Φραντς Λιστ: μια σύνθεση για τη μητέρα του...

Maria-Anna Lager Liszt

Καθώς σήμερα γιορτάζουμε την Ημέρα της Μητέρας προτείνω να ακούσουμε ένα έργο του Φραντς Λιστ, ο οποίος είχε μια πολύ ιδιαίτερη και στενή σχέση με τη μητέρα του, καθώς ήταν μοναχοπαίδι της. 

Η κυρία Mαρία-Άννα Λάγκερ Λιστ, έμεινε ορφανή κι από τους δυο γονείς της πολύ μικρή κι αναγκάστηκε να εργαστεί σκληρά ως υπηρέτρια για να τα βγάλει πέρα ώσπου παντρεύτηκε τον Άνταμ Λιστ.
Η γυναίκα λάτρευε το μοναχογιό της και συχνά αφηγούνταν τις τσιγγάνικες προφητείες που σχετίζονται με την ημέρα της γέννησής του, αποκαλώντας τον: "εκλεκτό παιδί", εξηγώντας με αυτόν τον απλοϊκό τρόπο τα ιδιαίτερα χαρίσματα του γιου της.

Όταν πέθανε ο πατέρας του, ο Λιστ πήρε τη μητέρα του μαζί του στο Παρίσι.
Η γυναίκα προσπάθησε να προσαρμοστεί, μετά κόπων να αγαπήσει την πόλη και να μάθει τη γλώσσα για χάρη του γιου της.
Καμάρωνε για την εξέλιξή του και τον βοηθούσε όσο μπορούσε. Η σχέση τους υπήρξε στοργική και υποστηρικτική. Μπορεί η κ. Λιστ να μη γνώριζε να διαβάζει μουσική, όμως συχνά ο συνθέτης, έχοντας εμπιστοσύνη στο αισθητήριό της ρωτούσε τη γνώμη της.

Όταν οι σχέσεις του Λιστ με την Κόμισσα ντ' Ανκού οξύνθηκαν μετά το χωρισμό τους,  η Μαρία -Άννα Λιστ τάχθηκε -όπως αναμενόταν- με την πλευρά του γιου της και δέχτηκε να μεγαλώσει και να προσέχει τα τρία παιδιά τους, ενώ ο Λιστ ήταν απασχολημένος με μουσικές περιοδείες.

Η μητέρα του συνθέτη έζησε ως τα 78 της. Πέθανε στο Παρίσι, στις 6 Φεβρουαρίου, ανήμερα στη Γιορτή της Αγίας Δωροθέας.

Ο Λιστ, συγκλονισμένος από την απώλειά της εμπνεύστηκε μια πιανιστική σύνθεση θρησκευτικής χροιάς και αυτοβιογραφικής διάστασης, στην οποία έδωσε τον τίτλο: "Sancta Dorothea".

Ο συνθέτης προσεγγίζει στοχαστικά το θέμα "μητέρα", ενώ εμφανώς δηλώνεται η  διάθεση ευγνωμοσύνης απέναντί της, αλλά και ευλάβειας και ταπεινοφροσύνης για την Αγία.

Η σύνθεση που διακρίνεται για τον έντονο λυρισμό της είναι γραμμένη στη Μι μείζονα, και στο εναρκτήριο μέρος της εντυπωσιάζουν τα συνεχή τρίηχα στο αριστερό χέρι που υποστηρίζουν την κομψή, όλο ευγένεια, βηματική μελωδία.

Καθώς η σύνθεση εξελίσσεται, οι αρμονίες γίνονται πλουσιότερες για να εκφραστεί το ιερό πάθος, αλλά και η ορφάνια που επιφέρει στον καθένα μας η απώλεια της μάνας, άσχετα από ηλικία.

Η συνοδεία αποκτά νέα δυναμική. Στην κατακλείδα, επιστρέφει το αρχικό μοτίβο σε καταλαγιασμένη ένταση, δηλώνοντας την προθυμία του Λιστ να πλάσει μιαν ατμόσφαιρα γαλήνης, κατάνυξης, λύτρωσης και απότισης σεβασμού στην Αγία Δωροθέα, αλλά και ευγνωμοσύνης στην "Μητέρα" του και την άδολη προσφορά και αγάπη της.

Οι μουσικολόγοι χαρακτηρίζουν αυτό το σχετικά άγνωστο δίλεπτο έργο του Λιστ: "από τα σπάνια και πολύτιμα κοσμήματά του".

Liszt: "Sancta Dorothea, S.187" :