Translate

fb

Σάββατο 23 Ιανουαρίου 2021

Ο Νταλί και ο "διαστημικός ελέφαντας" της παράνοιάς του...

 

S. Dali: "Elephants"


[Στη μνήμη του Σαλβαντόρ Νταλί που πέρασε στην αιωνιότητα στη γενέτειρά του, Φιγκέρες, σαν σήμερα, 23 Ιανουαρίου 1989]


Ο Νταλί υπήρξε από τις εντυπωσιακότερες φυσιογνωμίες της σύγχρονης τέχνης, μια εκκεντρική και ιδιόρρυθμη προσωπικότητα. 

Πολλοί είναι εκείνοι που χαρακτήρισαν τον ισπανό καλλιτέχνη παραδοξολόγο, μεγαλομανή, σκανδαλώδη, ως και παρανοϊκό, όμως, κανείς ποτέ δεν αμφισβήτησε την καλλιτεχνική του μεγαλοφυία!

Η έκρηξη της φαντασίας του ιδιοφυούς σουρεαλιστή υπήρξε αξιοθαύμαστη. Θα τον χαρακτήριζε κανείς "σύνθετο καλλιτέχνη" (ζωγράφος, γλύπτης, χαράκτης, φωτογράφος, σκηνογράφος, συγγραφέας), όπως και σύνθετη ήταν και η προσωπικότητά του, προκλητική, εμμονική, εγωκεντρική, επιδειξιομανής, που αναζητά την ουσία της τέχνης. H εμβάθυνση στις εικόνες του "απίθανου" που σκιαγραφεί, είναι εμβάθυνση στα μυστήρια του μυαλού, της επιθυμίας, της ψυχής, του χωροχρόνου. Απεικονίσεις στις οποίες -για πολλούς- είναι διάχυτες οι αυταπάτες, οι παραισθήσεις, η παράνοια. 

"Υπάρχει μόνο μία διαφορά ανάμεσα σε έναν τρελό άνθρωπο και εμένα. Ο τρελός πιστεύει ότι είναι σώφρων. Εγώ το γνωρίζω ότι είμαι τρελός", συνήθιζε να λέει και οι πίνακες που φιλοτέχνησε  με παραστάσεις μυθικών ελεφάντων -αν μη τι άλλο- έχουν μια παράνοια...

Ο ζωγράφος σε πολλά εικαστικά του αποτυπώνει τον μυθικό, με μακριά πόδια, ελέφαντα, έμπνευση από τον οβελίσκο με τον "ελέφαντα του Μπερνίνι", η θέαση του οποίου συγκλόνισε όπως φαίνεται τον Νταλί, ακριβώς γιατί δεν φαίνεται να έχει κάποιο νόημα.
Το 1948 φιλοτεχνεί το έργο "Elephants". Σίγουρα για αρκετούς φιλότεχνους είναι κάπως δύσκολο να κατανοήσουν τι ακριβώς θέλει ο δημιουργός να εκφράσει, αλλά ας δεχτούμε πως κάθε παράλογο είναι ένα κομμάτι ενός γεγονότος από τη ζωή του καλλιτέχνη.

Η χρωματική παλέτα με τα χρυσοπόρφυρα χρώματα και το έντονο πορτοκαλοκίτρινο δηλώνει πως αποτυπώνεται η ώρα του δειλινού στο οποίο δύο ελέφαντες με πολύ ψηλά πόδια -σαν ξυλοπόδαροι- κινούνται μάλλον σε μια έρημο, καθώς ο ζωγράφος απεικονίζει στο βάθος αμμόλοφους...Αγνοώντας τον άνεμο, ο Νταλί απoτυπώνει την επιφάνεια της ερήμου, λεία. Οι ψηλοπόδαροι ελέφαντες περπατούν ο ένας δίπλα στον άλλο με τους οβελίσκους στην πλάτη. Ο ένας έχει το κεφάλι στραμμένο προς τον ουρανό, δίνοντας την εντύπωση της χαράς, ενώ ο άλλος έχει το κεφάλι στραμμένο προς το έδαφος, δίνοντάς του μια εικόνα θλίψης.
Κάτω από τα πόδια των ελεφάντων υπάρχουν δύο ανθρώπινες σιλουέτες ενώ στο κέντρο της εικόνας ο θεατής παρατηρεί ένα μικροσκοπικό σπίτι. 

Ο Νταλί με ανεξέλεγκτη φαντασία δημιουργεί στο ύφος του σουρεαλισμού, και μέσω του παραμορφωμένου ύφους του εκείνος θεωρεί πως εκφραζεται με απόλυτη σαφήνεια. 


S. Dali: "Elephant Spatial"
Το 1980 χυτεύεται σε μπρούντζο το γλυπτό "Elephant Spatial - Διαστημικός ελέφαντας". Αυτός ο ελέφαντας είναι κωμικότατος με τα ψηλόλιγνα, αραχνοειδή πόδια του και τον οβελίσκο στην πλάτη...

Λέγεται πως ο καλλιτέχνης το εμπνεύστηκε από ένα όνειρο που είδε η σύζυγός του, Γκαλά... 


Ο Κουβανός συνθέτης Άλντο Ραφαέλ Φόρτε, εμπνεύστηκε από γλυπτά και ζωγραφικά έργα του Νταλί και το 2003 συνθέτει το ομώνυμο έργο για μπάντα ("Dali"), αποτελούμενο από 5 μέρη, ένα για κάθε έργο. 

Πρόκειται για:

"Μονόκερως"
"Δον Κιχώτης"
"Ελέφαντες"
"Απεικονίσεις της Θείας Κωμωδίας του Δάντη" και
"Εμμονή της μνήμης" 


Εμείς σήμερα θα ακούσουμε  τη μεσαία κίνηση της σύνθεσης με τίτλο "Διαστημικός ελέφαντας" όπου το φανταστικό, εξωπραγματικό, αλληγορικό και ιδιότυπο της έκφρασης του Νταλί μεταλλάσσεται σε ήχο από τον Φόρτε, ο οποίος επικεντρώνεται στην αποτύπωση της παράλογης και χιουμοριστικής φύσης αυτού του πλάσματος.
Έτσι παρατηρούμε μοτίβα  σε υψηλούς τόνους(τα ψηλά πόδια του ελέφαντα) αντιθετικά με κείνα σε χαμηλούς τόνους (το βάρος του ελεφαντα).
Διάφοροι ηχοχρωματικοί συνδυασμοί αναλαμβάνουν ρόλο κοροϊδευτικό.  Είναι ήχοι που παραπέμπουν στον κόσμο του τσίρκου.
Τρομπέτες με σαξόφωνα,  φαγκότα με τούμπες, παρέχουν ελαφρύ κωμικό ανάγλυφο. Επίσης, νύξεις με ένταση και ταχύτερη κίνηση εκφράζουν την προσπάθεια του άγαρμπου ελέφαντα να χορέψει, όμως καθώς τα πόδια του αποδεικνύονται αδέξια και άχαρα για κάτι τέτοιο, το μόνο που καταφέρνει είναι απλά να λοξοπατήσει, γι' αυτό και ο ευρηματικός συνθέτης αλλάζει -σε 5/8- το τέμπο.

Aldo Rafael Forte: "Dali" ΙII: "Elephant Spatial"



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου