Translate

fb

Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου 2022

Ντβόρζακ - Στράους: "Η Ζωή ενός Ήρωα"...









Η 8η του Σεπτέμβρη είναι μέρα που μοιράζονται δυο αγαπημένοι εκπρόσωποι της κλασικής μουσικής.

Αυτή τη φθινοπωρινή μέρα του 1841 είδε το φως της ζωής ο γιος ενός φτωχού Βοημού ξενοδόχου, ο κορυφαίος τσέχος συνθέτης, Αντονίν Ντβόρζακ.
Το έργο του, που συνδυάζει στοιχεία ρομαντισμού με το σλαβικό φολκλόρ, διαπνέεται από γνήσιο πατριωτισμό.


Την 8η Σεπτεμβρίου του 1949, επίσης, διάλεξε η μοίρα να περάσει στην αιωνιότητα ο κορυφαίος του ύστερου ρομαντισμού, Ρίχαρντ Στράους.
Μια πολυτάλαντη καλλιτεχνική προσωπικότητα, που παράλληλα με τις μουσικές σπουδές, μελέτησε Φιλοσοφία και Ιστορία Τέχνης, διακρίθηκε για την τολμηρή ενορχήστρωση και στη διεύθυνση ορχήστρας, με τους ειδικούς να αποδίδουν στον Στράους το χαρακτηρισμό: "ο μουσουργός με τη μαγική μπαγκέτα"...


Γενέθλια σήμερα για τον Αντονίν Ντβόρζακ και μνημόσυνο για τον Ρίχαρντ Στράους. 
Έτσι, τους αποτίουμε φόρο τιμής, ενώνοντάς τους σε μια πορεία με ομότιτλα συμφωνικά τους ποιήματα, γραμμένα την ίδια περίοδο και με κοινή -σε συναίσθημα- την έμπνευση.


Ο τίτλος: "Η Ζωή ενός ήρωα"

Ι. Το τελευταίο από τα πέντε συμφωνικά ποιήματα που συνέθεσε ο Ντβόρζακ αρχές φθινοπώρου του 1897 είναι το "Hero’s Song, op.111", ο αρχικός τίτλος του οποίου, όπως σημειώνει ο συνθέτης στη χειρόγραφη παρτιτούρα του ήταν: "A Hero's Life - Η Ζωή ενός ήρωα". 

Συμπτωματικά την ίδια ακριβώς περίοδο και ο Ρ. Στράους δούλευε μια σύνθεση παρόμοιου μουσικού είδους (συμφωνικό ποίημα) με τον ίδιο τίτλο: "Ein Heldenleben - Η Ζωή ενός ήρωα".

Ο Ντβόρζακ συνέθεσε το συμφωνικό ποίημα μέσα σε 3 μήνες κατά τη διάρκεια των διακοπών του στη γενέτειρά του, στο Πρίμπραμ. Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα συμφωνικά ποιήματά του, ο τσέχος δημιουργός δεν βασίζεται σε κάποιο συγκεκριμένο κείμενο ή ποίημα, γι'αυτό χρησιμοποιεί μια απλούστερη σε σύνθεση ορχήστρα με όργανα μέσω των οποίων επιθυμεί να απεικονίσει τα δύο αντίθετα συναισθήματα, που τον κατακλύζουν: απελπισία και ψυχική ανάταση.

Πολλοί εικάζουν ότι το έργο είναι αυτοβιογραφικό και το περιγράφουν ως "εκτόνωση απόγνωσης μα και ξέσπασμα χαράς και ενεργητικότητας". 

Η απελπισία ζωγραφίζεται στο μέρος του "Lacrimosa", όπου ξεχειλίζει θλιμμένα  και νοσταλγικά μοτίβα σε μορφή παραλλαγής σε Μπετοβενικό ύφος. Το δε "Πένθιμο εμβατήριο" παρουσιάζει επιρροές από Μάλερ. Το αρχικό, όλο ορμή "Αllegro con fuoco" και η θριαμβευτική coda, που εκφράζει τη λαχτάρα, τη νικηφόρα διάθεση και το θρίαμβο του ήρωα, από πολλούς παραλληλίστηκε με την πατριωτική μουσική του Έλγκαρ.


Οι αναλυτές εμμένουν στον αυτοβιογραφικό χαρακτήρα της σύνθεσης, μετά τη δήλωση του ίδιου του Ντβόρζακ ότι αναφέρεται στον πνευματικό ήρωα, στον πολύπαθο καλλιτέχνη κάθε εποχής, με τις αγωνίες, τον πόνο, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, την παρηγοριά και την ελπίδα που τού παρέχεται μέσω της δημιουργίας ως την τελική νίκη της καλλιτεχνικής ιδέας! 
Ο τίτλος του έργου, δίνεται στα τσέχικα: "Píseň bohatýrská",  σλαβική έκφραση για τον καλλιτέχνη, τραγουδιστή-αφηγητή των ηρωικών επών, κάτι αντίστοιχο με τους δικούς μας μεθομηρικούς ραψωδούς.

 Dvorak: "Hero’s Song, op.111":




ΙΙ. Και το συμφωνικό ποίημα του Ρ. Στράους: "Η Ζωή ενός ήρωα, op.40", είναι επίσης έργο αυτοβιογραφικό στο οποίο πίσω από την ανωνυμία του πρωταγωνιστή του, ο συνθέτης αντιμάχεται τους κριτικούς της εποχής του, που τον βομβάρδιζαν με τις κακίες τους, μη μπορώντας να κατανοήσουν τη νεωτεριστική, μουσική του γλώσσα.

Ο ήρωας του Στράους -όπως και στον Ντβόρζακ- είναι ο καλλιτέχνης, είναι ο πνευματικός άνθρωπος, ο αναζητητής της καλλιτεχνικής ιδέας, που μπορεί να δυσκολεύεται, όμως ελπίζει και πασχίζει…

Πρόκειται για μία κολοσσιαίας μουσικής αυτοπροσωπογραφία του συνθέτη και συνάμα ενός από τα πιο ενδιαφέροντα έργα του.
"Η ζωή ενός ήρωα"  αποτελείται από έξι μέρη, που εκτελούνται χωρίς διακοπή:
Τον "Ήρωα", τους "Αντιπάλους του Ήρωα", τη "Σύντροφο του ήρωα", τον "Ήρωα στο πεδίο της μάχης", "Τα έργα ειρήνης του ήρωα" και την "Τελείωση του ήρωα και την αναχώρησή του από τον κόσμο".

Πρόκειται για ευφάνταστο έργο, που χαρακτηρίζεται από έντονη θεατρικότητα και ευρηματική ενορχήστρωση... Γραμμένο την περίοδο 1897-8, σημείωσε από την πρώτη παρουσίασή του στη Φραγκφούρτη θριαμβευτική επιτυχία, ενθουσιάζοντας το κοινό παρά τις επιφυλάξεις των κριτικών.

R. Strauss: "Ein Heldenleben, op.40 - A hero's life"
(Karl Böhm)



2 σχόλια:

  1. Εξαιρετικό το διπλό σου αφιέρωμα, Ελπίδα μου σε δυο μεγάλους συνθέτες, αγαπημένους και με πλούσιο έργο. Ο ένας ήλθε κι ο άλλος έφυγε την ίδια ημερομηνία...παιχνίδια της ζωής!
    Ο Ήρωας του Ντβόρζακ εμπνευσμένος από το πηγαίο ταλέντο και την τεχνική μαεστρία του συνθέτη κινείται άνετα μεταξύ κλασικής συμφωνικής φόρμας αλλά και ποιητικής μουσικής!
    Πιο εμφανής η αυτοβιογραφική ταύτιση του Ήρωα του Στράους, λόγω των τίτλων των έξι κινήσεων. Ο συνθέτης υπήρξε ριζοσπαστικός στην εποχή του και είχε δεχτεί πολλά επικριτικά βέλη. Βέβαια, σήμερα αυτό δεν προσωποποιείται ως προς τον Στράους, αλλά προς τον καλλιτέχνη γενικά, που έχει ανοιχτούς ορίζοντες και δημιουργεί σύμφωνα με την έμπνευση και την φαντασία του, αλλά ο χρόνος κρίνει...
    Στους συγκεκριμένους, ο χρόνος υπήρξε αυξητικός παράγοντας της μουσικής τους και σήμερα απολαμβάνουμε αυτά τα εξαίσια έργα πέρα από τις προσωπικές επιδιώξεις των συνθετών τους.
    Ευχαριστούμε, Ελπίδα μου! Πολύ σπουδαία δουλειά η σημερινή σου ανάρτηση και με πλήθος επεξηγήσεων. Καλό βράδυ! ❤

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Aζη μου αγαπημενη,ευστοχο,συμπληρωματκό και κατατοπιστικότατο το σχόλιό σου! Η σκέψη ηταν να τιμηθούν οι δυο κορυφαίοι μουσουργοί που η 8η του Σεπτεμβρη σημαδεψε τη ζωη τους με τον έρχομο ή το φευγιο τους. Οι "Ηρωες" τους ,μια έκφραση του καλλιτεχνη που παλευει γα την καθιέρωση και εδραίωσή του, που πασχιζει συχνά με αντίξοες συνθηκες, όπως οι Ντβορζακ και Στραους συχνά βρεθηκαν αντιμέτωποι με ζηλοφθονία, αντιπαλοτητα συναδελφων ή κριτικων... Το συμφωνικο ποιημα του τσεχου δεν ειναι τόσο γωστό, ομως η καλλιτεχνικη του αξία δεν είναι μειωμενη έναντι των υπολοίπων, καθως εμφανιζονται υπέροχα θέματα, η έκθεση και ανάπτυξη των οποίων γινεται περίτεχνα μέσα στην πολυπλοκότητά τους, για να σκιαγραφήσουν με την αντίθεσή τους σε ρυθμό και ύφος, τα γεγονότα και τις ιδέες....Το εργο του Στραους εμφανώς αυτοβιογραφικό, πίσω από την ανωνυμία του πρωταγωνιστή του, αντιμάχεται τους κριτικούς της εποχής του, που τον βομβάρδιζαν με τις κακίες τους, μη μπορώντας να κατανοήσουν τη νεωτεριστική, μουσική του γλώσσα.Σημερα βεβαια,όπως γραφεις η σημασια του "ήρωα" έχει γενικευθεί και επεκταθει στον καλλιτέχνη, που δημιουργεί σύμφωνα με την έμπνευση και την φαντασία του, με μονο αντίπαλο-κριτή το χρόνο..
      Ευχαριστωντας σε και για τον επαινο για το άρθρο μου, σου ευχομαι να εχεις μια όμορφη νυχτα κι ενα γλυκό ξημέρωμα!Σε φιλώ! ❤ 🌹🌹 ❤

      Διαγραφή