Stravinsky: "In Memoriam Dylan Thomas..."

 

(visitmumblesandgower)

Είχε κατά νου από καιρό πριν, να συνεργαστεί μαζί του σε μια όπερα... Όμως ο ξαφνικός θάνατος του Τόμας, τού χάλασε τα σχέδια...
Έτσι, ο Ιγκόρ Στραβίνσκυ αποφάσισε να συνθέσει ένα έργο στη μνήμη του ουαλού φίλου του ποιητή, Ντίλαν Τόμας, χρησιμοποιώντας το ποίημα του ποιητή στη μνήμη του πατέρα του: "Αβρός μην πας στην νύχτα την καλή" και συγκεκριμένα τη φράση: "Οργή, οργή όταν το φως πεθαίνει"

ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ:

"Αβρός μην πας στην νύχτα την καλή,

Το γέρασμα, με το κλείσιμο της μέραςֹ

πρέπει να καίει και να μουγκρίζει

Οργή, οργή όταν το φως πεθαίνει.

Κι αν άνθρωποι σοφοί, του σκότους το σωστό,

Κοντά στο τέλος τους, το ξέρουνε αυτοί

Αφού απ’ τα λόγια τους δεν είδαν

Αστραπή να ψαλιδίζει,

Αβροί δεν παν στην νύχτα την καλή.

Άνθρωποι καλοί, στου κύματος δίπλα τη στερνή,

Το κλάμα τους πώς λαμπυρίζει

Των πράξεών τους φύση, λεπτή, καχεκτική,

σε κόλπο καταπράσινο ίσως αυτές

μπορούσαν να χορεύουν,

Οργή, οργή όταν το φως πεθαίνει.

Άνθρωποι τρομεροί, πάνω στη φλογερή του ορμή

Τον Ήλιο αδράξαν και τον τραγουδήσαν,

Όμως καθώς αυτός τον ουρανό διασχίζει

Μάθαν, αργά πολύ, πώς θλίψη τον γιομίσαν,

Αβροί δεν παν στην νύχτα την καλή.

Άνθρωποι σκοτεινοί, κοντά στο μνήμα,

Με θαμπωμένη όραση βλέπουν και αυτοί

Μάτια θαμπά που θα μπορούσαν να είναι

όλο χαρά, μετεωρίτες φλογεροί,

Οργή, οργή όταν το φως πεθαίνει.

Κ’ εσύ πατέρα, απ’ το θλιμμένο ύψος, απο κεί,

Δώσ’ μου κατάρα και ευχή

με των δακρύων σου την ορμή.

Αβρός μην πας στην νύχτα την καλή,

Οργή, οργή όταν το φως πεθαίνει".

(poiein.gr)

To ποίημα αυτό ανήκει στις villanelles, μια ποιητική φόρμα που ανέδειξε ο Ντύλαν Τόμας κι αποτελείται από 19 γραμμές: πέντε τρίστιχα κι ένα τετράστιχο.
Οι  καλλιτέχνες έδωσαν το όνομα στην ποιητική φόρμα τους από τον αναγεννησιακό χορό και τραγούδι:  "villanella" (από το ιταλικό villano=αγρότης, λατιν. villa) υπονοώντας την απλότητα των ρουστίκ , βουκολικών θεμάτων τους.

Το παραπάνω ποίημα ακούγεται αρκετές φορές στη γνωστή ταινία "Interstellar"...

Eδώ, μια από τις σκηνές: 

Η σύνθεση του Στραβίνσκυ είναι για τενόρο και κουαρτέτο εγχόρδων, όπου προστίθενται μέρη εκτελεσμένα από τρομπόνια, κατ'εξοχήν όργανα επιμνημόσυνης μουσικής. Tο έργο αποτελεί αντιπροσωπευτικό της πιο πρώιμης φάσης της σειριακής πρακτικής του Στραβίνσκι, όπου χρησιμοποιείται σειρά από πέντε φθόγγους.

Για τη σύνθεση "In Memoriam Dylan Thomas" ο ρώσος συνθέτης στηρίχτηκε στη σειρά:

Καλλιτέχνης με εξαιρετική μουσικότητα στο λόγο του, ο Ντίλαν Tόμας. Ο λεκτικός ρυθμός του εμφανέστατος, κάτι που εντυπωσίασε τον Στραβίνσκυ από την πρώτη στιγμή.

"Είναι άφθαστος λογοπλάστης!", έλεγε ο ρώσος συνθέτης!
"Τις μεγάλες παραγράφους του διατρέχει μια ανάσα, με πλούτο συνηχήσεων, λογοπαίγνια και μουσική ροή στην έκφραση...
Απ' όταν γνώρισα τον Τόμας, ήξερα πως το μόνο που έπρεπε να κάνω ήταν να τον αγαπώ", λέει ο Στραβίνσκι στο βιβλίο "Συζητήσεις με τον Ρόμπερτ Τέφτιτ".

Και συνεχίζει:

"Προγραμματίζαμε κάτι καινοτόμο και όμορφο, όμως στις 9 Νοεμβρίου 1953, έφθασε το τηλεγράφημα που μ'ενημέρωνε για το θάνατό του...σε ηλικία 39 ετών, με υγεία φθαρμένη από το αλκοόλ κατέρρευσε στο ξενοδοχείο του στη Ν. Υόρκη και πέθανε λίγο αργότερα στο νοσοκομείο ...
Το μόνο που μπορούσα να κάνω ήταν να κλάψω".


Το έργο "In Memoriam Dylan Thomas" του Στραβίνσκυ θεωρείται μία από τις πιο συγκινητικές συνθέσεις του κι αποτελεί προσέγγιση στη σειριακή μουσική, αφού γράφτηκε την περίοδο που ο συνθέτης φλέρταρε με το δωδεκαφθογγισμό του Σαίνμπεργκ.

 Stravinsky: "In Memoriam Dylan Thomas"