"Ένας Αγροτικός Γάμος στην Τέχνη"

 

"Peasant Wedding", Pieter Bruegel the Elder -Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης, Βιέννη

9 Σεπτεμβρίου και το ημερολόγιο γράφει το όνομά του.

Ο Πίτερ Μπρίγκελ ο πρεσβύτερος  ήταν φλαμανδός ζωγράφος, χαράκτης και σχεδιαστής, που πέθανε στις Βρυξέλλες σαν σήμερα το 1569.

Ήταν γνωστός για τα τοπία του και τις αγροτικές σκηνές, μα κυρίως ήταν ζωγράφος της αλληγορίας και της ηθογραφίας.
Οι συνθέσεις του είναι αφηγηματικές, εστιάζοντας στις λαϊκές παραδόσεις και τα έθιμα του τόπου. Συνθέσεις, που έχουν και την αξία της λαογραφικής καταγραφής της εποχής.

Πολλοί οι γνωστοί πίνακές του.
Για σήμερα επιλέγω να σας παρουσιάσω τον «Αγροτικό Γάμο» του, ένα εικαστικό με ιδιαίτερη λεπτομέρεια στις σκηνές, που απεικονίζει.

Στο κέντρο ένα μακρύ τραπέζι, που συγκεντρώνει περιμετρικά τους καλεσμένους.

Η νύφη στέκει κάτω από ένα χάρτινο στέμμα ενώ το γλέντι φαίνεται να έχει ξεκινήσει...

Και γλέντι χωρίς μουσική δεν γίνεται, φυσικά!

Οι οργανοπαίχτες στέκουν στη μέση του πλάνου, φυσούν τις γκάιντες, ενώ ένας άνδρας γεμίζει με άφθονο ποτό τις κανάτες.

Οπωσδήποτε, ένας γάμος της τότε εποχής απαιτεί και το προικοσύμφωνο!

Έτσι, απαραίτητη η παρουσία του συμβολαιογράφου να το συντάξει.
Είναι ο άντρας με το μαύρο μπερεδάκι, που βλέπουμε στην ξύλινη, σκαλιστή καρέκλα με την ψηλή πλάτη.

Παρόντα και τα σύμβολα γονιμότητας με τα δεμάτια στον τοίχο ή της αθανασίας και της αιώνιας αγάπης με το παγώνι, που ο Μπρίγκελ εμφανίζει το φτερό του, στο καπέλο του μικρού αγοριού, που γλείφει όλο ευχαρίστηση την πήλινη, βαθιά τσανάκα κι έτσι προφταίνει ν'αποτυπωθεί κι η αθωότητα...

Οι σερβιτόροι πηγαινοέρχονται με βιάση κι ο κόσμος, που παρακολουθεί το γάμο, πολύς!

Ανάμεσά τους και ο ίδιος ο ζωγράφος, με τη μαύρη επίσημη φορεσιά του και το σπαθί, στην άκρη του τραπεζιού, που συνομιλεί με τον  ιερέα, που πιθανότατα πραγματοποίησε την τελετή.
.

***

Ένα «χωριάτικο γάμο» περιγράφει  με την ανεπανάληπτη πένα του και ο δικός μας Άγγελος Σικελιανός...

«Σταματημένα τ΄ άλογα, ας προσμένουν στην πλακόστρωτη απλωσιά,

π΄ όλη γεμίζει από το χτύπο του πετάλου, όπως πληθαίνει το συμπεθεριό

[...]

οι συμπεθέρες στολισμένες σε μετάξια και χρυσά,τινάζουνε απαλά τα γκέμια,

να κινήσουνε μαζί...

 κ΄ είναι η γαλάζια μέρα, η Κυριακή

κι΄ από τα βάθη του χωριού της νιάς καμπάνας χύνεται η βοή,

κι΄ όλο έχει αδειάσει το χωριό, στο λιόχαρον αλώνι, ομπρός στην εκκλησιά!

Στημένη η νύφη, σε θρονί, που αστράφτει, χαμηλό,

μήτε δεξιά, ας κυττάει, μήτε ζερβά,

ενώ οι στολίστρες, πίσω από τους ώμους της, ορτές,

απ΄ την κορυφή του κεφαλιού της, τής χωρίζουνε στη μέση τα μαλλιά.

[...]

 Στους άσπρους τοίχους τα πλεγμένα στάχυα λάμπουν καρφωτά...

[...]

Μα από τη νύφη, ασάλευτη, τριγύρα,

σκεπασμένη τώρα στ΄ αραχνόφαντο κεφαλοπάνι,

ας ξεχειλίζει η διάφανη σιγή, κι΄ ο απάρθενος ας ρεύει λογισμός.

[...]

Μα στο άτι απάνου , πό'ρχεται μπροστά ο γαμπρός, την πλάση όλη χαίρετε προικιό! Πίνει τον ήλιο το κορμί του, πίνει,

ως μια ζεστή ψιλή αμμουδιά, τον πάντα νέον αφρό!

Το συγκεκριμένο ποίημα του Σικελιανού «Χωριάτικος Γάμος» εμπνέει τον  άγγλο συνθέτη σερ Τζων Τάβενερ, που σε συνδυασμό με το Χορό του Ησαΐα από τη γαμήλια τελετή του ορθόδοξου γάμου δίνει μια σειρά από μουσικές και λεκτικές εικόνες, που περιγράφουν έναν γάμο  σε Ελληνικό χωριό.
Ο χαρακτήρας του χορωδιακού έργου γαλήνιος, νηφάλιος και κατανυκτικός, όπως απαιτεί το ιερό Μυστήριο με τον ιδιαίτερα βαθύ συμβολισμό.
Μουσική, που συντελεί και επιτείνει την αίσθηση του ιερού Μυστηρίου της αγάπης και της ένωσης  δύο ανθρώπων  "...εις σάρκα μίαν" και όχι ένα κοσμικό γεγονός...

Ένα έργο, που αφιέρωσε στη γυναίκα του, Μαριάννα και θα το απολαύσουμε αυτό το απόγευμα...

ΠΗΓΕΣ: Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, «Μεγάλοι ζωγράφοι» εκδ.ΜΕΛΙΣΣΑ, Εικαστικά Βιβλίο ΟΕΔΒ, «The Music of Silence:John Tavener», Brian Keeble