Τ.Σ ΕΛΙΟΤ: "Στην αρχή μου είναι το τέλος μου...Στο τέλος μου είναι η αρχή μου"

Ο Τόμας Στερν Έλιοτ είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του μοντερνιστικού κινήματος. Ο ποιητής της "Ερημης χώρας" και των "Τεσσάρων Κουαρτέτων", το 1948 βραβεύτηκε με Νόμπελ, μετά από τρεις υποψηφιότητες τα προηγούμενα χρόνια!


Γεννήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου του 1888 στο Μιζούρι κι έλαβε την αγγλική υπηκοότητα το 1927. Οι πρόγονοι του Έλιοτ κατάγονταν από το East Coker της Αγγλίας πριν μεταναστεύσουν στην Αμερική τον 17ο αιώνα.

Εast Coker Society

Έκανε σπουδές στο Harvard, το Cambridge, εν συνεχεία στο Μόναχο, Παρίσι και Οξφόρδη. Για μικρό διάστημα εργάστηκε ως τραπεζικός στο Λονδίνο και κατόπιν χρημάτισε ως εκδότης του οίκου Faber and Faber. Ίδρυσε το περιοδικό The Criterion, ενώ κατά καιρούς έκανε σεμινάρια και διαλέξεις. Έργα του μεταφράστηκαν στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου.
Πέθανε το Γενάρη του 1965 από πνευμονικό εμφύσημα. Κατόπιν επιθυμίας του αποτεφρώθηκε και η τέφρα του φυλάσσεται στην εκκλησία στη γενέτειρα των προγόνων του, το East Coker. Στην αναμνηστική πλακέτα σκαλίστηκε η φράση από το ποίημα του "East Coker", δεύτερο από τα "Τέσσερα Κουαρτέτα", που αναφέρεται στην συνύπαρξη της αρχής και του τέλους, της ζωής και του θανάτου:

"Ιn my beginning is my end....In my end is my beginning

Στην αρχή μου είναι το τέλος μου...Στο τέλος μου είναι η αρχή μου"

Για πολλούς ο Έλιοτ θεωρείται απρόσιτος ποιητής λόγω της στοχαστικής φιλοσοφικής του διάθεσης, του μυστικισμού και των αδιόρατων συμβολισμών του.

"T.S. Eliot",  Patrick Heron
(National Portrait Gallery, London)

"Eyes That Last I Saw In Tears

Through division

Here in death's dream kingdom

The golden vision reappears

I see the eyes but not the tears..."

ΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ:

"Μάτια που μόλις κοίταξα σε δάκρυα

Του χωρισμού

Στ' ονειρικό βασίλειο του θανάτου

η χρυσή οπτασία ξαναπροβάλλει

βλέπω τα μάτια μα όχι τα δάκρυα

του οδυρμού.

Αυτός ειν' ο δικός μου οδυρμός

μάτια που δεν θα δω και πάλι

μάτια της κρίσης

μάτια που δεν θα δώ παρά

στη θύρα του θανάτου, άλλο βασίλειο

που όπως αυτό,

τα μάτια συνεχίζουν λίγο, ενώ

λίγο ακόμη, δάκρυα συνεχίζουν

και μας χωρίζουν.

(Μτφ: Αρ. Νικολαΐδης από το βιβλίο: "Τ.Σ. Έλιοτ, Άπαντα τα ποιήματα",
εκδ.ΚΕΔΡΟΣ, σελ. 173)

Στο παραπάνω μικρής έκτασης ποίημά του ο Τ.Σ.Έλιοτ εστιάζει στη συμπεριφορά του αφηγητή απέναντι στον ανθρώπινο πόνο. Μπορεί να βλέπει τα μάτια, όχι όμως και τα δάκρυά τους που τον αφήνουν αδιάφορο. Δεν νιώθει τον πόνο τους, δεν δείχνει ενσυναίσθηση, είναι ψυχρός, αδρανής, ανάλγητος και απαθής, απορροφημένος ανερυθρίαστα στο προσωπικό του "εγώ". Δεν συμμερίζεται τον πονεμένο, δεν συλλογάται αν χρειάζεται βοήθεια, αγνοεί τα δάκρυά του και συνεχίζει τη μέρα του. Κάποτε φαίνεται να προβληματίζεται και μετανοιώνει για τη στάση του. Και κει βρίσκεται το μήνυμα που επιθυμεί ο Ελιοτ να στείλει: η επιλογή να μην αντιδράμε όταν κάποιος έχει ανάγκη τη βοήθειά μας θα μας στοιχειώνει για το υπόλοιπο της ζωής...

Ο συνθέτης μας Γιάννης Χρήστου, γνωστός λάτρης της ποίησης, είχε μελετήσει σε βάθος τον Έλιοτ. Όταν ο συνθέτης βρέθηκε στην Αγγλία για σπουδές πάνω στα οικονομικά ήρθε σε κοντινή επαφή με τον ποιητικό λόγο του Έλιοτ, τον οποίο λάτρεψε! Έβρισκε συναρπαστική την διαδικασία ανακάλυψης, μέσω των ποιημάτων του, όλων εκείνων των κρυφών νοημάτων και εννοιών.

• To 1949 ο Χρήστου μελοποιεί τα "Εξι τραγούδια του σε ποίηση Τ. Σ. Έλιοτ", για μεσόφωνο και πιάνο.
  
  Το τέταρτο από τα έξι ποιήματα είναι το "Eyes that Last I saw in Tears-Μάτια που τελευταία είδα δακρυσμένα", πρώτο από τα "Ελάσσονα Ποιήματα", που ο Έλιοτ έγραψε αρχές της δεκαετίας του 1930 και διαβάσαμε παραπάνω.

 Jani Christou: "Six T. S. Eliot Songs, IV: Eyes that Last I saw in Tears"

Eρμηνεύει η Ελληνίδα μεσόφωνος, Αγγελική Καθαρίου:

• To ίδιο ποίημα είχε χρησιμοποιήσει ο συνθέτης στην Πρώτη Συμφωνία του, κάποια χρόνια νωρίτερα, πειραματιζόμενος στη χρήση φωνής.
  
  Η Συμφωνία ηχεί σαν άυλη μελαγχολία, ατενίζει το δράμα που εκφράζει η ποίηση του Έλιοτ, κάτι που επιβεβαιώνεται με τη χρήση της ανθρώπινης φωνής στο δεύτερο μέρος της, που ακούγεται το ποίημα μελοποιημένο.
  Προκειται για ένα λιτό Andante βασισμένο πάνω σε λίγες νότες ποτισμένο λυρισμό μεγάλης ομορφιάς, μια "εφήμερη στιγμή ισορροπίας ανάμεσα στη δημιουργία και την καταστροφή".

Στο βίντεο, που ακολουθεί ακούμε την 1η Συμφωνία ολόκληρη. Το μελοποιημένο ποίημα του Έλιοτ στο δεύτερο μέρος του στο 13:08,από την Ελληνίδα ηθοποιό και μεσόφωνο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Κίτσα Δαμασιώτου στην πρώτη εκτέλεση του έργου στην Ελλάδα, στο Ηρώδειο το 1953.

 Jani Christou: "Symphony N.1":

Τια τον Έλιοτ υπάρχουν αρκετά κείμενα στο μπλογκ. Περιηγηθείτε!

"Πέρσαι", η παλαιότερη σωζόμενη τραγωδία για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου...

Mάσκα τραγωδίας, μωσαϊκό από την Πομπηία(Μουσείο Νάπολης)

"Δεν κάνουμε θέατρο για να ζήσουμε. Κάνουμε θέατρο για να πλουτίσουμε τους εαυτούς μας, το κοινό που μας παρακολουθεί κι όλοι μαζί να βοηθήσουμε να δημιουργηθεί ένας πλατύς, ψυχικά πλούσιος και ακέραιος πολιτισμός"

(Κάρολος Κουν)

Κάθε χρόνο στις 27 Μαρτίου γιορτάζει το Θέατρο, μια τέχνη σύνθετη και ανυπέρβλητης αξίας.
Το Θέατρο χαρακτηρίζεται η πιο κοινωνική απ' όλες τις τέχνες, κατά την οποία η σύνδεση καλλιτέχνη-θεατή είναι άμεση.
Ηθοποιός και θεατής συνυπάρχουν μαγικά βιώνοντας μια εσωτερική ελευθερία... Συναίσθημα και νους δένονται, δημιουργώντας δυνατούς συντονισμούς εντός, οδηγώντας μεγαλειωδώς στο πέρασμα από το "εγώ" στο "εμείς" με τους πρωταγωνιστές (και της σκηνής και της πλατείας) να αλλάζουν σχεδόν συνείδηση μετέχοντας στο δρώμενο.



Στην αρχαιότητα το οικοδόμημα του δράματος στήριξαν δύο βασικοί πυλώνες, η τραγωδία και η κωμωδία.

Η Μούσα της τραγωδίας, Μελπομένη κρατώντας μάσκα

Σήμερα με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου αναφερόμαστε στην τραγωδία, ένα δραματικό είδος ποιητικού λόγου που αντιπροσωπευόταν από τη Μούσα Μελπομένη. 

Ο φιλόσοφος Αριστοτέλης στο έργο του Περί Ποιητικής δίνει τον εξής ορισμό της τραγωδίας:

"ἔστιν οὖν τραγῳδία μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ χωρὶς ἑκάστῳ τῶν εἰδῶν ἐν τοῖς μορίοις, δρώντων καὶ οὐ δι᾽ ἀπαγγελίας, δι᾽ ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν"

δηλαδή:

η τραγωδία είναι μίμηση (=παράσταση επί σκηνής) μιας σημαντικής και ολοκληρωμένης πράξης η οποία έχει κάποια ορισμένη διάρκεια με λόγο ποιητικό, τα μέρη της οποίας διαφέρουν στη φόρμα τους, παριστάνεται ενεργά και δεν
απαγγέλλεται, προκαλώντας τη συμπάθεια και τον φόβο του θεατή. Στο τέλος τον λυτρώνει (=κάθαρσιν) από παρόμοια με τους ήρωες ψυχικά συναισθήματα (παθήματα).

Αισχύλος

Γεννήθηκε από τον διθύραμβο, θρησκευτικό και λατρευτικό τραγούδι προς τιμήν του Διονύσου με τη συνοδεία αυλού, και χορευτες μεταμφιεσμένους σε Σατύρους, δηλαδή με χαρακτηριστικά τράγων (τραγωδοί=τράγων ωδή). Στη συνέχεια ο Θέσπης πρόσθεσε τον υποκριτή-ηθοποιό, ο οποίος έκανε διάλογο με τον Χορό, μια καινοτομία που γέννησε το είδος της τραγωδίας.

Η παλαιότερη σωζόμενη τραγωδία είναι η τραγωδία: "Πέρσαι", το σπουδαιότερο αντιπολεμικό έργο του Αισχύλου και η πρώτη τραγωδία που αντλεί τη θεματολογία της από ιστορικά γεγονότα, αφού πραγματεύεται την οδύνη των Περσών όταν πληροφορούνται για τη συντριπτική ήττα τους στη Σαλαμίνα.Μέσα σε μια ατμόσφαιρα δραματική γίνεται σαφής η αιτία του κακού και κλείνει ο κύκλος των ολέθριων συνεπειών του. Ο Ξέρξης, υβριστής στρατηλάτης και φορέας της Άτης, είναι τραγικά ένοχος, αφού θυσιάζει αλόγιστα το "χώρας άνθος" στην προσωπική του ματαιοδοξία και επισύρει την τιμωρία του κολαστή Διός.

Αισχύλος, Πέρσες 628-680 (μτφ. Ι. Γρυπάρης):

Σεβαστή βασίλισσα των Περσών

στέλνε λοιπόν και συ τις χοές σου

στα βασίλεια του Άδη απ' τη γη

κι εμείς θα ζητήσουμε με ύμνους

να σταθούν βοηθοί μας.

Μακάριοι εσείς θεοί του κάτω κόσμου

ανεβάστε ξανά την ψυχή του στο φως

γιατί αυτός, που ξέρει απ' όλους καλύτερα,

μπορεί να βρει στα βάσανά μας γιατρικό,

αυτός μόνο το τέλος μπορεί να μας πει.

Άραγε με ακούει ο μακαρισμένος

ο ισόθεος βασιλιάς

που σε γλώσσα γνώριμη, περσική,

τον φωνάζουν με κλάματα και μοιρολόγια

και με θλιβερά ξεφωνητά;

Όσο μπορώ ψηλότερα θα διαλαλήσω

τη μαύρη συμφορά που μας βρήκε.

Άραγε μ' ακούει βαθιά μες απ' τον τάφο του;

Αλλά, εσύ, Γη,

και σεις οι άλλοι άρχοντες των νεκρών,

αφήστε από τα βασίλειά σας ν' ανεβεί στο φως

η μακαρισμένη, περήφανη ψυχή

ο Θεός των Περσών που γεννήθηκε στα Σούσα.

Στείλτε τον επάνω αυτόν

που όμοιό του ώς τώρα δεν έχει σκεπάσει

το χώμα της Περσίας.

Πόσο πολύ αγαπητός είναι ο άντρας,

πόσο πολύ αγαπητός ο τάφος

που σκεπάζει μια τόσο αγαπημένη ψυχή.

Αιδωνέα, στείλε τον ν' ανεβεί σε μας

στείλε τον έξω στο φως, Αιδωνέα, το Δαρείο,
τον ασύγκριτο βασιλιά μας.

Γιατί εκείνος ποτέ δεν επήγαινε

να καταστρέψει το στρατό του

σε άδικες πολεμικές συγκρούσεις..."

theatro-technis

Η πρώτη παραγωγή των Περσών από το Εθνικό Θέατρο Ελλάδας έκανε πρεμιέρα το 1934 σε μετάφραση Ιωάννη Γρυπάρη και σκηνοθεσία Φώτου Πολίτη με το θίασο να πλαισιώνεται από σπουδαίους καλλιτέχνες, Παξινού, Μινωτή, Κωτσόπουλο, Βεάκη....

Από τις συγκλονιστικότερες όμως παραστάσεις είναι εκείνη του Θεάτρου Τέχνης σε σκηνοθεσία Κάρολου Κουν και μουσική του ταλαντούχου μα πρόωρα χαμένου Γιάννη Χρήστου το 1965.

Σκηνοθέτη και συνθέτη τούς συνέδεε μια βαθιά φιλία και αλληλοεκτίμηση.Οι "Πέρσες" έκαναν πρεμιέρα στο Λονδίνο με εκπληκτικούς συντελεστές.

melodisia

Πέραν του Κoυν και του Χρήστου στη σκηνοθεσία και τη μουσική αντίστοιχα, τα σκηνικά και τα κοστούμια είχε κάνει ο Γιάννης Τσαρούχης και τη μετάφραση ο Πάνος Μουλλάς.
Ακολούθησαν παραστάσεις στο Παρίσι,στη Θεσσαλονίκη και το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου στο θέατρο Ηρώδου του Αττικού. Ο Κουν καθοδηγείται από το υψηλό όραμά του για τη "μεγάλη" τέχνη. Την πλησιάζει με ευλάβεια και σεβασμό, χωρίς εκπτώσεις, προσαρμογές και υποβιβασμούς.

Η παράσταση εκείνη καταγράφηκε στην ιστορία του θεάτρου ως "θρίαμβος του Θεάτρου Τέχνης"!
Η μουσική δε, του Χρήστου πήρε διθυραμβικές κριτικές!

"Στους Πέρσες, τα μέλη του χορού, μ’ έναν τρόπο άγριο, πρωτόγονο, ανατριχιαστικό, "φτύνουν" καθένα τη συγκίνησή του, σε μια συγκλονιστική πολυφωνία της συλλογικής υστερίας.

Κορύφωμα της μουσικής των Περσών είναι η σκηνή του καλέσματος του φαντάσματος του Δαρείου. Η νεκρομαντική αυτή σκηνή, αποτελεί μία από τις μεγάλες στιγμές της δημιουργίας του Γιάννη Χρήστου, όπου ο συνθέτης ανάγει τη μουσική του σ’ ένα μέσον επίκλησης των χθονίων δυνάμεων.

Λυτρωμένος από κάθε τι το διανοητικό, κατορθώνει μ’ αυτήν την πολυφωνία των άναρθρων κραυγών να παγώσει το αίμα του θεατή".

(Γιώργος Λεωτσάκος)

Ο Γιάννης Χρήστου κατευθύνεται από τον προσωπικό του σκοπό, που θέλει τη μουσική να δημιουργεί ψυχή δημιουργώντας κάθε φορά τις κατάλληλες συνθήκες για τον μύθο, που είναι η ρίζα κάθε ψυχής. 

Έτσι, σκιαγραφεί την ύβρη και την αλαζονεία των Περσών με τη δύναμη ακριβώς που τις απεικονίζει ο τραγικός ποιητής. Συγχρόνως όμως με τα μοτίβα του υμνεί και τους ελεύθερους ανθρώπους, οι οποίοι, έχοντας με το μέρος τους το δίκαιο και την ηθική, νικούν τις ανελέητες δυνάμεις που αντιπροσωπεύει ο βάρβαρος κατακτητής.

Κείμενα με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου μπορείτε να διαβάσετε  εδώ και εδώ.

"Γιάννης Χρήστου, ο συνθέτης με το παράλογο τέλος"

 

Ο Φοίνικας, ιερό μυθικό πουλί των αρχαίων Αιγυπτίων, κατά τον Ηρόδοτο είχε το μέγεθος του αετού και πούπουλα χρυσοκόκκινα(φοινός= πορφυρός).
Ερχόταν από την Αραβία στην Ηλιούπολη της Αιγύπτου, μεταφέροντας το νεκρό πατέρα του, τον οποίο τύλιγε σε σχήμα αβγού μέσα σε σμύρνα και τον έθαψε στο ιερό του Ήλιου.

Το μυθικό πουλί, σύμφωνα με τη μυθολογία, όταν γερνά, κατασκευάζει φωλιά με κλαδιά αρωματικών φυτών, τη γεμίζει με αρώματα και πεθαίνει καιόμενο μέσα σ` αυτή.
Από τη στάχτη του γεννιέται ένα σκουλήκι, που μεταμορφώνεται σε φοίνικα και μεταφέρει τα λείψανα της προηγούμενης ύπαρξής του μαζί και της φωλιάς του στην πόλη του Ήλιου για ταφή...


Θα μου πείτε, πως και θυμήθηκα το μύθο με το Φοίνικα, βραδιάτικα...

Οι αναρτήσεις σήμερα στα μουσικά διαδικτυακά στέκια δίνουν και παίρνουν για τον συμπατριώτη μας μουσικό Γιάννη Χρήστου, που η 8η Ιανουαρίου σημάδεψε το πέρασμά του στη ζωή τούτη, αφού η μέρα, που είδε το φως του ήλιου (8 Γενάρη 1926) έμελλε μετά από 44 χρόνια να'ναι και η τελευταία...
(Σκοτώθηκε ανήμερα στα γενέθλιά του το 1970 επιστρέφοντας από το πάρτυ γενεθλίων του).

Ο Γιάννης Χρήστου, λοιπόν εμπνευσμένος από αυτό το μύθο έγραψε το 1948 τη "Μουσική του Φοίνικα", στην οποία αναπτύσσει ένα θεματικό μοτίβο που επαναλαμβάνεται σε διάφορους σχηματισμούς και αντανακλά τη μυθική νεκρανάσταση του Φοίνικα, όπου μέσα από το τέλος γεννιέται η αρχή.

Ο Χρήστου, χρησιμοποιεί το μύθο του Φοίνικα για να περιγράψει την πορεία του ίδιου του μουσικού υλικού, που αναγεννιέται συνεχώς μέσω των μεταμορφώσεών του.

"Σκοπός της μουσικής είναι να δημιουργεί ψυχή,

δημιουργώντας τις κατάλληλες συνθήκες για τον μύθο,την ρίζα κάθε ψυχής. 

Εκεί όπου δεν υπάρχει ψυχή, η μουσική τη δημιουργεί. 

Εκεί όπου υπάρχει ψυχή, η μουσική την συντηρεί"

(Γιάννης Χρήστου)

Στις αντιλήψεις του προσωκρατικού φιλοσόφου Ηράκλειτου του Εφέσιου περί κόσμου, "ο οποίος δεν είναι αποτέλεσμα δημιουργίας ή γένεσης, αλλά προϋπάρχει προαιώνια, περιγράφεται ως ζωντανή φωτιά και χαρακτηρίζεται από την αντίθεση και τον πόλεμο μεταξύ των αντιθέτων", ......ή πως "αρμονία είναι όταν ένα πράγμα έρχεται σε αντίθεση με τον εαυτό του, ενώ ταυτόχρονα βρίσκεται σε συμφωνία με αυτόν", στηρίζει το έργο "Εναντιοδρομία", όπου υποστηρίζει, αρμονικά κυρίως, πως τα εναντιόδρομα έχουν ενιαία φορά και πως από τα αντίθετα γεννιέται η ωραιότερη αρμονία!

"Δεν έχουμε καταλάβει τι χάσαμε, τι έχασε η μουσική με τον θάνατό του. 

Και σε αυτόν τον τόπο, πολύ αργά αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε τι μας έλειψε!"

Μ'αυτή τη φράση ο Κάρολος Κουν συνοψίζει την αξία του Χρήστου στη μουσική τέχνη!

Κώστας Σταματίου, Γιάννης Χρήστου, Χλόη Γεωργακάκη Ομπολένσκυ, Κάρολος Κουν
(από το αρχείο του Ντίμη Αργυρόπουλου)

Τους συνέδεε μια βαθιά φιλία και αλληλοεκτίμηση.

Είχαν συνεργαστεί σε παραστάσεις του Κουν, όπου ο Χρήστου είχε γράψει τη σκηνική μουσική όπως στους "Πέρσες" του Αισχύλου το 1965 και στον "Οιδίποδα Τύραννο" το 1969.


Οι "Πέρσες" έκαναν πρεμιέρα στο Λονδίνο με εκπληκτικούς συντελεστές.

Πέραν του Κουν και του Χρήστου στη σκηνοθεσία και τη μουσική αντίστοιχα, τα σκηνικά και τα κοστούμια  είχε κάνει ο Γιάννης Τσαρούχης και τη μετάφραση ο  Πάνος Μουλλάς.



Ακολούθησαν παραστάσεις στο Παρίσι,στη Θεσσαλονίκη και το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου στο θέατρο Ηρώδου του Αττικού.

Η παράσταση εκείνη καταγράφηκε στην ιστορία του θεάτρου ως "θρίαμβος του Θεάτρου Τέχνης"!
Η μουσική δε, του Χρήστου πήρε διθυραμβικές κριτικές!

Στους Πέρσες, τα μέλη του χορού, μ’ έναν τρόπο άγριο, πρωτόγονο, ανατριχιαστικό, 

"φτύνουν" καθένα τη συγκίνησή του, σε μια συγκλονιστική πολυφωνία της συλλογικής υστερίας. 

Κορύφωμα της μουσικής των Περσών είναι η σκηνή του καλέσματος του φαντάσματος του Δαρείου. 

Η νεκρομαντική αυτή σκηνή, αποτελεί μία από τις μεγάλες στιγμές της δημιουργίας του 

Γιάννη Χρήστου, όπου ο συνθέτης ανάγει τη μουσική του σ’ ένα μέσον επίκλησης των χθονίων δυνάμεων. 

Λυτρωμένος από κάθε τι το διανοητικό, κατορθώνει μ’ αυτήν την πολυφωνία των άναρθρων κραυγών να παγώσει το αίμα του θεατή".  

(Γιώργος Λεωτσάκος)

Ένα ΣΠΑΝΙΟ ντοκουμέντο από την επομπή Παρασκήνιο της κρατικής τηλεόρασης για την παράσταση "ΠΕΡΣΕΣ" και τη συνεργασία του Γ.Χρήστου με τον Κάρολο Κουν μπορείτε να παρακολουθήσετε εδώ :

Όταν ο Γιάννης Χρήστου βρέθηκε στην Αγγλία για σπουδές πάνω στα οικονομικά ήρθε σε κοντινή επαφή με τον ποιητικό λόγο του Τ.Σ Έλιοτ, τον οποίο λάτρεψε!

Πασίγνωστα τα "Εξι τραγούδια του σε ποίηση Τ. Σ. Έλιοτ", για μεσόφωνο και πιάνο.

Το τέταρτο από τα έξι ποιήματα είναι το "Eyes that Last I saw in Tears", που ο συνθέτης είχε χρησιμοποιήσει στην "Πρώτη Συμφωνία" του, κάποια χρόνια νωρίτερα, πειραματιζόμενος στη χρήση φωνής.

Συγκεκριμένα, στο δεύτερο μέρος της συμφωνίας ακούγεται το ποίημα μελοποιημένο.

ΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ:

"Μάτια που τελευταία είδα με δάκρυα

μες απ΄το χωρισμό

εδώ στ' αλλο βασίλειο του θανάτου

το χρυσό όραμα εμφανίζεται ξανά

βλέπω τα μάτια μα όχι και τα δάκρυα

κι αυτό είναι που με βασανίζει

αυτό είναι που με βασανίζει

μάτια που δεν θα ξαναδώ

μάτια που πήρανε μια απόφαση

μάτια που δεν θα ξαναδώ εκτός μπορεί

στη θύρα του άλλου βασιλείου του θανάτου

όπου, καθώς σ' αυτό εδώ,

τα μάτια πιο πολύ κρατάνε

κρατάν τα μάτια λίγο πιο πολύ απ΄τα δάκρυα

και μας περιγελάνε.

(Μετάφραση: Αριστοτέλης Νικολαΐδης από το βιβλίο: "Τ.Σ. Έλιοτ, Άπαντα τα ποιήματα", εκδ.ΚΕΔΡΟΣ)

Στο βίντεο, που ακολουθεί ακούμε την 1η Συμφωνία ολόκληρη.
Το μελοποιημένο ποίημα του Έλιοτ στο δεύτερο μέρος του, στο 13:08, από την ελληνίδα ηθοποιό και μεσόφωνο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής , Κίτσα Δαμασιώτου στην πρώτη εκτέλεσή του  στην Ελλάδα, στο Ηρώδειο το 1953.

Στην Ηλιούπολη της Αιγύπτου, που ο μυθικός Φοίνικας έθαψε το άψυχο σώμα του πατέρα του γεννήθηκε ο Γιάννης Χρήστου. Ήταν 8 Ιανουαρίου του 1926.
Γόνος εύπορης οικογένειας (ο πατέρας του διέθετε βιομηχανία σοκολατοποιίας) έδειξε από νωρίς το ταλέντο του για τη μουσική .
Ανήσυχο πνεύμα, με φιλοσοφικές αναζητήσεις ταξίδεψε στο Λονδίνο προκειμένου να σπουδάσει Οικονομικά για να αναλάβει την πατρική επιχείρηση.Κάτι, που δεν έγινε ποτέ παρότι πήρε το πτυχίο του, αφού αφοσιώθηκε στη μουσική, που λάτρευε!

Υπήρξε μαθητής της Μπαχάουερ και του Λαβανίνο.
Πρωτοπόρος στις συνθέσεις του, με στοιχεία ατονικά και ύφος που αντικατοπτρίζει τις μυστικιστικές του ανησυχίες.

"Μουσική είναι τα βήματα του απλού ανθρώπου"

(Γιάννης Χρήστου)

Λάτρης του αρχαιοελληνικού πολιτισμού, βαθυστόχαστος δημιουργός, εμπνεόταν από την ανθρώπινη ψυχή, την δύναμη αλλά και τα πάθη της!
Πάθος χρειάζεται και απ΄τον καθένα από μας να ψάξουμε, να σκαλίσουμε σε βάθος ώστε να τον ανακαλύψουμε και να τον εξερευνήσουμε περισσότερο...

Το έργο του σύνθετο και πολυεπίπεδο...Η ζωή του πυκνή αλλά σύντομη ...

Τη νύχτα της 8ης του Γενάρη και γυρνώντας μετά από τη γιορτή, που είχε διοργανώσει για τα γενέθλιά του  έχασε ακαριαία τη ζωή του σε τροχαίο, στο οποίο τραυματίστηκε η γυναίκα του ζωγράφος Θηρεσία Χωρέμη, που μετά από μια βδομάδα υπέκυψε κι αυτή αφήνοντας πίσω τα τρία τους παιδιά...
Το νήμα της ζωής κόπηκε απροσδόκητα και άδικα σε μια περίοδο συνθετικά ωριμότατη...



http://totheatro.blogspot.co.uk/2013/09/koynaristofanis.html
http://allpoetry.com/Eyes-That-Last-I-Saw-In-Tears#sthash.bAy90H7i.dpuf