Translate

fb

Παρασκευή 21 Νοεμβρίου 2014

Χένρυ Πέρσελ: "Διδώ και Αινείας"

 

Ο σπουδαίος Άγγλος συνθέτης και οργανίστας της Μπαρόκ περιόδου, Χένρυ Πέρσελ έφυγε σαν σήμερα, 21 Νοεμβρίου 1695. 

Ανέπτυξε ένα εξαιρετικά ιδιότυπο "Αγγλικό" ύφος, γι' αυτό από πολλούς ονομάστηκε "Βρετανός Ορφέας". Από άλλους πήρε το προσωνύμιο:  "Βρετανός Μότσαρτ", καθώς συγκρίνουν τον Πέρσελ με τον Σαλτσβουργιανό Βόλφγκαγκ, που εκτός της μουσικής ιδιοφυίας, και οι δυο πέθαναν στην ίδια περίπου ηλικία (35 χρόνων ο Μότσαρτ, 36 ο Πέρσελ)...

Σχετικά με την αιτία θανάτου του οι κακές γλώσσες αναφέρονται σε ένα περιστατικό που -αν μη τι άλλο- φανερώνει και την αδυναμία του συνθέτη στο αλκοόλ. Πιθανή αιτία του θανάτου του ήταν ένα γερό κρυολόγημα που άρπαξε μια νύχτα που άργησε να γυρίσει από το καπηλειό και η εξοργισμένη σύζυγός του τον κλείδωσε και τον άφησε μέχρι τα ξημερώματα έξω από το σπίτι!


Από τα πιο γνωστά έργα του Πέρσελ είναι η τρίπρακτη όπερα: "Διδώ και Αινείας" σε λιμπρέττο του Nahum Tate, βασισμένο στο τέταρτο βιβλίο της Αινειάδας του Βιργίλιου. Πρωτοπαρουσιάστηκε το 1689, στο Παρθεναγωγείο Josias Priest, στο Λονδίνο. 

"H συνάντηση της Διδούς με τον Αινεία",  Nathaniel Dance-Holland

Όπως φαίνεται από τον τίτλο αναφέρεται στο μύθο όπου ο Αινείας και οι σύντροφοί του, μετά την Άλωση της Τροίας από τους Αχαιούς και έχοντας ως τελικό προορισμό την Ιταλία, θα βρουν καταφύγιο στην πόλη της Καρχηδόνας.
Εκεί βασίλισσα είναι η Διδώ, μία γυναίκα χήρα, η οποία  έχει δώσει όρκο να μην ξαναπαντρευτεί προκειμένου να επιδοθεί αποκλειστικά στην ευημερία του βασιλείου της. Ανάμεσά τους αναπτύσσεται ένας έντονος έρωτας, εμπόδιο του οποίου θα σταθεί ένας μάγος, με μοναδικό του στόχο την καταστροφή της πόλης. Μια μάντισσα προφητεύει τα δεινά που θα επακολουθήσουν, ενώ μία μάγισσα παίρνοντας τη μορφή του θεού Ερμή, θα διατάξει τον Αινεία να αποπλεύσει για την Ιταλία. Η Διδώ θεωρεί την εξέλιξη τιμωρία από τους Θεούς που ατίμασε τους όρκους της. 
Οι ερωτευμένοι ήρωες ακολουθώντας τη μοίρα τους θυσιάζουν την αγάπη τους.
Ο Αινείας φεύγει και η Διδώ ανάβει την πυρά. Ρίχνει μέσα το ξίφος του Τρωαδίτη και στη συνέχεια ανεβαίνει και κείνη να καεί. Πριν πεθάνει όμως τον καταριέται και ζητά από τους  Τυρίους να τρέφουν μίσος κατά των απογόνων του, που ήταν οι Ρωμαίοι.

"Ο θάνατος της Διδούς", Γκουερσίνο

Παρότι βασικό στοιχείο στην όπερα και την πλοκή της είναι ο έρωτας, ωστόσο στο έργο δεν υπάρχει κανένα ερωτικό ντουέτο. Αντίθετα, στο μοναδικό ντουέτο τους στη Β' πράξη, οι δύο ήρωες έρχονται σε σκληρή αντιπαράθεση, υποδηλώνοντας έτσι ότι ο έρωτας ήταν και θα είναι πόλεμος. Κι όποιος χάνει τον πόλεμο, πεθαίνει, όπως εδώ η βασίλισσα της Καρχηδόνας που λίγο πριν πέσει νεκρή ξεστομίζει:

"Να με θυμάσαι,
μα ξέχασε τη θλιβερή μου μοίρα"

Πρόκειται για το γνωστό θρήνο της Διδούς, με τον τίτλο "When I am laid in earth- Όταν θα βρίσκομαι στο χώμα", ένα από τα πιο συγκινητικά μέρη της Μπαρόκ, ποτισμένο με τη μελαγχολία του σπαραγμού!


Πρώτα θα απολαύσουμε το μοναδικό ντουέτο: "Behold upon my bending spear-Ιδού στο δόρυ μου που λυγίζει" με την Janet Baker και τον Raimund Herincx στους ρόλους της Διδούς και του Αινεία, αντίστοιχα.

"Αινείας:
Ιδού, πάνω στο δόρυ μου που λυγίζει
Ένα κεφάλι τέρατος στέκεται αιμορραγώντας,
Με τα χώματα να ξεπερνούν κατά πολύ
αυτά που έσκισε ο κυνηγός της Αφροδίτης.

Διδώ:
Οι ουρανοί ανταριασμένοι!Aκου πώς οι κεραυνοί
σκίζουν  τις βελανιδιές του βουνού"


Ακούμε τον θρήνο της Διδούς με την απαράμιλλη Jessie Norman στο ρόλο της τραγικής βασίλισσας... 

"When I am laid,
am laid in earth,
may my wrongs create
No trouble, κινηno trouble in,
in thy breast"

"Όταν θα βρίσκομαι στο χώμα
μακάρι τα λάθη μου να μη δημιουργήσουν
βάρος στο στήθος σου.
Να με θυμάσαι, να με θυμάσαι,
μα ξέχασε τη θλιβερή μου μοίρα"



Κάθε χρόνο το Νοέμβριο, η Βρετανία θυμάται τους άνδρες και τις γυναίκες που έδωσαν τη ζωή τους στους δύο παγκόσμιους πολέμους.

Στις 11 Νοεμβρίου, που γιορτάζεται η "Remembrance Day", γνωστή ως Ημέρα Ανακωχής, Ημέρα Μνήμης ή Poppy Day, με τις μπάντες να παιανίζουν πένθιμα καθόλη τη διάρκεια της μέρας γίνεται παρέλαση στην Whitehall, την κεντρική λεωφόρο του Λονδίνου και πριν την άφιξη της βασίλισσας εκτελείται η άρια "Dido's Lament" σε μεταγραφή του μαέστρου Leopold Stokowski για συμφωνική ορχήστρα:

"Remember me, remember me, but ah! forget my fate…"


Επίσης η μελωδία της άριας ακούγεται και στην ταινία "Η πτώση" του Όλιβερ Χέρσμπιγκελ, που αναφέρεται στις τελευταίες μέρες του Χίτλερ με τον Bruno Ganz στον πρωταγωνιστικό ρόλο:

Χαρακτηριστικά  εκκεντρική και ιδιαίτερη είναι και η ερμηνεία του Klaus Nomi, που ερμηνεύει τη σπαρακτική άρια στο ''Death" του:


Mέρος του κειμένου έχει δημοσιευτεί στην Κοινότητα The Mythologists και στο ηλεκτρονικό περιοδικό iporta.gr.

Στο μπλογκ υπάρχουν κι άλλα κείμενα για τον Χένρυ Πέρσελ. Περιηγηθείτε!






Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου