«Dickens-Debussy …ένα πρελούδιο με διάθεση ειρωνίας…»

Είναι από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της Βικτωριανής Εποχής.

Ο άγγλος Κάρολος Ντίκενς, (7 Φεβρουαρίου 1812 - 9 Ιουνίου 1870) είναι ο αγαπημένος συγγραφέας των παιδικών μας χρόνων, ο συμπαραστάτης των φτωχών, των ανήμπορων και των αδικημένων.

Ο διανοούμενος που με τη στάση και τις θέσεις που εξέφραζε μέσα από τα έργα του, μιλούσε στην καρδιά μας!

Τα μηνύματά του διαχρονικά, οι ιστορίες του συγκινούν κάθε ψυχή ευαίσθητη απέναντι στην αδικία, την απανθρωπιά, την ψυχική κακοποίηση!

"Ο νεαρός Ντίκενς", Francis Alexander

Προσωπικότητα ευαίσθητη, ο Ντίκενς αγαπούσε την κλασική μουσική, ιδιαίτερα τα έργα των Μότσαρτ, Σοπέν και Μέντελσον, ενώ παρακολουθούσε συχνά παραστάσεις όπερας όποτε τού δινόταν η ευκαιρία στα ταξίδια του στην Ευρώπη. 
Στο Παρίσι, όταν άκουσε τον "Φάουστ" του Σαρλ Γκουνώ, ομολόγησε ότι "είχε κατακλυστεί από την ομορφιά της μουσικής..."
Συζητήσεις περί μουσικής έκανε και με την αδερφή του η οποία υπήρξε καταξιωμένη πιανίστα και τραγουδίστρια, όπως και με τον συνθέτη σερ Άρθουρ Σάλιβαν, με τον οποίο συνδεόταν φιλικά.
Η μουσική εκπαίδευση του Ντίκενς άρχισε με πιάνο και λίγο αργότερα βιολί, που όμως παράτησε γρήγορα. Μεγαλώνοντας αγόρασε ένα ακορντεόν, όπου αυτοδίδακτος έπαιζε κάποια τραγούδια και μελωδίες.
O Ντίκενς είχε καλής χροιάς φωνή, ήταν ρυθμικός και τονικά σωστός και απολάμβανε να τραγουδά, ενώ είχε συνεργαστεί με το νεαρό βρετανό συνθέτη, John Pyke Hullah, ως λιμπρετίστας στην οπερέτα "Οι κοκέτες του χωριού".

O Nτίκενς -όπως αναφέραμε- μέσω της πένας του υπήρξε πολέμιος των ηθικολογικών κηρυγμάτων, τα οποία σατίριζε, όπως στο μυθιστόρημα που το 1836 δημοσιεύτηκε σε συνέχειες: «Τα Χαρτιά του Πίκγουικ Κλαμπ».

Μέσα από το κωμικό των χαρακτήρων αλλά και το χαρακτήρα του πρωταγωνιστή Σάμιουελ Πίκγουικ, την αστεία του εμφάνιση (τον παρουσιάζει εύσωμο, κοντό, με χαρακτηριστικά γυαλιά…ένας πλούσιος, ηλικιωμένος, ο ιδρυτής του Pickwick Club) καυτηριάζει τα κοινωνικά έκτροπα, την ασφυκτική,  «ανθυγιεινή», μίζερη, σχεδόν αηδιαστική ζωή  της Βρετανίας της εποχής με τις τεράστιες κοινωνικές αντιθέσεις.

Σάμιουελ Πίκουικ
εικονογράφηση Harold Copping

Τα σφάλματα και οι αμαρτίες δεν είναι μόνο ιδιότητες των ανθρώπων του λαού αλλά και όσων ασκούν εξουσία πάνω του, καταλήγει ο Ντίκενς…

Ο Κλωντ Ντεμπισί, θέλοντας να αποτίσει φόρο τιμής στους Μπαχ και Σοπέν, περί τη δεκαετία του 1910 γράφει μια σειρά πρελουδίων, συγκεντρωμένα σε δυο τόμους.

Όπως γνωρίζουμε, το πρελούδιο , ως φόρμα και σύμφωνα με την καλλιτεχνική φιλοσοφία της ρομαντικής  εποχής του Ντεμπισί, «απαιτούσε» από το δημιουργό να φέρει στο νου του μια συγκεκριμένη σκηνή ή  εικόνα...
Ο Ντεμπισί για να μην καθοδηγεί όμως εξ αρχής τη φαντασία του ακροατή, τοποθετεί εντέχνως τον τίτλο κάθε πρελουδίου στο τέλος του.

Σάμιουελ Πίκουικ / εικονογράφηση του βρετανού Kyd

Το 9ο  από τα «Préludes, Book II» είναι εμπνευσμένο από το «Πίκγουικ Κλαμπ» του Κ.Ντίκενς.
Με μια ειρωνική διάθεση, επικρίνει το «δήθεν», γι’αυτό και το πρελούδιο αρχίζει με ένα «δήθεν σοβαρό» ύφος, με το πιάνο να εκτελεί σε βροντερούς τόνους στα χαμηλώτερα μέρη του πληκτρολογίου το μοτίβο από τον εθνικό ύμνο της Βρετανίας «God save the Queen».

Σύντομα όμως ο ρυθμός μεταλλάσσεται …επιταχύνει, με σκοπό η μουσική να αντικατοπτρίζει τις κωμικού  χαρακτήρα περιπέτειες από τα ταξίδια του Πίκγουικ.
Παύσεις, συγκοπτόμενοι ρυθμοί, αποτζιατούρες, εκκεντρικές αρμονικές μετατοπίσεις, απομακρυσμένες συγχορδίες, απότομες αλλαγές δυναμικής, με έμφαση στην συναισθηματική έκφραση.

Η δημιουργία της ατμόσφαιρας από τον Ντεμπισί γίνεται με απόλυτη ακρίβεια, εύρος  φαντασίας, με χαρακτηριστικά το  χιούμορ και την τρυφερότητα…

sheetmusicnow

Η κοινωνική σάτιρα, σκοπός του Ντίκενς, μετουσιώνεται και αποδίδεται μουσικά από ένα πρελούδιο που η ακρόασή του εντείνει μέσα στα δυόμισι λεπτά της εκτέλεσής του, την επικοινωνιακή διαδικασία με τον ακροατή, που εστιάζει στην ειρωνική διάθεση αφήνοντας όμως και την ελευθερία στην πορεία των συλλογισμών του...


Το έργο ερμηνεύει ο Walter Gieseking, πιανίστας κατ'εξοχήν Ντεμπισιακός με τις ερμηνείες του να ξεχωρίζουν για την καθαρότητα και την ακρίβεια στην απόδοση, τους ζεστούς χρωματικούς τόνους και τις  συναισθηματικές αναγνώσεις!
Ντεμπισί και Γκίσεκινγκ αποτελούν αδιάσπαστη ένωση όπου ο δημιουργός και ο εκτελεστής γίνονται ένα και το αυτό. Αν μπορούσε ο Ντεμπισί να τον ακούσει, σίγουρα θα εντυπωσιαζόταν με την εκφραστική πιστότητα του πνεύματός του από τα μαγικά του δάκτυλα!

Το " The Pickwick Papers" είναι το 2ο βιβλίο του Καρόλου Ντίκενς, αποτελεί το συγγραφικό ντεμπούτο του κι όταν το έγραψε ήταν μόλις 25 χρονών.
Δεν είναι ακριβώς μυθιστόρημα, αλλά μια σειρά λογοτεχνικών σκίτσων για εικονογράφηση με εξαιρετικά δοσμένους χαρακτήρες!

marina griva 17 February 2018 at 08:35

Very interesting ,thank you !