ ουδέποτε είχε επισκεφτεί, εμπνεύστηκε από τα ιερά της "Βεδικά Κείμενα", τη μυθολογία, τη θεοσοφία της, τα λογοτεχνικά έπη Μαχαμπχαράτα και Ραμαγιάνα, όπως και την ποίηση του σπουδαίου Καλιντάσα.
Ο Χολστ χειρίζεται τις φωνές με μοναδική μαεστρία αξιοποιώντας τις δυνατότητές τους με στόχο την ανάδειξη του ποιητικού κειμένου. Μην ξεχνάμε πως 17χρονος διετέλεσε οργανωτής της εκκλησιαστικής χορωδίας στο Gloucestershire, ενώ για πολλά χρόνια κατείχε τη δ/νση μουσικής στο St Paul's Girls' School, στο Hammersmith, όπου απέκτησε πολύτιμη εμπειρία.
Ακούμε την με μυστικιστική αίσθηση σύνθεση του Χολστ, που τη χαρακτηρίζει βαθιά μουσική έκφραση, λεπτή φαντασία και ευαισθησία. Πριν την είσοδο των χορωδιακών φωνών στο ποιητικό κείμενο, ένα bouche fermée (ευφάνταστη μελοποιητική ιδέα) πλάθει την αισθησιακή ατμόσφαιρα της καλοκαιρινής νύχτας που καλεί τον "ιδρωμένο" ακροατή να δροσιστεί στα νερά μιας ηδονιστικής έναστρης ώρας. Ρυθμός αργός, νηφάλιος, σχεδόν υπνωτιστικός, που αγγίζει τα όρια της αγαλλιαστικής σιωπής ...Μελωδία, που ηχεί σαν ψιθυριστό, πανάρχαιο μυστικό, ευεργετική δροσοσταγόνα μετά την αδυσώπητη λάβρα της μέρας...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου