Προσευχή στην Αγία Αικατερίνη...

"Αγία Αικατερίνη της Αλεξάνδρειας", Καραβάτζιο

Χρόνια Πολλά σε όλες τις φίλες, που γιορτάζουν σήμερα!
Τις αγαπημένες Κατερίνες ή με όποιο υποκοριστικό επιθυμούν να τις αποκαλούμε...Καίτη, Κατίνα, Κάτια, Ρίνα, ακόμα και αγγλιστί ή γαλλιστί Κατρίν και Κάθριν...

Το ωραίο και εύηχο όνομά τους που μάλλον προέρχεται από τη λέξη "εκάτερος" είναι συνδεδεμένο με την ευγένεια και την αγνότητα, ίσως γι' αυτό και η Αγία Αικατερίνη, θεωρείται προστάτιδα των παρθένων νεαρών κοριτσιών.
Η Αγία είναι επίσης προστάτις των Μηχανικών καθώς μαρτύρησε σε τροχό, αλλά και γιατί στην εποχή της ήταν πρότυπο μόρφωσης.

Yπήρξε κορυφαία διανοούμενη κατά τον 4ο αι, μιλούσε άπταιστα Λατινικά και Ελληνικά και χάρη στις άπειρες γνώσεις της, όπως και τη ρητορική της δεινότητα πέτυχε πολλά στην προσπάθειά της να διαδώσει το Χριστιανισμό. Όταν οι Ρωμαίοι λόγω της πίστης της θέλησαν να την βασανίσουν με τον ακιδοφόρο τροχό, το όργανο έσπασε σε χίλια κομμάτια. Ετσι, έγινε το σύμβολο της αγίας, όπως και το σπαθί με το οποίο την αποκεφάλισαν.

Με αυτά τα σύμβολα την απεικονίζει στην θαυμάσια θρησκευτική του σύνθεση ο Καραβάτζιο, που βλέπετε παραπάνω. Λέγεται πως για μοντέλο για την Αγία Αικατερίνη ο ιταλός ζωγράφος χρησιμοποίησε μιαν εταίρα με υψηλές γνωριμίες στους αριστοκρατικούς κύκλους. 

Ο Καραβάτζιο επιλέγει μια μεγαλειώδη και εξευγενισμένη προσέγγιση, που συνδέει ευρηματικά την ευγενική καταγωγή της Αγίας με την τόλμη και αποφασιστικότητα της εταίρας-μοντέλου.
Η Αικατερίνη αποτυπώνεται καθιστή δίπλα στον τροχό φορώντας ένα ακριβό πολύπτυχο βελούδινο ρούχο. Κοιτάζει υπό γωνία τον θεατή, κρατώντας την αιμοσταγή μάχαιρα. Το βαθυκόκκινο του αίματος συνταιριάζεται χρωματικά με το μπροκάρ μαξιλάρι που ακουμπά τα πόδια της δίπλα σε κλαδί φοινικιάς, άλλο σύμβολο της Αγίας.
Η γυναικεία φιγούρα όπως και τα αντικείμενα της σύνθεσης δεν οριοθετούνται με κάποιο περίγραμμα αλλά διακρίνονται μέσα από την αντιπαράθεση των φωτεινών και σκοτεινών επιφανειών. Είναι η γνωστή τεχνική κιαροσκούρο του Καραβάτζιο, που δημιουργεί το δραματικό φωτισμό της σκηνής.

Ο πίνακας ανήκε στη συλλογή του καρδινάλιου Φραντσίσκο Μαρία ντελ Μόντε, ο οποίος και τον παρήγγειλε στον Καραβάτζιο, καθώς θεωρούσε την Αγία Αικατερίνη προστάτιδά του.

Virgil Thomson

Το εξαίρετο εικαστικό θα συνοδεύσουμε με μια θρησκευτική φωνητική σύνθεση του Virgil Thomson, αμερικανού συνθέτη και μoυσικοκριτικού, από τους σπουδαιότερους του 20ου αι.
Με το έργο του συνέβαλε καθοριστικά στην ανάπτυξη του "Aμερικανικού ήχου" στην κλασική μουσική. Αν και έχει περιγραφεί ως μοντερνιστής, το στυλ του αποτελεί κράμα νεορομαντισμού- νεοκλασικισμού, του οποίου "η εκφραστική φωνή ήταν πάντα προσεκτικά σιωπηλή", χαρακτηρισμός που υπογραμμίζει τις μελετημένες πάντα δημιουργίες του.

Υπήρξε μαθητής της Νάντιας Μπουλανζέ και φίλος των μελών της Ομάδας των Έξι (Πουλένκ, Μιγιώ, Ονεγκέρ κλπ), τους οποίους συνάντησε στο Παρίσι και επηρεάστηκε από το συνθετικό ύφος τους. Αργότερα καθιερώθηκε ως αντίπαλος του Άαρον Κόπλαντ...

Το 1959 συνθέτει και δημοσιεύει τον κύκλο τραγουδιών συνοδεία πιάνου με τίτλο: "Mostly About Love" πάνω σε κείμενα του αμερικανού ποιητή και θεατρικού συγγραφέα, Kenneth Koch. Περιλαμβάνονται:

1. Τραγούδι Αγάπης

2. Κάτω στις αποβάθρες

3. Πάμε μια βόλτα
και

4. Προσευχή στην Αγία Αικατερίνη

Λόγω της Γιορτής της Αγίας θα ακούσουμε φυσικά το τελευταίο, "A Prayer to St. Catherine" στο οποίο ο Thomson ενσωμάτωσε μουσικά στοιχεία από ύμνους των Βαπτιστών, Γρηγοριανά άσματα και μοτίβα τραγουδιών, ενώ το στυλ του μαρτυρά επιρροή από νεορομαντισμό με  μια συγκρατημένη χρήση  παραφωνίας.

Ερμηνεύει η σπουδαία  Frederica von Stade.
Αν και το ποιητικό κείμενο της Προσευχής συνδέεται με την Αικατερίνη της Σιένα μια αγία που σχετίστηκε με το Δομινικανικό τάγμα, εμείς το συσχετίζουμε με την Αγία της Αλεξάνδρειας και ενώνουμε την κατανυκτική μελωδία με τις ευχές μας σε όλες τις Κατερίνες, να είστε γερές, δυνατές, χαρούμενες και πλημμυρισμένη με κάθε καλούδι η ψυχή σας ως τα βαθιά γεράματα...

Virgil Thomson: "A Prayer to St. Catherine":