Translate

fb

Παρασκευή 29 Σεπτεμβρίου 2017

Δον Κιχώτης: η μάχη με τα πρόβατα...




"Ο Δον Κιχώτης επιτίθεται στο κοπάδι των αιγοπροβάτων",  Χαρακτικό Gustave Dore




"Θα περπάτησαν μιαν ολάκερη ώρα, όταν ξαφνικά ο Δον Κιχώτης σηκώθηκε όρθιος απάνω στα ζεγκιά του αλόγου του.
-Να είπε, αγαπητέ μου Σάντσο, η μέρα που θα φανεί η αξιοσύνη του χεριού μου και τα σημερινά μου κατορθώματα θα μείνουν γραμμένα στον αιώνα τον άπαντα μέσα στην ιστορία.
Βλέπεις εκείνη εκεί τη σκόνη που υψώνεται πέρα, Σάντσο;
Μάθε πως έρχεται ένας μεγάλος στρατός κατά το μέρος μας.
- Άμα είναι έτσι, τότε θα ‘ναι δυο οι στρατοί, απάντησε ο Σάντσος. Γιατί από τούτη την αντίθετη μεριά υψώνεται μια παρόμοια σκόνη.
Ο Δον Κιχώτης γύρισε και είδε πως ο Σάντσος είχε δίκιο.
Αναγάλλιασε από χαρά, γιατί συλλογίστηκε πως οι δυο αυτοί στρατοί έρχονταν να χτυπηθούν στη μέση του ατέλειωτου κάμπου.
Τη σκόνη αυτή την έκαναν δυο μεγάλα κοπάδια πρόβατα, που έρχονταν από τις δυο αντίθετες μεριές.
Μα με τόση πίστη βεβαίωσε ο Δον Κιχώτης πως τα σύννεφα της σκόνης ήταν
στρατοί, που ο Σάντσος στο τέλος το πίστεψε και είπε:
-Λοιπόν, αφέντη, εμείς τι θα κάμουμε σ’ αυτή την περίσταση;
-Τι θα κάμουμε; απάντησε ο Δον Κιχώτης υψώνοντας περήφανα το μέτωπό του.
Θα πάμε με το μέρος εκείνων που έχουν ανάγκη να τους βοηθήσουμε.
- Μα, αφέντη μου, φώναξε ο Σάντος σαστισμένος, γυρίζω και ξαναγυρίζω το
κεφάλι μου, τεντώνω τον λαιμό μου, που πάει να ξεκολλήσει,
γουρλώνω τα μάτια μου, που λες θα μου πεταχτούν όξω,
μα ο διάβολος να με πάρει αν βλέπω κανέναν απ’ αυτούς που μου ψέλνεις.
- Τι! Δεν ακούς τα χλιμιντρίσματα των αλόγων, τις σάλπιγγες, τα τύμπανα;
- Δεν ακούω τίποτα, απάντησε ο Σάντσος…
Το πολύ πολύ ακούω βελάσματα προβάτων…
- Α! είπε ο Δον Κιχώτης, φοβάσαι τόσο πολύ τον πόλεμο, φτωχέ μου Σάνστο, που
έχασες τον μπούσουλα. Πολύ καλά, μείνε εσύ εδώ, κι εγώ θα πάω μοναχός μου να
δώσω τη νίκη σ’ εκείνον που θα βοηθήσω.
Κι αφού σπιρούνιασε τον Ροσινάντη, έφυγε τρέχοντας χωρίς ν’ ακούει τα
ξεφωνητά του ιπποκόμου του.
- Για όνομα του Θεού! φώναξε ο Σάντσος, γύρνα πίσω, αφέντη μου Δον Κιχώτη, γιατί ’ναι πρόβατα αυτά που πας να πολεμήσεις.
Τι τρέλα πάλι αυτή!.. Αλίμονο, αλίμονο!
Ο Δον Κιχώτης έτρεχε σπιρουνιάζοντας κάθε τόσο τ’ άλογό του και χουγιάζοντάς το σαν δαιμονισμένο.
Και χωρίς να χάσει καιρό, έπεσε μέσα στο 
κοπάδι τα πρόβατα κι άρχισε να τα χτυπά δεξιά κι αριστερά με λύσσα και θυμό.
Οι τσοπάνηδες έβαλαν τις φωνές, τον έβριζαν και τον φοβέριζαν, μα αυτός
δεν έδινε πεντάρα. Τότε πήραν πέτρες κι άρχισαν να τις ρίχνουν απάνω του βροχή.
Μια πέτρα τον βρήκε ίσα στο στόμα και του έσπασε τρία δόντια, ενώ μια
δεύτερη τον χτύπησε βαριά στο πλευρό.
Μια τρίτη έπεσε στο κούτελο και τον ζάλισε τόσο πολύ,
που γκρεμίστηκε πάνω από τ’ άλογό του χάμω στη γης.
Οι τσοπάνηδες νόμισαν πως τον είχαν σκοτώσει. Μάζεψαν γρήγορα γρήγορα το
κοπάδι τους, φορτώθηκαν στον ώμο τα σκοτωμένα πρόβατα, κι από δω παν οι άλλοι.
Όλο αυτόν τον καιρό ο Σάντσος στεκόταν πάνω στα βράχια και κοίταζε τις
τρέλες του αφεντικού του, μαδώντας τα γένια του από την απελπισία του.
Κι όταν οι τσοπάνηδες χάθηκαν από το πρόσωπο της γης, κατέβηκε από το μετερίζι του και
ζύγωσε το αφεντικό του, που ήταν σε αξιολύπητη κατάσταση.
-Ε, δε σου το έλεγα, αφέντη μου Δον Κιχώτη; είπε ο Σάντσος, σκουπίζοντας τα
αίματα από το πρόσωπο του πληγωμένου ιππότη.
Δε σου το έλεγα, πως δεν ήταν στρατοί, μα κοπάδια πρόβατα;"

Μ. Θερβάντες: "Δον Κιχώτης"
(διασκευή: Κώστας Βάρναλης)

"Δον Κιχώτης, η μάχη με τα πρόβατα"
πηγή: Βιβλιοθήκη Θερβάντες cervantesvirtual



Έργο σπουδαίο και διαχρονικό ο "Δον Κιχώτης", μεταφέρει υψηλά νοήματα και αξίες. Καλεί τους αναγνώστες σε μια περιπλάνηση στον κόσμο των αισθήσεων και των συμβολισμών. Έτσι ήταν φυσικό να κεντρίσει το ενδιαφέρον πολλών καλλιτεχνών και ν' αποτελέσει πηγή έμπνευσης για αριστουργήματα στην εικαστική τέχνη, τη μουσική, το θέατρο και τον κινηματογράφο.


Ο "Don Quixote" του Ρίχαρντ Στράους, 
είναι συμφωνικό ποίημα, που ο ίδιος
 χαρακτήρισε ως "φανταστικές παραλλαγές πάνω σε ένα θέμα ιπποτικού χαρακτήρα", θέλοντας να δηλώσει πως προσπάθησε κυρίως τη μελέτη των κεντρικών ηρώων του Θερβαντικού αριστουργήματος, με έμφαση στον Δον Κιχώτη και τον ακόλουθό του, Σάντσο Πάντσα.
Το εναρκτήριο μέρος είναι μια μακρά ορχηστρική εισαγωγή, που παρουσιάζει τον Δον Κιχώτη να αναπολεί μία εποχή ευγένειας, αβρότητας, γενναιότητας και αγνού έρωτα. 
Είναι γραμμένο σε φόρμα "θέμα και παραλλαγές", με το σόλο τσέλο να αντιπροσωπεύει τον βασικό ονειροπόλο ήρωα, Δον Κιχώτη, και τη σόλο βιόλα, τενόρο τούμπα και μπάσο κλαρινέτο να απεικονίζουν τον γραφικό Σάντσο Πάντσο. 

Λέγεται πως κανένας μουσικός δεν κατανόησε πληρέστερα τον Δον Κιχώτη, ούτε κατέλαβε περισσότερες όψεις της προσωπικότητάς του από ό,τι ο Στράους.Δίνει στη μουσική του κομψή αρχαϊκή γεύση, αν και η αρμονική γλώσσα και η ενορχήστρωση χαρακτηρίζονται αναμφισβήτητα αρκετά τολμηρές και πρωτοποριακές.

Το συμφωνικό ποίημα αναπτύσσεται με μια εισαγωγή, δέκα παραλλαγές και ένα φινάλε. Κάθε μια από τις παραλλαγές αναφέρεται και σε ένα συγκεκριμένο επεισόδιο από το βιβλίο του Θερβάντες, χωρίς όμως ο συνθέτης να τηρεί τη σειρά του Θερβάντες. Ο μουσουργός επιλέγει τις ιστορίες επινοώντας τη δική του δραματική ακολουθία, που  αποτελεί εναλλαγή σκηνών μάχης και αγωνίας με σκηνές ιπποτισμού που ξεχειλίζουν ευγένεια και λυρισμό...
Έτσι, μεταφέρει στον κόσμο των ήχων τη μάχη με τους ανεμόμυλους...την περιπέτεια με την πομπή των προσκυνητών...τη συνάντηση με τη Δουλτσινέα...τη μάχη με τους μάγους ή εκείνη με τον ιππότη του φωτεινού φεγγαριού...

Η "Μάχη με τα πρόβατα", που διαβάσαμε παραπάνω απεικονίζεται στη δεύτερη παραλλαγή, όπου  ο συνθέτης με ευρηματικό τρόπο και προκειμένου να απεικονίσει τη στιγμή που ο Δον Κιχώτης βλέπει το κοπάδι των αιγοπροβάτων και τα βελάσματά του τα θεωρεί άγριο στρατό που πλησιάζει, αναθέτει στα χάλκινα να παίζουν μοτίβα με συνεχείς τρίλιες και "παράφωνες" συνηχήσεις. Γνωστή ως τεχνική "flutter-tonguing" , όπου η τρίλια δημιουργείται με την εκφορά του "Ρ" κατά την εκτέλεση, διευκολύνοντας τη γρήγορη επανάληψη των φθόγγων.


R. Strauss: "Don Quixote, Op. 35: Variation II - The battle with the sheep"
 
Τσέλο: Mstislav Rostropovich, Βιόλα: Ulrich Koch
Διευθύνει ο Herbert von Karajan



[Το κείμενο γράφτηκε με αφορμή τα 470 χρόνια από τη γέννηση του μεγαλύτερου συγγραφέα στην ισπανική γλώσσα, Μιγκέλ ντε Θερβάντες  (29 Σεπτεμβρίου 1547). 
Το διασημότερο μυθιστόρημά του είναι ο "Δον Κιχώτης" το οποίο έχει μεταφραστεί σε 60 και πλέον  γλώσσες και συγκαταλέγεται στα κλασικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.]





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου