 |
| "Le beau Marius", Αμεντέο Μοντιλιάνι |
(Μάριος Βάρβογλης)
"Λιγόσταγη και καθαρή σαν το κρυστάλλινο νερό ελληνικής βρυσούλας", χαρακτήριζε τη μουσική του Μάριου Βάρβογλη, ο Αιμίλιος Ριάδης.
Μουσική λιτή, με απαράμιλλο λυρισμό και ιδιαίτερο, προσωπικό ύφος…
Γεννήθηκε σαν σήμερα, 10 Δεκεμβρίου 1885 και μεγάλωσε σε ένα αστικό περιβάλλον με όλες τις ανέσεις. Φοίτησε για λίγο στη σχολή Τεχνών με δάσκαλο τον Νικηφόρο Λύτρα και συμμαθητές τους Ροϊλό και Ιακωβίδη.
Παράλληλα με τη ζωγραφική παρακολουθούσε μαθήματα μουσικής στο Ωδείο Αθηνών. Κατόπιν έφυγε για σπουδές στο Παρίσι, όμως γρήγορα τον απορρόφησε ολοκληρωτικά η μουσική τέχνη ….
Έκανε παρέα με τον Μωρίς Ραβέλ και τον "καταραμένο" Αμεντέο Μοντιλιάνι, που φιλοτέχνησε και το γνωστό πορτρέτο του ως "Le beau Marius".
Θεωρείται από τους κορυφαίους δημιουργούς της σύγχρονης νεοελληνικής μουσικής σκηνής, η μουσική του ανήκει αναμφισβήτητα στην Ελληνική Εθνική σχολή, με εμφανείς επιρροές από την Γαλλική τεχνοτροπία.
Ο Βάρβογλης βρέθηκε στο Παρίσι σε μια περίοδο "εκρηκτικής" ατμόσφαιρας, που είχαν δημιουργήσει τα αλληλοσυγκρουόμενα αισθητικά ρεύματα (Ντεμπισί, Στραβίνσκι...). Στη δίνη τους, ο Βάρβογλης σφυρηλατεί το καλλιτεχνικό ύφος του, όπου το εκλεπτυσμένο πνεύμα της γαλλικής τέχνης συνυπάρχει με το ιδεώδες της ελληνικής μουσικής.
 |
| [Από δεξιά: Βάρβογλης, Καλομοίρης, Μητρόπουλος, Ριάδης] (Αρχείο Ωδείου Αθηνών) |
Πρόκειται για έναν άξιο και σεμνό εργάτη της τέχνης και από τους πρωτοπόρους αγωνιστές για τη θεμελίωση της Εθνικής μας μουσικής. Συνδέθηκε με τον Μ. Καλομοίρη, με τον οποίο τούς ένωσε η περιφρόνησή τους για την ιταλική μουσική και συνεπώς την Επτανησιακή Σχολή, αλλά και η επιρροή του μουσικοδραματικού Βάγκνερ.
Όπως επίσης και η αγάπη τους για την εθνική φιλολογία και την εθνική γλώσσα. Υπήρξαν κι οι δυο τους φανατικοί δημοτικιστές.
Η όπερά του "Απόγευμα της Αγάπης", βασίζεται στο ομώνυμο θεατρικό του Θεόδωρου Συναδινού. Γράφτηκε το 1933 και πρωτοπαρουσιάστηκε από την Ε.Λ.Σ. το 1944.
Η υπόθεση του μονόπρακτου λυρικού δράματος, το λιμπρέτο του οποίου διαμόρφωσε ο ίδιος ο Βάρβογλης, διαδραματίζεται στα μέσα του 19ου αι. το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα, μέρα που ψάλλεται ο εσπερινός της Αγάπης, στην πλατεία του χωριού, έξω απ' το εκκλησάκι του.
Ένα έργο σε δυο σκηνές, μεταξύ των οποίων παρεμβάλλεται ορχηστρικό ιντερλούδιο και που διακρίνεται για την καθαρότητα του αρμονικού στυλ, τη διαύγεια της μελωδίας και τη συμμετρία της μορφής.
ΥΠΟΘΕΣΗ:
Ο Θάνος είναι παντρεμένος κι ευτυχισμένος με τη Σμαράγδα, παρότι φτωχοί. Με την κοπέλα είναι όμως ερωτευμένος σφοδρά και ο προύχοντας του χωριού, Τάσος. Στον εσπερινό της Αγάπης ο νέος εκμυστηρεύεται στη γυναίκα τον έρωτά του, ζητώντας της να τον ακολουθήσει. Τής υπόσχεται να τής προσφέρει μια πλουσιοπάροχη ζωή. Εκείνη λέγοντας πως αγαπά τον άντρα της, επιλέγει την αγάπη από τα πλούτη, αρνείται και τον απωθεί. Έτσι ο Τάσος οργισμένος αποφασίζει να την εκδικηθεί.
Λέει στην πεθερά της πως την ημέρα του γάμου του γιου της ο παπάς είχε τελέσει και κηδεία. Σύμφωνα με προκαταλήψεις, κάτι τέτοιο σήμαινε πως μέσα σε ένα χρόνο ένας από τους δυο νεόνυμφους θα πέθαινε. Η μάνα για να σώσει το γιο της πηγαίνει και σκοτώνει τη νεαρή νύφη της...
Ο Τάσος μετανοιωμένος γονατίζει στα σκαλιά της εκκλησίας και ζητά συγχώρεση από το Θεό, όταν εμφανίζεται ο Θάνος ανυποψίαστος. Από μακριά ακούει φωνές. Είναι τα ουρλιαχτά της μάνας του που αλλόφρων πέφτει στα πόδια του γιου της και του λέει για το φονικό, που διέπραξε...
Εκείνος σοκαρισμένος τήν συγχωρεί, όμως τής λέει πως είναι σαν να σκότωσε εκείνον...
Η υπόθεση βασίζεται σε μια εκτός λογικής λαϊκή πρόληψη, όμως αποδίδεται απολύτως ρεαλιστικά, με εμφανώς βεριστικό ύφος. Έτσι, το "Απόγευμα της Αγάπης" χαρακτηρίζεται βεριστικό δράμα με ηθογραφικά στοιχεία, στο οποίο περιγράφονται με αριστουργηματικό τρόπο έθιμα και συνήθειες των ανθρώπων της ελληνικής υπαίθρου, όπου κυριαρχεί το τρίπτυχο: παράφορος έρωτας-υποτιθέμενη προδοσία-φόνος.
Ο συνθέτης κλείνει το έργο με το σχόλιο πως κανείς δεν μπορεί να αποφύγει το πεπρωμένο του, αναθέτοντας στους ζητιάνους να εκφράσουν τη λαϊκή σοφία...
Ένα έργο που διακρίνεται για την καθαρότητα του αρμονικού στυλ, τη διαύγεια της μελωδίας και τη συμμετρία της μορφής.
Μ. Βάρβογλης: "Απόγευμα της Αγάπης":
Azy Gouziou (Άζη Γουζίου)10 December 2020 at 05:48Πόσο "ειρωνικός" τίτλος για ένα έργο που στο όνομα της Αγάπης διαπράττεται προδοσία και φόνος! Έτσι συμβαίνει όταν τα πάθη των ανθρώπων δεν συγκρατούνται από την λογική. Όντως τα ηθογραφικά στοιχεία της ελληνικής επαρχίας περιγράφονται εξαιρετικά και η μουσική του Βάρβογλη, μεστή ελληνικότητας αιχμαλωτίζει τον ακροατή. Ονομάστηκε και "παππούς της ελληνικής μουσικής". Το δε εικαστικό του Μοντιλιάνι δείχνει έναν σκεπτικισμό στο πρόσωπο του Βάρβογλη.
Ευχαριστούμε, Ελπίδα μου για την αφιέρωση στη γενέθλια μέρα του σπουδαίου αυτού εκπρόσωπου της ελληνικής μουσικής. Σε φιλώ! ❤
ReplyDelete
Replies
ELPIDA NOUSA10 December 2020 at 07:32Ακριβως Αζη μου...Σχημα οξυμωρο...Μια φρικιαστική πραξη, αυτη της αφαιρεσης ζωης , τη μερα που υμνειται η Αγαπη στο συνανθρωπο και στο ονομα της βαθιας αγαπης...
Ηθογραφικου περιεχομενου η υποθεση, που ο σπουδαιος Βαρβογλης μεταφερει εξαιρετικά πατωντας σε μουσικά μοτιβα της παραδοσιακης μουσικής αναμικτα με τη λεπτη γευση και τη φινέτσα της γαλλικης μουσικής, ορατο περισσοτερο στο ιντερλουδιο...
Το εικαστικό του Μοντιλιάνι, στη δικη του προσωπικη τεχνοτροπια με τα επιμηκη προσωπα-σωματα, απεικονζει την λεπτή, αριστοκρατική και στοχαστική φιγουρα του φιλου του, Μαριου..
Ευχαριστω για τον επαινο και την ανταποκριση σου, καλή μου φιλη σε αυτο το άγνωστο εργο του Βαρβογλη, που γνωρισα πριν 2 χρονια στο Παν/μιο Αθηνων, οταν ημουν εισηγητρια στο Συνεδριο και η επομενη απο μενα εισηγηση ειχε θεμα της την εθνικη σχολη...Ετσι, κρατησα σημειωσεις, εκανα και την προσωπικη μου ερευνα, περιληψη της οποίας σάς παρουσιάζω σημερα...
Στελνω τα φιλιά και την αγαπη μου!Delete
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου