"O Κέκρωψ του Ξενάκη"

 

"Ο Βασιλιάς Κέκροπας", Μουσείο Βερολίνου
(από: users.sch.gr)

"Κέκροψ αὐτόχθων, συμφυὲς ἔχων σῶμα ἀνδρὸς καὶ δράκοντος, τῆς Ἀττικῆς ἐβασίλευσε πρῶτος, καὶ τὴν γῆν ἀφ᾽ ἑαυτοῦ Κεκροπίαν ὠνόμασεν"

(Απολλόδωρος, Βιβλιοθήκη Γ')

Η Αθήνα, πριν πάρει το όνομά της , όπως ξέρουμε από τη μυθολογία, από την Αθηνά, που νίκησε σε αγώνα τον Ποσειδώνα, λεγόταν Ακτική, από το όνομα ενός βασιλιά της, του Ακταίου.
Αργότερα ονομάστηκε Κεκροπία, από το όνομα άλλου βασιλιά, του Κέκροπα, που έχτισε και τα τείχη της.

Σημαίνουσα μυθική μορφή της Αττικής ,ο Κέκροπας, η παράδοση τον θέλει αυτόχθονο, γεννημένο δηλαδή από την ίδια τη Γη, και διφυή ως προς τη μορφή.
Δηλαδή, δίμορφο, παράξενο, πλάσμα, που από τη μέση και πάνω ήταν άνθρωπος και από τη μέση και κάτω φίδι.

Λατρευόταν κυρίως στην Ακρόπολη, αλλά και στα Μέγαρα, τη Βοιωτία, τη Θράκη και την Κύπρο.
Όταν στη διεκδίκηση της πόλης των Αθηνών δημιουργήθηκε φιλονικία  ανάμεσα στην Αθηνά και τον Ποσειδώνα, τάχθηκε ως κριτής υπέρ της Παλλάδας.

"Κέκροπας", από αγγειογραφία στο Παλέρμο.

 Από το μύθο του Κέκροπα εμπνέεται ο ελληνικής καταγωγής Ιάννης Ξενάκης, που γεννήθηκε σαν σήμερα 29 Μαΐου 1922, στο ομώνυμο έργο του για πιάνο και ορχήστρα.

[Ο avant-gard συνθέτης βαφτίζει τη μουσική του "στοχαστική", ένα είδος, 

όπου χρησιμοποιεί σαν στόχο-βάση πολλές από τις μαθηματικές έννοιες, 

αφού τις γνώριζε καλά λόγω των σπουδών του στις θετικές επιστήμες].

Η μουσική του "Κέκροπα" δεν είναι συνηθισμένη μουσική, δίνει την εντύπωση  χάους...
Σκληρή ηχητικά και με πυκνή υφή παραπέμπει σε αναταραχή με τα "αδυσώπητα" κρουστά και τους συνεχόμενους καταιγιστικούς ήχους...
Κάτι σαν βία όπως βίαιη και τρομαχτική ήταν εξωτερικά τουλάχιστον και η φύση του μυθικού Κέκροπα.
Το σολιστικό μέρος του πιάνου στη σύνθεση, αποτελεί έξοχο, δεξιοτεχνικό μέρος της γι' αυτό πολλοί την κατατάσσουν στο είδος του κονσέρτου για πιάνο. Σε αντίθεση βεβαια με ένα τυπικό κονσέρτο για πιάνο, στη δομή της σύνθεσης δεν παρουσιάζεται διάλογος μεταξύ της ορχήστρας και του οργάνου.
Αξίζει να αναφερθεί ότι σύμφωνα με τον ίδιο τον Ξενάκη, βασικό στοιχείο έμπνευσης για τη σύνθεσή του στάθηκε η θεωρία για τον Κέκροπα "πως υπήρξε φορέας πολιτισμού, καθώς είναι εκείνος που εισήγαγε τον πολιτισμό στην Αττική, θέσπισε νόμους, εφηύρε τη γραφή, ενώ κατήργησε τις ανθρωποθυσίες, θεμελίωσε την κοινή ζωή των κατοίκων του άστεως, θέσπισε το γάμο και την οικογένεια και καθιέρωσε την ταφή των νεκρών".

Το εξαιρετικής δυναμικής έργο γράφτηκε για τον Αυστραλό πιανίστα Roger Woodward, τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης και τον μαέστρο της, Zubin Mehta. Μελωδίες περίπλοκες με ανιούσες και κατιούσες κλίμακες, που εκρήγνυνται σαν ηφαίστειο μέσα από την πλούσια και πυκνά υφασμένη ορχηστρική γραφή. Ο σολίστας του πιάνου με την ερμηνεία του και ακολουθώντας τις ενδείξεις της "φλογερής" παρτιτούρας, δεν αφήνει καμία αμφιβολία για την ασυμβίβαστη, σχεδόν βάναυση, φύση του έργου.

"Keqrops"-ΙΑΝΝΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ:

Το κείμενο δημοσιεύτηκε και στο ηλεκτρονικό περιοδικό iporta.gr