Ο Gregorio Allegri ως παιδί διακρίθηκε για την όμορφη φωνή καστράτου που διέθετε, λόγος που τον έφερε στη θέση του χορωδού της Καπέλα Σιξτίνα. Υπήρξε ιερέας και ένας από τους σπουδαιότερους συνθέτες της Ρωμαϊκής Σχολής κατά την Αναγέννηση. Υπάρχουν καταγραφές, που παρουσιάζουν τον Αλλέγκρι ως ενάρετο, φιλεύσπλαχνο και γενναιόδωρο με φτωχούς, κατατρεγμένους και ελεήμονα με τους φυλακισμένους που καθημερινά συνέρρεαν στο ναό.
Έγραψε πλήθος θρησκευτικών έργων, φωνητικά και οργανικά, που υφολογικά κινούνται στα πρότυπα του Παλεστρίνα.
Η πιο γνωστή του σύνθεση -όπως είπαμε- είναι το "Miserere mei, Deus-Έλεος για μένα, Θεέ μου", βασισμένο στον "51ο Ψαλμό".
Είναι γραμμένο για δύο χορωδίες, μία πεντάφωνη και μία τετράφωνη. Για δεκαετίες το Miserere ερμηνευόταν κάθε χρόνο τη Μεγάλη Τετάρτη και Παρασκευή στο παρεκκλήσι της Καπέλα Σιξτίνα.
Το έργο απέκτησε μεγάλη φήμη λόγω του μυστηρίου που το περιέβαλε από την στέρηση προσβασιμότητας οποιουδήποτε στη σύνθεση.
Το Βατικανό και ο Πάπας, που ήθελε να διατηρήσει την αύρα του μυστηρίου, επέτρεπε την εκτέλεση μόνο εντός της Καπέλα Σιξτίνα και απαγόρευε σε οποιονδήποτε να δώσει αντίγραφο, απειλώντας με αφορισμό.
Μόνο τρία αντίγραφα έγιναν κι αυτά εμφανώς απλοποιημένα σε σχέση με το πρωτότυπο: ένα για τον αυτοκράτορα, ένα για τον βασιλιά της Πορτογαλίας και ένα για τον συνθέτη.
Ο Πάπας ήθελε να κρατήσει μυστική τη μουσική μεγαλοφυία και το κατάφερε για περισσότερο από αιώνα. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την ανώτερη ακουστική του παρεκκλησίου, κατέληξαν να γίνει η σύνθεση σχεδόν μυθική, που για να ακούσει κανείς να εκτελείται σε όλη του τη δόξα, θα έπρεπε να ταξιδέψει από τα πέρατα της γης, στη Ρώμη, το Πάσχα.
Όμως, το Βατικανό δεν είχε προνοήσει την εκπληκτική μνήμη του παιδιού-θαύματος, Μότσαρτ..
Η Ιστορία της Μουσικής αναφέρει πως όταν ο 14χρονος Βόλφγκαγκ επισκέφτηκε το παρεκκλήσι και άκουσε το "Μiserere", ενθουσιασμένος το κατέγραψε με απόλυτη πιστότητα, δημιουργώντας έτσι το πρώτο γνωστό αντίγραφο, που δόθηκε από μνήμης!
Αργότερα το χειρόγραφο του Μότσαρτ πέρασε στον μουσικοϊστορικό Charles Burney , που το δημοσίευσε την επόμενη χρονιά, το 1771, στο Λονδίνο.
Σε επιστολή του Λεοπόλδου προς τη γυναίκα του αναφέρεται:
"Ρώμη, 14 Απριλίου 1770
[...]Θα' χεις ακούσει για το περίφημο Miserere...Είναι τόσο πολύτιμο που απαγορεύεται οι ερμηνευτές να αντιγράψουν μέρος του ή ακόμα και να το δώσουν σε κανέναν...Το έχουμε ήδη. Ο Βόλφγκαγκ το κατέγραψε και θα το στείλουμε στο Σάλτσμπουργκ. Το θαυμαστό όμως είναι η επίδραση που άσκησε αυτή η σύνθεση στο μικρό. Άσε, που είναι ένα από τα μυστικά της Ρώμης, κι έτσι δεν θέλουμε να το αφήσουμε να πέσει σε άλλα χέρια ..."
Το 1831 ο Φέλιξ Μέντελσον έδωσε τη δική του μεταγραφή, που από λάθος αντιγραφή δηλώθηκε μετατροπία μια τετάρτη ψηλότερα(από τη σολ ελ. στη ντο ελάσσονα), δημιουργώντας και την ύψιστη στιγμή του περίφημου ψηλού Ντο για τη σοπράνο.
Μεταγραφή στο "Miserere" έκανε και ο Φραντς Λιστ.
Στο πιανιστικό έργο του: "Evocation à la Chapelle Sixtine, S.461" συνδυάζει το μοτέτο "Ave Verum Corpus" του Mότσαρτ με το "Miserere" του Aλλέγκρι.
GREGORIO ALLEGRI: "Miserere"
Το ακούμε από τους Cambridge Singers σε διεύθυνση του John Rutter.
Παρατηρείστε το υψηλό ΝΤΟ στο 1:56
O Gregorio Allegri πέθανε στη Ρώμη το 1652 σε ηλικία 70χρονών. Μια από τις πιθανές ημερομηνίες θανάτου του είναι η σημερινή, 7η του Φλεβάρη κι έδωσε την αφορμή για το κείμενο...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου