Ο Κουμανταρέας και μια πλατεία, ο ομφαλός της Ελλαδίτσας...

 

efsyn

Σαν σήμερα, 17 Μαΐου 1931 γεννιέται ο Μένης Κουμανταρέας. Ένας από τους σπουδαιότερους μεταπολεμικούς Έλληνες συγγραφείς.
Το έργο του μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών.
Τα γραπτά του θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν κάτι ανάμεσα σε αυτοβιογραφία και δοκίμιο.

Ο Μένης Κουμανταρέας στο βιβλίο του "Τo show είναι των Ελλήνων" παρουσιάζει τρεις νουβέλες, η πρώτη από τις οποίες έχει τίτλο: "Μια μέρα απ’ τη ζωή τους",  και αφορά τη συνάντηση του ποιητή μας Κων. Καβάφη με το συνθέτη και μαέστρο, Δημήτρη Μητρόπουλο.

Βρισκόμαστε στα 1932. Η βραδιά έχει φτάσει στο τέλος της. Η περιβόητη συνάντηση των δυο σπουδαίων ανδρών έχει ολοκληρωθεί. Ο ένας καληνυχτίζει τον άλλο με περισσή εγκαρδιότητα. Ο σωφέρ έχει φέρει το αυτοκίνητο. Ο νεαρός τού ανοίγει την πόρτα. Ο Καβάφης μπαίνει και κάθεται στο πίσω κάθισμα.

Καθ' οδόν προς το ξενοδοχείο ρίχνει ματιές έξω απ' το παράθυρο. Περνούν από την Ομόνοια και ο ποιητής δυνατά εξωτερικεύει τις σκέψεις του στον οδηγό:


"Μια κόκκινη ρεκλάμα, στην ταράτσα γωνία Αγίου Κων/νου αναβοσβήνει. Τι κέρδισαν τώρα με τα ηλεκτρικά φώτα; Τουλάχιστον οι λάμπες του γκαζιού άφηναν να πλανιέται ένα φωτοστέφανο γύρω απ' τα αντικείμενα, πλούτιζαν με αχλύ την πεζή πραγματικότητα.[...]
Κόρες ανεβασμένες σε αρχαιοπρεπή βάθρα να παριστάνουν τις Μούσες. Οκτώ τον αριθμό, διότι η ένατη Μούσα, λόγω συμμετρίας, παρελήφθη. Μια καινοτομία της καινούργιας κυβερνήσεως. Ποιας απ' όλες;
Αφότου ήρθε εδώ την άνοιξη, οι κυβερνήσεις ανεβοκατεβαίνουν, άλλοτε έχουνε κυβέρνηση Βενιζέλου κι άλλοτε οικουμενική...Πολλά γίνονται κι είναι δύσκολο να τα προλάβει κανείς.
[...]
Και όπως κάνουν τη βόλτα της Ομονοίας, με τις Μούσες να περιστρέφονται άλλες χορευτικά και άλλες άδουσες, εκείνος σκέφτεται: Μήπως θα ήτο προτιμότερο, χίλιες φορές πιο ταιριαστό, αν στη θέση αυτών των κυριών τοποθετούσαν ένα Απόλλωνα, έναν Ερμή ή ακόμα ημίθεους όπως ο Αχιλλέας ή ο Μαρσύας ή ο Δάφνις. Κι ακόμα, γιατί όχι, νέους από τα γυμνάσια της πόλης με τα λαμπρά τους σώματα να δίνουν κάλλος στην άτυχη πλατεία.
Και τί κέρδισαν οι Αθηναίοι μ' αυτές τις τσιμεντένιες αρχαίες κόρες; Το μόνο που κατάφεραν να συνδέσουν το όνομα της Καλλιόπης, προστάτιδας του έπους και της λυρικής ποιήσεως με τα παρακείμενα ουρητήρια...
Ναι, όντως άτυχη πλατεία, αν σκεφτεί κανείς από πόσα στάδια πέρασε, άλλοτε με ανθοπωλεία ή φοίνικες κι άλλοτε μ' ένα σιντριβάνι λοξό.
Άλλοτε με δημοκρατία κι άλλοτε με στρατοκρατία. Πότε με συλλαλητήρια και πότε με ποδοσφαιρικές ιαχές, για να καταλήξει στο σημερινό, κολοβωμένο χάλι.
Ποια! μια πλατεία, ο ομφαλός της Ελλαδίτσας!"

(Μένης Κουμανταρέας: "Τo show είναι των Ελλήνων", εκδ, Κέδρος, σελ: 84-85-86)

Λες και ο Κουμανταρέας δια στόματος του Αλεξανδρινού κάνει το δικό του σχόλιο για την πολύπαθη πλατεία Ομονοίας, που μέχρι σήμερα ταλαιπωρείται με το ράβε-ξήλωνε της έκτασης και διαμόρφωσής της...
Μια πλατεία - σημείο αναφοράς, που έχει γνωρίσει τόσες και τόσες "μεταμορφώσεις". 

Πλατεία Ομονοίας τη δεκαετία του '30

Ένα τραγουδάκι μεταγενέστερων δεκαετιών από αυτές που περιγράφει ο συγγραφέας στο βιβλίο του θα θυμηθούμε.

Ενα τραγούδι σε ρυθμό βαλς, σε μουσική του Μενέλαου Θεοφανίδη γραμμένο για την επιθεώρηση: "Ομόνοια πλας - Το τραγούδι της Αθήνας".

Οι στίχοι πλάθουν εκπληκτικές εικόνες της πλατείας εκείνης της εποχής.
Το ακούμε από την πρώτη ερμηνεύτρια, Ρένα Βλαχοπούλου, κεφάτη, μπριόζα και καλλίφωνη, καθώς η αγαπημένη πρωταγωνίστρια ξεκίνησε την καριέρα της από την οπερέτα ως τραγουδίστρια..:

"Σαν την Πλας Πιγκάλ από χρόνια,

μια πλατεία πολύ κεντρική

στην Αθήνα μας είν' η Ομόνοια

που είν' η φήμη της ιστορική.

Σε κάθε γωνία επτά καφενεία

καρέκλες με κόσμο γεμάτες

και ταξί που ψαρεύουν πελάτες

Κομψοί και ωραίοι,

πολίσμαν, τροχαίοι

πεντ' έξι παλιές μπυραρίες

καυγαδάκια στις αφετηρίες

Καμπαρέ με τζαζ μπαντ και μπελ φαμ

με ταμπέλες που λένε γουελκάμ

τι ρυθμός και ζωή και κοσμοσυρροή

μέρα-νύχτα και ως το πρωί "