Seiji Ozawa: κάνει τη μουσική να χορεύει στις παλάμες των χεριών του...

 1η Σεπτεμβρίου του 1935 στη Shenyang της Κίνας, περιοχή που τελούσε τότε υπό ιαπωνική κατοχή (Μαντζουρία), γεννήθηκε ο σπουδαίος ιάπωνας μαέστρος, Seiji Ozawa.

Κατά την παιδική του ηλικία, η οικογένειά του επέστρεψε στην Ιαπωνία, όπου μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον βαθιά επηρεασμένο από τις τέχνες και τη λογοτεχνία, ενδιαφέροντα που καλλιέργησε ιδιαίτερα ο πατέρας του, ο οποίος ήταν γιατρός.
Από μικρή ηλικία, ο Ozawa ονειρευόταν να γίνει πιανίστας και αφιερώθηκε στις σπουδές πιάνου. Ωστόσο, ένας τραυματισμός στο δάχτυλο του χεριού του κατά την εφηβεία, στη διάρκεια ενός παιχνιδιού ράγκμπυ τον ανάγκασε να εγκαταλείψει την πιανιστική του πορεία. Αυτή η ανατροπή τον οδήγησε στη διεύθυνση ορχήστρας, όπου γρήγορα διακρίθηκε. Φοίτησε στο Ωδείο Toho Gakuen στο Τόκιο, μαθητεύοντας κοντά στον σπουδαίο μαέστρο Hideo Saito.

O Οζάουα με τον Μπερνστάιν το 1961
(πηγή: 3.nhk.)

Η αναγνώριση δεν άργησε να έρθει...
Το 1959, σε ηλικία μόλις 25 ετών, κέρδισε το Διεθνή Διαγωνισμό Διεύθυνσης Besançon στη Γαλλία. 
Αυτή η διάκριση του άνοιξε τις πόρτες για να μαθητεύσει δίπλα σε μουσικά ιερά τέρατα όπως ο Herbert von Karajan και ο Leonard Bernstein, σηματοδοτώντας την έναρξη μιας λαμπρής διεθνούς καριέρας.

Μετά την καθιέρωσή του στον παγκόσμιο μουσικό χώρο, ο Οζάουα ανέλαβε σημαντικές θέσεις σε κορυφαίες ορχήστρες ανά τον κόσμο. Η πιο μακρόχρονη και εμβληματική θητεία του υπήρξε αυτή στη Συμφωνική Ορχήστρα της Βοστώνης όπου υπηρέτησε ως μουσικός διευθυντής για 29 χρόνια, από το 1973 έως το 2002, η μακροβιότερη θητεία στην ιστορία της ορχήστρας. Υπό τη διεύθυνσή του, η BSO απέκτησε διεθνές κύρος, πλούτισε το ρεπερτόριό της και πραγματοποίησε σημαντικές περιοδείες και ηχογραφήσεις.

Μετά τη Βοστώνη, στράφηκε πιο έντονα στην πατρίδα του και στην εκπαίδευση νέων μουσικών. Το 1984, ίδρυσε την Saito Kinen Orchestra, προς τιμήν του δασκάλου του Hideo Saito, με τη συμμετοχή κορυφαίων Ιαπώνων και διεθνών μουσικών. Από αυτή την ορχήστρα γεννήθηκε το Φεστιβάλ Saito Kinen, το οποίο έγινε ένα από τα σημαντικότερα μουσικά φεστιβάλ στην Ασία.

Η προσφορά του Σέιτζι Οζάουα στη μουσική, τόσο ως μαέστρος όσο και ως παιδαγωγός, είναι τεράστια. Συνδύασε την ανατολική πειθαρχία με το δυτικό πάθος και άφησε βαθύ αποτύπωμα στον παγκόσμιο μουσικό πολιτισμό.

Ο επίσης πολυαγαπημένος ιάπωνας συγγραφέας Χαρούκι Μουρακάμι στο βιβλίο του "Περί Μουσικής και μόνο" πραγματοποιεί ένα προσωπικό του όνειρο: να κάνει μια συζήτηση εκ βαθέων με τον φίλο του διακεκριμμένο μαέστρο, Σέιτζι Οζάουα για την κοινή τους αγάπη, τη ΜΟΥΣΙΚΗ.

Ετσι, στις σελίδες 153-158 διαβάζουμε:

"-MOYΡΑΚΑΜΙ: Αν μου ζητούσαν να διαλεξω τις πιο αγαπημένες μου ηχογραφήσεις, θα ήταν η "Ιεροτελεστία της άνοιξης" του Στραβίνσκυ με τη Συμφωνική του Σικάγο.

Ο Στραβίνσκυ με το νεαρό Οζάουα τη δεκαετία του '60
(πηγή: reddit)

ΟΖΑΟΥΑ: Υπάρχει μια ιστορία γύρω απ' αυτή την ηχογράφηση. Ο ίδιος ο Στραβίνσκυ ουσιαστικά ξανάγραψε απ'την αρχή την παρτιτούρα, αλλάζοντας τις διαστολές των μέτρων. Το έκανε εντελώς διαφορετικό από τη βερσιόν που είχα μελετήσει τοσο σκληρά. Ηταν ένα σοκ και για το μαέστρο και για τους μουσικούς.

ΜΟΥΡΑΚΑΜΙ: Τι εννοείς αλλάζοντας τις διαστολές των μέτρων;

ΟΖΑΟΥΑ: Χμ, πως να στο εξηγησω; Εχεις ας πούμε 1-2-3, 1-2, 1-2, 1-2-3 και το αλλάζεις σε ε-2,1-2,1-2....μετατρέποντας τα ανώμαλα μέτρα σε ομαλά...Ο Στραβίνσκυ είπε οτι τα "ίσιωσε" , τα απλοποίησε ώστε αν διηύθυνε ο βοηθός του ακόμα και με μαθητική ορχήστρα, να μπορεί να την εκτελέσει.
Αυτή η ηχογράφηση έμεινε στα ράφια. Ήξερα οτι το αποτέλεσμα δεν ηταν καλό. Ο Λένυ(Μπερνστάιν) μου είπε οτι ήμουν το μεγάλο θύμα. Ηταν έξαλλος. Ειχα κάνει τρελή μελέτη πανω στην παλιά βερσιόν, την ειχα διευθύνει αμέτρητες φορές και την κατείχα απόλυτα. Τωρα μου τραβούσαν το χαλί κάτω απο τα πόδια. ...Ευτυχώς κυκλοφορεί η πρωτότυπη έκδοση που ηχογράφησα αμέσως μετά[...]
(Βάζουν το δίσκο. Ακούγεται το περίφημο άγριο μπαμ-μπαμ-μπαμ της 1ης σκηνής, οι "Χοροί των Κοριτσιών")

ΟΖΑΟΥΑ: Τι έντονος, νευρικός ήχος!Η Συμφωνική του Σικάγο ήταν στον κολοφώνα της ακμής της τότε κι εγώ ήμουν νέος και γεμάτος ενέργεια.

ΜΟΥΡΑΚΑΜΙ: Ως λάτρης της μουσικής θα πω πως όταν σε ακούω να ερμηνεύεις με τη Συμφωνική του Σικάγο τη δεκαετία του '60 έχω την αίσθηση ότι κάνεις τη μουσική να χορεύει ένα ζωηρό χορό στις παλάμες των χεριών σου. Διακρίνω ένα είδος απερίσκεπτου θράσους!.... "

Αφεθείτε φίλοι μου, στη μαγεία της μουσικής του Στραβίνσκυ. Ο τιμώμενος σήμερα, Oζάουα επιτυγχάνει να αναδείξει την πρωτογονική ενέργεια και τον ρυθμικό παλμό του έργου, κάνοντας πράξη την πεποίθησή του ότι, πάντα αναζητούσε τη σκέψη, τη σκέψη που ξεκινά από την Ελλάδα, τη σκέψη που κρύβεται πίσω από τη μουσική, πίσω από την παρτιτούρα, όπως δήλωσε σε συνέντευξή του στον Θανάση Λάλα.
Η ορχήστρα υπό την θαυμαστή καθοδήγησή του ανταποκρίνεται με ζωντάνια και ένταση, μεταφέροντας στο ακροατήριο τη μυστηριακή ατμόσφαιρα και την τελετουργική βαρύτητα που επιβάλλει η σύνθεση.

Απολαύστε!

 Igor Stravinsky: "The Rite of Spring, Dances of the Young Girls"

Seiji Ozawa / Chicago Symphony Orchestra