"Θεόρβη, η ιστορική"

 

"Allegory of Music", Laurent de La Hyre - ΜΕΤ Μuseum

Η "θεόρβη", είναι  νυκτό έγχορδο που έκανε την εμφάνισή του το 16ο αι.
Το όνομα, χωρίς να είναι σίγουρο, προέρχεται από το σλαβικό "torba", που σημαίνει τσάντα ή σαρίκι, μάλλον για το σχήμα του ηχείου της.
Άλλοι λένε πως πήρε το όνομά της από το μουσικό Τιόρβο, που την επινόησε.


Όπως όλοι γνωρίζουμε, η όπερα γεννήθηκε το 1600.
Είναι η εποχή της μονωδίας και τα  όργανα χαμηλών συχνοτήτων γίνονται απαραίτητα.
Έτσι, μέλη της Φλωρεντιανής Καμεράτας, που δημιούργησε την όπερα  τροποποιούν το λαούτο της εποχής, προσθέτοντας ένα μεγαλύτερο μπράτσο.

"Woman Playing Theorbo"- Gerard Terborch,National Gallery, London

Η έκταση του νέου οργάνου ήταν χαμηλή λόγω του μεγάλου μήκους του μπράτσου.

Είναι στον τύπο του λαούτου και συνήθως έχει 14 χορδές, αλλά υπάρχουν και όργανα με περισσότερες.
Η θεόρβη από την Ιταλία διαδόθηκε στην Αγγλία, Γαλλία και Γερμανία.

Κατά την εκτέλεση του μπάσο κοντίνουο, η θεόρβη συνδυαζόταν  με ένα μικρό εκκλησιαστικό όργανο ή τσέμπαλο.
Καθιερώθηκε κατά τον 17ο αιώνα ως όργανο συνοδείας και αργότερα φημισμένοι βιρτουόζοι, ανάμεσά τους ο Robert de Visee (1650-1720) δημιούργησαν ένα αξιόλογο ρεπερτόριο για σόλο θεόρβη.

Η ΣΥΛΛΟΓΗ από "Σουίτες για θεόρβη" του Robert de Visée

Από τους σημαντικότερους θεορβίστες της εποχής μας ειναι η αυστριακή Christina Pluhar, δημιουργός της "L'Arpeggiata", ενός μουσικού συνόλου, που ειδικεύεται στις εκτελέσεις μεσαιωνικής και αναγεννησιακής μουσικής .
Τους ακούμε στη Ciaccona του ιταλού Maurizio Cazzati.

Η θεόρβη λέγεται και "κιταρόνε", ονομασία που έρχεται από την ιταλική κιθάρα και χρησιμοποιήθηκε ως τα τέλη του 18ου αιώνα.

Antiveduto Gramatica : "The Theorbo Player" - Galleria Sabauda, Turin

Στη γνωστή μουσική οικογένεια των Savall, ο Ferran, γιος του Jordi, παίζει θεόρβη.

Ακούμε ένα θαυμάσιο τρίο, με τον πατέρα στη βιόλα ντα γκάμπα, την κόρη του, Αrianna στην μπαρόκ άρπα και τον Ferran στη θεόρβη.

Με το μουσικό να κουρδίζει τη θεόρβη του ...μέσα στη φύση, μ'ωραία κουβεντούλα...και ανάμεσα σε φίλους βρίσκεται η χαρά της ζωής, που απεικονίζει στο έργο του "Les Charmes de la vie" , έναν από τους κλασικούς πίνακες Fetes Galantes, ο Antoine Watteau, που πριν χρόνια θαύμασα στο Wallace Museum στο Λονδίνο !!!

(Les Charmes de la vie, Wallace collection-London)

Με έναν ήχο, που σαγηνεύει και παρασύρει σε μονοπάτια παλαιικά...,η θεόρβη αποτελεί ένα αγαπημένο, ιστορικό όργανο της οικογένειας του λαούτου.

Ath Samaras28 December 2020 at 04:58

Δεν λείπει τίποτα από την καταπληκτική παρουσίαση της Θεόρβης. Η "Elpida μας" φροντίζει γι' αυτό με την επιμέλεια που την διακρίνει, αλλά και με τις βαθιές μουσικές γνώσεις της. Πλήρης περιγραφή (εξαιρετικό κείμενο) και εκλεκτά παραδείγματα (στοχευμένα), για την ανάδειξη του οργάνου (όπως του ταιριάζει)... ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΕΛΠΙΔΑ!