Μπόρχες: Τα κυκλικά ερείπια και μια παλλόμενη καρδιά...

 

[Στη μνήμη του Χόρχε Λουίς Μπόρχες, μέγα δεξιοτέχνη του λόγου και ενός από τους κορυφαίους σύγχρονους ανθρώπους του πνεύματος, που πέρασε στην αιωνιότητα σαν σήμερα, 14 Ιουνίου 1986.

Πέθανε από καρκίνο του ήπατος και τάφηκε στο Cimetière de Plainpalais της Γενεύης . Ο απλός τάφος του κοσμείται με ανάγλυφα από τον κόσμο του φανταστικού, την αγγλοσαξονική και σκανδιναβική τέχνη και μυθολογία, που λάτρεψε]

"Kανένας δεν τον είδε όταν ξεμπάρκαρε μέσα στην κατασκότεινη νύχτα[...] Tο βέβαιο είναι ότι ο μουντός εκείνος άνθρωπος φίλησε τη λάσπη, σκαρφάλωσε στην όχθη χωρίς να παραμερίσει τα κοφτερά χαμόδεντρα που του πλήγωναν τη σάρκα και γλίστρησε, ζαλισμένος και ματωμένος, ώς τον κυκλικό περίβολο...[...] 
Aυτός ο κύκλος είναι κάποιος ναός που τον κατασπάραξαν αρχαίες πυρκαγιές, τον βεβήλωσε το βαλτωμένο δάσος, και που το θεό του δεν τον τιμούν πια οι άνθρωποι.
O ξένος ξάπλωσε κάτω απ’ το βάθρο. Tον ξύπνησε ο ήλιος ψηλά. Σιγουρεύτηκε, χωρίς να παραξενευτεί, πως οι πληγές του είχαν γιατρευτεί· έκλεισε τα ξεθωριασμένα μάτια του και κοιμήθηκε.Ήξερε ότι εκείνος ο ναός ήταν ο τόπος που ζητούσε ο ακατανίκητος σκοπός του. Ήξερε ότι τα πυκνά δέντρα δεν μπόρεσαν να στραγγαλίσουν τα ερείπια ενός άλλου ναού, στην κάτω μεριά του ποταμού, ενός ναού κάποιων θεών που κάηκαν και πέθαναν κι εκείνοι...

Το εικαστικό είναι του Oliver King  και το εμπνεύστηκε μετά την ανάγνωση
της ιστορίας του Μπόρχες: «Τα Κυκλικά ερείπια»
(από: saatchiart)

[...]

O εγκαταλειμμένος και γκρεμισμένος ναός τού ταίριαζε, γιατί αποτελούσε κάτι το ελάχιστο του ορατού κόσμου[...]
O ξένος ονειρευόταν τον εαυτό του στο κέντρο ενός κυκλικού αμφιθεάτρου που, κατά κάποιον τρόπο, ήταν ο καμένος ναός.
[...]
Ονειρεύτηκε μια παλλόμενη καρδιά.

Tην ονειρεύτηκε ζωντανή, θερμή, μυστική, στο μέγεθος γροθιάς, με χρώμα πορφυρό, μες στο μισόφωτο ενός ανθρώπινου σώματος που ακόμα δεν είχε ούτε φύλο ούτε πρόσωπο. Tην ονειρεύτηκε δεκατέσσερις λαμπερές νύχτες, προσέχοντας στοργικά την κάθε λεπτομέρεια. Kαι, κάθε νύχτα, την έβλεπε καθαρότερα. Δεν την άγγιζε· μονάχα βεβαιωνόταν για την παρουσία της, τη μελετούσε και τη διόρθωνε με το βλέμμα...
[...]

(Απόσπασμα: "Τα κυκλικά ερείπια" από τους "Λαβυρίνθους" του Χόρχε Λουίς Μπόρχες)




Το παραπάνω διήγημα "Τα κυκλικά ερείπια" έχουν εμπνεύσει στον αυστραλό σύγχρονο κλασικό συνθέτη, Shaun Rigney το ομότιτλο κουαρτέτο εγχόρδων του: "The Circular Ruins".
Όπως εξηγεί ο δημιουργός, η έννοια της αιωνιότητας που εδώ εκπροσωπείται από την κυκλικότητα  των ερειπίων γοήτευε πάντα τον Μπόρχες.
Όμως  η κυκλικότητα είναι ενσωματωμένη και στη φύση της δυτικής κλασικής μουσικής.
Ας θυμηθούμε στο συγκερασμένο σύστημα τον "κύκλο των πεμπτών", που καταδεικνύει τις λειτουργικές σχέσεις μεταξύ των κλιμάκων - τονικοτήτων, μία γεωμετρική αναπαράσταση -θα λέγαμε- των 12 μειζόνων και των σχετικών τους ελασσόνων κλιμάκων.

Shaun Rigney: "The Circular Ruins, String Quartet"