Φρειδερίκος ο Μέγας...Η συνάντηση με τον Μπαχ...

 

Adolph Menzel : "Flute Concert with Frederick the Great in Sanssouci "

24 Iανουαρίου σήμερα και ένας από τους πρωταγωνιστές της μέρας είναι ο ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΟΣ ο ΜΕΓΑΣ, σημαντικό ιστορικό πρόσωπο, φωτισμένος ηγεμόνας, αλλά και χαρισματικός, αξιόλογος μουσικός.
Και μάλλον αποτελεί επιβεβαίωση του κανόνα που θέλει τη μουσική εκτός από το να αγαλλιάζει και ευφραίνει την ψυχή, να εμπνέει, διευρύνει, λειαίνει και οξύνει το πνεύμα των ανθρώπων. Ίσως λοιπόν η ενασχόληση του Φρειδερίκου από μικρός με τη μουσική, να τον βοήθησε στη διαμόρφωση του ευφυούς μυαλού του, στην ανάπτυξη των  απαράμιλλων ικανοτήτων του στην διπλωματία αλλά και στο πεδίο της μάχης, δεξιότητες που, τού χάρισαν την προσωνυμία "Φρειδερίκος ο Μέγας".

Η αγάπη του για τη μουσική, όπως και για την φιλοσοφία, την ανάγνωση κλασικής ελληνικής-ρωμαϊκής ποίησης  είχε καλλιεργηθεί από τον γάλλο δάσκαλό του. Ο ίδιος έγραφε ποιήματα, έπαιζε φλάουτο, ενώ μισούσε το κυνήγι...
Ήταν ένας δεξιοτέχνης φλαουτίστας και συνθέτης.Συνέθεσε σονάτες και κονσέρτα για φλάουτο, συμφωνίες και έργα μουσικής δωματίου.

Ο παραπάνω πίνακας του Adolph Menzel απεικονίζει τον βασιλιά-μουσικό να παίζει φλάουτο στο παλάτι Sanssouci, στην κεντρική "Αίθουσα των Μουσών", τον "Ελικώνα" του, όπως έλεγε, περιτριγυρισμένος από ευγενείς, στρατιωτικούς και άλλους θαυμαστές του.
Το Σαν Σουσί(=χωρίς έννοιες), ήταν το μέρος που ο μέγας ηγεμόνας ζούσε "χωρίς σκοτούρες", εκεί που μπορούσε να φιλοσοφήσει, να παίξει μουσική και να ηρεμήσει.


Η μελωδική καλημέρα μου συνοδεύεται από την μαγική πνοή του σπουδαίου Emmanuel Pahud, που ερμηνεύει το "Koνσέρτο για φλάουτο σε ΝΤΟ μείζονα" του Φρειδερίκου στο θεατράκι του Σαν Σουσσί, εκεί που άλλοτε συγκεντρώνονταν ο βασιλιάς και οι φίλοι του για μουσικές βραδιές.
Στο τσέμπαλο τον συνοδεύει ο Trevor Pinnock:

Δυο από τα φλάουτα του Φρειδερίκου:

pinterest

Λέγεται πως ο Γ.Σ.Μπαχ, όταν επισκέφτηκε το Φρειδερίκο στο Σαν Σουσσί στις 7 Μαΐου του 1747, τού δόθηκε από τον βασιλιά ένα θέμα , πάνω στο οποίο ο Μπαχ έγραψε τη "Μουσική Προσφορά", την επονομαζόμενη Πρωσική Φούγγα, προς τιμή του Πρώσου ηγεμόνα.

Το θέμα είναι γνωστό και ως "King's theme".

Οι λεπτομέρειες της συνάντησης του Μπαχ με τον βασιλιά καταγράφηκαν στον τύπο της εποχής. Ο Μπαχ είχε πάει στο Πότσδαμ επειδή ο γιος του Καρλ Φιλίπ Εμανουέλ υπηρετούσε στην Αυλή του Φρειδερίκου. Ο βασιλιάς συμφώνησε να παίξει ένα θέμα στο κλαβίχορδο, πάνω στο οποίο ο Μπαχ θα αυτοσχεδίαζε. Ο Γιόχαν Σεμπάστιαν το έκανε με τρόπο εντυπωσιακό, ενθουσιάζοντας τόσο τον βασιλιά όσο και το πλήθος που τους παρακολουθούσε!  Ο Μπαχ βρήκε μάλιστα το μουσικό θέμα του βασιλιά Φρειδερίκου τόσο καλό που εξέφρασε την επιθυμία να το καταγράψει και να το εκδώσει στη μορφή φούγκας. 

Άλλη πάλι εκδοχή υποστηρίζει πως όταν ο Μπαχ έπαιξε τον αυτοσχεδιασμό, ο βασιλιάς τον προκάλεσε να παίξει μια φούγκα σε έξι μέρη πάνω στο δοσμένο θέμα. Ο Μπαχ απάντησε με κάποια ελαφρά τροποποίηση του αρχικού θέματος, διότι δεν γίνονται όλα τα θέματα φούγκες, εντυπωσιάζοντας τους παρισταμένους!

Η επίμαχη συνάντηση των δύο ανδρών από σκηνή τηλεοπτικής σειράς σχετικής με τη ζωή του Μπαχ, γερμανο-ουγγρικής παραγωγής:

Από μόνοι τους οι καλλιτέχνες, φίλοι μου, με τα εκπληκτικά δημιουργήματά τους μάς μεταφέρουν την ατμόσφαιρα της εποχής τους και μεις το μόνο που καλούμαστε, είναι να αφεθούμε και να απολαύσουμε όλη αυτή την ομορφιά που μας χαρίζουν απλόχερα με την τέχνη τους,(εικαστική, μουσική, αρχιτεκτονική). Οι τέχνες είναι αλληλένδετες ...η μία εμπνέει την άλλη και μεις απολαμβάνουμε την "ερωτική" τους συνύπαρξη.
Η φαντασία, ευτυχώς, έχει το προνόμιο να ταξιδεύει χωρίς δασμούς και τυπικές διαδικασίες όπου η ψυχή την καλεί...και το ταξίδι στον υπέροχο χώρο του Σαν Σουσσί πιστεύω πως μάς αποζημίωσε!