Ένα αναγεννησιακό μοτέτο για τον Απόστολο Ανδρέα, πολιούχο των Πατρών...

"Αγιος Ανδρέας", αγιογραφία στον Παλαιό Ναό Αγίου Ανδρέα Πατρών
(patras.gr)

            

Χρόνια Πολλά στην αγαπημένη μας πόλη, Χρόνια Πολλά στους εορτάζοντες!

Ο άγιος Ανδρέας ας είναι αρωγός στο βηματισμό μας, με την αγιοσύνη Του να προστατεύει όλους μας και όσους αγαπάμε!

"Αγιος Ανδρέας", αγιογραφία στον Παλαιό Ναό Αγίου Ανδρέα Πατρών
(patras.gr)

Οι αγιογραφίες που συνοδεύουν το κείμενο είναι από το εσωτερικό του Παλαιού Ναού του Αγίου Ανδρέα της Πάτρας.
Ο Ναός χτίστηκε στη θέση άλλου που καταστράφηκε και είχε οικοδομηθεί απο τους Φράγκους καθώς η Πατρα βρισκοταν υπό την κυριαρχία τους από το 1205.
Πλευρικά του του ναού υπάρχει μια υπόγεια μικρή σπηλιά, που στην αρχαιότητα ήταν μέρος του Μαντείου της θεάς Δήμητρας, κάτι που φαίνεται και σε επιγραφή χαραγμένη στην είσοδό του:

"Νημερτές το δ’ ύδωρ Δημήτερος ήν ποτέ νούσοις.Ένθα παγείς ξύλω Ανδρέας Πάτρας αμφιβέβηκεν"...

δηλαδή:

"Ιαματικό είναι τούτο το νερό, που κάποτε της θεάς Δήμητρας ήταν, όπου ο Ανδρέας σε ξύλο προσηλώθηκε και προστατεύει την Πάτρα".

Η πηγή θεωρείται αγίασμα και προσφέρεται σε βοήθεια αυτών που την ζητούν.

Ο Πρωτόκλητος Ανδρέας κήρυξε τον Χριστιανισμό λαι από τις περιοχές όπου δίδαξε και ίδρυσε Εκκλησία ήταν και η Αχαΐα.

Οι διδαχές του Πρωτοκλήτου Ανδρέα έπεισαν να πιστέψει, την σύζυγο του Ρωμαίου Υπάτου στην Πάτρα, που εξοργισμένος διέταξε τη σταύρωσή Του πάνω σε Χιαστό σταυρό.
Αναφέρει ο Φώτης Κόντογλου: 

"O σταυρός που μαρτύρησε ο άγιος Aνδρέας ήτανε καμωμένος από δυο ίσια σταυρωτά ξύλα σε σχέδιο X, και κατά την παράδοση ήτανε από ξύλο της εληάς".




Τελευταίος Λατίνος Αρχιεπίσκοπος Πατρών υπήρξε ο Pandolfo Malatesta, η ενθρόνιση του οποίου έγινε στην Πάτρα το 1424. O Malatesta ήταν του γνωστού ιταλικού Οίκου ευγενών και η αδερφή του είχε παντρευτεί τον Θεόδωρο Β΄ Παλαιολόγο, Δεσπότη του Μορέα, καθώς εκείνη την εποχή συνηθιζόταν η ένωση οροδόξων και καολικών αριστοκρατών αποσκοπώντας στην ένωση των εκκλησιών.

Στην υπηρεσία το Οίκου Μαλατέστα βρέθηκε για ένα διάστημα και ο Γκιγιώμ Ντυφαί, ένας από τους σπουδαιότερους συνθέτες της Ευρώπης του 15ου αι. και κορυφαίος Γαλλοφλαμανδός δημιουργό της πρώιμης Αναγέννησης.
Ετσι, θρυλείται πως ο συνθέτης συνόδευσε στην Πάτρα τον Μαλατέστα για τις τελετές ενθρόνισης και κει συνέθεσε για την περίσταση το μοτέτο του: "Apostolo glorioso", σε κείμενο ανωνύμου, που αναφέρεται στον Άγιο και την σύνδεσή του με την πόλη.

Πρόκειται για πεντάφωνο, ισορρυθμικό μοτέτο με εισαγωγή, σε δυο γλώσσες, λατινικά και ιταλικά:

Cantus 1

"Δοξασμένε απόστολε, που εξελέγης από τον Θεό / Να ευαγγελιστείς στον

ελληνικό λαό / Την ενσάρκωσή του, που ήταν τυφλός σ’ αυτό, / Και αυτό το

έκανες χωρίς καμία αμφιβολία, Kαι επέλεξες την Πάτρα ως κλίνη σου / Και αυτήν

την ιερή σπηλιά για τάφο σου:

Σε παρακαλώ να προσεύχεσαι να σε ξαναβρώ, / Με την χάρη σου στην θεία παρουσία.

Cantus 2

Με το δόγμα σου προσηλύτισες στον Χριστό / Όλη τη χώρα, και με το πάθος και

με τον θάνατο / Που υπέφερες στον σταυρό στον ελαιώνα.

Αλλά υποτροπίασε σφάλλοντας και στενοχωρήθηκε. / Είθε να λάβει χάρη τόσο

ισχυρή, / Ώστε να αναγνωρίσουν τον αληθινό και ζώντα θεό.

Tenor

Ανδρέα, μαθητή του Χριστού."

(Πηγή: "Καίτη Ρωμανού: Τα "βυζαντινά μοτέτα" του G. Du Fay", scribd)

Η πυκνής γραφής κατανυκτικότατη σύνθεση, δημιουργεί μια ατμόσφαιρα μυστικιστικής διάθεσης. Ιδιαίτερης δομής δημιουργία, με συνηχήσεις, που πατάνε συχνά η μία την άλλη, ωστόσο ακούγεται αβίαστη, δίνοντας την αίσθηση της ηρεμίας. Το πιο γοητευτικό χαρακτηριστικό του μοτέτου είναι η ανάλαφρη εντυπωση που δημιουργει στον ακροατή, λες και δεν πρόκειται για θρησκευτική σύνθεση, αλλά ενα κοσμικό σανσόν.
Ο σπουδαίος αναγεννησιακός Ντυφαί καταδεικνύει με αυτον τον τρόπο ότι οι "άκαμπτοι" περιοριστικοί κανόνες του ισορρυθμικου μοτέτου, στο οποίο επαναλαμβάνεται ακατάπαυστα ένα εκτεταμένο ρυθμικό σχήμα δημιουργώντας διαφορετικούς συνδυασμούς,δεν υπηρετούν πάντα την παραγωγή βαριάς ή πομπώδους μουσικής.
 Μια σύνθεση συγκινητικής ευλάβειας, που μαρτυρά την επινοητικότητα και το μεγαλείο του δημιουργού της.

Guillaume Dufay: "Apostolo Glorioso"