Μοντιλιάνι: περίμεναν να πεθάνεις για ν'ανέβει η τιμή στα ύψη...

 

"Modigliani Self-portrait, 1919", Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Σάο Πάολο 

Στη μνήμη του AMEDEO MODIGLIANI, που πέρασε στην αιωνιότητα σαν σήμερα 24 Γενάρη 1920...

" -Moντί, κερδίσαμε!Πήραμε τον πόλεμο, Μοντί!όλοι μιλούν για σένα στο Λονδίνο!

Άκου: "...τα γυμνά του Μοντιλιάνι είναι οι καρποί της Αναγέννησης...

Παραμερίστε!Ο 20ός αιώνας απέκτησε ένα μεγάλο ζωγράφο!

"Αμεντέο", αυτός που τον  αγαπάει ο Θεός!Ευλογημένος!"

-Ευλογημένος, αγάπη μου, όχι καταραμένος πια, ευλογημένος!

"Προλάβετε!Πενήντα εννέα έργα.Ένα σελίνι το κομμάτι, σήμερα.Αύριο, μια περιουσία!

Αγοράζοντας Μοντιλιάνι, αγοράζετε μια μεγαλοφυία!"...

-Δεν σε αγόρασαν.Ετσι εύκολα...; 

Τα έργα σου στην αρχή ήταν στοιβαγμένα σε ένα πανέρι από λυγαριά, μετά σκαρφάλωσαν στα ψηλά, 

τα κρέμασαν στον τοίχο.

Έμαθαν ότι είσαι άρρωστος και πάγωσαν τις πωλήσεις σου.

Περίμεναν να πεθάνεις για ν'ανέβει η τιμή στα ύψη..."

(Από το εκπληκτικό βιβλίο της Σοφίας Καψούρου: "Ερωμένες στον καμβά",
εκδ. Σεστίνα, σελ 70)

***

"Jean Cocteau portrait", Modigliani

Μακρόστενα πρόσωπα, επιμηκυμένες μορφές, είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά του "καταραμένου-ευλογημένου", Μοντιλιάνι, που κάνουν τα έργα του αναγνωρίσιμα...Ο καλλιτέχνης υιοθέτησε μιαν απλή αλλά μεγαλοπρεπή χρήση των γραμμών, χρώματα που αναδύουν την ευαισθησία, την αριστοκρατική του διάθεση, την κομψότητά του...
Η δύναμή του πήγαζε από το ανεξάντλητο πάθος και τον ερωτισμό για κάθε τι ...Τις γυναίκες, το ποτό, τη φιλία, ακόμα και το θάνατο που το συναπάντημα μαζί του ήρθε μόλις στα τριάντα πέντε....Ο Μοντιλιάνι ξεχώρισε για τη λιτότητα των μορφών του, που θεωρώ αποτελούν κήρυγμα της αγνότητας, όσο κι αν αυτό ακούγεται παράδοξο για έναν καλλιτέχνη που αποθέωσε το γυμνό!

Ο Μοντιλιάνι λάτρευε επίσης την ποίηση και απήγγειλε τακτικά Δάντη από μνήμης. Η αγάπη του στην ποίηση φαίνεται κι από τη σειρά πορτρέτων σύγχρονων ποιητών που φιλοτέχνησε(Blaise Cendrars, Guillaume Apollinaire, Jean Cocteau).

"Δεν είναι σωστό να διαβάσουν όλοι τις σελίδες που ακολουθούν, μόνο λίγοι θα μπορέσουν να απολαύσουν αυτό το πικρό φρούτο ατιμώρητα. Συνεπώς, συρρικνωμένη ψυχή, απομακρύνσου πριν διεισδύσεις βαθύτερα σε τέτοιες αχαρτογράφητες και επικίνδυνες ερημιές..."

Το παραπάνω απόσπασμα είναι από το αγαπημένο κείμενο του Μοντιλιάνι, "Τα άσματα του Μαλντορόρ-Les Chants de Maldoror" του κόμη του Λωτρεαμόν, λογοτεχνικό ψευδώνυμο του γάλλου συγγραφέα, Ισιντόρ Ντυκάς.
Αναφέρεται σε έναν αντιήρωα, διεστραμμένο, βλάσφημο χαρακτήρα, αρχάγγελο του κακού που έχει απαρνηθεί τη συμβατική ηθική. Ο Μοντιλιάνι κουβαλούσε το βιβλίο πάντα στην τσέπη του. Λέγεται πως ο λόγος της εμμονής του στο συγκεκριμένο κείμενο οφείλεται στη συσχέτιση με τη δική του ζωή. Ο Δούκας de Lautréamont χαρακτηριζόταν "μοναχική, ιδιότυπη ιδιοφυΐα" και ο Μοντιλιάνι ένιωθε ότι αυτός ο μοναχικός ποιητής αντανακλούσε τις δικές του απρόβλεπτες διαθέσεις...

"Πορτρέτο του Μάριου Βάρβογλη", Μοντιλιάνι

Ο Μοντιλιάνι είχε συνδεθεί φιλικά με τον συνομήλικό του δικό μας ζωγράφο και συνθέτη Μάριο Βάρβογλη. Το σημείο που τούς έφερε κοντά ήταν η καταγωγή (απ'το νότο) του Βάρβογλη.
Ο  Μοντιλιάνι βασανιζόταν ως το θάνατο του  από νοσταλγία για το φως του ήλιου και τις καθαρές γραμμές της ιταλικής φύσης.
Συχνά βρισκόντουσαν οι δυο τους στο σπίτι της οδού Joseph Bara, σπίτι του Βάρβογλη για να "μεταφερθούν στο Νότο".

Ο Μοντιλιάνι τραγουδούσε άριες του Μοντεβέρντι που λάτρευε, και ο Βάρβογλης τον συνόδευε στο πιάνο.

Από τις αγαπημένες του ήταν η "Possente spirto-ισχυρό πνεύμα", μια πανέμορφη άρια από την τρίτη πράξη της όπερας του Μοντεβέρντι: "L'Orfeo".

Ο μυθικός τραγουδιστής προσπαθεί  να πείσει τον βασιλιά του Κάτω Κόσμου να του επιτρέψει να περάσει στο βασίλειό του προκειμένου να βρει την αγαπημένη του Ευρυδίκη.
Πρόκειται για απαιτητικότατη, εξαιρετικής δεξιοτεχνίας, άρια με την οποία ο Μοντεβέρντι βρίσκει ευκαιρία να αναδείξει τη μοναδική δύναμη της μουσικής και του δράματος.

Monteverdi: "L'Orfeo-Possente spirto" /Anthony Rolfe Johnson, John Eliot Gardiner

Ο Μοντιλιάνι πέρασε στην αιωνιότητα στις 24 Γενάρη 1920...

"Την ώρα που θα πεθάνω, δεν πρόκειται να με δουν τριγυρισμένο από παπάδες.
Την ώρα εκείνη, θέλω να με λικνίζει το κύμα της φουρτουνιασμένης θάλασσας…"

(Λωτρεαμόν, Άσμα προς την ελευθερία)