Nat King Cole: "Εγώ ήμουν ο μαύρος ..."

Ο Νατ Κινγκ Κόουλ εμφανίστηκε ως πιανίστας της τζαζ και του σουίνγκ και μάλιστα εκπληκτικά βιρτουόζος. Είχε όμως και μια ιδιαίτερη φωνή. Βελούδινη, ζεστή και απαλή φωνή βαρύτονου, που τόσο ταίριαζε στις τζαζ μελωδίες...
Παρόλα αυτά, γνώρισε τεράστια επιτυχία με τα ελαφρά τραγούδια, που επισκίαζαν τις αυθεντικές τζαζ ρίζες της μουσικής του. Γι' αυτό για πολλούς μαύρους μουσικούς ο Νατ Κινγκ Κόουλ ήταν ο "συμβιβασμένος με τα λευκά αφεντικά"...

Γεννήθηκε σαν σήμερα, 17 Μαρτίου 1919 στο Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα, την γενέτειρα της ακτιβίστριας, Ρόζα Παρκς.

Tα πρώτα μαθήματα πιάνου τα διδάχτηκε από τη μητέρα του που ήταν οργανίστα στην εκκλησία της πόλης. Ανάμεσα στα γκόσπελ έμαθε να εκτελεί και κλασικούς συνθέτες από τη μπαρόκ και τον Μπαχ ως τη σύγχρονη εποχή και τον Ραχμάνινοφ.

Οι μεγάλες του αγάπες στο Λύκειο ήταν η μουσική και το μπέιζμπολ. Είδωλά του οι Αρμστρονγκ και Ντιουκ Έλινγκτον, στο ύφος των οποίων δημιούργησε δικές του μπάντες απ' όταν μαθητής, ακόμη.
Έκανε συγκρότημα με άλλους τρεις... Ο Κόουλ στο πιάνο, κι οι υπόλοιποι έπαιζαν μπάσο, κιθάρα και ντραμς. Όμως ο ντράμερ δεν εμφανίστηκε ποτέ στην πρόβα κι έτσι η μπάντα παρουσιάστηκε ως "τρίο", με τον πιανίστα Κόουλ να έχει μεγαλύτερη ρυθμική ελευθερία και αρμονική ευελιξία κατά την εκτέλεση...
Τελικά, τον κέρδισε το τραγούδι και με τη μεταξωτή φωνή του κέρδισε ευρύτατη δημοτικότητα.

King Cole Trio

Ήταν το 1956, που λόγω του χρώματός του γρονθοκοπήθηκε. Τότε, ήταν ακόμη δύσκολα τα πράγματα για τους έγχρωμους. Χωρισμένη η κοινωνία σε λευκούς και μαύρους, μια κοινωνία άνιση, με διακρίσεις και πρακτική που βασιζόταν στο δόγμα της ανωτερότητας μιας φυλής....


Έτσι, είχε κανονιστεί ο Κόουλ να δώσει μια συναυλία για λευκούς ακροατές και μια για νέγρους. Ο τραγουδιστής για να ισορροπήσει κάπως την κατάσταση είχε επιλέξει για την ορχήστρα του μόνο λευκούς εκτελεστές. Κατά τη διάρκεια της πρώτης συναυλίας για τους λευκούς, απρόσμενα ανέβηκαν στη σκηνή κάποιοι άντρες και άρχισαν να χτυπούν τον Νατ Κινγκ Κόουλ με γκλομπς... Ένας απ' αυτούς τον έπιασε από το πέτο του σακακιού του και τον έσπρωξε με δύναμη με αποτέλεσμα να πέσει από το σκαμπό του πιάνου στο πάτωμα. Επικρατούσε κομφούζιο με τους θαμώνες να ουρλιάζουν: "Νέγρε δεν έχεις δουλειά εδώ! Σήκω και γύρνα σπίτι σου!", όταν με το μικρόφωνο τον χτύπησαν στο κεφάλι... Το μόνο που θυμόταν μετά ο τραγουδιστής ήταν πως κατάφερε να φυγαδευτεί με τη βοήθεια αστυνομικών που κατέφθασαν στο χώρο...Τού προσφέρθηκαν οι πρώτες βοήθειες κι επέστρεψε μόνο για να τραγουδήσει για το ακροατήριο των μαύρων...

Από τα πολύ αγαπημένα μου τραγούδια του το "Mona Lisa", μια μελωδικότατη μπαλάντα, που γράφτηκε για την ταινία "Captain Carey" και αναφέρεται, όπως μαρτυρά ο τίτλος, στο εικαστικό αριστούργημα του Ντα Βίντσι.
Το τραγούδι κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού και η διασκευή του Κόουλ έκανε πάταγο. Ο ίδιος ο ερμηνευτής πάντα έλεγε πως η "Μόνα Λίζα" είχε για πάντα αιχμαλωτίσει την καρδιά του και η ηχογράφησή της ήταν η πλέον αγαπημένη του".

Μια άλλη αιθέρια μελωδία του είναι το "Answer Me, My Love", για το οποίο άγγλοι μουσικοαναλυτές υποστήριξαν πως πάνω του βασίστηκε το πασίγνωστο "Yesterday" των Μπητλς, χωρίς φυσικά να υπονοούν πως ο Μακ Κάρτνευ το "έκλεψε", αλλά πως η μελωδία του Κόουλ ήταν στο υποσυνείδητο του δημιουργού "σκαθαριού".

Πολλοί μουσικοκριτικοί τον θεωρούν ισάξιο του Φρανκ Σινάτρα, που όμως λόγω φυλετικών διακρίσεων δεν κατάφερε να κάνει μια ολοκληρωμένη καριέρα στο χώρο του θεάματος και ακροάματος.

Όταν κάποτε ζητήθηκε από τον Κόουλ να τοποθετηθεί σχετικά, δεν δίστασε να πει:

"Αλήθεια είναι. Ήμουν καλύτερος από τον Φράνκι.
Απλώς είχαμε μια διαφορά:
 Εγώ ήμουν ο μαύρος κι εκείνος ο λευκός"...

Το 1963 γυρίστηκε στην Ελλάδα η ρομαντική ταινία "In the cool of the day-Διακοπές στην Ελλάδα", της οποίας τη μουσική και τα τραγούδια συνέθεσε ο Μάνος Χατζιδάκις. Ένα απ'αυτά ήταν το "Κάνε το δάκρυ σου χαρά", σε στίχους Ν. Γκάτσου, που ο χαρισματικός Nat King Cole ερμήνευσε στην αγγλική βερσιόν.(Στην ελληνική του εκδοχή το τραγούδι είχε αποδώσει η Μαίρη Λίντα).

"In the Cool of the day

when love is warm

we better be wise

for jealous eyes

are all around us

But the cool of the night

is right for 2

no fool in the night

can keep our dream from coming true"

O Nat King Cole είναι από τους αγαπημένους αφροαμερικανούς ερμηνευτές του ιάπωνα συγγραφέα, Χαρούκι Μουρακάμι.

Στο βιβλίο του "Νότια των συνόρων, δυτικά του ήλιου" γράφει:

"...η Σιμαμότο και γω καθόμασταν στον καναπέ ακούγοντας δίσκους.[...]
Ήταν ένα συννεφιασμένο, σκοτεινό απόγευμα. Οι ακτίνες του ήλιου διάστικτες από λεπτή σκόνη ίσα που έλαμπαν μέσα από τα πυκνά σύννεφα. Όλα έμοιαζαν θαμπά κι ακίνητα.
Ήταν σχεδόν η ώρα του λυκόφωτος και το δωματιο ήταν σκοτεινό σαν την νύχτα.
Μια θερμάστρα παραφίνης το έλουζε με μια μουντή ανταύγεια.
Ο Νατ Κινγκ Κόουλ τραγουδούσε το "Pretend".
Φυσικά δεν είχαμε ιδέα τότε τί σήμαιναν οι αγγλικοί στίχοι. Για μας ήταν απλώς μουσική.
Αγαπούσα όμως το τραγούδι και από τις τόσες φορές που το είχα ακούσει μπορούσα να παπαγαλίσω τους πρώτους στίχους του:
"Κάνε πως είσαι ευτυχισμένος
όταν έχεις τις μαύρες σου
δεν είναι και τόσο δύσκολο...[...]
Οι στίχοι έμοιαζαν να εκφράζουν μια ορισμένη στάση ζωής..."

(Χαρούκι Μουρακάμι: "Νότια των συνόρων, δυτικά του ήλιου", εκδ. Ωκεανίδα, σελ.19-20)

Το "Pretend" είναι σύνθεση του Lew Douglas, που με τη μεταξωτή φωνή του πρωτοερμήνευσε ο Νατ Κινγκ Κόουλ το 1952 κι έφερε το τραγούδι στο Top1 του Billboard, όπου κρατήθηκε για 20 εβδομάδες!

Nat King Cole: "Pretend":