Ο Θεόδωρος της Κορσικής στην όπερα του Παϊζιέλο

 

Θεόδωρος ο 1ος της Κορσικής, κατά κόσμον: Theodor Stephan von Neuhoff

H Iστορία τον χαρακτηρίζει τυχοδιώκτη. Απόγονος γερμανικής οικογένειας ευγενών, ο Θεόδωρος ο 1ος της Κορσικής, κατά κόσμον Theodor Stephan von Neuhoff, γεννημένος σαν σήμερα, 26 Αυγούστου 1694 συμμετείχε σε διάφορες ίντριγκες για να αποκτήσει χρήμα και εξουσία.
Εγκατέλειψε τη σύζυγό του για να περιπλανηθεί στην Ευρώπη. Στη Γένοβα συνάντησε μια ομάδα εξεγερμένων από την Κορσική, που πολεμούσαν τους Γενουάτες.
Παρά το γεγονός ότι δεν είχε δικό του στρατό, ο Θεόδωρος υποσχέθηκε να τους βοηθήσει με την προϋπόθεση να τον έχριζαν βασιλιά.
Δανείστηκε χρήματα για να τούς εξοπλίσει με όπλα και πυρομαχικά και κάπως έτσι βρέθηκε στο θρόνο του Κορσικανικού βασιλείου.
Δεν πέρασε όμως πολύς καιρός, που οι πιστωτές άρχισαν να ζητούν την εξόφλησή τους.
Ο Θεόδωρος κρυβόταν από πόλη σε πόλη προκειμένου να αποφύγει τη σύλληψη και τη φυλακή.
Τελικά, αναγκάστηκε να παραχωρήσει τα δικαιώματα και το βασίλειό του στους πιστωτές του. Άλλα χρέη του, τον οδήγησαν κρατούμενο στο Λονδίνο, όπου παρέμεινε μέχρι το 1755.
Πέθανε την επόμενη χρονιά…

Έμπνευση από την προσωπικότητα του Theodor Stephan von Neuhoff και τη σύντομη θητεία του ως μονάρχη της Κορσικής παίρνει το 1784 ο Giovanni Paisiello και πάνω του στηρίζει την όπερα του: "Il re Teodoro in Venezia". 

Στηριζόμενος σε μια φήμη κι επεισόδιο που αναφέρει ο Βολταίρος στο  σατιρικό μυθιστόρημα του: "Candide" πως ο Θεόδωρος είχε  φτάσει στη Βενετία με ψεύτικο όνομα όταν κρυβόταν από τους πιστωτές του, στήνει μια ιστορική-κωμική όπερα η οποία ευτύχησε σε τεράστια επιτυχία (στη Βιέννη έκανε 60 παραστάσεις) κι έγινε γνωστή σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Ο Παϊζιέλο κινούμενος σε ύφος απλό, άμεσο και πνευματώδες, με ζεστές μελωδίες και πολύχρωμη ενορχήστρωση διαμορφώνει μια όπερα που θεωρείται από τις πιο χαριτωμένες του συνθέτη, δείγμα ευγενικής, αν και με κάποια ελαφρότητα, δημιουργίας του 18ου αι.
Μην ξεχνάμε πως η μουσική του επαινέθηκε από τον Χάιντν και τον Μπετόβεν και είχε καταλυτική επιρροή στον Μότσαρτ και τον Ροσίνι.
Η συγκεκριμένη όπερα δε, λέγεται ότι ήταν μια από τις αγαπημένες του Γκαίτε.


Θα ακούσουμε:

1. Την ουβερτούρα της όπερας:

Paisiello: "Il re Teodoro in Venezia":

2. Ένα θαυμάσιο τρίο αναμεσα στο Θεόδωρο, τον υπασπιστή του και τον ιδιοκτήτη του πανδοχείου στη Βενετία, όπου διαμένουν από την πρώτη Πραξη.

Ο Θεόδωρος συνηδειτοποιώντας την κατάσταση υπογραμμίζει :

"Senza soldi e senza regno
brutta cosa è l'esser re

δυστυχώς είμαι βασιλιάς 
δίχως βασίλειο και δίχως χρήμα!"

(το μέρος αυτό είναι ίδιο όπως παρουσιάζεται και στο βιβλίο του Βολταίρου):

Paisiello: "Il re Teodoro in Venezia: Act I: Scaccia il duol, mio re"

GAFFORIO 

Scaccia il duol, mio re, che degno 

quel tuo duol di te non è. 

TEODORO 

Senza soldi e senza regno

brutta cosa è l'esser re

GAFFORIO 

Deh sovvengati di Dario, 

di Temistocle, di Mario, 

e il destin di quegli eroi grandi anch'essi, 

e pari tuoi, ti dovrebbe consolar. 

TEODORO 

Figliuol mio, coteste istorie 

io le so, le ho lette anch'io, 

ma vorrei nel caso mio 

non istorie ma danar….