Robert Burns: "Ποίηση, είναι Μουσική χωρίς νότες"

"Robert Burns portrait", Alexander Nasmyth

"Ποίηση, είναι Μουσική χωρίς νότες"

Η φράση ανήκει στον Robert Burns, έναν από τους πρωτοπόρους ρομαντικούς ποιητές, τον εθνικό ποιητή της Σκωτίας.

Ο Burns γεννήθηκε σαν σήμερα, 25 Γενάρη του 1759 και η ποίησή του που συνήθως είναι γραμμένη στην τοπική σκωτσέζικη διάλεκτο διακρίνεται για το ρομαντισμό, την απλότητα και τα λυρικά της στοιχεία.

Kι ειναι αυτό που προσωπικά με συγκινεί, η πίστη του στη ντοπιολαλιά του, όπως και το ότι τα πρώτα του ποιήματα τα έγραψε για να αποπληρώσει το χρέος της οικογένειάς του..
Στη Σκωτία τον λατρεύουν και όπου κι αν πας, βλέπεις μνημεία, αγάλματα προς τιμήν του! Οι συμπατριώτες του αναγνωρίζουν πως ο Μπερνς με την πένα του ύμνησε την λαϊκή σκωτσέζικη ψυχή, που φτεροκοπά για ελευθερία, για ανασασμό, για έρωτα...
Περιέγραψε την ζωή των Σκωτσέζων και τη Σκωτική ύπαιθρο με τους ανθρώπους της, τις αγροτικές περιοχές όπου και κείνος μεγάλωσε, γι' αυτό και αποκαλείται "βάρδος της Καληδονίας".

Alexander Nasmyth: "Robert Burns portrait"

Ο Μπερνς θα πρέπει να ήταν σπουδαία προσωπικότητα, αφού κατάφερε να εντυπωσιάσει και τον Ουόλτερ Σκωτ:

"Νομίζω πως το μάτι και μόνο, δείχνει την ποιητική ιδιοσυγκρασία
και το χαρακτήρα κάποιου.
Στην περίπτωση του Μπερνς, τα μάτια ήταν μεγάλα και σκοτεινά,
 αλλά κυριολεκτικά έλαμπαν γιατί μιλούσε με συναίσθημα.
Ποτέ δεν είδα άλλα τέτοια μάτια σε ένα ανθρώπινο κεφάλι..."

Είναι αρκετοί οι μουσικοί που έχουν μελοποιήσει κείμενά του, Μπετόβεν, Σούμαν, Ραβέλ, Σοστακόβιτς...

I. O Φέλιξ Μέντελσον στη συλλογή του "Six Duets, Op 63", μελοποιεί έξι ποιήματα, ανάμεσα τους και το "Λαϊκό τραγούδι" του Ρόμπερτ Μπερνς.

Μελωδία, που ταιριάζει στο ρομαντικό ύφος του ποιητή, την κομψή, ντελικάτη συναισθηματική έκφρασή του. 

Η μελωδική διάρθρωση του Μέντελσον κινείται παράλληλα με το ύφος του σκωτσέζου δημιουργού κι αναθέτει την ερμηνεία σε λεπτεπίλεπτες, γυναικείες φωνές. Σχεδόν εύθραυστες, οι δυο υψίφωνες εκφράζουν το ποιητικό κείμενο που εστιάζει στην προστασία από τις άσχημες καιρικές συνθήκες της Σκωτίας και τις συχνές εναλλαγές του καιρού , παραπέμποντας και στις μεταφορικές καταιγίδες που ο άνθρωπος συχνά καλείται να αντιμετωπίσει στη ζωή του.
Ο συνθέτης ακολουθεί την απλή στροφική δομή στο τραγούδι του, και η παρτιτούρα του υποβάλλει τις φωνές σε συνεχόμενη μελωδική κίνηση, που συνηχεί σε τρίτες.
Το μέρος του πιάνου αρκετά διακριτικό ακολουθεί τις φωνές, συμβάλλοντας μέσα από την λιτή του μελωδική γραμμή στην έκφραση του ποιητικού κειμένου.

"O wert thou in the cauld blast,

On yonder lea, on yonder lea,

My plaidie to the angry airt,

I'd shelter thee, I'd shelter thee;

Or did Misfortune's bitter storms

Around thee blaw, around thee blaw,

Thy bield should be my bosom,

To share it a', to share it a'.

Or were I in the wildest waste,

Sae black and bare, sae black and bare,

The desert were a Paradise,

If thou wert there, if thou wert there;

Or were I Monarch o' the globe,

Wi' thee to reign, wi' thee to reign,

The brightest jewel in my Crown

Wad be my Queen, wad be my Queen"

Ο Μέντελσον ένας άφθαστος τεχνίτης της μελωδίας, ζωγράφος, αλλά και δεινός ταξιδευτής είχε -όπως όλοι γνωρίζουμε- επισκεφτεί την Σκωτία, τα μέρη της οποίας απεικόνισε στις υδατογραφίες του, αλλά και μουσικά, όπως στη θαυμάσια 3η "Σκωτική Συμφωνία" του, αλλά και στην Ουβερτούρα του: "Εβρίδες".

Διάχυτος ο ρομαντισμός, φίλοι μου, αυτό το Σαββατιάτικο απόγευμα...Ταιριάζει στον καιρό με τη λεπτή, βελούδινη τρυφεράδα του...

F. Mendelssohn:"Six Duets, Op. 63, N.5 - Volkslied"/ R. Burns:

II. Μεταφρασμένο στη Δανέζικη γλώσσα το "Λαϊκό Τραγούδι" του Μπερνς μελοποιήθηκε και από τον Σουηδό συνθέτη και ζωγράφο, Hugo Alfvén με τίτλο: "O stode du i kylig blast".

Με πρότυπο τα "Λυρικά Κομμάτια" του Γκριγκ ο συνθέτης χαράσσει μια μελωδική γραμμή όπου το ύφος παραμένει προσωπικό και στηρίζεται στη ρυθμική λιτότητα, με μελωδίες εκφραστικές και φρέσκιες αρμονίες, συνταιριασμένες με το ρομαντικό, όλο απαλότητα και ευγένεια ποιητικό κείμενο του τιμώμενου σήμερα Σκωτσέζου ποιητή, Ρόμπερτ Μπερνς.

Hugo Alfvén / Robert Burns: 
"O wert thou in the cauld blast - O stode du i kylig blast":

Παλαιότερο κείμενο για τον Ρόμπερτ Μπερνς μπορείτε να διαβάσετε κι εδώ.