Ένα βαθιά συγκινητικό ορατόριο για τη Μαγδαληνή...

"Η Μετανοούσα Μαγδαληνή", Δ. Θεοτοκόπουλος

 

"Ω Κύριε, εγώ ‘μαι που έσπασα σα μυρογιάλι

στα ιερά σου πόδια την καρδιά μου, και τα ολόξανθα

μακριά μαλλιά μου εγώ τ’ ανέμισα στις τρέμουλες,

σκυφτές των Αποστόλων κεφαλές, σα φλάμπουρο!

Εγώ ‘μαι που όντας όλοι οι εδικοί μακριάθε

κοιτώντας το σταυρό σε κλαίγαν σκορπισμένοι,

στεκόμουν στο πλευρό σου παραστάτης, κι όρθια

στα χέρια μου εδεχόμουν, στην ποδιά, στο πρόσωπο,

πηχτό, ζεστό, σαν όμπρο θερινό, το γαίμα σου!

Κ’ έκραζα: Ανοίξου γης, ποτίσου γης, σκιρτήστε

σα σπόροι αθάνατοι στο χώμα, ώ πεθαμένοι!

Χριστέ, κι αν όλοι σ’ αρνηθούν, δε θα πεθάνεις!

Γιατί στον κόρφο μου το αθάνατο νερό

κρατώ και σε κερνώ, και κατεβαίνεις πάλι

στη γης, και περπατάς μαζί μου στα χωράφια,

βολές σωπαίνοντας γλυκά, βολές ταΐζοντας

το Λόγο τον καλό στα πεινασμένα πλήθη.

(Νίκος Καζαντζάκης, "Μαγδαληνή")

Πατρίδα της Μαρίας υπήρξε η πόλη Μάγδαλα, γι’αυτό και αποκαλείτο Μαγδαληνή, κάτι που οδηγεί στο συμπέρασμα πως ήταν ανύπανδρη, καθώς όλοι την προσφωνούσαν με το προσωνύμιο της γενέτειράς της και όχι με το όνομα του συζύγου ή του γιου της, όπως ήταν η συνήθεια της εποχής. 

Συναντήθηκε με τον Ιησού όταν Εκείνος την απελευθέρωσε από τα επτά πονηρά δαιμόνια που την βασάνιζαν για χρόνια. Από τοτε Τον ακολούθησε, έγινε μαθήτριά του, υπήρξε μία από τις πρώτες μάρτυρες της Αναστασής Του και η Εκκλησία μας την τιμά ως ισαπόστολο 3 φορές το χρόνο: Τη μνήμη της σαν σήμερα, 22 Ιουλίου, την ανακομιδή των λειψάνων της στις 4 Μαΐου κι επίσης την Κυριακή των Μυροφόρων (τρίτη Κυριακή μετά το Πάσχα) την συνεορτάζει μαζί με τις υπόλοιπες Μυροφόρες Γυναίκες.

"Η μεταστροφή της Μαγδαληνής", Βερονέζε

Το 1873 ο Ζυλ Μασνέ συνθέτει το πρώτο μεγάλο ορατόριό του, που εκτόξευσε τη φήμη του ως συνθέτη. 

"H Μαγδαληνή ως Μυροφόρα", Andrea Solario

Πρόκειται για ένα ιερό δράμα σε τρεις πράξεις, στην πρεμιέρα του οποίου στο Παρίσι τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Μαγδαληνής ερμήνευσε η διάσημη μέτζο σοπράνο, Πωλίν Βιαρντό.
Το λιμπρέτο που βασίστηκε σ' ένα δοκίμιο του 1863 του Γάλλου Ανατολιστή μελετητή και φιλοσόφου, Ερνέστου Ρενάν αναφέρεται  στις τελευταίες ημέρες του Ιησού δοσμένες από την οπτική της Μαρίας Μαγδαληνής. Το έργο εξερευνά τη ζωή της γυναίκας, συμπεριλαμβανομένων των συναντήσεών της με τον Χριστό και τη μεταμόρφωσή της σε αφοσιωμένη οπαδό Του. 

Παρότι από αρκετούς θεωρήθηκε ανίερο και βέβηλο θεματικά, καθώς υποστήριξαν πως υπονοεί την ερωτική έλξη και αγάπη ανάμεσα σε κείνη και τον Ιησού, έκανε μεγάλη επιτυχία γιατί του αναγνωρίστηκε πως ήταν κυρίως η μουσική του Μασνέ που συνέβαλλε ώστε το κοινό να οδηγηθεί σε ένα ταξίδι πίστης, μεταμέλειας, λύτρωσης και συγχώρεσης.

Η υπόθεση του oρατόριου ξετυλίγεται σε τρεις πράξεις και τέσσερις εικόνες :

Πράξη Ι: 
Η Μαγδαληνή στο πηγάδι χλευάζεται από άλλες γυναίκες για την αμαρτωλή κι ακόλαστη ζωή της.

Πράξη II: 
Ο Ιησούς επισκέπτεται τη Μαγδαληνή στο σπίτι της παρά τις ενστάσεις του Ιούδα

Πράξη ΙΙΙ:
Α. Στο Γολγοθά, 
Β. Στον τάφο του Ιησού και η Ανάσταση

"Η εμφάνιση του αναστημένου Χριστού στη Μαγδαληνή"
Alexander Ivanov 

Αν και πρωτόλειο έργο του Γάλλου συνθέτη, εντυπωσίασε σπουδαίους δημιουργούς που το παρακολούθησαν, ανάμεσά τους ο Ζωρζ Μπιζέ και ο Σαρλ Γκουνώ. Μάλιστα την επομένη της συναυλίας του1873, ο Μπιζέ έγραψε στον Mασνέ:

"Το πρώτο χορωδιακό, η σκηνή του χλευασμού, το ντουέτο της Μαγδαληνής με τον Ιησού είναι συνθέσεις υψηλής έμπνευσης, όπως θα περίμενε κανείς από σας. Όμως οι δυο τελευταίες εικόνες στο Γολγοθά και η συνάντηση της γυναίκας με τον αναστημένο Κύριο είναι απολύτως αξιοθαύμαστες ως προς την αρμονική γραφή, το γοητευτικό χρώμα, τη δραματικότητα!"

Ανυπέρβλητο όμως ενθουσιασμό και συγκίνηση φαίνεται πως δημιούργησε η σύνθεση και στον Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκυ, ο οποίος έγραψε στην προστάτιδά του Ναντιέζντα Φον Μεκ:

"Απόψε εξεπλάγην ευχάριστα με το ορατόριο "Μαρία Μαγδαληνή" του Ζυλ Μασνέ, αγνώστου σε μένα συνθέτη. Δεν σας κρύβω πως ήμουν κάπως προκατειλημένος. Μου φάνηκε πολύ τολμηρό να ανατίθεται στο Χριστό να ερμηνεύει άριες και ντουέτα, αλλά όπως απεδείχθη το έργο είναι γεμάτο μουσικές χάρες, κομψότητα και γοητεία.
Ιδιαίτερα το ντουέτο ανάμεσα σε Ιησού και Μαγδαληνή με άγγιξε βαθειά και δεν θα ήταν υπερβολή να πω πως έφερε δάκρυα στα μάτια μου.
Ευλογημένος ο καλλιτέχνης που μπορεί και προσφέρει τέτοιες στιγμές! Από δω και στο εξής ο Μασνέ θα γίνει ένας από τους αγαπημένους μoυ συνθέτες, ισάξιος του Μπιζέ."

(Π.Ι.Τσαϊκόφσκυ, Ιούλιος 1880)

"Ο θάνατος της Μαρίας Μαγδαληνής"
Francesco Rustici  

Πράγματι η σύνθεση αποτελεί μια από τις ωραιότερες και μελωδικότερες δημιουργίες του Ζυλ Μασνέ, στην οποία αναμιγνύεται με ευρηματικότητα το θρησκευτικό με το ερωτικό στοιχείο, όπως επίσης είναι έκδηλη η συναισθηματική φόρτιση στις φωνές, που στοχάζονται πάνω στη μελωδική γραμμή...
Εκστατική μα και ανάλαφρη, περίσσεια σε λυρισμό η ερμηνεία, χωρίς να μειώνεται η ιερότητα του ύφους και χαρακτήρα του έργου.Η ορχήστρα, αν και πολύ μινιμαλιστική για τον  πυκνό και ρομαντικό Mασνέ, ακτινοβολεί με θαυμαστή λαμπρότητα επιδεικνύοντας τη μουσική ευφυία του δημιουργού της. Η δε Μαγδαληνή ως ρόλος σκιαγραφείται "πλάσμα αινιγματικό, πόρνη και αγία συγχρόνως, με τους κριτικούς της εποχής να υπογραμμίζουν πως μέσα της όλες οι γυναίκες θα αναγνωρίσουν το κράμα ιερής και βέβηλης αγάπης..."

Jules Massenet: "Marie-Magdeleine":