Αραγκόν: Τα μάτια της Έλσας...

 

Σκίτσο του Αραγκόν από τον Ανρί Ματίς 

Γενέθλια επέτειος του σπουδαίου διανοούμενου: ΛΟΥΙ ΑΡΑΓΚΟΝ (3 Οκτωβρίου 1897), ενός πνευματικού ανθρώπου(συγγραφέας, δοκιμιογράφος, ποιητής, κριτικός τέχνης, διπλωμάτης),  από τους σπουδαιότερους της γενιάς του, ένας "αιώνιος έφηβος", όπως τον αποκάλεσε ο Γιάννης Ρίτσος σε ένα από τα ποιήματα που του αφιέρωσε:

"Αραγκόν,
εσύ ο αιώνιος έφηβος
πώς μπορεί να ’σαι ογδόντα χρονώ
και πώς μπορεί να ’σαι μόνον ογδόντα χρονώ
εσύ που βίωσες κι έπραξες την αιωνιότητα;"

Συνοδοιπόρος, ομοϊδεάτισσα, και από το 1939 αγαπημένη του σύζυγος η Elsa Triolet, που μετά την πρώτη τους συνάντηση, και τον ποιητή κεραυνοβολημένο από έρωτα, θα εκθειάσει τα όμορφα μάτια της:

Jean Mirre: "Aragon et Elsa"
(φωτο από saatchiart)

"Τόσο βαθιά τα μάτια σου πόσκυψα να πιω πάνω
Κι είδα τους όλους ήλιους σ’ αυτά ν’ αντιφεγγούν
Και τους απελπισμένους να πέφτουν να πνιγούν
Τόσο βαθιά τα μάτια σου που εκεί τη μνήμη χάνω

Κάτω από σύννεφο πουλιών μουντός ωκεανός
Και φέξιμο ύστερα ουρανών στα μάτια σου ανεφέλων
Το θέρος κόβει σύννεφα στις ρόμπες των αγγέλων
Πάνω απ’ τα στάχυα ο ουρανός τόσο είναι γαλανός

Πασχίζει η αύρα του γλαυκού τα νέφη ν’ αλαφιάσει
Τα μάτια σου πιο διάφανα στο δάκρυ τους υγρά
Που κι ο ουρανός ο απόβροχος ζηλιάρης τα τηρά
Γαλάζιο τόσο το γυαλί στο μέρος πόχει σπάσει

Μάνα των εφτά βάσανων σελαγισμέ μου υγρέ
Εφτά ρομφαίες πέρασαν το πρίσμα των χρωμάτων
Οι ωραίες μέρες έχουνε πικρό το χάραμά των
Η μελανόστικτη ίριδα στα μαύρα είναι πιο μπλε

Τα πονεμένα μάτια σου ρήγμα διπλό ανοιγμένο
Απ’ όπου μεταγίνεται το θαύμα σαν μεμιάς
Οι Μάγοι οι τρεις αντίκρισαν με χτύπο της καρδιάς
Το φόρεμα της Παναγιάς στη φάτνη κρεμασμένο

Λόγια στου Μάη τη μουσική και στον πολύ καημό
Θα ’φτανε κι ένα μοναχό στόμα να δώσει πλέρια
Μονάχα ένα άπειρο στενό και θα ’πρεπαν στ’ αστέρια
Τα μάτια σου με των Διδύμων τον αστερισμό

Αραγκόν και Έλσα
(φωτο από: sortir-yvelines)

Ούτε παιδί που εκστατικό θαυμάζει ωραίες εικόνες
Δε στήνει μάτια σαν κι εσέ μεγάλα φωτερά
Δεν ξέρω αν λες και ψέματα σα γίνονται γλαρά
Άγριες θαρρείς απ’ τη βροχή κι ανοίγονται ανεμώνες

Να κρύβονται άραγε αστραπές μες στη λεβάντα αυτή
Που εντόμων μέσα της σφοδρός ερωτισμός ανάφτει
Στων διαττόντων πιάστηκα το δίχτυ σαν το ναύτη
Μεσαύγουστο από κύματα πόχει άξαφνα αρπαχτεί

Τράβηξα αυτό το ράδιο από ουρανίτη ουσία
Τα δάχτυλά μου καίγοντας σ’ απρόσιτη φωτιά
Κοντά μου είσαι παράδεισε κι ωστόσο είσαι μακριά
Περού μου είναι τα μάτια σου Γολκόνδη μου κι Ινδία

Κι ήρθε ένα βράδυ που το σύμπαν έγινε κομμάτια
Σε βράχους που τους κόρωσαν οι ναυαγοί μα εγώ
Πάνω απ’ τη θάλασσα έβλεπα ζευγάρι λαμπερό
Τα μάτια της Έλσας τα μάτια της Έλσας τα μάτια"

[Χρ.Λιοντάκης: "Ανθολογία Γαλλικής Ποίησης-Από τον Μπωντλαίρ ως τις μέρες μας", εκδ. Καστανιώτης, Μτφ: Αλ. Μπάρας]

Το έντονου λυρισμού και ευαισθησίας ποίημα, υπέροχα θα μελοποιήσει ο Λεό Φερέ:

Με έμπνευση το ποίημα "Ελσα" του Αραγκόν ο γάλλος ζωγράφος Jean Mirre, φιλοτέχνησε την ελαιογραφία του: "Aragon et Elsa", που βλέπετε παραπάνω.
O ζωγράφος, που αγαπά βαθιά την ποίηση, νεότερος θέλησε -όπως ο ίδιος ομολογεί- να γίνει ποιητής, οπότε σπούδασε Γλώσσα και Λογοτεχνία. Σύντομα, όμως ανακάλυψε  ότι η πραγματική του κλίση ήταν να δημιουργεί ποίηση μέσω της εικαστικής τέχνης.

Το ζευγάρι, Λουί και Έλσα, γνωρίστηκε στις 5 Νοέμβρη του 1928, την επομένη μέρα από τη συνάντηση του Αραγκόν με τον Μαγιακόφσκι. Η πρώτη γνωριμία του με το ρώσο ποιητή έγινε σ' ένα μπαράκι στο Μονπαρνάς...Ο Μαγιακόφσκι σχετιζόταν με τη Λίλια, αδερφή της 'Ελσας, που τότε είχε ακόμη το αρχικό ρώσικο όνομά της, Έλλα. Στο ίδιο μπαρ του Μονπαρνάς,  θα κεραυνοβοληθεί από τα καταγάλανα μάτια της μελλοντικής και αιώνιας μούσας του, της παντοτινής συντρόφισσάς του.
Κι αργότερα θα περιγράψει στις ποιητικές αράδες του αυτή τους τη συνάντηση...:

"Με βρήκες μες στη νύχτα σα λόγο ανεπανόρθωτο

σαν τον αλήτη που'χει ξαπλώσει σε στάβλο για να κοιμηθεί

σα σκυλί που φορά περιλαίμιο με ξένα αρχικά

σαν άνθρωπο του άλλοτε, γιομάτο μανία και θόρυβο

[...]

Γεννήθηκα στ'αλήθεια απο τα χείλη σου

η ζωή μου αρχίζει με σένα..."

Και στο ποίημά του: "Άσμα στην Έλσα" που θα δημοσιευτεί το 1942 θα αναφέρει:

"Σ'αγγίζω και βλέπω το κορμί σου

κι αναπνέεις,

πέρασαν πια οι μέρες που ζούσαμε

χώρια

εισ'εσύ, πας, 'έρχεσαι κι είμαι το

βασίλειό σου

Για το καλύτερο και για το

χειρότερο"

(τα παραπάνω αποσπάσματα ποιημάτων είναι από το περιοδικό "Διαβάζω", Τεύχος 168)

Το πιάνο της Έλσας στο σαλόνι του σπιτιού τους
(φωτο από: sortir-yvelines)

Η Έλσα τού εμφυσά πίστη για τη ζωή...τον κάνει ν' ανθίζει! Μαζί της βιώνει σε άλλο επίπεδο τον έρωτα! Η Έλσα είναι η χαρά και η αρμονία του, η πατρίδα και η τάξη του, ο χρόνος του όλος που τής αφιερώνεται!
Από τη μέρα της γνωριμίας τους θα' ναι για πάντα μαζί.
Δημιουργούσαν, αγωνίζονταν μαζί, ταλαιπωρίες διάφορες και  φτώχια μαζί τα αντιμετώπιζαν...
Αχώριστοι σύντροφοι, πάντα πιασμένοι χέρι-χέρι, με τις ανάσες και τις καρδιές τους συγχρονισμένες στον ίδιο χτύπο και ρυθμό...

Αγαπούσαν τη φύση, το άρωμα των αγριολούλουδων, και κείνη που ήξερε πιάνο και η καθηγήτρια μουσικής μητέρα της τήν είχε μυήσει στην κλασική μουσική, έπαιζε συχνά στο πιάνο του σπιτιού τους στο Saint-Arnoult-en-Yvelines κι έμαθε τον Λουί ν' απολαμβάνει τον Μπαχ, έναν συνθέτη που τα έργα του φέρνουν τον ακροατή πιο κοντά στη λύτρωση, χαρίζοντάς του πνευματική ευφορία και αγαλλίαση ψυχής ...