Ρίμσκυ - Κόρσακωφ: "Το Μεγάλο Ρώσικο Πάσχα - Ουβερτούρα, op.36"

 

"Xριστός Ανέστη", παλιά Ρωσική καρτ ποστάλ

Σημαντική παράδοση των ομόδοξων Ρώσων και της ρωσικής λειτουργικής μουσικής αποτελούν τα Obikhod, μια συλλογή από πολυφωνικά λειτουργικά άσματα της Ορθόδοξης Ρωσικής εκκλησίας του 16ου αι.

Πάνω σ'αυτά, στηρίχτηκε ο Ρίμσκι-Κόρσακωφ για να συνθέσει την "Russian Easter Festival Overture".

Πρόκειται για μια μουσική, αφηγηματική ιστορία της Κυριακής του Πάσχα, γνωστής στη Ρωσία ως "Bright Holiday", από το πρωί μέχρι το σούρουπο.

Ο σκοπός του "άθεου" συνθέτη είναι να "ζωγραφίσει" μουσικά τις διακοπές του Πάσχα. Όπως ο ίδιος σημειώνει στην αυτοβιογραφία του, ήθελε να απεικονίσει μουσικά την μετάβαση από το ζοφερό και μυστηριώδες βράδυ του Μ. Σαββάτου των Παθών στο ολόχαρο θρησκευτικό πανηγύρι του πρωινού της Κυριακής του Πάσχα.

Η Πασχαλινή "Εισαγωγή" ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 1888 και ο συνθέτης την αφιέρωσε στη μνήμη των Mουσόργκσκυ και Μποροντίν, από την Ομάδα των Πέντε. Θεωρείται ως το τελευταίο εξαιρετικό έργο του συνθέτη...

Η Ουβερτούρα αναπτύσσεται σε τρία μέρη, καθένα απ'τα οποία ακολουθεί πρόγραμμα από αποσπάσματα από τη Βίβλο κι ένα τρίτο γραμμένο από τον συνθέτη.

Συγκεκριμένα:

• Το πρώτο από τον Ψαλμό 68 του Δαυίδ:

"Xριστός Ανέστη", παλιά Ρωσική καρτ ποστάλ

"Αναστήτω ὁ Θεός, και διασκορπισθήτωσαν οἱ ἐχθροί αὐτοῦ,
και φυγέτωσαν ἀπό προσώπου αὐτοῦ οἱ μισοῦντες αὐτόν.
ὡς ἐκλείπει καπνός, ἐκλιπέτωσαν· ὡς τήκεται κηρός ἀπό προσώπου πυρός, οὕτως ἀπολοῦνται οἱ ἁμαρτωλοὶ ἀπό προσώπου τοῦ Θεοῦ"

• Το δεύτερο που εκτελείται από σόλο βιολοντσέλο από το Κατά Μάρκον Ευαγγέλιο κεφ.16, 1-6:

"Κατά την επομένην, όταν έδυσε το ήλιος και επερασε το Σαββατον, η Μαρία Μαγδαληνή και Μαρία η μητέρα του Ιακώβου, και η Σαλώμη αγόρασαν αρώματα, δια να έλθουν στον τάφον και αλείψουν τον Ιησούν.
Και πολύ πρωϊ την πρώτην ημέρα της εβδομάδος, την ώρα που εγλυκοχάραζε το φως του ήλιου, ήλθαν στο μνημείον.
Και έλεγαν μεταξύ των· ποιός θα μας αποκυλίση τον βαρύν λίθον από την θύραν του μνημείου;
Και μόλις εσήκωσαν τα βλέματά των είδαν ότι είχε αποκυλισθή ο λίθος ο οποίος άλωστε ήτο πολύ μεγάλος.
Και αφού εμπήκαν στο μνημείον, είδαν να κάθεται εις τα δεξιά ένας νέος, ντυμένος λευκήν στολήν και κατελήφθησαν από φόβον και κατάπληξιν.
Αυτός δε τους είπε· "μην απορείτε και μη φοβείσθε. Γνωρίζω ότι ζητείτε Ιησούν τον Ναζαρηνόν, τον εσταυρωμένον. Ανεστήθη, δεν είναι εδώ. Ιδού ο τόπος που τον είχαν θέσει".

Xριστός Ανέστη", παλιά Ρωσική καρτ ποστάλ

Μεταξύ πρώτου και δεύτερου θέματος ακούγεται ο ύμνος "Χριστός Ανέστη".

• Θριαμβευτική η κατακλείδα της Ουβερτούρας με το θέμα της Ανάστασης να εκτελούν τα χάλκινα. Το τελευταίο μέρος προλογίζεται από το κείμενο που έγραψε ο Κόρσακωφ:

"Και τα καλά νέα διαδόθηκαν σε όλο τον κόσμο. και εκείνοι που μισούσαν τράπηκαν σε φυγή μπροστά, όπως εξαφανίζεται ο καπνός. 

"Χριστός Ανέστη εκ νεκρών!" τραγουδούσαν Άγγελοι εξ Ουρανού, ενώ παιάνιζαν με τις σάλπιγγές τους τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ. 

"Χριστός Ανέστη εκ νεκρών!" , έψαλλαν οι ιερείς στις ορθόδοξες εκκλησιές, μέσα σε σύννεφα απ' το λιβάνι, τη λάμψη των κεριών και το χαρμόσυνο χτύπημα των καμπανών..."

Στη συγκεκριμένη εκτέλεση υπό τη δ/νση του Stokowski, την ψαλμωδία του ιερέα μιμείται η φωνή του βαρύτονου(6:48).

Rimsky-Korsakov: "Russian Easter Festival Overture":