Τζοακίνο Ροσίνι: "Το Πέρασμα της Ερυθράς Θάλασσας"...

 

"Passage de la mer Rouge", Nicolas Poussin / National Gallery of Victoria, Mελβούρνη

 (Στη μνήμη του Gioachino Rossini)

< ΑΓΓΕΛΟΣ ΑΙΓΥΠΤΙΟΣ>

Όταν ο Τιτάνας ήλιος πλησίαζε στη δύση,

σταματήσαμε και περιμέναμε,

γιατί θέλαμε να πολεμήσουμε τα χαράματα,

έχοντας τις ελπίδες μας στα πλήθη και στα τρομερά όπλα.

Τότε άρχισαν τα θεϊκά και τα παράδοξα

-να τα βλέπεις και να θαυμάζεις.

Άξαφνα, μπροστά μας, πάνω από την γη

ένας γιγάντιος στύλος, όμοιος με σύννεφο,

υψώθηκε ανάμεσα στο στρατόπεδο

το δικό μας και των Εβραίων.

Και τότε ο αρχηγός τους ο Μωυσής πήρε τη ράβδο του θεού...

έπληξε τα νώτα της Ερυθράς θαλάσσης

και το βάθος της εσχίσθη στα δύο...[...]

Και είδαμε τότε από τον ουρανό μια μεγάλη λάμψη

σαν να ᾽ταν λάμψη από φωτιά...[...]

ένα πελώριο κύμα εβόγγαε πλάι μας...[...]

Και το κύμα εσκέπασε το πέρασμα της Ερυθράς θαλάσσης
και αφάνισε τον στρατό".

("Εξαγωγή", στ. 217-242, μτφ. Θ. Κ. Στεφανόπουλος)

Το παραπάνω απόσπασμα είναι από την τραγωδία "Εξαγωγή", του ποιητή Ιεζεκιήλ, που έζησε τον 3ο/2ο π.Χ. αι. Έχουν διασωθεί 269 στίχοι γραμμένοι στη μορφή και τη γλώσσα της ελληνικής τραγωδίας και θεματικά αναφέρεται στην περιγραφή από τον Αιγύπτιο Άγγελο του Πέρασματος της Ερυθράς θαλάσσης, της γνωστής βιβλικής ιστορίας. 

"Το πέρασμα της Ερυθράς Θαλάσσης", Μονή Αγ. Νικολάου Γιάροσλαβ-Ρωσία

Μια σπάνια σε εκτελέσεις, όπερα του Τζοακίνο Ροσίνι, στηρίζεται στην ίδια ιστορία και τιτλοφορείται: "Το Πέρασμα της Ερυθράς Θάλασσας" ή πιο γνωστή ως: "Μωυσής και Φαραώ", που έγραψε ο συνθέτης το 1827.

Στην ουσία αποτελεί μια ανακαινισμένη επέκταση του προγενέστερου μελοδράματός του, "Μωυσής στην Αίγυπτο", που ο Ροσίνι είχε γράψει μια δεκαετία σχεδόν νωρίτερα, στην οποία αλλάζει τη γλώσσα του λιμπρέτου σε γαλλική και προσθέτει μπαλέτο στην τρίτη πράξη, για να ικανοποιήσει σε θέαμα το απαιτητικό γαλλικό κοινό.

Η βιβλική ιστορία που περιγράφεται στην "Έξοδο" της Παλαιάς Διαθήκης επικεντρώνεται στο βιβλικό θαύμα του χωρισμού των υδάτων από τον Μωυσή, με τη φυγή των κυνηγημένων Ισραηλιτών από την Αίγυπτο, που για τις ανάγκες του λιμπρέτου συμπληρώνεται από την απαραίτητη ερωτική ιστορία.

Η όπερα τονίζει τις δραματικές στιγμές της βιβλικής ιστορίας αλλά επίσης δείχνει τη μαεστρία του συνθέτη και στη γαλλική παράδοση με τα εκφραστικά και συγκινητικά σολιστικά και χορωδιακά μέρη.

Bασικοί χαρακτήρες εκτός από τον Μωυσή, είναι ο Φαραώ, που συμφωνεί να απελευθερώσει τους Ισραηλίτες , η βασίλισσα Σιναΐς, η ισραηλίτισσα Αναΐς, με την οποία είναι ερωτευμένος ο γιος του Φαραώ, Αμένοφις, και γι’αυτό θέλει να εμποδίσει τη φυγή τους.

Πολλοί μουσικολόγοι θεωρούν τη δεύτερη αυτή εκδοχή της όπερας, την προσαρμοσμένη στα γαλλικά πρότυπα του μελοδράματος, μαζί με τον Γουλιέλμο Τέλλο, ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του Ροσίνι. 
Όπερα επικολυρικού χαρακτήρα, που δραματοποιεί εξαίσια μια ιστορία της Βίβλου και ταξιδεύει τον ακροατή στα μονοπάτια της λύτρωσης και στο θαύμα της "ουράνιας" προσευχής.

Θα απολαύσουμε ένα απόσπασμα της 1ης πράξης με πολλούς από τους βασικούς χαρακτήρες της όπερας, από την παραγωγή στη Σκάλα του Μιλάνου την περίοδο 2004-05 και σε διεύθυνση του Riccardo Muti.
Η συναυλία , που δόθηκε για την επαναλειτουργία του Θεάτρου της Σκάλας ηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε και σε DVD:

H συγκινητική και εκφραστικότατη σκηνή της "προσευχής".
Στο ρόλο του Μωυσή ο ρώσος Ildar Abdrazakov:

Το κείμενο δημοσιεύτηκε και στο ιστολόγιο κλασικής μουσικής: listenclassicalmusic.