ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ: "Σκοτεινή Πράξη", ποίηση σε μορφή ορατορίου...

"Αιώνια κυνηγημένοι, διωγμένοι από παντού, και μόνο το τραγούδι μας, καμιά φορά, θλιμμένο

μαρτυρούσε το δρόμο, ή άλλοτε για να ξεφύγουμε, σε θρύλους, όπως σε σιωπηλή γυναίκα,

γερνάμε, ή γινόμαστε απλοί, τόσο που μας έχαναν.

Κι αλήθεια, κατά πού πέφτει η βασιλεία,

και μόνος ο καθένας μας θ’ ακούσει το ράγισμα ενός άστρου,

αργά, τη νύχτα.

Αιώνια, σκοτεινή αποδημία, λαοί που πλανιούνται από όνειρο σε όνειρο,

πουλιά που διασταυρώνονται με το ποτέ ή το πουθενά.

Κι ίσως τα δέντρα στάθηκαν μαντεύοντας το άσκοπο του δρόμου."

(Τάσου Λειβαδίτη: "Σκοτεινή Πράξη" )

Βασισμένο στη συλλογή του Τάσου Λειβαδίτη: "Σκοτεινή Πράξη" είναι το ομώνυμο ορατόριο του Μιχάλη Γρηγορίου.

Λέει ο συνθέτης:

"Η ιδέα να γράψω ένα μουσικό έργο βασισμένο σε ποίηση του Τάσου Λειβαδίτη χρονολογείται από τα μέσα της δεκαετίας του ’70, απ'όταν διάβασα για πρώτη φορά ποιήματά του...Ο θαυμασμός που μου γεννούσε ανέκαθεν ο συγκλονιστικός και τόσο προσωπικός ποιητικός του λόγος με έκανε να διστάζω τελικά να γράψω ένα τέτοιο μουσικό έργο. Πάντα με σταματούσε η αίσθηση ότι δεν έχω να προσθέσω τίποτα σε κάτι που είναι από μονό του ολοκληρωμένο. Πέρασαν 20 σχεδόν χρόνια για να το τολμήσω.
Αντιμετώπισα την "Σκοτεινή Πράξη" σαν ένα ορατόριο με σχεδόν βιβλικό περιεχόμενο. Ο Λειβαδίτης μιλάει για μεγάλες μνήμες, θρηνεί μεγάλες απώλειες και οδηγείται σε μια αποδοχή της ανθρώπινης μοίρας που δεν είναι ωστόσο εντελώς στερημένη από ελπίδα. Υπάρχουν στιγμές που μέσα από τους στίχους του διαφαίνεται μια σχεδόν πρωτοχριστιανική πίστη, μια εγκαρτέρηση και μια βαθύτατη αγάπη και κατανόηση για τον άνθρωπο..."

Πρόκειται για μεγάλης κλίμακας σύνθεση στον τύπο του ορατορίου σε τρία μέρη, δηλαδή συναντά κανείς όλα εκείνα τα στοιχεία που βρισκουμε σε αυτη τη μουσική φόρμα της Δύσης. Ο Γρηγορίου γράφει ενα είδος θρησκευτικής μουσικής και η σύνθεση του αποτελεί μια αναφορά σε μια πανανθρώπινη θρησκεία που μιλάει για τη μοίρα του ανθρώπου. Με πρότυπο του τα "Κατά Ματθαίον Πάθη" του Μπαχ, το έργο ξεκινά με μια μεγαλόπρεπη εισαγωγή που εισάγει τον ακροατή σε κατάσταση φιλοσοφικού στοχασμού, βαθύτητας και λυρικής τρυφερότητας...,"σχεδόν μια αγιοσύνη", όπως χαρακτηριστικά δηλώνει. 

Στο έργο υπάρχουν οργανικά ιντερλούδια, χορικά, ρετσιτατίβι, και άριες ερμηνευμένες από βαρύτονο, τενόρο και υψίφωνο.
Στη μουσική σύνθεση που γράφτηκε το 1993 ύστερα από παραγγελία του Θάνου Μικρούτσικου, ο Γρηγορίου δεν μελοποιεί απλά τους στίχους του Λειβαδίτη, αλλά αντιμετωπίζει το έργο του σαν μουσική αφήγηση υψηλής ποιητικής καταγραφής. Το αποτέλεσμα στην παρτιτούρα μαρτυρά την έντονη συναισθηματική φόρτιση του συνθέτη κατά τη διάρκεια δόμησης του έργου, την υπέρτατη συγκίνηση την οποία μεταλαμπαδεύει και στον ακροατή.

Συνθετης και ποιητής δεν συναντήθηκαν ποτέ, όμως ο Λειβαδίτης θα ήταν το λιγότερο ικανοποιημένος από την προσέγγιση του Γρηγορίου, καθώς πολλά είναι τα μέρη στις ποιητικές συλλογές του που μαρτυρούν και αναδεικνύουν την ποιητική και προσωπική του σχέση με τη μουσική.

Τάσος Λειβαδίτης - Μιχάλης Γρηγορίου: "Σκοτεινή Πράξη":

Αφορμή για το κείμενο έδωσε ο αγαπημένος ποιητής Τάσος Λειβαδίτης που σαν σήμερα, 30 Οκτωβρίου 1988 πέρασε στην αιωνιότητα. Η σπουδαία, διαχρονική ποίησή του παραμένει ανέγγιχτη στο χρόνο και θα συγκινεί πάντα κάθε ευαίσθητο αναγνώστη...