Φίλιπ Γκλας: "Ο Αϊνστάιν στην παραλία"....

Ήταν 18 Απριλίου του 1955 όταν πέθανε ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, από τους μεγαλύτερους επιστήμονες όλων των εποχών. Ευφυέστατος, έδωσε απάντηση σε μεγάλα ερωτήματα για τον κόσμο μας.

Ο Αϊνστάιν υπέφερε από χρόνια προβλήματα στο στομάχι. Το 1948 εμφάνισε οξύ πόνο στην κοιλιά. Οι γιατροί βρήκαν ανεύρυσμα αορτής και τον προειδοποίησαν ότι αν έσπαγε πιθανότατα θα τον σκότωνε, κάτι που συνέβη επτά χρόνια αργότερα. Ο μέγας επιστήμων κατέρρευσε και μεταφέρθηκε εσπευσμένα στο νοσοκομείο. Οι γιατροί ήθελαν να τον χειρουργήσουν, αλλά ο Αϊνστάιν ήξερε ότι οι πιθανότητες επιτυχίας ήταν ελάχιστες και αρνήθηκε. Είπε: "Έκανα ό,τι μπορούσα, ήρθε η ώρα να φύγω και θα το κάνω με αξιοπρέπεια".

Άφησε την τελευταία του πνοή λίγο μετά τη μία το μεσημέρι. Δίπλα στο κρεβάτι του υπήρχαν σημειώσεις για την ομιλία που επρόκειτο να δώσει την επομένη για την ανεξαρτησία του Ισραήλ και ένας ημιτελής υπολογισμός για τη θεωρία πεδίου. Μέχρι τέλους, η επιστήμη και ο ανθρωπισμός υπήρξαν τα κύρια ενδιαφέροντά του.

Μετά το θάνατό του, πολλοί αναρωτήθηκαν τι ήταν αυτό που τον έκανε τόσο έξυπνο. Ετσι, αφαιρέθηκε ο εγκέφαλός του και από τη μελέτη του ανακάλυψαν πως το τμήμα του που ευθύνεται για τα μαθηματικά ήταν ασυνήθιστα μεγάλο σε μέγεθος.

Ηταν πανέξυπνος και εξαιρετικά εκκεντρικός. Λέγεται πως ως αγόρι άργησε να αναπτυχθεί και καθυστέρησε να μάθει να μιλάει. Μεγαλώνοντας απέκτησε και περίεργες συνήθειες. Π.χ υπήρξε μανιακός με τα αυγά και σχεδόν καθημερινά έτρωγε για πρωινό δυο αυγά τηγανητά, όπως επίσης θεωρούσε τις κάλτσες περιττές ως αξεσουάρ ενδυμασίας γι'αυτό δεν φορούσε ποτέ.

Λάτρευε την τέχνη της μουσικής, την οποία άρχισε να διδάσκεται σε παιδική ηλικία από τη μητέρα του, Πωλίν, που ήταν πετυχημένη πιανίστρια.
O Αϊνστάιν συχνά δήλωνε πως "μέσα από τη Μουσική βίωνε τις ονειροπολήσεις του και πως αντιμετώπιζε τη ζωή του με όρους μουσικής: τονικό κέντρο, σταθερός ρυθμός, εσωτερική αρμονία..."

Έπαιζε πιάνο και βιολί. Ιδιαίτερα όμως αγαπούσε το βιολί, τη "Lina" του, όπως το είχε βαφτίσει(προφανώς, συντομογραφία της λέξης "violina").

Επίσης, από συνθέτες έτρεφε ιδιαίτερη εκτίμηση στον Μότσαρτ, του οποίου λάτρευε τις Σονάτες.

Philip Glass - Robert Wilson
it-was-like

Στη μνήμη του, προτείνω να ακούσουμε ένα απόσπασμα από όπερα του μινιμαλιστή, Φίλιπ Γκλας, εμπνευσμένη από αυτή τη σπουδαία προσωπικότητα.



Πρόκειται για την τεσσάρων πράξεων όπερα "Einstein on the Beach - Ο Αϊνστάιν στην παραλία", που έγραψε ο Γκλας το 1975 πάνω σε λιμπρέτο του αμερικανού, αποκαλούμενου "κορυφαίου της πρωτοπορίας", Robert Wilson , ο οποίος επίσης ανέλαβε τη σκηνοθεσία αλλά και τη θεατρική παραγωγή της όπερας.


Η όπερα είναι η πρώτη στην Τριλογία Πορτραίτων του Φίλιπ Γκλας (μαζί με τις: Satyagraha και Akhnaten), που περιγράφουν μουσικά σπουδαίες προσωπικότητες(Αϊνστάιν, Μαχάτμα Γκάντι και Φαραώ Ακενατών), που σφράγισαν με τις θεωρίες τους την επιστήμη, την πολιτική και τη θρησκεία και των οποίων το όραμα άλλαξε τη σκέψη της εποχής τους μέσω της δύναμης των ιδεών. 

amazon.com

Ο "Αϊνστάιν στην παραλία" πρωτοπαρουσιάστηκε την επόμενη χρονιά στο Φεστιβάλ της Αβινιόν κι όλοι έκαναν λόγο για μια πολύωρη μεν, καθόλου ανιαρή δε, όπερα, απολύτως σύγχρονη και ριζοσπαστική(Δεδομένης της διάρκειας, επιτρέπεται στο κοινό να εισέρχεται-εξέρχεται όπως και όποτε επιθυμεί).

Το έργο, που συμμετέχουν οχτώ μουσικοί, δώδεκα τραγουδιστές και οχτώ χορευτές δομείται σε τέσσερις ασύνδετες πράξεις, στις οποίες παρεμβάλλονται μικρές σκηνές. Τρία θέματα επαναλαμβάνονται τρεις φορές, ακολουθώντας μια αυστηρά χρονική δομή, ενώ τα πέντε ιντερλούδια, τα λεγόμενα "knee plays" και τα οπτικά εφέ δημιουργούν μια ιδιαίτερα μεθυστική ατμόσφαιρα, πλάθουν ένα εντυπωσιακό οπτικό μεγαλούργημα-σταθμό στην αβαν γκαρντ τέχνη.
Αυτές οι μαγευτικές -εμποτισμένες με το στοιχείο του ονείρου- εικόνες, βυθίζουν τον θεατή σε μια μινιμαλιστική εμπειρία.
Είναι έργο, που ενώ δεν ακολουθεί κάποια συγκεκριμένη πλοκή, ωστόσο υπογραμμίζεται το "σχόλιο" των δημιουργών για τις υπαρξιακές αβεβαιότητες της ζωής στην πυρηνική εποχή και την εποχή της πληροφορίας.
Τέλος, ενώ ακολουθεί απλή αρμονία κατά το μινιμαλιστικό ιδίωμα, χαρακτηρίζεται από ένταση και επαναληπτική ρυθμολογία προσκαλώντας τον θεατή σε μια ολιστική θεατρική εμπειρία να αφαιθεί άνευ όρων και να απορροφηθεί σ' αυτή την παραμυθική κατάσταση.


Θα ακούσουμε το πρώτο Knee Play , όπου η χορωδία συνοδεύοντας την απαγγελία ενός επιστημονικού συγγράμματος του Αϊνστάιν ερμηνεύει στίχους βασισμένους στην αλληλουχία των αριθμών "one-two-three-four-five-six-seven-eight" στον τύπο του συνεχούς βασίμου, της αδιάκοπης μελωδικής γραμμής υποστηρίζοντας τον τόνο και τον ρυθμό. Μια δεύτερη φωνή αποδίδει ρυθμικό σολφέζ και σύντομα ποιητικά αποσπάσματα.

Philip Glass: "Einstein on the beach - Knee Play 1"

Παλαιότερο κείμενο για τον Αϊνστάιν μπορείτε να διαβάσετε εδώ.