Πιανιστικά πυροτεχνήματα για την Ημέρα της Βαστίλης...

 

"Εορτασμός της 14ης Ιουλίου στο Παρίσι", Βαν Γκογκ

To τελευταίo από τα 24 Πρελούδια του Κλωντ Ντεμπισί έχει τίτλο: "Feux d'artifice - Πυροτεχνήματα".
Πρόκειται για σύνθεση προκλητικά τεχνική, με τις πιανιστικές καινοτομίες του συνθέτη να την τοποθετούν στις πιο avant-garde εκφράσεις της γαλλικής μουσικής.

Ο γάλλος δημιουργός απεικονίζει μουσικά μια λαμπρή και εντυπωσιακή επίδειξη πυροτεχνημάτων στον νυχτερινό Παρισινό ουρανό, καταγράφοντας με ηχητικούς, απότομους τόνους τις πολύχρωμες εκρήξεις τους.
Μεμονωμένοι, κοφτοί ήχοι στις ψηλότερες περιοχές του πιάνου υπονοούν τις φευγαλέες εκτυφλωτικές λάμψεις των πυροτεχνημάτων, ενώ σαρωτικοί αρπισμοί και κλίμακες κατά διαστήματα, την εκτόξευσή τους.
Μια σύνθεση , στην οποία αφθονούν οι πολύχρωμες αρμονίες και η εναλλαγή της δυναμικής. Στα τελευταία μέτρα και λίγο πριν την ολοκλήρωση της σύνθεσης, ευφυώς ο Ντεμπισί παραθέτει κεκαλυμμένα ως φόρο τιμής ένα μικρό τμήμα από τη μελωδία του Γαλλικού Εθνικού Ύμνου, τη "Μασσαλιώτιδα"...

Πληθώρα ρυθμών, μελωδιών και απότομων μελωδικών "εκπλήξεων", το "Feux d'artifice" αντανακλά την πολυχρωμία των πυροτεχνημάτων, που η θέα τους φέρνει χαρά στο συγκεντρωμένο πλήθος για τον εορτασμό της "Ημέρας της Βαστίλης".


Ο Ντεμπισί, μια πολύ δυνατή, ως γνωστόν, μουσική προσωπικότητα, αναδεικνύει στο έργο αυτό την πρωτοτυπία στην αρμονία και τη μορφολογική του σκέψη.

Να θυμίσουμε πως τα "Πρελούδια" είναι μια συλλογή σε 2 βιβλία, σολιστικών πιανιστικών συνθέσεων σε ελεύθερη μορφή, αντίθετα δηλαδή από τα αυστηρά πρότυπα των Πρελουδίων του Μπαχ.

Κάθε πρελούδιο έχει και έναν ευφάνταστα απρόσμενο τίτλο, έναν λεκτικό οδηγό για τον ερμηνευτή, που όμως δεν έχει σκοπό να φυλακίσει την εκφραστικότητά του, γι' αυτό και αναγράφεται από το συνθέτη στο τέλος της παρτιτούρας, κάτι σαν προσωπική ανάμνηση, σαν ομιχλώδες αναθύμημα, θολή αναπόληση, χωρίς να επηρεάζει τον ερμηνευτή εκ των προτέρων, επιτρέποντάς του να εμβαθύνει εκείνος στα σημεία που αγγίζουν την ψυχή του περισσότερο και να δώσει προσωπικές αποχρώσεις στην ερμηνεία του.

Το Πρελούδιο γράφτηκε το 1912 και αποτελεί την "αποθέωση" των δύο βιβλίων των Πρελούδιων. Είναι δε, ένα από τα έργα του Ντεμπισί που εκτιμώνται περισσότερο από τους βιρτουόζους πιανίστες, ανάμεσά τους και ο Αλφρέντ Κορτό ο οποίος το χαρακτήρισε "έργο γεμάτο λάμψη, φαντασία και μαεστρία, που θυμίζει φλόγες που τρεμοπαίζουν, σπίθες που πετάγονται, σφυρίγματα και τριξίματα, αστέρια που πέφτουν αργά, στροβιλίσματα φωτός.Σαν να βλέπεις μπροστά σου έναν νυχτερινό ουρανό γεμάτο πολύχρωμα φώτα, όλα αποτυπωμένα με νότες με τη λεπτομέρεια και την αισθητική ενός ζωγράφου. Στο τέλος, παιχνιδιάρικα, αντιλαμβάνεσαι νύξεις από τη Μασσαλιώτιδα, σαν να ακούγεται μακριά, μέσα στην πολύβουη νυχτερινή γιορτή της 14ης Ιουλίου".

Ο συνθέτης μεταφέρει το εορταστικό κλίμα της χαράς και περηφάνιας με νότες, όπως ευφάνταστα και ο Βαν Γκογκ στον παραπάνω γεμάτο ενέργεια και χρώμα, καμβά του όπου καταγράφει τη γιορτινή διάθεση των Γάλλων για την Ημέρα της Βαστίλης. Παχύρευστες, έντονες πινελιές δημιουργούν κίνηση και ζωντάνια. Σχηματίζουν κόκκινες, λευκές και μπλε κορδέλες (στα χρώματα της Γαλλικής σημαίας) που κυματίζουν στους δρόμους της πόλης, δημιουργώντας ένα πολύχρωμο θόρυβο. Πινελιές που στριφογυρίζουν σαν φλόγες στον καλοκαιρινό ουρανό, πυροτεχνήματα σε έξαρση, χρώματα που δεν ακολουθούν καμία τάξη, μόνο πάθος. Μπλε που σπαρταράει με πορτοκαλί, κόκκινο που στάζει σαν αίμα, στέγες που λούζονται στο φως. Η μέρα της επανάστασης δεν είναι εδώ ένα ιστορικό γεγονός απλά...είναι βαθιά συγκίνηση και περηφάνια.Οι σημαίες δεν κυματίζουν, τραγουδούν. Ο ουρανός δεν φωτίζεται, φλέγεται.

Debussy: "Feux d'Artifice":