"Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου: η πρώτη όπερα"

 

"Το θέατρο ίσως δεν μπορεί ν' αλλάξει τον κόσμο. Μπορεί όμως ν' αλλάξει τους θεατές..."

Αυτά τα λόγια ανήκουν στον Μπέρτολντ Μπρεχτ και τα θυμήθηκα εν όψει του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου, σήμερα 27 Μαρτίου.

Μπορεί να υπηρετώ τη Μουσική, όμως δεν αμφισβητώ την ανυπέρβλητη αξία του Θεάτρου, μιας τέχνης σύνθετης, της πιο άμεσης και αποτελεσματικής κι ίσως της πιο προκλητικής για τις αντιδράσεις των ανθρώπων, αφού το υλικό με το οποίο δημιουργεί είναι έμψυχο, κι ο άνθρωπος είναι ο πιο πειστικός φορέας νοημάτων, πιο πειστικός από τον ήχο ή την εικόνα.

 Από όλες τις τέχνες το θέατρο είναι η πιο κοινωνική τέχνη...
Ηθοποιός και θεατής σε μια μαγική συνύπαρξη βιώνουν μια εσωτερική ελευθερία... συναίσθημα και νους δένονται, δημιουργώντας δυνατούς συντονισμούς εντός, οδηγώντας μεγαλειωδώς στο πέρασμα από το "εγώ" στο "εμείς" με τους πρωταγωνιστές (και της σκηνής και της πλατείας) να αλλάζουν σχεδόν συνείδηση μετέχοντας στο δρώμενο.
Αν αυτό δεν είναι μαγεία, τότε τι;

Θεατρικό είδος αποτελεί και η ΟΠΕΡΑ, είδος σκηνικής τέχνης όπου ένα θεατρικό κείμενο αποδίδεται από τους καλλιτέχνες τραγουδιστά, με συνοδεία ορχήστρας.
Στην Όπερα (λέξη που στα ιταλικά σημαίνει έργο), μπορεί να υπάρχουν πεζοί διάλογοι ή μέρη απαγγελίας με μουσική συνοδεία.
Η ξεχωριστή γοητεία της όπερας έγκειται στο άριστο πάντρεμα μουσικής και λόγου στο πλαίσιο ενός σκηνικού θεάματος.

Η Όπερα γεννήθηκε στην Ιταλία το 1600, μια περίοδο-ορόσημο στην Ιστορία της Μουσικής, όπου η Φλωρεντιανή Καμεράτα (μια συντροφιά διανοουμένων) στην προσπάθειά της να ανακόψει την παρακμή της τέχνης, αναβιώνει το αρχαίο ελληνικό δράμα και γεννιέται "ακουσίως" αυτό το μουσικό είδος, που έμελλε να γίνει το πλέον σημαντικότερο μια και ενσωματώνει όλα τα είδη τεχνών.

Πρώτη όπερα θεωρείται η "Δάφνη" του Τζάκοπο Πέρι, η οποία όμως δυστυχώς δεν σώζεται.
Του ίδιου όμως συνθέτη είναι και η πρώτη διασωθείσα όπερα, σε λιμπρέτο του ποιητή Οτάβιο Ρινουτσίνι και έμπνευση από το γνωστό μύθο του Ορφέα και της Ευρυδίκης, που καταγράφει ο Οβίδιος στις "Μεταμορφώσεις" του.

Έχει τίτλο "Euridice" και ο συνθέτης εδώ καινοτομεί κάνοντας χρήση του  "ρετσιτατίβο",  ένα είδος μελωδικής αφήγησης, προάγοντας  την πλοκή του έργου, συμβάλλοντας στην εξέλιξή της και βοηθώντας το θεατή να κατανοήσει ευκολότερα το έργο και να συνδέσει το τμήμα που έπεται, με το προηγούμενο.

Η όπερα "Ευρυδίκη" παρουσιάστηκε στο Palazzo Pitti στη Φλωρεντία το 1600 με την ευκαιρία των γάμων του Ερρίκου Δ΄ με την Μαρία των Μεδίκων, κάτι που κάνει τους ερευνητές να παραλληλίζουν το βασιλικό ζεύγος με το μυθολογικό (Ορφέα-Ευρυδίκη).
Αξίζει να σημειώσουμε πως το βασικό ρόλο του μυθικού τραγουδιστή που η αγάπη του για τη γυναίκα του τον έκανε να μεταφερθεί στον Κάτω Κόσμο προκειμένου να πείσει μέσω της μαγείας της μουσικής του τον Πλούτωνα να επιτρέψει την επιστροφή της στη Γη, ενσάρκωσε ο ίδιος ο συνθέτης, Τζάκοπο Πέρι.

Ακούμε το θαυμαστό, χορωδιακό φινάλε, όπου υμνείται η δύναμη της αγάπης...

"Biond'arcier Che D'alto Monte"