"Ρίμσκυ Κόρσακωφ: μια σελίδα από τον Όμηρο κι ο Βάγκνερ..."

"Ο Oδυσσέας συναντά τη Nαυσικά και τις παρακόρες της"
Joachim von Sandrart

"...ένιωθε τσακισμένος απ' το κύμα
σώμα πρησμένο, στόμα και ρουθούνια να ξερνούν τη θάλασσα,
κι αυτός πεσμένος κάτω, δίχως πνοή, δίχως φωνή,
σαν λιγοθυμισμένος, τυραννισμένος από κούραση φριχτή[...]

Κι ωστόσο δυο μερόνυχτα, δοσμένος στο μεγάλο κύμα,

είδε πολλές φορές τον χάρο με τα μάτια του.

Μόνο την τρίτη μέρα, σαν την ξημέρωσε η Αυγή

με τους ωραίους πλοκάμους, έπεσε ο άνεμος,

γαλήνεψε, κι έγινε νηνεμία.

Και ξαφνικά βλέπει στο πλάι του στεριά[...]

Έξω μονάχα βράχοι μυτεροί 

και γύρω τους βρυχάται το κύμα πολυτάραχο [...]

Και σάνε λούστηκαν κι αυτές(οι θεραπαινίδες της Ναυσικάς) 

κι αλείφτηκαν με λάδι,

καθίσανε και γεύτηκαν στου ποταμού τους όχτους[...]

Και σαν  χαρήκανε θροφή, κι αυτή κι οι  παρακόρες,

βγάλαν τις μπόλιες κι έπαιξαν τη σφαίρα ανάμεσό τους.   

Κι η ασπροχέρα η Ναυσικά τους γλυκοτραγουδούσε...."

(Ομήρου Οδύσσεια, ραψ. ε και ζ)

Ο Όμηρος και οι σκηνές αυτές που αποτυπώνει στην "Οδύσσειά" του ενένευσαν τον Ρίμσκυ Κόρσακωφ, το ρώσο συνθέτη της Ομάδας των Πέντε, που σαν σήμερα γεννήθηκε...

Στο ορχηστρικό του πρελούδιο "Iz Gomera-Από τον Όμηρο" του Ρίμσκυ Κόρσακωφ είναι εμφανής Βαγκνερική επιρροή.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο συνθέτης επηρεάζεται από το γερμανό, του οποίου τα έργα είχε γνωρίσει στην Αγία Πετρούπολη παρακολουθώντας τον "Κύκλο του Δαχτυλιδιού".

Με την δύναμη της ενορχήστρωσης σκιαγραφεί το νόστιμον ήμαρ του Θακήσιου ήρωα...

Πρόκειται για ένα πρελούδιο-καντάτα για 3 φωνές, γυναικεία χορωδία και  ορχήστρα, με το λιμπρέτο να στηρίζεται ατόφια στο Ομηρικό έπος.
Ξεκινά με ξέσπασμα της καταιγίδας στην ταραγμένη απέραντη θάλασσα, που ο Οδυσσέας βολοδέρνει.

Τα μοτίβα για τον άνεμο και τα γιγάντια κύματα παραπέμπουν σε κείνα του  βαγκνερικού "Ιπτάμενου Ολλανδού"(τον οποίο είχε παρακολουθήσει το 1891 στις Βρυξέλλες) παραμένοντας όμως στην αισθητική της ρωσικής παράδοσης.
Στη συνέχεια η καταιγίδα κοπάζει και η μουσική μάς μεταφέρει στο νησί των Φαιάκων, όπου μετά την άγρια θαλασσοταραχή,  τα κύματα βγάζουν τον Οδυσσέα σε μιαν ήρεμη ακρογιαλιά του. Πρόκειται για ένα φωνητικό μέρος απαράμιλλης ομορφιάς με λεπταίσθητες αρμονίες και ενορχηστρωτικές αποχρώσεις, το οποίο αναδεικνύει τον οπερατικό λυρισμό του Κόρσακωφ(6:22)...
Aνυπέρβλητης ομορφιάς ακρόαμα, που προσωπικά μού θυμίζει τον Βάγκνερ του "Πάρσιφαλ" και το μέρος που ψάλλουν οι λουλουδοκόρες με την αγγελική, πλην σαγηνευτική φωνή τους.

Επίσης, αν παρατηρήσουμε τη μελωδική γραμμή των τρομπονιών στην είσοδο της καντάτας "Από τον Όμηρο", ίσως διακρίνουμε νύξεις από την "Επέλαση των Βαλκυριών" από την Βαγκνερική Τετραλογία, στοιχείο που ενισχύει την άποψη περί θαυμασμού του Κόρσακωφ προς τον Βάγκνερ, την εκφραστική δύναμή του και τον ευρηματικό τρόπο που χειριζόταν την ορχήστρα.

Rimsky Korsakof: "Iz Gomera-Από τον Όμηρο":