Ο ελληνικής καταγωγής μουσικολόγος, Michel-Dimitri Calvocoressi...

 [Σκίτσο του Καλβοκορεσσί απο τον Leon Bakst]

"...Ο Φ. Λιστ ξεκινάει από μια γενική ιδέα:
"Τί άλλο είναι η ζωή μας από μια σειρά Πρελούντια που ακούγονται πριν από το μεγάλο Άγνωστο τραγούδι; απ' το τραγούδι που την πρώτη επίσημη νότα αρχίζει ο θάνατος;"...
Για να αναπτύξει ο Λιστ αυτή την ιδέα, σκέφτηκε το "πρόγραμμα"....η μουσική εκφράζει διαδοχικά μια σειρά ιδεών που δένονται στενά μεταξύ τους.
Oι ιδέες αυτές έχουν τους τίτλους: "Καινούργια αγάπη...Θύελλα της καρδιάς...Ειρήνη στους κάμπους...Ξεκινώντας για τον πόλεμο" [...]
Το θαυμαστό κύριο θέμα του έργου δένει με δύναμη τους διάφορους ηχητικούς πίνακες και τους προμηθεύει σχεδόν ολόκληρο το μουσικό υλικό τους"

("ΛΙΣΤ", Μ.Καλβοκορεσσί, εκδ. Γκαβόστη σελ.69-70)

To παραπάνω απόσπασμα-αναφορά στα "Πρελούδια" του Φραντς Λιστ, είναι από το πρώτο βιβλίο με τίτλο "Λιστ" του γεννημένου σαν σήμερα, 2 Οκτωβρίου 1877, ελληνικής καταγωγής, μουσικοκριτικού: Michel-Dimitri Calvocoressi.
Ο γάλλος μουσικολόγος και συγγραφέας λάτρεψε τη ρωσική μουσική σχολή, ιδιαίτερα τον Μουσόργκσκυ και υπήρξε θαυμαστής αρχικά και στη συνέχεια προωθητής του Λιστ.

Στο απόσπασμα ο τιμώμενος σήμερα μουσικολόγος, Καλβοκορεσσί κάνει αναφορά και στην "Προγραμματική Μουσική". Όρο, που αφορά κάθε μουσικό έργο με περιγραφικό ή αφηγηματικό χαρακτήρα, όπου ο συνθέτης εμπνέεται από τη φύση, ιδέες, τη μυθολογία ή ιστορικά γεγονότα, εικαστικά έργα και αξιοποιώντας τις δυνατότητες των μουσικών οργάνων προσπαθεί να τα περιγράψει. Αυτή η μη-μουσική ιδέα συνήθως προσδιορίζεται από τον τίτλο του έργου και πολλές φορές περιγράφεται και με επεξηγηματικά σχόλια ή σημείωμα.

Ο Φραντς Λιστ
την περίοδο σύνθεσης των Πρελουδίων

Ως όρος η προγραμματική μουσική καθιερώθηκε από τον Φραντς Λιστ, o οποίος αφού εισήγαγε τον όρο "Συμφωνικό Ποίημα", όρισε μαζί με τον τίτλο και ένα "Πρόγραμμα" ως πρόλογο, προκειμένου ο ακροατής να αντιληφθεί την ποιητική ιδέα του συνθέτη.


Το "Les préludes" είναι το παλαιότερο παράδειγμα ορχηστρικού έργου που τιτλοφορήθηκε "συμφωνικό ποίημα" και ο Λιστ συνέθεσε το διάστημα 1845–54, αρχικά σαν εισαγωγή για τον χορωδιακό κύκλο: "Les quatre élémens - Τα τέσσερα στοιχεία". Στη συνέχεια η ιδέα του χορωδιακού κύκλου με τη μερικώς ενορχηστρωμένη σύνθεση εγκαταλείφθηκε και η ουβερτούρα αναθεωρήθηκε ως αυτόνομη σύνθεση. Πήρε νέο τίτλο εμπνευσμένο από μια ωδή του Γάλλου ποιητή Λαμαρτίνου: "Les préludes".

Η ποιητική ιδέα που διατρέχει όλο το έργο:

• Η ζωή στη γη είναι το πρελούδιο σ'έναν άγνωστο κόσμο.
• Την περίοδο της νιότης ο άνθρωπος γνωρίζει την ευδαιμονία αλλά συγχρόνως και τις απογοητεύσεις και τρικυμίες της αγάπης.
• Για να σωθεί, ο άνθρωπος καταφεύγει στην ειδυλλιακή ζωή της φύσης.
• Η τελευταία φάση είναι ο αγώνας μέσα από τον οποίο οδηγείται στο θρίαμβο και την ολοκλήρωση.

Liszt: "Les Preludes", Thielemann:

 Ο Ραβέλ την περίοδο σύνθεσης
της Σουίτας "Miroirs" 

Ο Καλβοκορεσσί υπήρξε επίσης μέλος της ιστορικής παρέας των "Απάτσι" (προοδευτικής καλλιτεχνικής ομάδας που διαμορφώθηκε στο Παρίσι, στις αρχές του 20ού αιώνα) στους κόλπους της οποίας γνωρίστηκε και δέθηκε στενά με τον Μωρίς Ραβέλ.

Ας θυμηθούμε πως ο Ραβέλ στη σουίτα του για πιάνο "Miroirs-Καθρέπτες", ένα από τα δυσκολότερα και ιδιαίτερα αισθαντικά έργα του, έχει αφιερώσει την 4η από τις 5 κινήσεις στον φίλο του μουσικολόγο, Calvocoressi.

Έχει τίτλο: "Alborada del gracioso", και χαρακτηρίζεται ως μια προκλητικά δεξιοτεχνική σύνθεση, πολύπλοκη μελωδικά, με χρωματικές εναλλαγές στη γραφή, που τής προσδίδουν έντονο ιμπρεσιονιστικό χαρακτήρα.

Ravel: "Μiroirs - Alborada del gracioso", S.Richter: