"Λόγος...ήχος...μυστικά, στον κήπο με τις αυταπάτες"

"Θ' αρχίσω με μιαν ήχηση που να φτάνει, απ' το πιο σκληρό μέταλλο έως την πιο λεπτή χορδή, χωρίς ούτε οι απολαύσεις ν' αποκλείονται ούτε οι ενοχές να επιβάλλονται, αλλά η φύσις να παραμένει φύσις. Υπάρχει ένας τρόπος να μπαινοβγαίνουμε στα καθημερινά γεγονότα, έτσι που το ρούχο μας να μην πιάνεται απ' τα κλαδιά που απλώνει γύρω μας το συμφέρον...
[...] 

Διαφορετικός θα ήταν ο Μάιος αν αντί να πληρώνουμε και τέλη για την εισπνοή του οξυγόνου του, λαλούσαμε πέτρα και λαλούσαμε νερό με την ελπίδα ν' αναφανεί μια μέρα ένα καινούργιο άλσος, κατάλληλο να δεχτεί την ταφή μας.
Έαρ χρειάζεται και ζωή πλήρης καθαρότητας, για ένα δώρο που κανείς άλλος δεν μπορεί να στο προσφέρει..."

("Ο κήπος με τις αυταπάτες", Οδυσσέα Ελύτη)

Η πολυβραβευμένη βορειοελλαδίτισσα συνθέτρια, Λίνα Τόνια, παρά το νεαρό της ηλικίας της έχει στο ενεργητικό της πολλές, εξαίρετες και πρωτότυπες συνθέσεις σύγχρονης μουσικής, για πιάνο, για ορχήστρα, συνθέσεις μουσικής δωματίου, μουσική για το θέατρο, όπως και όπερες.


Από το ποιητικό -στη δοκιμιακή μορφή του- έργο του Οδυσσέα Ελύτη: "Ο κήπος με τις αυταπάτες", είναι εμπνευσμένη η ομώνυμη σύνθεσή της του 2007, που βραβεύτηκε και στον Διεθνή Διαγωνισμό Σύνθεσης της Ν. Υόρκης το 2010.

soundcloud

Έτσι, τη βρίσκουμε να κινείται εμπνευστικά "απ' το πιο σκληρό μέταλλο έως την πιο λεπτή χορδή" στοχεύοντας να ερμηνεύσει με ήχο τον Ελύτειο λόγο, όπου παραδοξότητες, λογής υπαινιγμοί και συγκινησιακή απόχρωση, κυριαρχούν.

"Η απειροελάχιστη στιγμή όπου γευτήκαμε το κάλλος και την ενσωματώσαμε μια για πάντα μες στην ιδιωτική μας αιωνιότητα...", όπως λέει κάπου ο Ελύτης, στη μουσική προσέγγιση της Τόνια, εκφράζεται. Εκφράζεται και συγκινεί εκείνον που γοητεύεται από τη σύζευξη κειμένων και μουσικών δημιουργιών, κάνοντας κτήμα του την ομορφιά και μεταφέροντάς την ως δόνηση στη μνήμη και στα όνειρά του.


Η ταλαντούχα δημιουργός επιχειρεί μια ηχητική θέαση της αλήθειας του Ελύτη. Φιλοδοξεί μέσω της μουσικής της να διαβάσει ορθά τα σήματα που στέλνει ο ποιητής.
Έτσι, επεξεργάζεται μια μελωδική ιδέα, που εμφανίζεται σε μορφή θραυσμάτων στην ψιλή περιοχή του πιάνου. Θραύσματα, που στο στοχαστικής βαθύτητας δοκίμιο του Ελύτη, όπου το μέταλλο της φωνής του θερμαίνει και μαζί παγώνει, έχουν τη δική τους, ιδιαίτερη δυναμική:
"Με την κάθε μέρα που ζούμε γινόμαστε άθελά μας εκατομμυριούχοι θραυσμάτων από εικόνες που γεννάει το μέσα μας ασήμαντον..."

Λόγια, που δίνουν έναυσμα στην τέχνη και τη συγκίνηση του δημιουργού. Το χνάρι πάνω στις λέξεις και τις φράσεις ξεδιπλώνεται, κι από τον ήχο και τη μελωδική γραμμή δεν περισσεύει τίποτα. Μετρημένα όλα, δυναμώνουν τα νοήματα...

Στη συνέχεια η ιδέα διανθίζεται με νέα στοιχεία πιο σύνθετα μελωδικά, περιπλέκεται με ιδιαίτερες αρμονίες και μεταφέρεται στις χαμηλότερες περιοχές του οργάνου, φέρνοντας εντονότερη μελωδικότητα στο προσκήνιο, σε μια προσπάθεια να ερμηνευθεί ο Ελύτειος διαλογισμός, να επικοινωνήσει με τον εσώτερο εαυτό...
Η μουσική προσέγγιση της νεαρής συνθέτιδας πείθει, ανατρέχοντας στα γραφόμενα του ποιητή μας, πως "όποιος δεν ξύπνησε τ’ άλλο πρωί να βρει μια φωλιά στο γείσο της ταράτσας του και να σαστίσει απ' αυτό το στιγμιαίο μήνυμα ζωής και μαγικής μαστορίας, δεν θα μπορέσει να καταλάβει, πως με το ίδιο τιποτένιο υλικό, μπορεί να φτάσει κανείς, με μιαν ανάλογη μαγική μαστοριά, στην τεχνική της συνεικόνας..."



Η Τόνια έδειξε μεγάλη αγάπη στην ποίηση και στους σύγχρονους Έλληνες ποιητές ήδη από την εφηβεία.
"Η επαφή μου με την ποίηση απελευθέρωνε τον φαντασιακό μου κόσμο και ήθελα με κάποιο τρόπο να εκφραστώ κι εγώ με δικά μου νοήματα και με την αίσθηση της απόλυτης ελευθερίας που χαρίζει η δημιουργικότητα", δηλώνει.

Ο λόγος του Ελύτη στον "Κήπο με τις αυταπάτες" ψηλαφεί, κι η μουσική της Τόνια αγωνίζεται να αποκρυπτογραφήσει, να αναδείξει τις συσχετίσεις των μυστικών εννοιών τους.

Και τα καταφέρνει. Η νεαρή καλλιτέχνις από την Αλεξάνδρεια της Ημαθείας, στη συνάντηση με τον Ελύτη ιχνηλατεί και ανιχνεύει, καθώς "είναι του ολίγου και του ακριβούς", ισχυροποιώντας τη σημείωση του ποιητή σε άλλο μέρος του δοκιμίου του.  Αφηγείται με το δικό της υλικό, παραθέτοντας όσα αισθάνεται, όσα εντοπίζει και όσα φαντάζεται στο δικό της, προσωπικό "κήπο".

Lina Tonia: The Garden with the Illusions" / Elytis: