"Ο ήλιος έλαμπε εκείνο το κυριακάτικο πρωινό και δεν είχα να πάω πουθενά, κι έτσι βγήκα να κάνω μια βόλτα και να ρίξω μια ματιά. Μια γλυκύτατη πόλη, το Ντελφτ, με γέφυρες και ποταμάκια σε κάθε δρόμο.[...]
Το Ντελφτ παραμένει λίγο πολύ όπως ήταν τον 17ο αιώνα. Εκείνο το πρωί, οι πλακόστρωτοι δρόμοι και οι στενές του γέφυρες σκιάζονταν κάθε τόσο από περαστικά σύννεφα που το σχήμα τους θύμιζε γαλέρες έτσι όπως τα έσπρωχνε ο άνεμος της Βόρειας Θάλασσας, και το φως του ήλιου που αντανακλούσε στα κανάλια φώτιζε τις τούβλινες προσόψεις των σπιτιών.
Οι μνήμες του 17ου αιώνα είναι παρούσες με έναν παράξενο τρόπο στις δύο μεγάλες εκκλησίες του Ντελφτ. Στη Μεγάλη Πλατεία της Αγοράς είναι η Νίουε Κερκ, και η Άουντε Κερκ, η Παλαιά Εκκλησία, στο κανάλι Άουντε Ντελφτ. Στην Παλαιά Εκκλησία έπεσα πάνω σε μια παλιά ταφόπλακα που έγραφε ωραία και λακωνικά: "ΓΙΟΧΑΝΕΣ ΒΕΡΜΕΕΡ-1632-1675".
Είχα βρεθεί μπροστά στα τελευταία ίχνη ενός καλλιτέχνη.Νάτος ξαφνικά μπροστά μου, περιμένοντας να τον προσέξω. Πώς ήταν δυνατόν να αρνηθώ να του υποβάλω σιωπηρά τα σέβη μου;"
(Απόσπασμα από το βιβλίο: "Το καπέλο του Βερμέερ" του Τίμοθυ Μπρουκ, μτφ:Ρηγ. Γεωργιάδου, σελ.12-13)
***
Πώς είναι δυνατόν να αρνηθούμε να υποβάλουμε τα σέβη μας, φίλοι μου, μια και σήμερα γιορτάζουμε την γενέθλια επέτειο του ολλανδού ζωγράφου, Γιοχάνες Βερμέερ;
Είναι ο αγαπημένος μου ζωγράφος και πολλάκις έχω θαυμάσει σε μουσεία του κόσμου, έργα του!
Με εντυπωσιάζει η εκπληκτική του δεξιοτεχνία! Τα θέματά του, απλά και καθημερινά δίνουν την αίσθηση αδιόρατης ηρεμίας...Οι μορφές και τα αντικείμενα του καμβά με τον πρωτοφανή τρόπο, που χειρίζεται το φως, σε βυθίζουν στον απύθμενο εσωτερικό σου κόσμο ν' ανακαλύψεις νέα συναισθήματα...
Aξιοσημείωτο είναι πως στους 13 από τους 36 γνωστούς πίνακες του Βερμέερ η μουσική είναι το κεντρικό θέμα και σ' αυτούς απεικονίζονται διάφορα μουσικά όργανα, μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις με συμβολικό υπόβαθρο. Η συχνότητά τους δε, υποδηλώνει ότι κατείχαν σημαντική θέση στα ενδιαφέροντα του ζωγράφου, για τον οποίο δεν ξέρουμε αν έπαιζε κάποιο όργανο, σίγουρα όμως είχε τη δυνατότητα να επεξεργαστεί το λαούτο (έπαιζε η πεθερά του) αλλά και βιόλα ντα γκάμπα, φλάουτο με ράμφος, ή τσέλο, στο σπίτι του πάτρονα των τεχνών και φίλου του, Pieter van Ruijven.
Φιλία, όμως λέγεται πως είχε και με τον ποιητή και συνθέτη Constantijn Huygens.Έτσι, σίγουρα θα επισκεπτόταν τη γειτονική Χάγη για να θαυμάσει τη σημαντική συλλογή του από μουσικά όργανα...
Από τους πίνακές του επιλέγω σήμερα εκείνον που προτιμώ περισσότερο:
 |
| Βερμέερ: Μάθημα Μουσικής |
Ο ζωγράφος στήνει με τα πινέλα του μια μαγικής διάστασης και φορτισμένης ερωτικά, ατμόσφαιρα.
Σε πρώτο πλάνο, ένα τραπέζι στρωμένο με βαρύ ανατολίτικο χαλί και πάνω δίσκος με κανάτα.
Στο βάθος, ο δάσκαλος μουσικής και μια κοπέλα δίπλα στο βίρτζιναλ.
Στο καπάκι του πληκτροφόρου διακρίνεται η επιγραφή: "Μusica Letitia e cosmes-Medicina dollop", δηλαδή: "Η μουσική συνοδεύει τη χαρά, γιατρικό για τον πόνο".
Αυτά τα λόγια ίσως είναι υπονοούμενο για τη σχέση των δυο ατόμων μιας και κείνος την κοιτά με βλέμμα θλιμμένο...
Πιθανόν μια απόρριψη από μέρους της, να προκαλεί τη μελαγχολία. Ένα τσέλο παρακολουθεί ξαπλωμένο στο πάτωμα...
Στον καθρέφτη πάνω απ΄το όργανο αντικατοπτρίζεται το πρόσωπο της νέας και η άκρη του καβαλέτου του ζωγράφου, κάνοντας, έτσι, αισθητή την παρουσία του, τονίζοντας την τρισδιάστατη απεικόνιση.
Απεικόνιση μιας σκηνής, φαινομενικά απλής, ήρεμης ίσως, όμως καλύπτει δεξιοτεχνικά κάποιο "ερωτικό" δράμα...
(To έργο ανήκει στην Ιδιωτική Συλλογή της Βασίλισσας της Βρετανίας, όμως είχα την τύχη να το θαυμάσω από κοντά το 2013, όταν εκτέθηκε στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου σε έκθεση με θέμα τον "Βερμέερ και τη Μουσική".
Τις εντυπώσεις μου από την έκθεση μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
Το εικαστικό είναι ένα από τα τρία του Βερμέερ, που έχει επιλέξει ο Οδυσσέας Ελύτης, όταν απαριθμεί αγαπημένα αποθησαυρίσματα και τα συγκεντρώνει στον "Ταξιδιωτικό Σάκο" στο "ὅττῳ τις ἐρᾶται ":
ΟΤΤΩ ΤΙΣ ΕΡΑΤΑΙ
[Ο Ταξιδιωτικός Σάκος]
"Άδειασα και ξαναγέμισα τον ταξιδιωτικό μου σάκο. "Μόνον τ' απαραίτητα" είπα. Κι ήταν αρκετά γι' αυτή τη ζωή - και για πολλές άλλες ακόμη. Βάλθηκα να τα καταγράφω ένα ένα:
[...]
VERMEER
Το Ατελιέ (Βιέννη, Κρατικό Μουσείο)
Το μάθημα της μουσικής (Buckingham Palace)
Η αποκοιμισμένη (Metropolitan Museum, Νέα Υόρκη)..."
***
Απολαμβάνουμε την "Αir de cour", σύνθεση του φίλου του Γ.Βερμέερ, Constantijn Huygens:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου