Κλεμάν Μαρό, ένας σπουδαίος ποιητής της Αναγέννησης...

O γάλλος ποιητής, Cleman Marot

Υπήρξε ιστοριογράφος του γάλλου βασιλιά Φραγκίσκου Α΄ και ο πλέον αντιπροσωπευτικός ποιητής της εποχής του στη Γαλλία.
Ο Κλεμάν Μαρό πέρασε στην αιωνιότητα στις 12 Σεπτεμβρίου 1544 σε ηλικία 48 χρονών και διακρίθηκε για το γλαφυρό, προσωπικό στυλ της ποίησής του την εποχή της Μεγάλης Ρητορικής (La Grande Rhetorique). Τα ποιήματα του μεγάλου αναγεννησιακού ποιητή χαρακτηρίζονται από έντονο λυρισμό και θρησκευτικότητα, εκλεπτυσμένο ύφος και ανάλαφρο πνεύμα. 

Η ποιητική του έκφραση ξεχωρίζει για τη χάρη και την κομψότητα, ενώ συχνά αντλεί θέματα από τη μυθολογία, τον έρωτα και τη μεσαιωνική κοινωνία. Έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο να καυτηριάζει τα τεκταινόμενα, τόσο που κατηγορήθηκε ως αιρετικός για τη σάτιρα που άσκησε στον κλήρο, πράγμα που τον οδήγησε επανειλημμένως στη φυλακή. Προκειμένου να αποφύγει τις διώξεις, κατέφυγε στην Ιταλία και κάτω από την ιταλική επίδραση έγραψε τα περίφημα "Epigrammes" του.


Oι περισσότεροι μουσικόφιλοι τον γνωρίζουμε από τον γάλλο Μωρίς Ραβέλ που η αγάπη του για τους δημιουργούς της αναγέννησης και του μπαρόκ τον έφερε κοντά στο έργο του Κλεμάν Μαρό και τα Επιγράμματά του, από τα οποία επέλεξε να μελοποιήσει δύο: "Deux Épigrammes de Clément Marot". 

Λάτρης της παλαιάς μουσικής, αλλά και της ποίησης ο Ραβέλ, ανήσυχος και ευαίσθητος αρχιτέκτονας της καθαρής φόρμας, καταπιάστηκε με θαυμαστή επιτυχία και με τη φωνητική μουσική δωματίου, ανάμεσά τους και τα δυο ποιήματα του Μαρό με τίτλο:

Ι: "Στην Άννα, που μου πέταξε χιόνι-D’Anne qui me jeta de la neige"

"Η Άννα -καθώς παίζαμε- μου πέταξε χιόνι,

κι ευθύς σκέφτηκα την ψυχρότητά του

όμως αυτό που ένιωσα ήταν φωτιά,

γιατί φούντωσα ξαφνικά.

Αφού η φωτιά κρύβεται στο χιόνι,

πού θα βρω θέση

που δεν θα καώ; "

ΙΙ: "Στην Άννα καθώς παίζει σπινέτο-D’Anne jouant de l’espinette"

"Κοιτάζοντας τη μελαχρινή μου δεσποσύνη,

-νέα, όμορφη, απ' τους θεούς σταλμένη-

όταν η φωνή της, τα δάχτυλά της με το σπινέτο

βγάζουν το γλυκό μελωδικό τους ήχο,

τ' αυτιά και τα μάτια μου γνωρίζουν μεγαλύτερη ευδαιμονία

κι απ' τους αγίους στην αθάνατη δόξα τους!

Και γίνομαι όσο εκείνοι ένδοξος,

τη στιγμή που νιώθω ότι έστω και λίγο μ' αγαπάει"

Vermeer: "Νεαρή γυναίκα παίζει σπινέτο"

Οι κριτικοί αποφάνθηκαν ότι οι δύο μελωδίες χαρακτηρίζονται από "ελαφρώς ξεθωριασμένη επισημότητα και ρομαντισμό παλαιάς εποχής και σκιαγραφούν το πομπώδες μεγαλείο της αναγεννησιακής αυλής".


Εντυπωσιάζει το γεγονός πως η δεύτερη σύνθεση "Στην Άννα καθώς παίζει σπινέτο" παραλληλίστηκε με το θαυμάσιο εικαστικό του Βερμέερ: "Γυναίκα που παίζει σπινέτο", καθώς εικαστική και μουσική έκφραση σχεδόν ταυτίζονται όταν με το γεμάτο μυστήριο βλέμμα της η "νέα, όμορφη, απ' τους θεούς σταλμένη γυναίκα" κοιτάζει κατάματα τον θεατή που παρατηρεί εκστασιασμένος τα ευλύγιστα δάχτυλά της να κινούνται στο κλαβιέ, "ακούγοντας" τον απαλό, γλυκό, μελωδικό ήχο που προξενεί...

Ψυχή και πάθος, πολυποίκιλα χρώματα, πλούσιες αρμονίες ακριβώς όπως αποτυπώνονται στην εκστατική τέχνη του φλαμανδού ζωγράφου.

Πρόκειται για θελκτικότατη πιανιστική σύνθεση με φωνή, αφιερωμένη στον τραγουδιστή που την πρωτοερμήνευσε Lucien Hardy-Thé. Η παρουσίαση έγινε το 1900 στη Salle Erard του Παρισιού με τον συνθέτη να συνοδεύει στο πιάνο.

Ravel: "Deux Épigrammes de Clément Marot"
Eρμηνεύει ο Gérard Souzay

Ως ο δημοφιλέστερος ποιητής του 16ου αι., φυσικό ήταν τα ποιήματα του Κλεμάν Μαρό να μελοποιηθούν κι από συγχρόνους του μουσουργούς, ανάμεσά τους και ο σπουδαίος γάλλος Claudin de Sermisy, που μαζί με τον Κλεμάν Ζανεκέν αποτέλεσαν το κορυφαίο δίδυμο των γαλλικών σανσόνς της εποχής τους.

"Συναυλία Γυναικών",
Master of the Female Half-Lengths, 16ος αι.

Σε ένα εξαίσιο εικαστικό που εκτίθεται στο Μουσείο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης, (έργο της γνωστής ομάδας καλλιτεχνών που κατά τη διάρκεια του 16ου αι. φιλοτέχνησαν γυναικείες μορφές, γνωστή ως Master of the Female Half-Lengths) απεικονίζεται ένα μουσικό τρίο γυναικών που εκτελούν η μια λαούτο, η άλλη φλάουτο και η τρίτη προφανώς τραγουδά. Στην παρτιτούρα που διαβάζουν, διακρίνουμε τη σύνθεση "Jouissance vous donneray" του αναγεννησιακού δημιουργού, Claudin de Sermisy σε ποίηση του Κλεμάν Μαρό.

"Χαρά θα σας δώσω, φίλε μου

και θα σάς οδηγήσω

όπου η καρδιά σας προσδοκά.

Ακόμα κι όταν πεθάνω

η ψυχή μου θα' χει κρατήσει

την ανάμνησή σας"

Αυτό το τραγούδι ήταν εξαιρετικά δημοφιλές τόσο ως τραγούδι όσο και ως χορός και μια παράδοση θέλει να γράφτηκε από τον Ερρίκο τον VIII  ως απόκριση στην Άννα Μπολέυν. 

Claudin de Sermisy / Cleman Marot: "Jouissance vous donneray":